Ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις προσλαμβάνει το «φαινόμενο» με τις ακάλυπτες επιταγές και απλήρωτες συναλλαγματικές και αυτό παρά τα συνεχή μέτρα ελέγχου και κατευνασμού από την πλευρά των τραπεζών. Οι συνέπειες μετακυλίονται και ξεσπούν, πρώτα και κύρια, πάνω στους πλέον αδύναμους κρίκους, μικροεπαγγελατίες και μικρές επιχειρήσεις που σε αυτή τη φορτώνονται και τα σπασμένα της κρίσης που διέρχεται η καπιταλιστική οικονομία. Οι συνέπειες αυτές είναι αποτέλεσμα και των διαταραχών που εμφανίζονται στην παραγωγή και κυκλοφορία των εμπορευμάτων που με τη σειρά τους αντανακλούν την πτώση στο επίπεδο των λαϊκών εισοδημάτων και κατανάλωσης.

Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι οι ρυθμοί αύξησης στην αξία των ακάλυπτων επιταγών πολλαπλασιάζονται μήνα με το μήνα. Το Μάρτη του 2009 - συγκριτικά με το Μάρτη 2008 - έφτασαν να υπερτριπλασιαστούν και να φτάσουν στα 263,7 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε «φέσια» που φτάνουν στα 11 εκατ. ευρώ για κάθε εργάσιμη μέρα ! Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ακόμη και το γεγονός ότι μέσα στο α' τρίμηνο του 2009 έφτασαν σε 712,7 εκατ. ευρώ - και πάνω από 772 εκατ. ευρώ μαζί με τις απλήρωτες συναλλαγματικές - στο ύψος δηλαδή που είχαν διαμορφωθεί στο 8μηνο (Γενάρης - Αύγουστος) της προηγούμενης χρονιάς (2008). Σε αυτό το πλαίσιο μακραίνουν καθημερινά και τα μαύρα κατάστιχα που τηρεί η «Τειρεσίας ΑΕ» με νέα ονόματα επιχειρήσεων και επαγγελματιών, εξαιτίας και των αλυσιδωτών αντιδράσεων που προκαλούνται από τα «κανόνια». Πλάι στα κάθε είδους φέσια της αγοράς καταγράφεται και αύξηση των τραπεζικών δανείων που οι τράπεζες βγάζουν στο «κόκκινο».

Σύμφωνα με τα στοιχεία για το τρίμηνο Γενάρης - Μάρτης 2009 που συλλέγει η «Τειρεσίας ΑΕ» από τις τράπεζες :

• Ακάλυπτες επιταγές : Η αξία τους έφτασε σε 712,7 εκατ. ευρώ, τρεις φορές πάνω από το α' τρίμηνο του 2008( 237,6 εκατ. ευρώ). Σε αριθμό τεμαχίων έφτασαν στις 70.500, επίσης με υπερτριπλάσιο ρυθμό αύξησης.
• Απλήρωτες συναλλαγματικές : Σε χρηματική αξία διαμορφώνονται σε 59,5 εκατ. ευρώ (από 42,8 εκατ. ευρώ) με ρυθμό αύξησης 39% και σε αριθμό τεμαχίων στις 34.000 (αύξηση 20%).
• Η συνολική αξία (ακάλυπτες επιταγές και συναλλαγματικές) διογκώθηκε σε 772,2 εκατ. ευρώ (από 280,4 εκατ. ευρώ στο α' τρίμηνο του 2008).

Ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται σε κρίση. Η έξοδος του συστήματος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης από την πολύμορφη κρίση που το παραδέρνει επιτάσσει την ένταση της επίθεσης σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων, μέσα από την προώθηση ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου αντιμετώπισης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και δραστικής μείωσης του δημόσιου χρέους της χώρας, «εκσυγχρονισμού» του συστήματος διαθεσιμότητας των εργαζομένων, προώθηση νέων ανατροπών στην Κοινωνική Ασφάλιση, αλλά και προώθηση των «αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» - με βάση τις κατευθύνσεις πολιτικής που προκύπτουν για τη δεσμευτική, όπως αναφέρεται, για τα κράτη - μέλη στρατηγική της Λισαβόνας - με αιχμή τα εργασιακά και την παιδεία και με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας...

Αυτό συνοπτικά είναι το σχέδιο εξόδου του ελληνικού κεφαλαίου από την κρίση, που προτείνει με την έκθεση διοικητή η Τράπεζα της Ελλάδας, που παρουσιάστηκε χτες στους μετόχους της. Βέβαια, οι προτάσεις που παρουσιάστηκαν, δε διεκδικούν δάφνες πρωτοτυπίας, δεδομένου ότι υιοθετούν - και σε πολλές περιπτώσεις αναπαράγουν - τις θέσεις διεθνών ιμπεριαλιστικών οργανισμών (ΕΕ, ΟΟΣΑ) για την ελληνική οικονομία.

