Το μπαράζ παρεμβάσεων από ΣΕΒ, ασφαλιστικές εταιρείες, κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση γύρω από το Ασφαλιστικό, με δηλώσεις, εκδηλώσεις και αναλύσεις, σηματοδοτεί στην πραγματικότητα την προετοιμασία για το νέο γύρο επίθεσης στην Κοινωνική Ασφάλιση.

Δεν είναι τυχαίο ότι μία βασική δέσμευση στο κεφάλαιο που έχει ήδη νομοθετήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, την ίδια ώρα που πουλάει φούμαρα για «οριστικό κλείσιμο του Ασφαλιστικού» και «δίκαιη ανάπτυξη» μετά την «έξοδο από τα μνημόνια», είναι η περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» στις «παλιές» συντάξεις από το 2019, δηλαδή μετά από την τυπική «λήξη» του τρίτου μνημονίου.

Για να καταλάβουμε τη νέα «σφαγή» που έχει ήδη νομοθετηθεί από την κυβέρνηση, πάνω σε όλα έχουν προηγηθεί, μόνο για την τριετία 2019 - 2021, με βάση τον νόμο 4472/2017, από την περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» και την αύξηση των εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες, οι νέες απώλειες για συνταξιούχους και ασφαλισμένους σωρευτικά θα φτάσουν τα 8,48 δισ. ευρώ. Επιβεβαιώνεται και σε αυτήν την περίπτωση ότι η αντιασφαλιστική επίθεση δεν έχει ημερομηνία λήξης, διεξάγεται από όλες τις αστικές κυβερνήσεις, ακριβώς γιατί αποτελεί στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου.

Στο νέο γύρο επίθεσης, τον οποίο προετοιμάζουν οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, κεντρική κατεύθυνση είναι η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης (σε ό,τι πλέον έχει απομείνει απ' αυτήν), η προώθηση σχημάτων αμιγώς ιδιωτικής ασφάλισης, με το δημόσιο σύστημα να έχει «συμπληρωματικό» χαρακτήρα.

Σε κάθε περίπτωση, είτε εξετάσουμε την ανάπτυξη του μοντέλου των «τριών πυλώνων» με τον τρόπο που το προπαγανδίζει ο ΣΕΒ, είτε με την παραπέρα μείωση των εργοδοτικών εισφορών, που διατυμπανίζει η ΝΔ, είτε με την πιο άμεση συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την παροχή υπηρεσιών σύνταξης και Υγείας, που προβάλλουν κυβερνητικά στελέχη, η κοινή παράμετρος είναι σαφής: Αστικό κράτος και μεγαλοεργοδοσία επιδιώκουν να μειώσουν στο έπακρο, μέχρι και να εκμηδενίσουν την όποια συμμετοχή είχαν μέχρι τώρα στη χρηματοδότηση της Δημόσιας Ασφάλισης, μεταφέροντας το βάρος των συντάξεων και των παροχών Υγείας αποκλειστικά στις πλάτες των ασφαλισμένων - μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων - και των συνταξιούχων. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό και με τις συντάξεις πείνας που θα δίνουν όλες οι παραλλαγές των αντιλαϊκών τους σχεδίων, «δημιουργείται χώρος» - όπως οι ίδιοι αναφέρουν ανοιχτά - για την αποφασιστική μεγέθυνση της ιδιωτικής ασφάλισης...

Πρέπει βέβαια να είναι καθαρό ότι αυτό που ονομάζεται κρατική και εργοδοτική συμμετοχή στην Κοινωνική Ασφάλιση, τα κονδύλια τα οποία επιδιώκουν να «εξοικονομήσουν» για την αμεσότερη στήριξη των καπιταλιστικών επενδύσεων και κερδών, βγαίνουν και αυτά από τη δουλειά των εργαζομένων και όχι από κάποια άλλη «μαγική» πηγή. Οι εργοδοτικές εισφορές αποτελούν στην πραγματικότητα μέρος της πληρωμής των εργαζομένων, ενώ και οι εισφορές του κράτους στην Ασφάλιση προέρχονται από τη φοροληστεία σε βάρος των εργαζομένων, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, από αυτούς δηλαδή που καταβάλλουν τη συντριπτική πλειοψηφία των φορολογικών εσόδων του αστικού κράτους.

