ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 15 Μάρτη 2015
Σελ. /40
ΔΥΝΑΜΕΙ ΠΑΝΔΗΜΙΚΑ ΠΑΘΟΓΟΝΑ
Φτιάχνουν βιολογικές βόμβες, για να τις ... εξουδετερώσουν

Associated Press

Το 1972, η παραγωγή, φύλαξη και χρήση βιολογικών όπλων απαγορεύτηκε με διεθνή συνθήκη. Βεβαίως, στη σημερινή εποχή, το επίπεδο της τεχνικής επιτρέπει την οπλοποίηση παθογόνων μικροοργανισμών σε σύντομο χρονικό διάστημα και οι ειδήσεις που στο πέρασμα του χρόνου εμφανίζονται τακτικά για διαρροές π.χ. άνθρακα, που φυλασσόταν σε εργαστήρια (κυρίως στις ΗΠΑ) δημιουργούν τουλάχιστον υποψίες. Ανεξάρτητα απ' αυτό, έτσι κι αλλιώς με τη συνθήκη του 1972 δεν απαγορεύτηκε η έρευνα ανάπτυξης αντίμετρων στα βιολογικά όπλα, για λόγους ασφάλειας.

Τι σημαίνει αντίμετρα ιδιαίτερα όταν μιλάμε για παθογόνα που μεταλλάχθηκαν σκοπίμως, ώστε να γίνουν όπλο; Σημαίνει την ανάπτυξη αντίδοτου ή εμβολίου γι' αυτά τα παθογόνα. Και πώς θα φτιαχτούν αντίδοτα για οπλοποιημένους (πιο μεταδοτικούς και πιο θανατηφόρους) βιολογικούς οργανισμούς, για παθογόνα που δεν έχουμε συναντήσει στη φύση; Ε, δε μένει άλλο παρά να τα φτιάξουμε εμείς!... Φυσικά, όποιο παθογόνο κατασκευαστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, παραμένει ως δυνάμει όπλο στα χέρια αυτού που το έφτιαξε με απώτερο σκοπό να παρασκευάσει το αντίδοτό του...

Ερευνα για «εμβόλια»

Τον περασμένο Οκτώβρη, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε προσωρινή παύση της κρατικής χρηματοδότησης πειραμάτων, που αποσκοπούν στην αύξηση της μεταδοτικότητας ή της επικινδυνότητας στελεχών του ιού της γρίπης και των κορωνοϊών που προκαλούν το Σοβαρό και Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) και το Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής (MERS). Ουσιαστικά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ παραδέχτηκε ότι έως τον Οκτώβρη χρηματοδοτούσε την οπλοποίηση μερικών από τους πιο επικίνδυνους ιούς. Αλλά δεν το έκανε σε κάποιο στρατιωτικό εργαστήριο μακριά απ' τα μάτια του κόσμου. Το έκανε σχετικά ανοιχτά, χρηματοδοτώντας επιστημονικές έρευνες σε πολιτικά ερευνητικά κέντρα. Μάλιστα, συχνά ένα μέρος των μελετών αυτών έφτανε και στα επιστημονικά περιοδικά προς δημοσίευση.

Ο ιός της γρίπης κάτω από το μικροσκόπιο
Ο ιός της γρίπης κάτω από το μικροσκόπιο
Ερευνες τέτοιου είδους γίνονται και στην Ευρώπη (και ποιος ξέρει πού αλλού). Αλλωστε η προσωρινή διακοπή της χρηματοδότησης ήταν αποτέλεσμα του σάλου που ξεκίνησε το 2011, όταν αποκαλύφθηκε (στην Ελλάδα πρώτα από το «Ριζοσπάστη» http://www.rizospastis.gr/story.do?id=6584192) η ανάλογη έρευνα του Ρον Φουσιέ, καθηγητή ιολογίας στο ιατρικό κέντρο «Ερασμος» του Ρότερνταμ. Την παραγγελία για έναν μεταλλαγμένο ιό της γρίπης των πτηνών (H5N1), έτσι ώστε να μπορεί να προκαλέσει πανδημία είχε κάνει η κρατική αμερικανική ερευνητική υπηρεσία NIH (National Institutes of Health). Οι ΗΠΑ είχαν τότε εκφράσει ...βαθιά ανησυχία για τη δημιουργία του νέου ιού και καθυστέρησαν τη δημοσίευση της σχετικής μελέτης στο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό «Science», όταν αυτό απευθύνθηκε στην Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Βιοασφάλεια (NSABB) των ΗΠΑ, ζητώντας έγκριση, καθώς ο τροποποιημένος ιός θα μπορούσε να έχει παγκόσμιας κλίμακας συνέπειες.

