Η απατηλή τακτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για την καλλιέργεια ενός τάχα φιλεργατικού προφίλ είναι γνωστή: Διαλέγοντας και προβάλλοντας ως «σημαντική ενίσχυση των εργαζομένων» ένα επιμέρους μέτρο στον έναν ή στον άλλο τομέα των Εργασιακών, επιχειρεί να χρυσώσει το χάπι για το γεγονός ότι την ίδια ώρα όχι μόνο διατήρησε άθικτο το αντεργατικό μνημονιακό πλαίσιο των προκατόχων της, αλλά το ενίσχυσε και το ενισχύει συνεχώς, βαθαίνοντας την εργασιακή ζούγκλα με βάση τις απαιτήσεις του κεφαλαίου.

Την ίδια ακριβώς τακτική ακολουθεί η κυβέρνηση και στο ζήτημα του καθεστώτος των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΒΑΕ), αξιοποιώντας μια διάταξη στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε χτες στη Βουλή. Με την εν λόγω διάταξη, η υποχρέωση της συγκέντρωσης 1.000 βαρέων ενσήμων στο διάστημα των τελευταίων 13 ετών, προκειμένου ένας εργαζόμενος να συνταξιοδοτηθεί με το καθεστώς των ΒΑΕ, επεκτείνεται - λόγω της ιδιαίτερα μεγάλης ανεργίας των τελευταίων ετών - στα 17 χρόνια. Κι ενώ προφανώς η εν λόγω διάταξη, έστω και πολύ καθυστερημένα, βοηθά ασφαλισμένους που δούλεψαν για χρόνια σε βαρύ και ανθυγιεινό επάγγελμα αλλά έμειναν άνεργοι τα χρόνια της κρίσης, πάει πολύ να επιχειρεί να την αξιοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για να... «μηδενίσει το κοντέρ»! Πάει πολύ να επιχειρεί να συσκοτίσει το γεγονός ότι παραμένουν σε ισχύ όλες οι αντεργατικές μνημονιακές ανατροπές στα ΒΑΕ, ο αποχαρακτηρισμός που έγινε σε μια σειρά από κλάδους και ειδικότητες, η αύξηση των ορίων ηλικίας, όπως και η μείωση των συντάξεων, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η συνέχιση της επίθεσης στα ΒΑΕ από τη σημερινή κυβέρνηση.

Για να «φρεσκάρουμε» όλες τις αντεργατικές ανατροπές στα ΒΑΕ που διατηρεί σε πλήρη ισχύ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να επιστρέψουμε στο Νοέμβρη του 2011: Η τότε κυβέρνηση, σε εφαρμογή της πρόβλεψης του 1ου μνημονίου και νόμων που ακολούθησαν, επέβαλλε μεγάλη εκκαθάριση των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, διαμορφώνοντας νέα λίστα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε τότε το ίδιο το υπουργείο Εργασίας, γινόταν η εκτίμηση ότι με τη νέα λίστα, οι εργαζόμενοι σε κλάδους, χώρους εργασίας, επαγγέλματα και ειδικότητες με καθεστώς ΒΑΕ μειώνονταν κατά 166.000, δηλαδή πάνω από 30%! Από τους 531.000 εργαζόμενους που ήταν στη λίστα, με βάση το τότε ισχύον καθεστώς, με τη νέα ο αριθμός τους θα έπεφτε στους 365.000!

Να σημειωθεί ότι στην Επιτροπή που συγκρότησε η κυβέρνηση για να διαμορφώσει τη νέα πετσοκομμένη λίστα συμμετείχε και η πλειοψηφία της διοίκησης της ΓΣΕΕ, σπεύδοντας να νομιμοποιήσει τη διαδικασία της ανατροπής του καθεστώτος των ΒΑΕ.