Πολύ περισσότερο που ακόμα κι έτσι, κράτος και εργοδοσία δεν χρηματοδότησαν ποτέ επαρκώς την Κοινωνική Ασφάλιση, πόσο μάλλον με βάση τις πραγματικές ανάγκες. Είναι χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, ότι πολλές επιχειρήσεις για χρόνια δεν απέδιδαν όχι μόνο την εργοδοτική εισφορά, αλλά ούτε και τις εισφορές των εργαζομένων, παρότι τα λογιστήριά τους τις παρακρατούσαν. Τα συσσωρευμένα χρέη από τις επιχειρήσεις προς το ΙΚΑ φτάνουν τα 13 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΚΕΑΟ, τα οποία μάλιστα κατά το μεγαλύτερο μέρος τους είχαν δημιουργηθεί πριν το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης. Παράλληλα, διαχρονικά προσφιλές σπορ για τους καπιταλιστές είναι η εισφοροδιαφυγή, η αξιοποίηση της «μαύρης» εργασίας ή διαφόρων «νόμιμων» τρόπων για τη μείωση των εισφορών που καταβάλλουν. Πάνω σε όλα αυτά «κουμπώνει» η διαρκής λεηλασία των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, τα οποία έγιναν φτηνά και απλήρωτα δάνεια για τις επιχειρήσεις, όπως και η ενθυλάκωση τεράστιων ποσών μέσα από το χρηματιστήριο, ή το τελευταίο «κούρεμα» των αποθεματικών των Ταμείων που έφτασε τα 12 δισ. ευρώ...

Η υπενθύμιση των παραπάνω είναι απαραίτητη, καθώς ενόψει του νέου γύρου της αντιασφαλιστικής επίθεσης επανεμφανίζονται διάφοροι «ειδικοί» του Ασφαλιστικού που δηλώνουν προκλητικά ότι «η χώρα και τα Ταμεία χρεοκόπησαν λόγω των υψηλών συντάξεων», όπως και ότι η δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση «είναι εμπόδιο για να βγούμε από την κρίση και να στηριχθεί η ανάπτυξη». Επιδιώκουν να καλλιεργήσουν το έδαφος για να υλοποιηθούν τα νέα αντιασφαλιστικά σχέδια, για την παραπέρα ενίσχυση των επιχειρηματικών κερδών.

Κεντρικό στοιχείο των σχεδίων που προβάλλουν όλα τα αστικά επιτελεία είναι ο εξαναγκασμός των εργαζομένων και των αυτοαπασχολούμενων να πληρώσουν επιπλέον χρήματα για τις μελλοντικές συντάξεις τους. Πρόσθετες εισφορές που όμως αυτήν τη φορά θα πηγαίνουν κατευθείαν στους καπιταλιστικούς ομίλους (ασφαλιστικές εταιρίες, τράπεζες, διαχειριστές κεφαλαίων), χωρίς αυτοί οι όμιλοι - ή το αστικό κράτος - να αναλαμβάνουν κάποια υποχρέωση για το ύψος των παροχών και των συντάξεων προς τους ασφαλισμένους.

Για να περπατήσουν οι νέοι αντιλαϊκοί σχεδιασμοί επικαλούνται το «δημογραφικό», την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, ενώ προεξοφλούν την «αδυναμία» των δημόσιων συστημάτων να στηρίξουν επαρκείς συντάξεις.

