«Μπρος για τη νίκη, για το Κόμμα πάντα εμπρός...»

Με αυτό το τραγούδι να μας συντροφεύει, με ανείπωτη συγκίνηση και περηφάνια, αντικρίζουμε τη Γυάρο, στο τέρμα ενός 4ωρου κουραστικού ταξιδιού, μιας μάχης με τα κύματα, με κόντρα τον καιρό. Οι κόκκινες σημαίες υψώνονται. Τα μάτια καρφώνονται στον σκληρό και άνυδρο τόπο, σε τούτο το νησί, που το ονόμασαν θανατονήσι και όχι άδικα, που από τα χώματά του πέρασαν πάνω από 25.000 κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές στα 21 χρόνια λειτουργίας του.

Καθένας προσπαθεί να δει, να αντιληφθεί πώς είναι ο τόπος αυτός, το κολαστήριο μέσα απ' το οποίο οι σύντροφοί μας βγήκαν νικητές από τη σκληρή αναμέτρηση με το αστικό κράτος, «ποιος να 'ναι ο όρμος αυτός; Πού να βρίσκεται η συκιά;».

«Να, σε λίγο θα δεις πού ήταν οι σκηνές μας. Ολη η πλαγιά ήταν γεμάτη σκηνές!» Λέει συγκινημένος ένας σύντροφος που ήταν εξόριστος κατά τη διάρκεια της επταετίας.

«Και εμένα από εδώ πέρασε ο παππούς μου. Ηρθαμε κι εμείς να περπατήσουμε σε αυτά τα μέρη. Να τιμήσουμε όλους όσοι κράτησαν ψηλά τη σημαία όλα αυτά τα χρόνια. Και τώρα η σκυτάλη περνά στα δικά μας χέρια. Τι σημαίνει αυτό; Να σταθούμε αντάξιοι...».

«Οταν μας έφεραν εδώ, κατά τη διάρκεια της χούντας, μας κράτησαν για ώρες μέσα στα αμπάρια. Δεν μας έλεγαν πού είμαστε. Οταν κατεβήκαμε, κοιτάγαμε γύρω μας και προσπαθούσαμε να καταλάβουμε πού βρισκόμαστε. Οι "παλιοί" μάς πληροφόρησαν ότι αυτά είναι τα Γιούρα».

Και πατάμε στη Γυάρο. Εκεί, κάτω απ' τη βαριά σκιά της φυλακής, για πρώτη φορά μετά το 1974 το νησί γεμίζει ξανά κόσμο. Κόσμος που έρχεται αυτήν τη φορά να εκπληρώσει ένα χρέος, να τιμήσει όλους αυτούς τους αλύγιστους της ταξικής πάλης. Οι σημαίες ξεδιπλώνονται, τις τινάζει στον αέρα ο άνεμος της Γιούρας που δε λέει να κοπάσει. Το ξερονήσι κοκκινίζει ξανά! Οχι όμως από το αίμα των νεκρών και των βασανισμένων, όχι από θάνατο, αλλά από ζωή!

Η ησυχία που απλώνεται, το βήμα που διστάζει, τα βουρκωμένα μάτια παλιών και νέων, όλα μαρτυρούν την τεράστια συγκίνηση, τον τεράστιο σεβασμό στους χιλιάδες που εξορίστηκαν και φυλακίστηκαν, στο Κόμμα, που κάτω από «τις σημαίες του τις διάτρητες από τις σφαίρες, στα πεδία των μαχών» ανέδειξε τέτοιους λαϊκούς αγωνιστές, όπως είχαν γράψει και οι κρατούμενοι της Γιούρας για τα 40χρονα του ΚΚΕ.

Η «βουβή» πορεία ξεκινά, για να ανηφορίσει προς τον τόπο της εκδήλωσης. Οι κόκκινες σημαίες ανεβαίνουν πιο ψηλά, ανεμίζουν, παλεύουν με τον άνεμο. Το σύνθημα «ένας αιώνας αγώνας και θυσία, το ΚΚΕ στην πρωτοπορία» αντηχεί έως πέρα, στο διοικητήριο και στο νεκροταφείο απέναντι, πάνω απ' τους λόφους και έως πέρα στον βορρά, στους υπόλοιπους όρμους όπου έδωσαν τη μεγάλη μάχη για χρόνια.

«Τιμή και δόξα στους αλύγιστους της Γυάρου.

Είμαστε εδώ, δεν σας ξεχνάμε!

Η αντοχή σας, το παράδειγμά σας είναι οδηγός τιμής και δράσης».

Με αυτά τα λόγια να ακούγονται από τα μεγάφωνα, στο τέρμα της ανηφόρας, στο χώρο της εκδήλωσης.

