ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ

Η εργατική τάξη αυξάνεται

Σε προηγούμενα άρθρα αναλύσαμε τις διάφορες θεωρίες, όχι και τόσο νέες σχετικά με τα κοινωνικά όρια της εργατικής τάξης, την ίδια την ύπαρξή της ως κοινωνική τάξη, γεγονός που συνδέεται με την ιδεολογική επίθεση της αστικής τάξης μέσα στο εργατικό κίνημα, σχετικά με την ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας και την προοπτική του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Ιδιαίτερα μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων και την έξαρση των θεωριών περί «του τέλους της ιστορίας» και «του τέλους των ιδεολογιών», που στόχο είχαν και συνεχίζουν να έχουν, παρά τη διάψευση της ίδιας της πραγματικότητας, την αφαίρεση από την πολιτική πάλη της εργατικής τάξης, του κύριου που είναι η ανατροπή του κράτους των μονοπωλίων, η εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, ως ιστορική έναρξη της οικοδόμησης της αταξικής κοινωνίας. «Το τέλος της ιστορίας» συμβόλιζε και το τέλος της εξέλιξης των κοινωνιών, με στόχο την επιβολή στη συνείδηση της εργατικής τάξης ότι η πάλη για το σοσιαλισμό είναι ουτοπία. Ο καπιταλισμός είναι η τελευταία βαθμίδα της κοινωνικής εξέλιξης, άρα η πάλη της εργατικής τάξης, των άλλων λαϊκών στρωμάτων πρέπει να κατευθύνεται στη βελτίωση αυτής της κοινωνίας, ή καλύτερα δε χρειάζεται πάλη, αλλά συνδιαλλαγή με την άρχουσα τάξη, για την από κοινού ανάπτυξη αυτής της κοινωνίας, ώστε να υπάρξουν κοινά οφέλη για όλες τις τάξεις και τα κοινωνικά στρώματα. Αρα δεν υπάρχουν και διαφορετικές ιδεολογίες. Να λοιπόν και «το τέλος των ιδεολογιών». Γι' αυτό χρειάζεται ταξική ειρήνη, που «εκσυγχρονισμένα» ως διαδικασία αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων αποκαλείται «κοινωνικός διάλογος» των «κοινωνικών εταίρων», δηλαδή η αστική τάξη και η εργατική τάξη είναι συνεταίροι, έχουν κοινά συμφέροντα.

Η διάψευση από την ίδια τη ζωή, έχει σχέση με την όξυνση των ταξικών αντιθέσεων, την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, που ως πραγματικότητα έρχεται να ανατρέψει τις θεωρίες του «τέλους της ιστορίας», «του τέλους των ιδεολογιών». Ετσι προσαρμόζουν τις διάφορες θεωρίες στην ίδια πάντα κατεύθυνση αλλά με μορφή τέτοια που φαινομενικά υποτίθεται ότι προσεγγίζει πιο πειστικά την πραγματικότητα. Ετσι εμφανίζουν την εργατική τάξη να φθίνει έως και να εξαφανίζεται. Ανάλογες θεωρίες, που μειώνουν τα κοινωνικά όρια της εργατικής τάξης, από το παρελθόν, αναπαλαιώνονται, για να χωρέσουν στο πραγματικό γεγονός ότι αναπτύσσεται ταξική πάλη, με περιτύλιγμα την αναζήτηση του καινούριου κοινωνικού υποκειμένου αυτής της πάλης. Αφού η εργατική τάξη μειώνεται και τείνει να εξαφανιστεί λόγω των νέων τεχνολογιών ισχυρίζονται, ας αναζητήσουμε το «νέο κοινωνικό υποκείμενο της πάλης». Το οποίο πρέπει να προσδιοριστεί συγκεκριμένα. Και βεβαίως όχι γιατί αυτό το κοινωνικό υποκείμενο και η πάλη του θα οδηγήσουν στο σοσιαλισμό, αλλά γιατί είναι φορέας γενικά και αόριστα ενός νέου «απελευθερωτικού οράματος». Αυτή η άποψη ισχυρίζεται ότι αντικειμενικά, η εργατική τάξη δεν έχει ρόλο στην παραγωγική διαδικασία, αφού τείνει στην εξαφάνιση, άρα χάνει και τον πρωτοπόρο ρόλο της στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις.