Στην κατεύθυνση αυτή «δουλεύει» εντατικά ο ΣΕΒ. Χαρακτηριστική απ' αυτήν την άποψη είναι και η επεξεργασία του (εβδομαδιαίο δελτίο, 14/9/2017) με τίτλο «Υπάρχει αντίδοτο στη συρρίκνωση των συντάξεων;», όπου αναφέρει: «Ο πληθυσμός μειώνεται και γερνάει. Το 2050 οι Ελληνες θα είμαστε 9 εκατ. περίπου, με έναν στους τρεις να είναι 65 ετών και άνω, εκ των οποίων 300.000 θα είναι μάλιστα άνω των 90 ετών! (...) Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και προστασίας θα δεχθεί ισχυρές πιέσεις τις επόμενες δεκαετίες. (...) Οι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίσουν ένα δυσοίωνο μέλλον, καθώς δεν υπάρχει συνταξιοδοτική αποταμίευση. Οι συνταξιούχοι αντιμετωπίζουν το μέλλον με όλο και μεγαλύτερη ανασφάλεια, καθώς οι συντάξεις τους θα μειώνονται (...) Η όσο το δυνατόν ομαλότερη μετάβαση στη συνταξιοδότηση προϋποθέτει προσωπική αποταμίευση (για να συμπληρώνεται η πενιχρή σύνταξη) και καλή υγεία (για να αξιοποιούνται οι ευκαιρίες απασχόλησης). Η απασχόληση συμβάλει (sic) στην ευεξία και μακροημέρευση των ηλικιωμένων, αντισταθμίζοντας, εν μέρει, τη ζοφερή πραγματικότητα ενός συνταξιοδοτικού συστήματος χωρίς αποθεματικά, και χωρίς αναγνώριση των κόπων μιας ζωής».

Ο ΣΕΒ μιλά για την ανάγκη προσωπικής αποταμίευσης ως συμπλήρωμα της δημόσιας σύνταξης που θα συνεχίσει να μειώνεται, ενώ βάζει και ζήτημα για την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης και για την περιβόητη «ενεργό γήρανση» («απασχόληση των ηλικιωμένων»). Ηδη η ΕΕ «σπρώχνει» σε αυτήν την κατεύθυνση, με τα κράτη - μέλη να έχουν αναλάβει δράση: Πχ. στην Ελλάδα το όριο συνταξιοδότησης ανέβηκε στα 67 χρόνια, στη Βρετανία στα 69 χρόνια και συζητούν για τα 71, στη Γερμανία συζητούν για τα 70 κ.ο.κ, ενώ η «ενεργός γήρανση» φιγουράρει σε όλα τα σχετικά ντοκουμέντα και τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Τον στόχο του κεφαλαίου για μετατροπή της Κοινωνικής Ασφάλισης σε ατομική υπόθεση έρχεται να υπηρετήσει και το «Πανευρωπαϊκό Ατομικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν» (PEPP) που προωθεί η ΕΕ.

Οπως η ίδια η Κομισιόν ομολογεί, «το PEPP υποστηρίζει το στόχο της Ενωσης Κεφαλαιαγορών, που είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την απελευθέρωση χρηματοδοτικών πόρων, ώστε να μπορεί να υπάρξει ροή από τους αποταμιευτές της Ευρώπης προς τις επιχειρήσεις της Ευρώπης...».

Σε μία σχετική μελέτη για τα πιθανά αποτελέσματα του εν λόγω προγράμματος, εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 τα κεφάλαια που θα συγκεντρώσουν οι πάροχοι - διαχειριστές (καπιταλιστικοί όμιλοι) μπορεί να φτάσουν τα 2,1 τρισ. ευρώ, έναντι 700 δισ. που διαχειρίζονται σήμερα οι ίδιοι φορείς για ατομικές συντάξεις και 1,4 τρισ. ευρώ που υπολογίζεται ότι θα έφταναν το 2030 χωρίς τη λειτουργία του PEPP.

Οπως σημειώνει... με λύπη η Κομισιόν, «σήμερα, μόνο το 27% των Ευρωπαίων ηλικίας μεταξύ 25 και 59 ετών έχουν εγγραφεί σε ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν» και αυτό «σε λίγες χώρες της ΕΕ».

