ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 15 Γενάρη 2017
Σελ. /32
«Εθελοντισμός»

Στην παράγραφο 36 των ΘΕΣΕΩΝ, «Για την «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία»», γίνεται αναφορά ότι στο πλαίσιο της ΕΕ, συγκροτείται «Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης» 100.000 εθελοντών για «την αντιμετώπιση κρίσεων» σε κράτη - μέλη της.

Θεωρώ ότι οι Θέσεις προσεγγίζουν περιορισμένα την έκταση που έχει πάρει η πολιτική ανάπτυξης του «εθελοντισμού». Η γνώμη μου είναι ότι η ιδεολογική αντιπαράθεση του Κόμματος, απέναντι στη στρατηγική του κεφαλαίου για την ανάπτυξη του «εθελοντισμού», δεν είναι ανάλογη της έντασης και της έκτασης, αυτής της πολιτικής. Πολύ περισσότερο δεν αποκαλύπτουμε τις προθέσεις και τα οφέλη του κεφαλαίου από αυτήν την δραστηριότητα. Η ανάπτυξή του οφείλεται στη στρατηγική της ΕΕ, μαζί με το αστικό σύστημα σε κάθε χώρα ξεχωριστά ή σε διακρατικό επίπεδο.

Η λειτουργία και το περιεχόμενο του «εθελοντισμού» που προωθεί το αστικό σύστημα είναι πολυδιάστατο. Θεωρείται ο «τρίτος» τομέας της οικονομίας, παρέχοντας υλικά αγαθά και υπηρεσίες που «αδυνατούν» να προσφέρουν το κράτος και η «ελεύθερη» αγορά. Πρόκειται για ιδεολογικό και πολιτικό μηχανισμό ενσωμάτωσης ή αδρανοποίησης τμημάτων των εργαζόμενων και των ανέργων. Βάζει εμπόδια στη ριζοσπαστικοποίηση των μαζών, συγκαλύπτει τις πραγματικές αιτίες εκδήλωσης των φαινομένων κοινωνικής εξαθλίωσης, δημιουργεί προσμονή ότι κάτι καλύτερο θα έρθει. Αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη της ταξικής αλληλεγγύης, με περιεχόμενο την αλλαγή του τρόπου παραγωγής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την απόφασή της, COM (2011)568 ασχολήθηκε με τις πολιτικές της ΕΕ σχετικά με τον «εθελοντισμό» καθώς και την προώθηση παραπέρα των εθελοντικών δραστηριοτήτων της ΕΕ. Το 2011 ανακηρύχτηκε ευρωπαϊκό έτος εθελοντικών δραστηριοτήτων. Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2010 συμμετείχαν σε εθελοντικές δραστηριότητες περίπου 100 εκατομμύρια Ευρωπαίοι. Η Συνθήκη της Λισαβόνας καθιερώνει για πρώτη φορά την «ανθρωπιστική» βοήθεια ως ξεχωριστή πολιτική της ΕΕ και αναφέρεται ειδικά στο «Ευρωπαϊκό Σώμα Εθελοντών Ανθρωπιστικής Βοήθειας». Επίσης, εκτιμούν ότι ο εθελοντισμός συμβάλλει στη στρατηγική για την ανάπτυξη «Ευρώπη 2020». Μάλιστα, σε μελέτη του πανεπιστήμιου Johns Hopkins, όπως αναφέρει το σχετικό κείμενο της Ευρωπ. Επιτροπής, ο τομέας του εθελοντισμού μπορεί να συμβάλει έως 5% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν μιας χώρας.

Στην πατρίδα μας, η πολιτική του «εθελοντισμού» αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και είναι πολλές οι μελέτες και οι πρωτοβουλίες από μονοπωλιακές επιχειρήσεις για την οργάνωσή του. Μπροστά στην όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων δημιουργεί δομές, που στηρίζονται στο μεγαλύτερο μέρος τους στον «εθελοντισμό». Αυτές προωθούνται μέσω της ΕΕ, των κρατών, διεθνών οργανισμών, καπιταλιστικών επιχειρήσεων, περιφερειών - δήμων, εκκλησίας, ΜΚΟ, κ.ά. Δημιουργούνται Εταιρικά Κοινωνικά Σχήματα με δομές όπως: Κοινωνικά Παντοπωλεία, Φαρμακεία, Συσσίτια, Δημοτικούς Λαχανόκηπους, Τράπεζες Χρόνου κ.ά. Η διαχείριση του μεταναστευτικού - προσφυγικού προβλήματος ανέδειξε την πλούσια επιχειρηματική δραστηριότητα που ανέπτυξαν ελληνικές και ευρωπαϊκές ΜΚΟ, που κερδοσκοπούν αποσπώντας χρήματα για τη μεσολάβηση αυτή. Στα πλαίσια αυτά δεν είναι άσχετες σχετικές έρευνες όπως: Η μελέτη του υπουργείου Παιδείας σε συνεργασία με την ΕΕ και με θέμα: «Μελέτη για τη διερεύνηση και αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης του εθελοντισμού στην Ελλάδα», του Πανεπιστήμιου Πελοποννήσου: «Μελέτη του εθελοντισμού στην Ελλάδα», του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Λάτση και του ομίλου Eurobank EFG, για τους εθελοντές πυροσβέστες, του Ιδρύματος Α. Παπανδρέου με θέμα: «Εισαγωγή στις ΜΚΟ».