Οπως χαρακτηριστικά κατέγραφε ο «Ριζοσπάστης» τότε, «εκτός λίστας πετάχτηκαν μάγειροι, καμαριέρες, σερβιτόροι ("εξαιρούνται" αυτοί που δουλεύουν τουλάχιστον 3 ώρες από 22.00 έως 06.00, στην πραγματικότητα το επάγγελμα τίθεται εκτός ΒΑΕ). Επίσης, χιλιάδες καθαριστές και καθαρίστριες με μερική απασχόληση, αλλά και με πλήρη απασχόληση στην περίπτωση που εργάζονται στα γραφεία δημόσιων επιχειρήσεων, στα ΝΠΔΔ, στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού και στις επιχειρήσεις τους, στα ΝΠΙΔ που ανήκουν στο κράτος, καθώς και στις δημόσιες επιχειρήσεις, οργανισμούς και ΑΕ που έχουν εργοδότες τους παραπάνω φορείς. Επιπλέον τους καθαριστές και καθαρίστριες των γραφείων διοίκησης όλων των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα».

Ακόμα, εκτός λίστας τέθηκαν «υπάλληλοι, διοικητικοί, επιστάτες, φύλακες σε κλάδους βαριάς και ανθυγιεινής εργασίας όπως: Μεταλλεία, λιγνιτωρυχεία, ορυχεία, λατομεία, στην τσιμεντοβιομηχανία, στην παραγωγή και κατεργασία σιδήρου και χάλυβα και άλλων μετάλλων, στην παραγωγή διθειούχου άνθρακα, στην παραγωγή φαρμάκων και καλλυντικών, στην αεροπορική βιομηχανία, στις εταιρείες εμφιάλωσης υγραερίων. Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις κατεργασίας ξηρού ασβέστη στον τομέα της συσκευασίας, οι διαλογείς και εφαρμοστές στην υαλουργία, οι εργάτες στη συσκευασία των απορρυπαντικών, οι εργαζόμενοι των σπορελαιουργίας, ελαιουργίας, σαπωνοποιίας που δεν εργάζονται στα τμήματα παραγωγής, οι εργαζόμενοι στην επεξεργασία σταφίδας, οι τραπεζοκόμοι στα νοσηλευτικά ιδρύματα και στις φυλακές. Στις εταιρείες πετρελαιοειδών εξαιρέθηκαν από τη λίστα οι εργαζόμενοι στη διακίνηση και διάθεση των καυσίμων, οι εργαζόμενοι στην αποθήκευση χημικών βιομηχανιών κ.λπ.

Επιπλέον ειδικότητες όπως: Ζαχαροπλάστες, κομμωτές - κομμώτριες και κουρείς, πωλητές στο λιανικό και χονδρικό εμπόριο, οδηγοί ταξί εκτός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, ταμίες πολυδύναμων σούπερ - μάρκετ, οδηγοί μικρών φορτηγών ως βοηθοί, συντηρητές κτιρίων κ.λπ.».

Με τη νέα λίστα, ειδικά για τους νέους εργαζόμενους στους κλάδους και στις ειδικότητες που βγήκαν εκτός ή όσους μέχρι τότε δεν είχαν συμπληρώσει 3.600 μέρες ασφάλισης, όσον αφορά το ασφαλιστικό καθεστώς, αυξήθηκε τουλάχιστον κατά πέντε χρόνια το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς οι χιλιάδες αυτοί εργαζόμενοι μετέβησαν στο γενικό καθεστώς του ΙΚΑ σε ό,τι αφορά την Ασφάλιση.

Στον αντίποδα, οι επιχειρήσεις που μέχρι τότε για την ασφάλιση αυτών των εργαζομένων κατέβαλλαν επασφάλιστρο στο ΙΚΑ απαλλάχθηκαν από την καταβολή του, κερδίζοντας από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών.

Δεν είναι όμως μόνο η συρρίκνωση της λίστας των ΒΑΕ. Παράλληλα, από το 2012 και σε όσους παρέμειναν σε καθεστώς ΒΑΕ, σταδιακά και σε αυτούς - όπως και σε όλους τους ασφαλισμένους- με το νόμο 4093 επιβλήθηκε αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, η οποία πλέον διαμορφώνεται στο 62ο έτος της ηλικίας του ασφαλισμένου και μάλιστα για άνδρες και γυναίκες, χωρίς καμία διάκριση. Η αύξηση αυτή φόρτωσε στους ασφαλισμένους σε καθεστώς ΒΑΕ από 2 έως και 7 επιπλέον χρόνια ασφάλισης.