Προϋπόθεση βέβαια για την παραπέρα ανάπτυξη των ιδιωτικών συστημάτων ασφάλισης είναι η διαρκής υποβάθμιση των δημόσιων, η παραπέρα περικοπή των συντάξεων, αφού μόνο έτσι δημιουργείται ο απαραίτητος «χώρος», η ανάγκη των εργαζομένων να καταφύγουν στον τζόγο της ιδιωτικής ασφάλισης. Γι' αυτό και στην Ελλάδα διάφοροι «ειδικοί» χαρακτηρίζουν απαράδεκτο το γεγονός ότι 90% και πλέον των συντάξεων δίνεται από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα.

Πέρα από το άμεσο οικονομικό όφελος για τα μονοπώλια, μια πλευρά που δεν πρέπει να υποτιμηθεί είναι το γεγονός ότι η παραπέρα ανάπτυξη της ατομικής ασφάλισης θα επιφέρει χτύπημα και στην ενότητα συμφερόντων των εργαζομένων. Η μετατροπή της σύνταξης σε ατομική υπόθεση υπονομεύει την εργατική - λαϊκή πάλη για την Κοινωνική Ασφάλιση, ενώ η γιγάντωση τέτοιων συστημάτων θα επιδράσει περαιτέρω και στην πορεία των δημόσιων συστημάτων, τα οποία εκ των πραγμάτων θα υπονομευτούν παραπέρα και θα καταδικαστούν να «φυτοζωούν», χάνοντας πόρους.

Ταυτόχρονα υπηρετούνται και άλλοι στόχοι, όπως είναι η παραπέρα διευκόλυνση της «κινητικότητας» του εργατικού δυναμικού στην αγορά εργασίας της ΕΕ, δηλαδή η εξασφάλιση για τα μονοπώλια φθηνού και ευέλικτου εργατικού δυναμικού, που θα μετακινείται ανάλογα με το πού το έχουν ανάγκη κάθε φορά οι καπιταλιστές για να μεγιστοποιήσουν την κερδοφορία τους. Οπως σημειώνεται, «τα PEPP θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα ελκυστικά τόσο στους μετακινούμενους πολίτες όσο και για τους αυτοαπασχολούμενους που δεν συμμετέχουν σε κρατικές παροχές ή επαγγελματικές συνταξιοδοτικές παροχές».

Οσο για το ποιες είναι οι εγγυήσεις για τις αποδόσεις που θα έχουν τέτοια «προϊόντα» για αυτούς που θα καταβάλλουν για 30 και 40 χρόνια εισφορές από το εισόδημά τους, την απάντηση δίνουν ορισμένα σημεία από τη «γνωμοδότηση» που έκανε η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), ένα όργανο της Κομισιόν... υπεράνω κάθε «φιλεργατικής» υποψίας. Παρέχοντας την πλήρη συμφωνία της στο συγκεκριμένο σχέδιο, η ΕΟΚΕ στη «γνωμοδότησή» της «αναγνωρίζει ότι τα συνταξιοδοτικά προϊόντα ενέχουν κάποιο κίνδυνο λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα τους... Η μείωση του κινδύνου στην περίπτωση των φυσικών προσώπων που δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία σε συνταξιοδοτικά προϊόντα θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική και η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το φάσμα των επιλογών που θα διατεθούν στους αποταμιευτές, με μία υποχρεωτική βασική επενδυτική επιλογή, σύμφωνα με την οποία ο αποταμιευτής μπορεί να ανακτήσει τουλάχιστον το ονομαστικό κεφάλαιο που έχει επενδύσει...». Δηλαδή, η έννοια της εγγύησης περιορίζεται για τον αποταμιευτή μόνο στο να μη χάσει αυτά που έχει δώσει και μάλιστα στην ονομαστική τους τιμή...

Χαρακτηριστικά, η ΕΟΚΕ επικαλείται σχετικό δελτίο της «Better Finance» (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Επενδυτών και Χρηστών Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών) στις 9/10/2017, όπου αναφερόταν πως «τα μακροπρόθεσμα ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα δεν είναι ικανά να προσφέρουν επαρκές αντισταθμιστικό εισόδημα, διότι οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις τους μπορεί να είναι ανεπαρκείς, ενίοτε, μάλιστα, και αρνητικές (μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού)»...