Αυτό το οποίο καταδεικνύεται και από τις θέσεις της Τράπεζας της Ελλάδας είναι ότι τα όρια διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος έχουν στενέψει επικίνδυνα. Και οι διαχειριστές του τη μόνη διέξοδο που βλέπουν είναι αυτή της περαιτέρω κλιμάκωσης της επίθεσης σε βάρος των λαϊκών κατακτήσεων, στην προσπάθεια εξομάλυνσης και ομαλοποίησης των διαταραχθέντων όρων αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου. Καταφεύγουν δηλαδή σε όλο και περισσότερο αντιδραστικές λύσεις.

Η έκθεση εκτιμά ότι το 2009 θα είναι χρονιά κατά την οποία η διεθνής οικονομική κρίση θα αγκαλιάσει και τη χώρα μας. Ειδικότερα προβλέπει πως το ΑΕΠ θα εμφανίσει στασιμότητα το 2009, έναντι αύξησης 2,9% το 2008 και 4% το 2007. Εκτιμά μάλιστα ότι «η πρόβλεψη για το ΑΕΠ περιβάλλεται από μεγάλη αβεβαιότητα και ενδέχεται η εξέλιξη της δραστηριότητας να είναι ακόμη δυσμενέστερη» κάτι που ερμηνεύεται με την εμφάνιση ακόμα και αρνητικών ρυθμών εξέλιξης του ΑΕΠ μέσα στο χρόνο. Σε περιβάλλον οικονομικής στασιμότητας, η απασχόληση αναμένεται να παρουσιάσει μείωση της τάξης του 0,5%-0,8% και ειδικά για τη μισθωτή εργασία να περιοριστεί κατά 1%. Ακόμα μεγαλύτερη θα είναι η μείωση του χρόνου εργασίας, κάτι που αποδίδεται στην ενίσχυση της ελαστικής απασχόλησης, αλλά και στην πολιτική των επιχειρήσεων να μειώσουν την εργάσιμη βδομάδα.

Οι βασικοί παράμετροι του σχεδίου «εξυγίανσης», που προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδας, είναι δημοσιονομική λιτότητα, ανατροπές στο Ασφαλιστικό, καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις.

Η Ελλάδα, κατά την Εκθεση, λόγω των υψηλών ελλειμμάτων και του μεγάλου δημόσιου χρέους, δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, για την αντιμετώπιση της κρίσης, αλλά, αντίθετα, θα πρέπει να εφαρμόσει περιοριστική πολιτική... Περιοριστική πολιτική, η οποία θα έχει σαν αιχμή τη συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού. Αρα, η λιτότητα σε μισθούς και συντάξεις και η περικοπή των κοινωνικών δαπανών είναι η πεμπτουσία της πρότασης. Στη συνέχεια όμως καθίσταται φανερό ότι η κεντρική τράπεζα ζητά αιματηρή λιτότητα, καθώς επισημαίνει ότι «ο περιορισμός των δημοσιονομικών ανισορροπιών απαιτεί τη δημιουργία σημαντικών δημοσιονομικών πλεονασμάτων της τάξης του 4,5%-5% του ΑΕΠ», προκειμένου να μειωθεί ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ κάτω από το επίπεδο αναφοράς της συνθήκης του Μάαστριχτ (60% του ΑΕΠ) σε διάστημα δεκαετίας...

Ως δεδομένες θεωρεί νέες ανατροπές στο ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας, όπου και υιοθετεί τις πλέον αντιδραστικές θέσεις. Με το κλασικό επιχείρημα της γήρανσης του πληθυσμού και της, κατά συνέπεια, αύξησης των δαπανών για συντάξεις, ζητά:

