Eurokinissi

Ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας, χτες, στις δηλώσεις μετά τη συνάντηση με τον ομόλογό του από τη Β. Μακεδονία (βλ. ρεπορτάζ σε άλλη στήλη), υπογράμμισε τη σημασία της πρόσφατης συμφωνίας με την Αλβανία για παραπομπή της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών στη Χάγη και συνδέοντας το θέμα με την έναρξη των διερευνητικών συζητήσεων με την Τουρκία. Σημείωσε ότι αυτό πρέπει να γίνει βάσει των ίδιων αρχών, επισημαίνοντας «τη σημασία να υπάρξει μια ομαλή συνέχιση των συζητήσεων και την ανάγκη να απέχει από προκλητικές ενέργειες η Τουρκία», η οποία βέβαια καταφτάνει με όλες τις αξιώσεις της στο τραπέζι και «αέρα στα πανιά της» από τα ευρωατλαντικά σχέδια στην περιοχή.

Στο ίδιο πνεύμα και στην προσπάθεια να πείσει για την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προχωρήσει ευρωατλαντικής κοπής «διευθετήσεις», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χρ. Ταραντίλης, είπε χτες ότι η κυβέρνηση «προσέρχεται στις διαβουλεύσεις με ειλικρινή και εποικοδομητική διάθεση, προκειμένου να δοθεί τέλος σε μια εκκρεμότητα - την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών - που ταλανίζει τις διμερείς σχέσεις εδώ και δεκαετίες», βασικά τη Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, χαρακτηρίζοντας εξάλλου αυτήν την εξέλιξη «επιστέγασμα της εξωτερικής πολιτικής μας» και «δικαίωση των κυβερνητικών χειρισμών».

Την ώρα δε που η Αγκυρα, με τις πλάτες ΝΑΤΟ και ΕΕ, ζητά ακόμα και αποστρατικοποίηση ελληνικών νησιών, όπως και «αποσαφήνιση» του καθεστώτος κυριαρχίας σε μια σειρά από νησιά και νησίδες, ο Ταραντίλης παρουσίασε περίπου ως ...επιτυχία το ότι η Τουρκία απέσυρε το «Ορούτς Ρέις» από περιοχές που επικαλύπτουν ελληνική υφαλοκρηπίδα και «ζήτησε επανέναρξη των διερευνητικών επαφών».

Εσπευσε, πάντως, να τονίσει ότι ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών αποτελεί συνέχιση από το σημείο που διακόπηκαν το Μάρτη του 2016 και θα έχουν ως αντικείμενο την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ) στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Συνέδεσε το θέμα με τις συμφωνίες οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών με την Ιταλία και μερικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο, επιβεβαιώνοντας και έτσι πως αυτές οι συμφωνίες σκοπιμότητας εντός ευρωατλαντικού πλαισίου όχι μόνο δεν «θωρακίζουν» τα κυριαρχικά δικαιώματα αλλά, αντίθετα, με τα όσα προβλέπουν (π.χ. για μειωμένη επήρεια σε ελληνικά νησιά, ακόμα και το μεγαλύτερο, την Κρήτη, εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την αλιεία κ.ο.κ.), ανοίγουν το δρόμο για τις ακόμα πιο επικίνδυνες διευθετήσεις με την τουρκική αστική τάξη.

Ενώ δεν παρέλειψε να εμφανίσει το μαύρο άσπρο για το ρόλο της ΕΕ, τις συμμαχίες που στήνει η κυβέρνηση με κράτη του Κόλπου και τους πανάκριβους εξοπλισμούς που υπηρετούν τους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, στοιχεία που υπονομεύουν ξεκάθαρα τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

Στο μεταξύ, αποκαλυπτικά και για την «ατζέντα» των συνομιλιών όπως και για τα όσα ισχυρίζεται η κυβέρνηση, πως συζητάει μόνο ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, είναι τα όσα είπε χτες το πρωί στην ΕΡΤ ο Χρ. Ροζάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, ο οποίος συμμετείχε στις ομάδες προετοιμασίας πολλών από τους προηγούμενους 60 γύρους διερευνητικών από το 2002 έως το 2016.