Από τη μια μεριά να στέκει το τεράστιο κτίριο των φυλακών, το μεγαλύτερο, ακόμα κτίριο των Κυκλάδων, από το 1955 ακόμα, οπότε και ολοκληρώθηκε με την καταναγκαστική εργασία των κρατουμένων, μνημείο αιώνιας ντροπής για τους βασανιστές και την αστική τάξη, τα συμφέροντα της οποίας υπηρέτησαν.

Από την άλλη, σαν αντιδιαστολή, το Μνημείο μας, το Μνημείο του Κόμματος, η «Ρωγμή», η αφιερωμένη στα καλύτερα παιδιά του, στα φωτεινότερα μυαλά, στα πρώτα παλικάρια της τάξης μας. Η «Ρωγμή» που στήθηκε εκεί, μέσα από χίλιες δυσκολίες, που μόνο η αποφασιστικότητα, η συλλογικότητα, η εθελοντική προσφορά και το σχέδιο των κομμουνιστών μπορούν να κάμψουν.

Η «Ρωγμή», που μνημονεύει ότι οι αγώνες και οι θυσίες δεν πάνε χαμένες, δίνουν τη σκυτάλη στο σήμερα και στο αύριο, μπαίνουν σφήνα στο σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα. Μια αντίθεση απερίγραπτη, αγεφύρωτη και ατέλειωτη ανάμεσα στο παλιό σκουριασμένο και σάπιο και το νέο που γεννιέται. Μια υπόσχεση αγώνα και συνέχειας έως την ανατροπή του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος, έως τη νέα κοινωνία του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Περιδιαβαίνουμε στο χώρο.

Αλλοι προσπαθούν να δουν μέσα, στο κλειστό κτίριο των φυλακών, το αφημένο στην τύχη του από το αστικό κράτος.

Αλλοι κοιτάνε προσεκτικά το Μνημείο. Περιηγούνται στο εσωτερικό του, στον εσωτερικό πετρόχτιστο τοίχο του που υποβάλλει τον επισκέπτη στο αφιλόξενο περιβάλλον της φυλακής. Μέσα απ' τον τοίχο, το βλέμμα ανεβαίνει ψηλά, πάνω στη σκουριά, πάνω στο «σώμα» του παλιού και ξεπερασμένου, οι ανοξείδωτες σφήνες, το νέο και το ελπιδοφόρο, το αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου.

Η συγκίνηση γίνεται ακόμα πιο έκδηλη, όταν κανείς διαβάζει τα ονόματα των νεκρών που αναγράφονται στις εξωτερικές πλάκες, αυτούς που πέθαναν στο νησί, αλλά και αυτούς που άφησαν την τελευταία τους πνοή κατά τη μεταφορά τους προς τη Σύρο, γιατί δεν ήθελαν να καταγράφονται θάνατοι στο νησί.

Και η μαρτυρία του Γιάννη Κατσαντώνη, κρατούμενου στη Γυάρο, ζωντανεύει εκείνες τις μέρες: «Δύο χιλιάδες εφτακόσιες μέρες σ' αυτό το νησί του διαβόλου, εννιά μίλια ανατολικά από τη Σύρο, άγονο, άνυδρο, με μόνους κατοίκους τους αρουραίους, τους σκορπιούς, τα γαϊδουράγκαθα, να σε δέρνει μερόνυχτα εκείνος ο δαιμονισμένος άνεμος, να σε τυφλώνει η αντάρα του αγριεμένου πελάγου...».

Κάποιοι σύντροφοι κρατάνε τη φωτογραφία εξόριστου συγγενή τους. Σαν να είναι και αυτός παρών σε αυτήν τη μεγάλη εκδήλωση τιμής.

Αλλους δεν τους βαστάνε τα πόδια τους. Στέκονται στα χαλάσματα και απλά θυμούνται. «Εδώ, είχαν και τον αδερφό μου και τον άντρα μου στη χούντα. Γέννησε η γυναίκα του αδερφού μου, όταν τον είχαν στη Γυάρο, το παιδί το πρωτοείδε, παλικαράκι, στη Λέρο...».

Κι όσοι δεν είναι εκεί, βρίσκονται και αυτοί μαζί μας, τους κουβαλάμε μέσα μας. Το παράδειγμά τους είναι ζωντανό.

Στο προσκλητήριο νεκρών, στην ενός λεπτού σιγή, στα στεφάνια του Κόμματος και της ΚΝΕ, στη σηκωμένη γροθιά στο άκουσμα της «Διεθνούς», εκεί, σε αυτό το Μνημείο μπροστά, δίνουμε όρκο ότι η θυσία τους δεν πήγε χαμένη. Παραλαμβάνουμε την κληρονομιά τους και συνεχίζουμε, πάντα μπροστά!