Από την πρόσφατη συνάντηση της συμμαχίας στην Χιλή

Σε ό,τι αφορά το Μεξικό, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης με αφορμή τη Σύνοδο της G20 είναι μεταξύ των ελάχιστων χωρών της G20 - Αυστραλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Ν. Κορέα και Μεξικό - που ενίσχυσαν το ρυθμό ανάπτυξής τους το πρώτο τρίμηνο του 2012. Φυσικά, οι εκθέσεις των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών δε λαμβάνουν υπ' όψιν τους στοιχεία όπως τους πάνω από 50.000 νεκρούς την τελευταία πενταετία μόνο, στην κορύφωση του βρώμικου πολέμου του προέδρου Φελίπε Καλντερόν, εναντίον των συμμοριών και των ναρκεμπόρων, ή τους πάνω από 20 εκατομμύρια μετανάστες ή τα 80 εκατομμύρια των ανθρώπων, περίπου το 60% του πληθυσμού, που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή όπως ορίζεται ζουν με κάτω από ένα δολάριο τη μέρα, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Latin American Center for Rural Development (RIMISP).

Το Μεξικό χρησιμεύει και ως ένα ακόμη παράδειγμα ως «τείχος». Τείχος προστασίας, καθώς η καπιταλιστική κρίση, η «κρίση της Τεκίλας» του 1994 δεν πέρασε στις ΗΠΑ, όμως επεκτάθηκε στην Λατινική Αμερική. Μετά την «κρίση της Τεκίλας» ήρθε η «κρίση της Σάμπας» στη Βραζιλία, οι κρίσεις στις υπόλοιπες χώρες και φυσικά η «κρίση του Τάγκο» με κατάληξη την κατάρρευση και πτώχευση της Αργεντινής το 2001. Καμία χώρα της περιοχής δεν έμεινε ανέγγιχτη και προκλήθηκε και ντόμινο πολιτικών εξελίξεων, τέτοιας έκτασης και έντασης που οι αστοί οικονομολόγοι ονόμασαν «ροζ παλίρροια», εξαιτίας των κυβερνήσεων που ανήλθαν σταδιακά στην εξουσία με πρώτη τη Βενεζουέλα. Κυβερνήσεις που δε συνεπάγονται τη διάρρηξη της συμμαχίας ανάμεσα στα τμήματα της κυρίαρχης τάξης, ούτε ανάμεσα στην κυρίαρχη τάξη κάθε χώρας και στην κυρίαρχη τάξη των ΗΠΑ. Προκαλούν, όμως, σοβαρές εντάσεις και αντιθέσεις συμφερόντων. Πολύ περισσότερο δε, προωθούν μια πολιτική που για κάποιους οικονομολόγους βαπτίστηκε «νέος καπιταλισμός», όπου κυρίαρχο στοιχείο είναι η μετατροπή του κράτους σε επιχειρηματία, μέσω των εθνικοποιήσεων κατά κύριο λόγο. «Σοσιαλισμός με μπίζνες» για άλλους ή «σοσιαλισμός του 21ου αιώνα», ενώ για τη στήριξη του μοντέλου διαχείρισης του καπιταλισμού, έχουν δημιουργηθεί και διάφορες ενώσεις όπως η ALBA, η CELAC κ.ά. αλλά και σε συνδυασμό με άλλες περιφερειακές ενώσεις όπως το UNASUR, Mercosur, CAN κ.ά. που προωθούν την καπιταλιστική ολοκλήρωση της Λατινικής Αμερικής σε ένα υποτιθέμενο ανεξάρτητο άξονα από τις ΗΠΑ.

Εντούτοις, οι κινήσεις αυτές δεν έχουν μείνει απαρατήρητες, ειδικά από τις ΗΠΑ που εδώ και χρόνια υποτίθεται έχουν απομονωθεί πλήρως από την περιοχή, που κάποτε θεωρείτο η πίσω τους αυλή. Μια απομόνωση που στοίχισε υπερβολικά στις ΗΠΑ ειδικά όσον αφορά στη συνέχιση της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον» με τη σύσταση της «Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής». Ούτε καν η εκλογή Ομπάμα δεν άλλαξε τα δεδομένα, όσον αφορά τη στάση των κυβερνήσεων των χωρών προς τις ΗΠΑ.

Η κυβέρνηση Ομπάμα, ωστόσο, έχει υιοθετήσει μια εντελώς διαφορετική τακτική, όσον αφορά την επανάκτηση του ελέγχου της περιοχής, ακόμη και βαπτίζοντας τη «συνεργασία μεταξύ εταίρων», όπου βασικός της άξονας είναι το Μεξικό και η Κολομβία.