Οπως είπε, «δεν πρόκειται να συζητήσουμε την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα στις διερευνητικές. Στις διερευνητικές θα συνεχίσουμε από εκεί που σταματήσαμε. Και εκεί που σταματήσαμε ήταν η αιγιαλίτιδα ζώνη (σ.σ. τα χωρικά ύδατα, σήμερα 6 ν.μ. στο Αιγαίο με δυνατότητα να πάνε 12) φυσικά. Αν το πρόβλημα της αιγιαλίτιδας ζώνης δεν λυθεί, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στη διαπραγμάτευση για την υφαλοκρηπίδα (...) Οπότε για να μπορέσει και το Δικαστήριο (της Χάγης) να επιλύσει τη διαφορά - αν υποθέσουμε ότι θα καταλήξουμε εκεί - θα πρέπει να γνωρίζει και ποια είναι τα εξωτερικά όρια για να μας δώσει μιαν απάντηση».

Δίνοντας, άλλωστε, μια απάντηση στην ερώτηση τι συζητάνε οι δύο κυβερνήσεις επί 60 γύρους, είπε κάνοντας και μια αναδρομή στις προηγούμενες επαφές πως «συζητάμε βασικά το θέμα της αιγιαλίτιδας ζώνης» και το εύρος της, ενώ σε άλλη συνέντευξη έδωσε και συγκεκριμένα νούμερα που έπεσαν στο τραπέζι ισχυριζόμενος πως «η Τουρκία αρχικά είχε αποδεχθεί τα 12 ν.μ. από τις ηπειρωτικές ακτές και μικρότερο εύρος από τις νησιωτικές, όμως σε κάποιο στάδιο των διαπραγματεύσεων υπαναχώρησε ως προς το θέμα των 12 ν.μ.». Ενώ σύμφωνα με τον ίδιο, εκείνος είχε προτείνει, παίρνοντας υπόψη και ότι «η "χρήση" του Αιγαίου γίνεται από τις παρευξείνιες χώρες, τις χώρες που συνδέονται με αυτές, αλλά βεβαίως και τις Ρωσία και ΗΠΑ», ως εναλλακτική λύση τα 10 ναυτικά μίλια, ώστε να λύνεται και «το παράδοξο να έχουμε εναέριο χώρο 4 ν.μ. μεγαλύτερο από την αιγιαλίτιδα ζώνη».

Ταυτόχρονα επιβεβαίωσε ότι οι Τούρκοι βάζουν συνεχώς και άλλα ζητήματα όλα αυτά τα χρόνια, όπως «τα θέματα της αποστρατικοποίησης και των "γκρίζων ζωνών" και είχαν απορριφθεί».

Ταυτόχρονα, δεν περνά απαρατήρητο ότι ενόψει έναρξης των διερευνητικών μια σειρά από παράγοντες, ακαδημαϊκοί και άλλοι, με αρθρογραφία και παρεμβάσεις τους, βάζουν θέμα η ελληνική πλευρά να μην υιοθετήσει «μαξιμαλιστικές θέσεις», χαρακτηρίζοντας τέτοια την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ.

Την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Τουρκίας - Ελλάδας «χαιρέτισε ρητά» και η Γερμανία, χαρακτηρίζοντάς την «σημαντικό βήμα» και «καλή είδηση» για ολόκληρη την περιοχή. Μάλιστα η εκπρόσωπος του γερμανικού ΥΠΕΞ, Μαρία Αντεμπαρ, αναγνώρισε την εμπλοκή του ίδιου του Βερολίνου και στο πλαίσιο της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ, αναφέροντας ότι η χώρα της «προσπάθησε πολύ» προκειμένου να υπάρξουν απευθείας συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών. Περιγράφοντας δε ως «διαφιλονικούμενα ζητήματα θαλάσσιων συνόρων» τις προκλητικές διεκδικήσεις της Αγκυρας, πρόσθεσε πως «τονίζαμε πάντα ότι έχει κυρίως νόημα αν η λύση στα διαφιλονικούμενα ζητήματα θαλάσσιων συνόρων μπορεί να εξευρεθεί με απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των εμπλεκομένων και στη βάση του Διεθνούς Δικαίου». Και κατέληξε ότι «το θέμα ασφαλώς είναι να αποκατασταθεί πρώτα η χαμένη εμπιστοσύνη, και μετά να ξεκινήσει ένας διάλογος εποικοδομητικός και προσανατολισμένος στο αποτέλεσμα».