Αυτό έγινε και στο διεθνές συνέδριο του ΣΥΝ για τις τάξεις και τα στρώματα στην ελληνική κοινωνία με τα ερωτήματα: «Αλήθεια, τι μας μένει από τη θεωρία της εργατικής τάξης ως πρωτοποριακής τάξης λόγω της κεντρικότητας του ρόλου της στην κυρίαρχη κάποτε βιομηχανική παραγωγή, σήμερα που η βιομηχανία τείνει να συρρικνωθεί και η βιομηχανική εργατική τάξη επίσης;(...) Ποια κοινωνικά υποκείμενα μπορούν να αποτελέσουν σήμερα τους φορείς ενός απελευθερωτικού οράματος; Ποια είναι σήμερα η εργατική τάξη;».

Αυτή η άποψη είναι ακόμη πιο ύπουλη για το εργατικό κίνημα, αφού δεν αρνείται την πάλη γενικά, ούτε το γεγονός μιας κοινωνικής απελευθέρωσης γενικά. Υπονομεύει όμως τον ιστορικό υλισμό, που επιστημονικά έχει αποδείξει ότι ο καπιταλισμός είναι η τελευταία ιστορικά ταξική κοινωνία και ότι νομοτελειακά θα αντικατασταθεί από τον κομμουνισμό, αλλά οι νομοτέλειες στην κοινωνική εξέλιξη απαιτούν και την ανθρώπινη δράση, δηλαδή την ταξική πάλη, και πιο συγκεκριμένα την πολιτική πάλη της εργατικής τάξης ενάντια στο κράτος. Ψάχνουν λοιπόν να βρουν το υποκατάστατό της, στα λεγόμενα νέα κινήματα έξω από το εργατικό κίνημα και ενάντιά του, αφού η εργατική τάξη μειώνεται, άρα δεν έχει ρόλο, προκειμένου να υπονομεύσουν την πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Αντικειμενικά λοιπόν κινούνται στα πλαίσια - αν δεν ενισχύουν - των θεωριών περί «του τέλους της ιστορίας».

Βεβαίως όλοι αυτοί έχουν αρνηθεί και τη μαρξιστική -λενινιστική θεωρία για τις τάξεις, τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία οι άνθρωποι μιας κοινωνίας κατατάσσονται και ανήκουν σε κοινωνικές τάξεις και στρώματα, σύμφωνα με τον ορισμό του Λένιν, για τα οποία επίσης έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο. Το ερώτημα είναι, μειώνεται ή αυξάνεται η εργατική τάξη; Ο μαρξισμός σ' αυτό το ερώτημα, απαντά χωρίς περιστροφές ότι αυξάνεται, αφού στην εξέλιξη του καπιταλισμού με την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, αναπτύσσεται πρώτ' απ' όλα η πρώτη απ' αυτές που είναι η εργατική δύναμη. Στο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», αναφέρεται ότι: «Οι άλλες τάξεις χάνονται και εξαφανίζονται από τη μεγάλη βιομηχανία, ενώ το προλεταριάτο είναι το πιο χαρακτηριστικό προϊόν της». Και σ' άλλο σημείο, αναφέρει ότι: «Πριν απ' όλα η αστική τάξη παράγει τους νεκροθάφτες της. Η πτώση της και η νίκη του προλεταριάτου, είναι το ίδιο αναπόφευκτα».