• Την αύξηση της ...«πραγματικής μέσης ηλικίας συνταξιοδότησης», την περικοπή, δηλαδή, των δυνατοτήτων που δίνονται σήμερα για την χορήγηση συντάξεων.
• Την ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών στοιχείων του υφιστάμενου συνταξιοδοτικού συστήματος (αποτελεσματική διαχείριση και υψηλή απόδοση κεφαλαίων), ενώ, γεμάτη αγωνία, διερωτάται, αν «η εν εξελίξει χρηματοπιστωτική κρίση έχει κλονίσει τα επιχειρήματα υπέρ της ενίσχυσης των κεφαλαιοποιητικών χαρακτηριστικών των ασφαλιστικών συστημάτων».
• Επαναφέρει την αντιδραστική πρόταση «κάθε εργαζόμενος και ένας λογαριασμός» ώστε ...όσο μεγαλύτερο είναι το υπόλοιπο του λογαριασμού (που θα ενισχύεται από τις ασφαλιστικές του κρατήσεις), τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λαμβάνει.
• Την ακόμα μεγαλύτερη περικοπή του προνοιακού μέρους των συντάξεων που αφορά κύρια τις κατώτατες συντάξεις, ώστε να μην αποτελούν ...αντικίνητρο που να οδηγεί σε μείωση της ασφαλιστικής προσπάθειας...

Για να μη χάσουμε το βηματισμό μας στην προώθηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, η Τράπεζα της Ελλάδας προτρέπει «να ληφθούν υπόψη οι γενικές κατευθύνσεις πολιτικής που προκύπτουν από τη δεσμευτική για όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης Στρατηγική της Λισαβόνας». Προκειμένου να αυξηθεί το ποσοστό απασχόλησης, μας υπενθυμίζει ότι η ΕΕ προωθεί κατά προτεραιότητα:

• Την ενδυνάμωση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.
• Τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους (εργοδοτικές εισφορές) της απασχόλησης χαμηλόμισθων.
• Τον ...εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για την προστασία της απασχόλησης (ευελφάλεια, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων, ορίων απόλυσης εργαζομένων κλπ.).
• Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στα συστήματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης και διά βίου μάθησης...
• «Εκσυγχρονισμό» του συστήματος διαθεσιμότητας που ισχύει από το 1955(!) ώστε ...να επωφεληθούν από τα μέτρα επιδότησης της απασχόλησης και όσοι εργαζόμενοι υφίστανται μείωση του χρόνου εργασίας και των αποδοχών τους, αλλά και απολύονται!

Κάθετη πτώση εμφανίζουν οι πωλήσεις - με όρους τρέχουσας χρηματικής αξίας - βιομηχανικών εμπορευμάτων, εξέλιξη που συνδέεται άμεσα με την πτώση του επιπέδου της λαϊκής κατανάλωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, ο «δείκτης κύκλου εργασιών στη βιομηχανία» για το μήνα Φλεβάρη του 2009 εμφανίζει πτώση 25,6%, ενώ και ο «δείκτης νέων παραγγελιών στη βιομηχανία», που αποτελεί ένδειξη για τη μάζα της μελλοντικής παραγωγής, έφτασε να υποχωρεί σε ποσοστό 35,5%.

Η πτώση του τζίρου στα διαρκή καταναλωτικά αγαθά διαμορφώθηκε σε 13,5%, στα μη διαρκή καταναλωτικά αγαθά σε 3,6%, στα κεφαλαιουχικά αγαθά σε 19%, ενώ η υποχώρηση του τζίρου για τον κλάδο της ενέργειας διαμορφώνεται σε 40,5%, που όμως έχει να κάνει και με την υποχώρηση των τιμών στα καύσιμα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από τους 23 ταξινομούμενους κλάδους της μεταποίησης οι 22 εμφανίζουν μείωση (τρόφιμα -7,2%, ένδυση -17%, έπιπλα -12%, ξύλο και φελός -29,7%, κλωστοϋφαντουργία -17% κ.ά.).

Οπως είπε, οι δαπάνες για το ΣΕΜΠΟ και το συμβατικό λιμάνι θα καλυφθούν από ένα πρόγραμμα δράσης συνολικού ύψους 6 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 3 δισ. είναι από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (δανειακά κεφάλαια) και τα άλλα 3 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για τη χρηματοδότηση, είπε, έχει υπογραφεί πρωτόκολλο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του ΥΠΕΝ, όπου περιλαμβάνεται και υπογραφή χρηματοδότησης μεταξύ του ΟΛΘ και της ΕΤΕ, η οποία δεν είχε ενεργοποιηθεί λόγω διακοπής της διαδικασίας του διαγωνισμού. «Είναι εξαιρετικά ευνοϊκοί οι όροι - σημείωσε. Είναι η περίοδος 25ετής, από 5 έως 7 έτη η περίοδος χάριτος, και τα επιτόκια είναι τα χαμηλότερα επιτόκια της διεθνούς αγοράς. Δε συμπεριλαμβάνονται τα δάνεια αυτά και στο δημόσιο χρέος».