Οι ανατροπές αυτές όχι μόνο παραμένουν σε ισχύ, αλλά συνεχίζουν να παράγουν αποτελέσματα. Απόδειξη αυτού είναι και η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο απέρριψε προσφυγή με την οποία εργαζόμενοι ζητούσαν την ακύρωση του αποχαρακτηρισμού των επαγγελμάτων τους. Κατά συνέπεια, παρά τα φληναφήματα περί «τέλους των μνημονίων» από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, το αντεργατικό μνημονιακό οπλοστάσιο για τις επιχειρήσεις αλλά και το κράτος διατηρείται άθικτο και συνεχίζει να βαραίνει στη ζωή των εργαζομένων.

Ομως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν έμεινε μόνο στη διατήρηση του μνημονιακού πλαισίου, αλλά προχώρησε στην παραπέρα ενίσχυσή του, με την ψήφιση νόμου με τον οποίο επανεξετάζεται το καθεστώς των ΒΑΕ και στο Δημόσιο (ν. 4512/2018, άρθρο 396) για όσους εργαζόμενους (ΟΤΑ, νοσηλευτές) υπάγονται σε αυτό, βάζοντας στο στόχαστρο και το επίδομα ανθυγιεινής και επικίνδυνης εργασίας που λαμβάνουν μέχρι τώρα.

Στη βάση του πορίσματος μιας Επιτροπής που όρισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, το επίδομα αυτό θα επανασχεδιαστεί «από μηδενική βάση» για τους 70.000 περίπου δικαιούχους του σήμερα.

Η επίθεση στο επίδομα βέβαια δεν είναι ξεκομμένη από τη γενικότερη επίθεση στα ΒΑΕ η οποία ξετυλίγεται τα τελευταία χρόνια. Τόσο η περιστολή του επιδόματος όσο και η επίθεση στο θεσμό των ΒΑΕ συνολικά, υπηρετούν από διαφορετικούς δρόμους την επιδίωξη για τόνωση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και την προσέλκυση επενδυτών. Επιτυγχάνεται μείωση των «δαπανών» του αστικού κράτους για τους εργαζόμενους, διασφαλίζονται επιπλέον πόροι για φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις του κεφαλαίου, ενώ ταυτόχρονα εξυπηρετείται η στόχευσή του για αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης.

Για τους εργαζόμενους σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, η επίθεση της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων στο θεσμό των ΒΑΕ συνιστά άλλη μία επίθεση στα μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, άλλη μία επίθεση σε ένα θεσμό που συνδέεται με τη μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου.

Ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί από το εργατικό κίνημα και τους εργαζόμενους, οι οποίοι απέναντι στην κυβερνητική πολιτική και την άθλια προπαγάνδα της πρέπει να αντιτάξουν την πάλη τους, διεκδικώντας μεταξύ άλλων:

Να διευρυνθεί ο θεσμός των ΒΑΕ σε όλους τους εργαζόμενους όλων των κλάδων και ειδικοτήτων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, που εργάζονται σε ανθυγιεινές συνθήκες. Να μειωθεί ο χρόνος εργασίας για τα ΒΑΕ σε 6ωρο - 5ήμερο - 30ωρο, με αύξηση των ημερών αδείας. Να μειωθούν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης στα 50 έτη για τις γυναίκες και στα 55 για τους άντρες που εργάζονται στα ΒΑΕ. Να μην περικοπεί το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας σε κανέναν εργαζόμενο. Να επεκταθεί και στους εργαζόμενους ειδικοτήτων, ανεξαρτήτως εργασιακής σχέσης, που εργάζονται σε ανθυγιεινές συνθήκες και σήμερα δεν το λαμβάνουν.