Επίσης, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2011 ψήφισε νόμο, σχετικά με τον εθελοντισμό στο Λιμενικό και το Πυροσβεστικό Σώμα. Πολύ πιο πριν το 2005, η κυβέρνηση της ΝΔ σε συνεργασία με τη δημοτική αρχή Βύρωνα επιδίωξαν να εφαρμόσουν το πρόγραμμα «εθελοντής αστυνομικός», όπου 150 «εθελοντές» θα αναλάμβαναν έργο αστυνομικού, περιπολώντας τις νύχτες στην πόλη. Ο ΣΥΡΙΖΑ το 2012 είχε καταθέσει Ερώτηση στη Βουλή, για τη βελτίωση του πλαισίου λειτουργίας των εθελοντικών οργανώσεων, εκθειάζοντας τη δράση των πιστοποιημένων Συλλόγων Εθελοντών Δασοπροστασίας. Σύμφωνα μάλιστα με την Ερώτηση, σε πανελλαδικό επίπεδο από το 1999 μέχρι και το 2011 είχαν πραγματοποιήσει πάνω από 1.152.000 8ωρα εθελοντικής πυροσβεστικής απασχόλησης, εργασιακής αξίας πάνω από 40.000.000 ευρώ.

Οι δυνάμεις του οπορτουνισμού βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για την εφαρμογή μορφών αλληλεγγύης. Ξορκίζουν όμως την οποιαδήποτε μορφή αμφισβήτησης και ανατροπής των αιτίων που γεννούν και αναπαράγουν τη φτώχεια, τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Σύνθημά τους «Η αλληλεγγύη και η αντίσταση είναι αμφότερες σημαντικές, αλλά τώρα η αλληλεγγύη είναι πιο σημαντική». Θέση που είναι στη λογική της διαχείρισης και της αναδιανομής της φτώχειας. Η προοπτική της ανατροπής του καπιταλισμού παραπέμπεται στο απώτερο μέλλον, στη δευτέρα παρουσία όπως τους αρέσει να λένε για το ΚΚΕ. Αυτό που προέχει για αυτούς σήμερα, είναι η πολιτική διαχείρισης της υπάρχουσας κατάστασης με μικρές και ανώδυνες παρεμβάσεις για το σύστημα. Δεν χρειάζεται οι ευεργετούμενοι να ακολουθήσουν το δρόμο της σύγκρουσης και της ανατροπής, αλλά απλά και μόνο να δεχθούν την ευεργεσία, να εκδηλώσουν την ανάλογη ευγνωμοσύνη για το χορηγό και γιατί όχι και κανένα ψηφαλάκι την ώρα της κάλπης.

Πρωτοβουλίες «αλληλεγγύης» με διανομή τροφίμων και συγκρότησης «hot spot» για Ελληνες, οργανώνουν και οι ναζιστές εγκληματίες της Χρυσής Αυγής. Είναι ενέργειες βαθιά ρατσιστικές και διχαστικές, που διαχωρίζουν Ελληνες και ξένους. Προβάλλουν σα διέξοδο από την καπιταλιστική κρίση, την ανάπτυξη της «Εθνικής Παραγωγής». Καλούν τους εργάτες, να διαλέξουν ανάμεσα στον Ελληνα και τον ξένο καπιταλιστή.