Μέσα από την ιδιωτικοποίηση του ΣΕΜΠΟ η κυβέρνηση βλέπει την εκπλήρωση του «οράματός» της για τον ΟΛΘ ως «κέντρο συνδυασμένων μεταφορών και μετεξέλιξή του σε κόμβο διαμετακομιστικό, δηλαδή σε σημαντικότατο περιφερειακό λιμένα, σημαντικότατη πύλη για τις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, και, βέβαια, θα έχει σημαντικό μερίδιο στην προσπάθεια αυτή η διακίνηση των εμπορευματοκιβωτίων».

Ο Αν. Παπαληγούρας, πάντως, δεν παρέλειψε να «κλείσει το μάτι» στις κινεζικών συμφερόντων εταιρείες εμπορευματοκιβωτίων υπενθυμίζοντας το ενδιαφέρον που έχουν δείξει οι εταιρείες αυτές για τη σημαντική γεωγραφική θέση της Θεσσαλονίκης στην περιοχή.

Αποφεύγοντας να θίξουν έστω και στο ελάχιστο τις αντιλαϊκές και αντεργατικές προτάσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ υποδέχτηκαν την έκθεση Προβόπουλου ως «επιβεβαίωση» των προβλέψεων του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δίνοντας ταυτόχρονα τη συγκατάθεσή τους για την παραπέρα ενίσχυση των μεγαλοεπιχειρηματιών και της «αγοράς»!

Η έκθεση Προβόπουλου «επιβεβαιώνει τις προβλέψεις που είχαμε κάνει ήδη από τις αρχές του χρόνου», δήλωσε η υπεύθυνη του τομέα Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ, Λ. Κατσέλη. Η ίδια, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως με τις συγκεκριμένες προτάσεις, αλλά ζητώντας τους αντιλαϊκούς σχεδιασμούς να τους εφαρμόσει μια κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, σημείωσε ότι «ο τόπος χρειάζεται μια αξιόπιστη κυβέρνηση, που θα έχει τη βούληση να στηρίξει την πραγματική οικονομία, να διοχετεύσει την απαραίτητη ρευστότητα στην αγορά, να προωθήσει τις επενδύσεις, να στηρίξει την αγοραστική δύναμη των μεσαίων και χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων και να εξαλείψει την κακοδιαχείριση και τη φοροδιαφυγή».

Την ίδια στιγμή ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, Γ. Παπακωνσταντίνου, τόνισε ότι πρέπει να «υπάρξει περιστολή δαπανών, να κοπούν οι πραγματικές σπατάλες στο δημόσιο», ξεκαθαρίζοντας ότι το ΠΑΣΟΚ σε κοινή γραμμή με την κυβέρνηση ζητάει νέες περικοπές των κοινωνικών δαπανών.

Με αφορμή τη δημοσιοποίηση της Εκθεσης του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, από το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ δόθηκε στη δημοσιότητα το παρακάτω σχόλιο:

«Με την έκθεσή του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας φανερώνει ότι οι ανάγκες των μονοπωλίων γίνονται διαρκώς πιο αντιδραστικές και επικίνδυνες για τα δικαιώματα και τις ανάγκες του λαού.

Για να διατηρηθεί η υψηλή κερδοφορία και η ανταγωνιστικότητά τους σε συνθήκες κρίσης προτείνει αυστηρή εφαρμογή των συνθηκών του Μάαστριχτ και της στρατηγικής της ΕΕ, επιτάχυνση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων, νέα αντιασφαλιστικά μέτρα, δραστικότερες περικοπές των κοινωνικών δικαιωμάτων και παροχών, μείωση μισθών για να βρεθούν περισσότερα χρήματα για τη στήριξη των τραπεζιτών και των άλλων τμημάτων της πλουτοκρατίας. Οι "πράσινες" επενδύσεις που προτείνει ως διέξοδο δεν είναι τίποτα πέρα από τη γενναία χρηματοδότηση των βιομηχάνων, αυτών που ρυπαίνουν και καταστρέφουν, στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος και της εξοικονόμησης ενέργειας.

Τα νέα χειρότερα αντιλαϊκά μέτρα που προτείνει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας δεν είναι άλλο από το κοινό σχέδιο της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που θα επιχειρήσουν να εφαρμόσουν, είτε ο ένας είτε ο άλλος είναι στην κυβέρνηση.

Οι εργαζόμενοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα πρέπει να εμπιστευτούν το ΚΚΕ, τη δύναμή τους. Να πουν όχι, να αντιπαλέψουν το δρόμο ανάπτυξης που υπηρετεί τα μονοπώλια. Με λαϊκή συμμαχία να αντεπιτεθούν για το δικό τους δρόμο, τη δική τους προοπτική».