Στο μεταξύ, σε άλλη μια επιβεβαίωση ότι ο «διάλογος» τρέχει σε ράγες ΝΑΤΟ και ΕΕ, δημοσίευμα της γερμανικής «Bild» χαρακτηρίζει τον Αλβανό πρωθυπουργό Ε. Ράμα (συναντήθηκε διαδοχικά με Ερντογάν και Μητσοτάκη πριν από την ανακοίνωση της επανέναρξης των διερευνητικών) «γεφυροποιό», με την επισήμανση μάλιστα ότι «η καγκελάριος A. Μέρκελ τον ενθάρρυνε προσωπικά», εξ ου και «ο 56χρονος πρωθυπουργός της Αλβανίας προσπαθεί να καθίσει γύρω από ένα κοινό τραπέζι διαλόγου τούς αντιμαχόμενους ηγέτες της Τουρκίας και της Ελλάδας».

Εν αναμονή της συνάντησης στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Γενάρη, η Αγκυρα επισημαίνει και αυτή με κάθε ευκαιρία ότι τα Ελληνοτουρκικά αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου παζαριού, όπου η τουρκική αστική τάξη απλώνει τις αξιώσεις της.

Ο διευθυντής επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, Φαχρετίν Αλτούν, επανέλαβε ότι «η Ανατολική Μεσόγειος είναι μέρος της Γαλάζιας Πατρίδας μας» και «μια περιοχή επί της οποίας η Τουρκία είχε ισχυρή αξίωση σε όλη της την Ιστορία». «Πιστεύω ότι η χώρα και το κράτος μας αναλαμβάνουν μια ιστορική αποστολή. Μια χώρα με τέτοια γεωστρατηγική θέση, τέτοιο ιστορικό υπόβαθρο και τόσο δυναμικό πληθυσμό έχει πολύ δίκαιες αξιώσεις», συνέχισε, προσθέτοντας πως ειδικά μετά το 2000 «η αξίωση της χώρας μας να καταστεί περιφερειακή δύναμη και παγκόσμιος παράγοντας έχει εξελιχθεί σε πιο απτό αίτημα και στόχο. Ηταν κάτι που δεν είχε περάσει καν από το μυαλό των ανθρώπων κατά το παρελθόν».

Στο μεταξύ, ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλούσι Ακάρ δήλωσε ότι θα ήταν «πολύ προβληματικό» για την Αγκυρα να υπαναχωρήσει στο θέμα του ρωσικού αντι-πυραυλικού συστήματος «S-400», και εξέφρασε την ελπίδα ότι η σχετική διαφωνία με τις ΗΠΑ θα λυθεί μέσω διαλόγου. Επανέλαβε δε ότι η χώρα του βρίσκεται σε συνομιλίες με τη Ρωσία για να παραλάβει και 2η συστοιχία «S-400», κάλεσε τις ΗΠΑ «να πάρουν αποστάσεις από τη γλώσσα των απειλών, όπως οι κυρώσεις» και συμπλήρωσε ότι «αν η πλευρά των ΗΠΑ θέλει μια λύση, μπορεί να βρεθεί, με δουλειά σε τεχνικό επίπεδο». Κλείνοντας δήλωσε αισιόδοξος και για την επανένταξη της Αγκυρας στο πρόγραμμα κατασκευής των «F-35».

Να σημειωθεί ότι η αμερικανική δυσαρέσκεια για την τουρκική αγορά των «S-400» απασχόλησε και τηλεδιάσκεψη που είχαν μέλη του Τουρκο-Αμερικανικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου (TAIK), με τον Αμερικανό πρέσβη στην Αγκυρα, Ντέιβιντ Σάτερφιλντ, να δηλώνει ότι οι πρόσφατες αμερικανικές κυρώσεις προς την Τουρκία θα παραμείνουν όσο η Αγκυρα επιμένει στην αγορά των «S-400». Υποστήριξε ακόμα ότι το διμερές εμπόριο επηρεάζεται σε τομείς που υπόκεινται στις κυρώσεις, όπως η στρατιωτική βιομηχανία, αλλά και ότι υπάρχει πιθανότητα επέκτασης των κυρώσεων σε τομείς όπως η γεωργία και η φαρμακοβιομηχανία. Σχολιάζοντας την τοποθέτηση Σάτερφιλντ, Τούρκοι αναλυτές παρέθεταν ως «ορόσημα» του επόμενου διαστήματος την 20ή Γενάρη (ορκωμοσία Μπάιντεν), την 17η Φλεβάρη (Σύνοδος του ΝΑΤΟ) και την 25η Μάρτη (Σύνοδος της ΕΕ), καταλήγοντας πως «ο τουρκικός επιχειρηματικός κόσμος πρέπει να καταλάβει τώρα ότι η αλλαγή επιταχύνθηκε από την πανδημία του κορονοϊού και τα πράγματα δεν δουλεύουν όπως πριν».