Το γεγονός ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού αυξάνει και την εργατική τάξη, φαίνεται και από τα στοιχεία της αστικής στατιστικής που αποκαλύπτουν ότι αυξάνεται η μισθωτή εργασία. Και όσο και αν όλοι όσοι αμείβονται με μισθό, δεν ανήκουν στην εργατική τάξη, εντούτοις η συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών ανήκει στην εργατική τάξη. Γεγονός που αποδεικνύεται και από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για την Ελλάδα και την επεξεργασία τους σύμφωνα με τη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία για τις τάξεις.

Η ΕΣΥΕ, με τον όρο «μισθωτοί», χαρακτηρίζει το τμήμα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, που παίρνει το εισόδημά του με τη μορφή του μισθού, ή του ημερομισθίου. Σ' αυτή την κατηγορία συμπεριλαμβάνει ένα πολύ μικρό, συγκριτικά με όλους τους μισθωτούς, αριθμό που αποτελείται από τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων και του κρατικού μηχανισμού που ανήκουν στην αστική τάξη. Επίσης συμπεριλαμβάνει ένα μεγαλύτερο, σε σχέση με το προηγούμενο, αριθμό μισθωτών που ανήκουν στα μεσαία μισθωτά στρώματα. Στην κατηγορία «μισθωτοί» κατατάσσει και τους μισοπρολετάριους, ενώ δεν κατατάσσει τους άνεργους οι οποίοι ανήκουν στην εργατική τάξη.

Τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για την αύξηση των μισθωτών είναι ενδεικτικά για την αύξηση της εργατικής τάξης. Δεν μπορεί να αυξάνονται οι μισθωτοί και να παραμένει στάσιμη ή να μειώνεται η εργατική τάξη. Δεν μπορεί να αυξάνεται συνολικά η απασχόληση, να αυξάνονται οι διαστάσεις του κεφαλαίου και της παραγωγής και η εργατική τάξη να μην αυξάνεται.

Με βάση αυτά τα κριτήρια του ορισμού του Λένιν για τις τάξεις, στη Μελέτη του ΚΜΕ «Αλλαγές στην οικονομία και στην ταξική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας, (1980-1994)», γίνεται συγκεκριμένη ανάλυση και δίνονται στοιχεία για την εργατική τάξη στην Ελλάδα. Ετσι ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός το 1981 ήταν 3.519.469 και η εργατική τάξη ήταν 1.470.080. Αντίστοιχα το 1991 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ήταν 4.120.611 και η εργατική τάξη ήταν 2.026.956. Η αύξηση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ήταν 14,5%, ενώ η αύξηση της εργατικής τάξης ήταν 27,5%.

Το 1999 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ήταν 4.885.000, ενώ οι μισθωτοί είναι 3.136.000 (ΕΣΥΕ, Ερευνες Εργατικού Δυναμικού). Τον ίδιο χρόνο η εργατική τάξη υπολογίζεται κατά προσέγγιση στα 2.500.000 (Ν.Κυρίτση, «Εξελίξεις στη συγκέντρωση της εργατικής τάξης», ΚΟΜΕΠ, τεύχος 2 του 2000).

Από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 15,65%, ενώ η εργατική τάξη κατά 25%. Επίσης η εργατική τάξη αποτελεί το 79,7% των μισθωτών, ενώ οι μισθωτοί αποτελούν το 64,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Η δε εργατική τάξη αποτελεί το 51,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.

Σε ό,τι έχει σχέση με τη μείωση της βιομηχανίας, άρα και του βιομηχανικού προλεταριάτου, αυτή η αντίληψη θεωρεί λαθεμένα και αντιεπιστημονικά ότι οι τηλεπικοινωνίες, η ενέργεια, οι μεταφορές κλπ., ανήκουν ως τομείς στις υπηρεσίες και όχι στη βιομηχανία που πραγματικά ανήκουν. Γι' αυτό και προβάλλει την άποψη περί μείωσης της βιομηχανικής εργατικής τάξης.

Σ. Κ.