Russian Foreign Ministry Press

Η συνάντηση των ΥΠΕΞ Τουρκίας και Ρωσίας στη Μόσχα, μέρος του μεγάλου παζαριού που περιλαμβάνει και τη Λιβύη

Εντείνονται οι διπλωματικές διεργασίες και το έντονο πολιτικό παρασκήνιο ενόψει της διεθνούς διάσκεψης κορυφής για τη Λιβύη, που έχει συγκαλέσει για την ερχόμενη Κυριακή, 19 Γενάρη, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο. Γερμανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι εξέφρασαν χαμηλές προσδοκίες για το τυχόν αποτέλεσμα της συνόδου, τονίζοντας πως είναι «η αρχή» και όχι το τέλος μίας διαδικασίας με απώτερο στόχο μία «βιώσιμη εκεχειρία». Δεν παρέλειψαν μάλιστα να προετοιμάσουν το ενδεχόμενο να μην παραστούν τελικώς καν οι δύο συγκρουομένες πλευρές στη Λιβύη (ο δοτός πρωθυπουργός Φαγιέζ Σάρατζ και στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ), μια σύγκρουση ενταγμένη στο πλαίσιο του σφοδρού ανταγωνισμού ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για το ξαναμοίρασμα πηγών και οδών Ενέργειας, αγορών και γεωστρατηγικών σφαιρών.

Σε ένα νέο ρεσιτάλ υποκρισίας, αξιωματούχοι ιμπεριαλιστικών χωρών που πρωτοστάτησαν στην αποσταθεροποίηση και διάλυση της Λιβύης καμώθηκαν πως ενδιαφέρονται για μία... «βιώσιμη εκεχειρία», ασκώντας παράλληλα κριτική σε συμμάχους και ανταγωνιστές τους για το ρόλο που παίζουν στην περιοχή.

Χαρακτηριστική ήταν η τελευταία δήλωση εκπρόσωπου του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών (βλέπε σχετικό θέμα στη διπλανή σελίδα), που κάλεσε τις... άλλες χώρες που «παριστάνουν ότι υποστηρίζουν τη σταθερότητα της Λιβύης (...) να αποσύρουν αμέσως τις δυνάμεις τους, συμπεριλαμβανομένων των Ρώσων μισθοφόρων και των υποστηριζόμενων από την Τουρκία Σύρων, που έχουν επιδεινώσει σημαντικά τις ανθρωπιστικές συνθήκες». Λες και δεν έγινε αμερικανοΝΑΤΟική ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Λιβύη το 2011, που διέλυσε τη χώρα, όπως και στη Συρία, και στη συνέχεια και η επέμβαση της Ρωσίας.

Σε ανάλογο μήκος κύματος και η γαλλική κυβέρνηση, που συμμετέχει ενεργά στην αποσταθεροποίηση της Λιβύης, ώστε να επωφεληθούν τα δικά της μονοπώλια, μέσω του υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν, επέκρινε ως «ατελέσφορες» τις έως τώρα προσπάθειες της Ρωσίας για αποκλιμάκωση των συγκρούσεων στη Λιβύη. Κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους να στηρίξουν την «κατάπαυση του πυρός μέχρι τις κρίσιμες συνομιλίες» την Κυριακή στο Βερολίνο, προσθέτοντας: «Μόνο μια πολιτική διαδικασία μπορεί να μας βοηθήσει για να βγούμε από το αδιέξοδο». Επέρριψε, επίσης, ευθύνες κυρίως στην Τουρκία με αφορμή τα μνημόνια που υπέγραψε ο Φ. Σάρατζ με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν στις 27 Νοέμβρη, τονίζοντας πως πρόκειται για «σαφή παραβίαση» του διεθνούς εμπάργκο όπλων.

Κριτική απέναντι στις κινήσεις της Τουρκίας στη Λιβύη εξέφρασαν και άλλες πλευρές. Το κοινοβούλιο των χωρών του Αραβικού Συνδέσμου, που έχει έδρα στο Κάιρο, καταδίκασε χτες την Τουρκία για την αποστολή στρατευμάτων στο λιβυκό έδαφος, εκτιμώντας πως πρόκειται για «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου».

Ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ αναφέρθηκε στη σύνοδο της Κυριακής, λέγοντας ότι η καγκελάριος Μέρκελ απέστειλε προσκλήσεις σε ΟΗΕ, ΕΕ, Αραβικό Σύνδεσμο, Αφρικανική Ενωση, τις πέντε χώρες - μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Αλγερία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη ΛΔ Κονγκό. Πρόσθεσε πως η διαδικασία τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και του απεσταλμένου του διεθνούς Οργανισμού στη Λιβύη, Γκασάν Σαλαμέ. Ανακοινώθηκε επίσης πως μία μέρα πριν από τη σύνοδο, η Γερμανίδα καγκελάριος θα συναντήσει την (επίσης Γερμανίδα) πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στο Βερολίνο, ώστε να την ενημερώσει για τους στόχους της συνόδου.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιβεβαίωσε τη συμμετοχή του Τούρκου Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν στη σύνοδο του Βερολίνου, εκφράζοντας την επιθυμία του για τη συμμετοχή και του Ρώσου Προέδρου, Βλ. Πούτιν. Επανέλαβε επίσης τις κατηγορίες σε βάρος του Λίβυου στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ, λέγοντας πως «δεν θέλει την ειρήνη αλλά στρατιωτική λύση». Το ίδιο 24ωρο, πάντως, η βρετανική εφημερίδα «Guardian» μετέδωσε πως οι Τούρκοι έστειλαν στην Τρίπολη της Λιβύης με αερομεταφορά τουλάχιστον 650 Σύρους μισθοφόρους του λεγόμενου «Ελεύθερου Συριακού Πολέμου» και πως αναμένεται η αερομεταφορά περίπου 1.300 άλλων...

Στο μεταξύ, ο Τούρκος Πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι στη Λιβύη «υπάρχουν απόγονοι Τούρκων, ενάντια στους οποίους ο Χάφταρ θέλει να κάνει εθνοκάθαρση. Αυτοί είναι απόγονοι από τον Μπαρμπαρόσα, των Οθωμανών και 1 εκατομμύριο απόγονοι Τούρκοι - Κιορόγλου και άλλοι απόγονοι Τούρκων στη Λιβύη». Προσπαθώντας να δικαιολογήσει την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη, κατέληξε έτσι ότι «είναι καθήκον μας να υποστηρίξουμε τα εγγόνια των προγόνων μας, όπως κάνουμε σε όλη τη Βόρεια Αφρική».

ΑΓΚΥΡΑ - ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΛΕΥΚΩΣΙΑ.--

Η κινητικότητα που αυξάνεται σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της διπλανής Μέσης Ανατολής φέρνει στην επιφάνεια βαθιές αντιθέσεις αλλά και παζάρια που φουντώνουν, με ευρύτερες διευθετήσεις που εξετάζονται, κάτω και από την πρωταγωνιστική συμβολή ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων, με πρώτες τις ΗΠΑ.

Κάνοντας πλάτες ουσιαστικά στην κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας, η Ουάσιγκτον καλεί επίμονα να στηθεί τραπέζι διαπραγμάτευσης με την Αγκυρα, με το επιχείρημα ότι οι εξελίξεις «καταδεικνύουν τον κίνδυνο η σύγκρουση στη Λιβύη να λάβει ευρύτερες, περιφερειακές διαστάσεις και την επείγουσα ανάγκη να εργαστούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προς λύση μέσω διαπραγμάτευσης». Ενδεικτική είναι ακόμα η απάντηση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο ερώτημα αν υπάρχει ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων στην Τουρκία (με βάση παλιότερο Προεδρικό Διάταγμα για τη Λιβύη), λέγοντας ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κάνουν προαναγγελίες ούτε προδικάζουν τις αποφάσεις που λαμβάνουν περί κυρώσεων».

Την ίδια στιγμή, εξίσου αποκαλυπτική για τα παζάρια που οξύνονται, ειδικά με την Τουρκία, η οποία από τη μεριά της τα αξιοποιεί διεκδικώντας τετελεσμένα και κάθε δυνατό πλεονέκτημα για την υπεράσπιση των συμφερόντων της, είναι η συζήτηση που δυναμώνει για την πιθανή αναθέρμανση παλιότερων συνεργασιών, ή έστω της επικοινωνίας, μεταξύ Αγκυρας και Τελ Αβίβ, Καΐρου, ακόμα και Δαμασκού.