Το Μάη του 2012 (http://www.rizospastis.gr/story.do?id=6842117) δημοσιεύτηκε ανάλογη μελέτη του Γιοσιχίρο Καβαόκα, του πανεπιστημίου Ουισκόνσιν - Μάντισον των ΗΠΑ, που πραγματοποιήθηκε επίσης για να διερευνηθεί η δυνατότητα να εξελιχθεί σε πανδημία η γρίπη των πτηνών, η οποία δύσκολα μεταφέρεται από το ζώο στον άνθρωπο. Οταν όμως μολύνει ανθρώπους, ο ιός H5N1 εμφανίζει θνησιμότητα 50%. Κι αν η έρευνα του Καβαόκα απέδειξε απλώς ότι είναι δυνατή η μετάλλαξη του ιού, ώστε η μετάβασή του από τα ζώα στον άνθρωπο και κατόπιν η μετάδοσή του από άνθρωπο σε άνθρωπο να είναι εύκολη, εκείνη του Φουσιέ δεν περιορίστηκε σ' αυτό, αλλά κατασκεύασε και τον επικίνδυνο πανδημικό ιό, με σκόπιμη τροποποίηση του γενετικού κώδικα του ιού της γρίπης των πτηνών (H5N1).

Ποιον ρώτησαν;


Η πρόσφατη διακοπή χρηματοδότησης της έρευνας για πιο θανατηφόρα και μεταδοτικά παθογόνα, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ έγινε για να αρχίσει διαβούλευση διάρκειας ενός έτους, ώστε επιτροπή που συστάθηκε να προτείνει είτε την οριστική διακοπή της, είτε τη συνέχισή της. Το περασμένο καλοκαίρι στις ΗΠΑ σημειώθηκε ατύχημα σε εγκατάσταση υψηλής ασφάλειας από την οποία διέρρευσαν επικίνδυνα αλλά λίγο μεταδοτικά παθογόνα, που είναι βέβαια πολύ επικίνδυνα για τους εργαζόμενους σε αυτές τις εγκαταστάσεις, αλλά αποτελούν μικρό κίνδυνο για το γενικό πληθυσμό. Προφανώς, οι θανατηφόροι ιοί που μεταλλάχθηκαν σκοπίμως για να αυξηθεί η μεταδοτικότητά τους είναι τελείως διαφορετική υπόθεση...

Αποκαλύπτεται ότι τουλάχιστον από το 2005 ερευνητές κατασκευάζουν σκοπίμως ιούς γρίπης που είναι εύκολα μεταδόσιμοι και αρκετά θανατηφόροι (σκοτώνουν σημαντικό ποσοστό όσων μολυνθούν). Τα πιο επικίνδυνα πειράματα αφορούν σε στελέχη που είναι άγνωστα στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, με αποτέλεσμα ούτε οι φυσικές άμυνες του οργανισμού, ούτε τα υπάρχοντα εμβόλια να παρέχουν προστασία. Οι μικροοργανισμοί αυτοί ονομάζονται PPP, από τα αρχικά στα αγγλικά της ονομασίας: δυνάμει πανδημικά παθογόνα, που δόθηκε επειδή η απελευθέρωσή τους λόγω π.χ. ενός ατυχήματος, θα προκαλούσε παγκόσμιο θανατικό.