Στο πλαίσιο της επιχείρησης αυτής, στήθηκε μία καλοστημένη παράσταση όπου ο Πρόεδρος της Κολομβίας, Χουάν Μανουέλ Σάντος έπρεπε να «ξεπλυθεί» του «βρώμικου παρελθόντος» της κυβέρνησης του πρώην Προέδρου Αλβαρο Ουρίμπε, παρότι στέλεχός της. Η επιχείρηση στέφθηκε με επιτυχία, ο Σάντος αναδείχθηκε σε «ειρηνοποιός», παραμένοντας «ρόμποκοπ» του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το μεγάλο του επίτευγμα ήταν η «συμφωνία της Καρταχένα» για τη νομιμοποίηση του πραξικοπήματος στην Ονδούρα, «παρασύροντας» και τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες να συμμετάσχει σε αυτή την εκτρωματική εξέλιξη για το λαό της Ονδούρας, που συνεχίζει να σφαγιάζεται, παρά την «ειρηνευτική συμφωνία» και δίνοντας τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να προβάλλουν την Κολομβία ως «αντίπαλο δέος» της Βραζιλίας και να διευρύνουν ακόμη περισσότερο το πεδίο της πολιτικής του διαίρει και βασίλευε.

Ο Σάντος ανέλαβε την εργολαβία της «αναβίωση» της Συνόδου της Αμερικής υπό την αιγίδα του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών - OAS. Mια Σύνοδος που ξεκίνησε το 1994, με στόχο την προώθηση του «ελεύθερου εμπορίου» και τη συνέχιση της «Συναίνεσης της Ουάσινγκτον» με τη σύσταση της «Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής». Κατά τη φετινή Σύνοδο που έγινε στα μέσα Απρίλη, στην Καρταχένα στην «αναγεννημένη» Κολομβία, ο Πρόεδρος Ομπάμα τέθηκε τεχνηέντως στο προσκήνιο, αν και πάλι η Σύνοδος έληξε άδοξα δίχως τελική διακήρυξη και με τις αντιθέσεις να έχουν κορυφωθεί.

Τα διεθνή ΜΜΕ στάθηκαν πολύ περισσότερο στις πιπεράτες λεπτομέρειες του σκανδάλου με τους Αμερικανούς πράκτορες που επισκίασε τη Σύνοδο παρά στην ουσία. Ο διάολος, ωστόσο, πάντα κρύβεται στις λεπτομέρειες, όπως το οριστικό πράσινο φως για τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου με την Κολομβία που τέθηκε και επισήμως σε ισχύ στις 15 του Μάη, μετά από οκτώ ολόκληρα χρόνια παλινδρομήσεων και αναβολών, την παράλληλη άμεση εφαρμογή της συμφωνίας του «Αμερικανο-Κολομβιανού Σχεδίου Δράσης για την Περιφερειακή Ασφάλεια», που συνιστά «απάντηση στις συνεχώς αυξανόμενες απειλές για την ασφάλεια από το οργανωμένο έγκλημα».

Την ίδια στιγμή, εντελώς υποκριτικά ο Λευκός Οίκος καταδίκαζε την πρόταση για «αποποινικοποίηση των ναρκωτικών» του πρώην στρατηγού και νυν προέδρου της Γουατεμάλας, Οτο Πέρες Μολίνα, - πάντοτε στενά συνδεδεμένος με τη CIA και εκ των πρωταγωνιστών του εμφυλίου πολέμου που, ωστόσο, δε δικάστηκε ποτέ για τα εγκλήματα, τα βασανιστήρια και τις εξαφανίσεις - με σπόνσορα τον Σάντος. Κατά τον Μολίνα, ο αγώνας κατά των ναρκωτικών, η τεχνολογία και τα χρήματα που παρέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες δε μείωσαν τη διακίνηση ναρκωτικών στην περιοχή και των εγκληματικών ομάδων...

Πρόκειται για έναν ακόμη αντιπερισπασμό και «επιχείρηση ξεπλύματος» του Μολίνα, ώστε να αναδειχθεί ως ηγέτης της Κεντρικής Αμερικής, όπως ο Σάντος στη Νότια Αμερική. Ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι ο Μολίνα επιχειρεί την πλήρη στρατιωτικοποίηση της χώρας με «πρόσχημα τον πόλεμο των ναρκωτικών, κηρύσσοντας παράνομες τις λαϊκές διαμαρτυρίες και φτάνοντας στο σημείο να βαπτίζει «ναρκέμπορους τους κατοίκους της περιοχής Σασιγουάν, μέλη της ιθαγένικης κοινότητας Κούνεν, που ξεσηκώθηκαν ενάντια στα σχέδια δημιουργίας υδροηλεκτρικού φράγματος από την ιταλική ενεργειακή εταιρεία ENEL, και να τους καταστείλει.

Η κρυφή ατζέντα πίσω από όλες αυτές τις κινήσεις είναι η επανάκτηση του ελέγχου μέσω της εδραίωσης του «ανεξάρτητου άξονα» Μεξικό - Γουατεμάλα - Κολομβία για την αναβίωση της Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής, έστω σε ένα μεγάλο μέρος της, ως «διέξοδος» για το κεφάλαιο, και ειδικά των πολυεθνικών που εδράζουν στις ΗΠΑ, λόγω της καπιταλιστικής κρίσης. Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ που συνεχώς ισχυροποιείται, με το πρόσχημα του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» θα είναι η δικλίδα ασφαλείας των ιμπεριαλιστικών τους συμφερόντων.

Ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η επισημοποίηση της «Συμφωνίας του Ειρηνικού» στις 6 Ιούνη στην Ατακάμα της Χιλής, με την υπογραφή της «Συμφωνίας Μάρκο», από τους ηγέτες της Χιλής, της Κολομβίας, του Περού και του Μεξικού, ενώ κατά τη διάρκεια της Συνόδου ζήτησε να ενταχθεί και η Κόστα Ρίκα, όπως ανακοίνωσε η Πρόεδρος Λάουρα Τσιντσίγια, που παρέστη στη Σύνοδο όπως και ο Πρόεδρος του Παναμά και άλλοι ως παρατηρητές - περιλαμβανομένων του υπουργού Εξωτερικών του Καναδά Τζον Μπέιρντ και του Ισπανού μονάρχη Χουάν Κάρλος.

Πρόκειται για μία ακόμη οικονομική ένωση στον ήδη μακροσκελή κατάλογο των καπιταλιστικών οργανισμών. Ενας κατάλογος που την τελευταία δεκαετία έχει εμπλουτιστεί με διάφορες ενώσεις και οργανισμούς, που κατά κύριο λόγο στοχεύουν στην ενίσχυση των εγχώριων ολιγαρχιών και την ανάδειξή τους σε παγκόσμιους παίκτες στο όνομα της ανεξαρτησίας μετά από δεκαετίες «υποτέλειας» στο μεγάλο αφεντικό της περιοχής, τις ΗΠΑ.

Εντούτοις, η «Συμφωνία του Ειρηνικού» έχει την ιδιαιτερότητά της και τη διαφοροποίησή της σε σχέση με τις άλλες Ενώσεις όπως οι Mercosur, Unasur, CAN, ALBA κλπ. Δεν είναι ένας γεωγραφικός προσδιορισμένος χώρος ενώ τα μέλη του εκτείνονται στην ακτή του Ειρηνικού, από τα σύνορα των ΗΠΑ μέχρι τη Γη του Πυρός. Κύριος στόχος της είναι η βελτίωση της συνεργασίας τους στο πεδίο του εμπορίου, ενώ δεν προβλέπεται ούτε καν στο άμεσο μέλλον να υπάρξει τελωνειακή ένωση.

Η δημιουργία της νέας συμμαχίας, σε μια αγορά 215 και πλέον εκατ. καταναλωτών και με συνδυαστικό ΑΕΠ μεγαλύτερο από τα 2 τρισ. δολάρια, είχε προταθεί πέρυσι στη Λίμα από τον πρώην Πρόεδρο του Περού Αλαν Γκαρσία και πολύ σύντομα υλοποιήθηκε, ενώ ήδη δρομολογείται να υπάρξει μια «βαθιά ολοκλήρωση», όπως δήλωσε ο οικοδεσπότης και Πρόεδρος της Χιλής, Σεμπαστιάν Πινιέρα, η οποία θα «πάει πολύ πιο πέρα από το εμπόριο και θα επεκταθεί στην περιφέρεια Ασίας - Ειρηνικού».

Η ίδρυση της συμμαχίας πρέπει να συνδυαστεί και με άλλα γεγονότα στην περιοχή. Εκτός της έναρξης της ισχύος της Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Κολομβίας με τις ΗΠΑ - οι ΗΠΑ ήδη έχουν ανάλογες με τη Χιλή και το Περού και με την καταγγελία εκ μέρους της κυβερνήσεων της Βολιβίας, του Εκουαδόρ, της Νικαράγουας και της Βενεζουέλας του Συμφώνου Διαμερικανικής Αμοιβαίας Βοήθειας (ΤΙΑR) που συνάφθηκε το 1947, μετά τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η ανακοίνωση έγινε στο περιθώριο της 42ης Γενικής Συνέλευσης του OAS που πραγματοποιήθηκε στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας και το σκεπτικό είναι ότι η TIAR αποδείχτηκε άχρηστη όταν μια αποικιοκρατική δύναμη (Μ. Βρετανία) κήρυξε τον πόλεμο στην Αργεντινή για τις νήσους Μαλβίνας (Φόκλαντς) και υποστηρίχθηκε από άλλο μέλος του συμφώνου (ΗΠΑ).

Τέλος, η νέα Συμμαχία έχει απόλυτη συνάφεια με την ένταση των προσπαθειών των ΗΠΑ να ενισχύσουν και να διευρύνουν τη «Συμμαχία του Δια-Ειρηνικού» - ΤΡΡ, στην οποία ήδη συμμετάσχουν εκτός των ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Χιλή, το Μπρουνέι, η Ιαπωνία, η Μαλαισία, η Νέα Ζηλανδία , το Περού, η Σιγκαπούρη και το Βιετνάμ.