«Μεταξύ όλων των έκτακτων ειδήσεων που αφορούν την περιοχή, στην τουρκική πρωτεύουσα συζητιούνται όλο και πιο ανοιχτά προοπτικές για πιθανές αλλαγές στη θέση της Τουρκίας απέναντι σε ορισμένους "παίκτες - κλειδιά"», έγραφε χτες γνωστός αρθρογράφος της «Χουριέτ». Προς απόδειξη των ισχυρισμών του ξεχώριζε την «απρόσμενη συνάντηση» που είχε στις αρχές της βδομάδας ο επικεφαλής των τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών, Χακάν Φιντάν, με τον Σύρο ομόλογό του, στο περιθώριο της συνάντησης για τη Λιβύη που έγινε στη Μόσχα, συμπληρώνοντας: «Φαίνεται ότι ο διάλογος μεταξύ των δύο υπηρεσιών μπήκε σε μια νέα φάση και πιθανώς θα συνεχιστεί (...) Η Μόσχα για καιρό πιέζει την Τουρκία να συμφωνήσει για συνομιλίες με τη Συρία». Ταυτόχρονα κάνει λόγο για μια πιθανή «νέα προσέγγιση (που διαμορφώνεται στην Αγκυρα) για το μέλλον της συριακής σύγκρουσης και τους μελλοντικούς δεσμούς της με τη Δαμασκό».

Επίσης, ο αρθρογράφος τόνιζε ότι η Αγκυρα μελετά προσεκτικά τις πολιτικές εξελίξεις στο Τελ Αβίβ και πρόσφατα ο ίδιος ο ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου, υπονόησε μια πιο «ευέλικτη προσέγγιση προς το Ισραήλ αν η νέα κυβέρνηση σχηματιστεί χωρίς συμμετοχή του Μπ. Νετανιάχου». Τέλος, ο αρθρογράφος ανέφερε και άλλες δηλώσεις του Τσαβούσογλου σχετικά με την «ετοιμότητα της Τουρκίας να ανταλλάξει (μετά από καιρό) πρέσβεις με την Αίγυπτο και για εξομάλυνση των σχέσεων», δεδομένου του γεγονότος ότι «η Τουρκία εξακολουθεί να εκτιμά τις δυνατότητες και το βάρος που έχει αυτή η χώρα στην περιοχή». Μάλιστα, γινόταν συγκεκριμένη αναφορά σε δημόσιες παρεμβάσεις που κάνουν υπέρ της επαναπροσέγγισης Αγκυρας - Καΐρου ακόμα και γνωστοί σύμβουλοι του Ερντογάν που σε άλλες περιόδους ύψωναν πολύ τους τόνους κατά της Αιγύπτου. «Φυσικά, η αποκατάσταση των δεσμών με όλες αυτές τις χώρες απαιτεί μια διαδικασία δύο κατευθύνσεων. Επίσης, οι εξελίξεις στο (στρατιωτικό) θέατρο της Συρίας και της Λιβύης, όπως και το μέλλον των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, θα καθορίσουν πώς θα διαμορφωθούν μελλοντικά οι δεσμοί της Τουρκίας με όλες αυτές τις περιφερειακές δυνάμεις», κατέληγε το άρθρο, αναδεικνύοντας πόσο μπλέκεται το κουβάρι των ανταγωνισμών, γιγαντώνοντας φυσικά και τους κινδύνους για τους λαούς της περιοχής.

Ενδεικτική των αντιπαραθέσεων των αστικών τάξεων στην περιοχή είναι έκθεση της Υπηρεσίας Πληροφοριών του ισραηλινού στρατού (γνωστή ως Aman) για το 2020, όπου η Τουρκία συμπεριλαμβάνεται, για πρώτη φορά, στους «στρατηγικούς κινδύνους».

Με βάση διαρροές στον Τύπο η έκθεση επισημαίνει «την αναθεωρητική γεωπολιτική τακτική και τις επιδιώξεις της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, την έντονη κινητοποίηση τουρκικών (κυβερνητικών και μη) οργανώσεων αρωγής (και όχι μόνο) που ενθαρρύνουν ισλαμιστικές και εθνικιστικές τάσεις σε μέρος του παλαιστινιακού λαού, αλλά και την έντονη κριτική που ασκούν Τούρκοι αξιωματούχοι για την πολιτική και τη στρατιωτική δράση του Ισραήλ στην ευρύτερη περιφέρεια».

Επίσης, γίνεται αναφορά στις «ευκαιρίες» μετά τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί για επιτάχυνση των επιθέσεων κατά του Ιράν και των συμμάχων του στην περιφέρεια της Μέσης Ανατολής και προτείνει την αξιοποίηση της σημερινής συγκυρίας, παρά το ενδεχόμενο αντιποίνων.