Οι επιστήμονες φυσικά γνωρίζουν ότι πρέπει να μελετήσουν τα επικίνδυνα παθογόνα αν πρόκειται να βρουν τρόπους αντιμετώπισής τους. Δέχονται και τον κίνδυνο κάποιοι απ' αυτούς να μολυνθούν και να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της απαραίτητης έρευνας για την κατασκευή εμβολίου. Αλλά ο πειραματισμός με PPP θέτει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο σε κίνδυνο και δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ως επιστημονική έρευνα. Προκαταρκτικοί υπολογισμοί για την πιθανότητα διαφυγής ενός PPP γρίπης λόγω ατυχήματος, δίνουν ποσοστά μεταξύ 0,01 και 0,1% ανά εργαστηριακό έτος σχετικών ερευνών. Ποιος λαός ρωτήθηκε και ποιος δέχτηκε ένα τέτοιο ποσοστό κινδύνου εξάλειψης εκατομμυρίων αν όχι δισεκατομμυρίων ανθρώπων;

Το μεγάλο ατύχημα

Οι υποστηρικτές της έρευνας για τα PPP ισχυρίζονται ότι μόνο έτσι μπορούν να υπάρχουν έτοιμα εμβόλια αν τυχόν εμφανιστούν τέτοια στελέχη ιών, ως αποτέλεσμα μεταλλάξεων στη φύση. Ομως, όπως εξηγεί ο Μαρκ Λίπσιτς, καθηγητής επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ, η επιστήμη απέχει ακόμα πολύ από το να μπορεί να προβλέψει ποια γενετική ακολουθία κάνει κάποιον ιό πιο θανατηφόρο ή πιο μεταδοτικό. Επιπλέον, η παρακολούθηση των νέων στελεχών ιών που εμφανίζονται με φυσικό τρόπο, είναι πολύ περιορισμένη. Γι' αυτό δεν έχουμε καταφέρει ποτέ έως τώρα να είμαστε προετοιμασμένοι για κάποιο πανδημικό ιό που εμφανίζεται.

Πέρα από το ατύχημα που θα οδηγούσε στη διαφυγή ενός PPP υπάρχει το ατύχημα, που λέγεται καπιταλισμός. Που δεν γνωρίζει όρια στο κυνήγι του κέρδους. Η έναρξη μιας πανδημίας από PPP θα ήταν το πιο πειστικό επιχείρημα για να αγοράσουν τα κράτη από κάποιο φαρμακευτικό μονοπώλιο που ...παραδόξως θα είχε σε σύντομο χρονικό διάστημα έτοιμο εμβόλιο. Κι όλα αυτά αφήνοντας έξω τον παράγοντα χρήσης των PPP ως βιολογικά όπλα.

Για τον Μ. Λίπσιτς, η δημιουργία νέων, μεταδοτικών, θανατηφόρων στελεχών γρίπης είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και με μικρό όφελος στη δημόσια υγεία και γι' αυτό πρέπει να σταματήσει. Για την έρευνα που γίνεται για την τροποποίηση των ιών του MERS και του SARS έτσι ώστε να προσαρμοστούν σε πειραματόζωα για να είναι πιο εύκολη η μελέτη τους, «θα πρέπει να γίνει αντικειμενική, αξιόπιστη, αμερόληπτη και ποσοτικοποιημένη ανάλυση κινδύνου - οφέλους, πριν συνεχιστούν τα πειράματα». Το ερώτημα είναι: μπορεί στον καπιταλισμό να γίνει τέτοια ανάλυση; Η προ δεκαετίας εμπειρία μιας ανάλογης απόπειρας στις ΗΠΑ δεν προδιαθέτει για καταφατική απάντηση. Η συζήτηση που είχε αρχίσει τότε σταμάτησε χωρίς αποτέλεσμα και ακολούθησε μια φρενίτιδα έρευνας για PPP.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