Στον αντίποδα όλων των παραπάνω πολιτικών διαχείρισης της φτώχειας, βρίσκεται η ανάπτυξη της δικιάς μας ταξικής αλληλεγγύης που αποτελεί συστατικό στοιχείο του αγώνα για μια κοινωνία απαλλαγμένη από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Εκεί δεν θα έχουν θέση τέτοιου είδους μορφές αλληλεγγύης, γιατί όλοι θα έχουν εργασία και ο λαός θα είναι ο αποκλειστικός διαχειριστής του πλούτου που παράγει. Χρειάζεται να αναπτυχθεί η οργάνωση της ταξικής αλληλεγγύης μέσα από μορφές οργάνωσης της κοινωνικής συμμαχίας, τις λαϊκές επιτροπές και να δυναμώσει παράλληλα το ιδεολογικό μας μέτωπο σε κάθε μορφή αλληλεγγύης, που εμφανίζεται με τη μορφή της ουδετερότητας και της διαιώνισης του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Καταλαβαίνω ότι το ζήτημα είναι τεράστιο και δεν εξαντλείται, αλλά ούτε και θίγονται όλες οι πλευρές εκδήλωσης του «εθελοντισμού». Το Κόμμα μας πρέπει να το δει και να το αντιμετωπίσει πιο διεξοδικά. Να υπάρξει ιδεολογικός εξοπλισμός στα μέλη του Κόμματος, μελέτης και αποκάλυψης του «εθελοντισμού». Να ανοίξει η αντιπαράθεση στην εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης της φτώχειας και της μιζέριας. Για μας πάντα θα μένουν επίκαιρα τα λόγια του Γκόρκι: «Την "ηθική των αφεντικών" την αντιπάθησα όσο και την "ηθική των δούλων". Μια τρίτη ηθική έβλεπα να διαμορφώνεται μέσα μου: Δίνε το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται».


Ανδρόπουλος Λάζαρος
ΚΟΒ Κέντρου Καλλιθέας

Για τον Πολιτισμό

Αγαπητοί σύντροφοι,

Οπως αναφέρεται και στις Θέσεις της ΚΕ του Κόμματός μας για το 20ό Συνέδριο, ο πολιτισμός είχε ουσιαστικό ρόλο σε οριακές στιγμές για το επαναστατικό λαϊκό κίνημα.

Σπουδαίοι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τους αγώνες για μια άλλη κοινωνία και προσέφεραν μεγάλα έργα ως αντίδωρο στο λαό μας.

Ενόψει του γιορτασμού των 100χρονων του ΚΚΕ πρέπει να ανακτηθεί και σ' αυτόν τον τομέα η πρωτοπορία που μας αξίζει. Η αλήθεια είναι ότι η γενικότερη συγκυρία επηρεάζει αρνητικά και το πολιτιστικό επίπεδο.

Το ζήτημα δεν είναι να κατευθύνουμε προς μια συγκεκριμένη αισθητική ή να προτείνουμε καλλιτεχνικούς δρόμους, αλλά να δημιουργήσουμε ένα κοινό που θα απαιτεί το είδος της Τέχνης που είναι υπέρ του. Ενα κοινό που θα ξέρει να ξεχωρίσει, να σκεφτεί και να αναγνωρίσει την Τέχνη που εμπνέεται από τους αγώνες του και συντελεί στην πορεία του προς τον τελικό στόχο.

Απαιτείται λοιπόν ξάγρυπνο βλέμμα, χωρίς στεγανά για να ανοιχτούμε χωρίς φόβο σε ανθρώπους με τη θέληση να δώσουν πολλά.

Ας πάψουμε να αναπαράγουμε τακτικές που χρησιμοποιεί το Σύστημα παραγωγής «τέχνης» κι ας προβάλλουμε το υλικό που διαθέτουμε (ειδικά στη μουσική και τα εικαστικά).

Οσο για το θέατρο ας μην εναποθέσουμε όλες τις ελπίδες μας στον ενδιαφέροντα, κατά τα άλλα, ερασιτεχνισμό.

Μια στροφή προς τα μεγάλα έργα με τα πανανθρώπινα ιδεώδη δεν προδίδει την αξία του Μπέρτολτ Μπρεχτ που εμμονικά σχεδόν προβάλλουμε. Είναι εξάλλου ένα επιστημονικό θέατρο που δεινοπαθεί στα χέρια των ερασιτεχνών.


Ελένη Γερασιμίδου

Πλευρές από τη διαπάλη στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα

Οι Θέσεις της ΚΕ ορθά καταπιάνονται με τις εξελίξεις και τάσεις μέσα στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα (ΔΚΚ), με τη σχέση ανάμεσα στην πάλη στο εθνικό και στο διεθνές επίπεδο, βάσει των συσχετισμών με τις ίδιες τις οικονομικο - πολιτικές εξελίξεις. Τα τελευταία 4-5 χρόνια συσσωρεύτηκε πλούσια πείρα από την οργανωμένη δράση ρεφορμιστών - οπορτουνιστικών δυνάμεων στο εξωτερικό, που συνέβαλαν στην άνοδο της νέας σοσιαλδημοκρατίας και στην Ελλάδα, στην επιχείρηση αποπροσανατολισμού των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων, προσδίδοντάς της τον μανδύα του ριζοσπαστισμού, ως η νέα αριστερή κυβερνητική εναλλακτική που θα βάλει τέλος στα χρέη και στη λιτότητα, ως προοπτική για το κίνημα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με στόχο επίσης να πιεστεί και να δεχτεί χτύπημα το ΚΚΕ, το ταξικό κίνημα, διεθνώς, αλλά ιδιαίτερα μέσα στη χώρα, συμμετέχοντας δραστήρια και με μεγάλη προβολή από τα αστικά ΜΜΕ στις πρωτοβουλίες και στις προεκλογικές εκστρατείες του ΣΥΡΙΖΑ, στο δημοψήφισμα - απάτη. Τέτοιες δυνάμεις είναι το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) και δυνάμεις φιλικά προσκείμενες προς την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Και πρέπει εδώ να σημειώσουμε το ρόλο δυνάμεων από την ίδια την εξελισσόμενη νέα σοσιαλδημοκρατία, με ιδιαίτερη παρουσία των παρακάτω σχηματισμών:

  • Η πτέρυγα γύρω από τον Κόρμπιν στο ΕΚ Βρετανίας, που το 2015 αναρριχήθηκε στην ηγεσία του. Ανάπτυξε στενούς δεσμούς με κύκλους του ΣΥΡΙΖΑ, με τη σύσταση φορέων «αλληλεγγύης» και άλλων δικτύων.
  • Οι Ποδέμος στην Ισπανία.

Αυτό εκφράζεται και στο επίπεδο του κινήματος με την ανάπτυξη πολυπλόκαμων δεσμών και σχέσεων ανάμεσα σε συνδικαλιστές, δίκτυα «αλληλεγγύης», ΜΚΟ, δομές της τοπικής διοίκηση κ.λπ., με συχνές ανταλλαγές αντιπροσωπειών, κοινές εκδηλώσεις/πρωτοβουλίες, κάτι που χρειάζεται καλύτερη, πιο συστηματική παρακολούθηση από τις κομματικές δυνάμεις στους αντίστοιχους χώρους.

Παράλληλα, η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ αξιοποιήθηκε διεθνώς από δυνάμεις του οπορτουνισμού και για ένα νέο κύμα ιδεολογικής -πολιτικής παρέμβασης στο ΔΚΚ, ως μοχλός για τη μετάλλαξη, την «αποκομμουνιστικοποίηση» των ΚΚ, το σύρσιμό τους σε ακόμα πιο ρεφορμιστική κατεύθυνση, την ενίσχυση των στοιχείων συνεργασίας με τη σοσιαλδημοκρατία. Και εδώ καταγράφεται η ιστορική σημασία της στάσης του ΚΚΕ να αντιπαρατεθεί αποφασιστικά και τεκμηριωμένα με τον οπορτουνισμό, να ασκήσει πολεμική στη γραμμή συνεργασίας με τη σοσιαλδημοκρατία και τη συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις. Αυτή η στάση ενθάρρυνε ορισμένα ΚΚ, στελέχη και μέλη να αντισταθούν σε αυτή την οργανωμένη επίθεση, και στη συνεχεία βοήθησε άλλα ΚΚ, που αρχικά είχαν στηρίξει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, στον ένα ή στον άλλο βαθμό, να βγάλουν συμπεράσματα, συνέβαλε στην όξυνση της αναγκαίας διαπάλης μέσα στις γραμμές του ίδιου του ΔΚΚ γύρω από στρατηγικής σημασίας ζητήματα.

Στην πράξη αναδεικνύεται ότι ο οπορτουνισμός βρίσκει εύφορο έδαφος στις συνθήκες της πολιτικό-ιδεολογικής και οργανωτικής κρίσης του ΔΚΚ, στην αδυναμία των ΚΚ να επεξεργάζονται κρίσιμα ζητήματα της ιδεολογικής αναμέτρησης.

Ενα τέτοιο ζήτημα είναι ο ιμπεριαλισμός, που το Κόμμα μας μελετάει μέσα στο πλαίσιο των σύγχρονων μεταβολών και εξελίξεων, ως το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, σε σύνδεση με τους ενδοϊμπεριαλιστικούς πολέμους, τις κρίσεις. Δυστυχώς, όμως, παρακολουθώντας το ΔΚΚ σήμερα, μπορεί κανείς να εντοπίσει τα εξής, ανάμεσα σε άλλα, στοιχεία: α) μια μηχανιστική και τυπική αναφορά στις θέσεις του Λένιν δίχως καμία προσπάθεια προσαρμογής τους στις σύγχρονες συνθήκες β) την άκριτη υιοθέτηση νέων και παλιών θεωριών για τον ιμπεριαλισμό που προβάλλονται από αστικούς και οπορτουνιστικούς κύκλους, λ.χ. «αποικία χρέους», «κέντρο - περιφέρεια», «χρηματιστικοποίηση», «οικονομικά προτεκτοράτα», κ.ά. γ) την ταύτιση του ιμπεριαλισμού μόνο με την επιθετική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ή και 2-3 άλλων χωρών, μαζί με τη προβολή των BRICS και άλλων καπιταλιστικών ενώσεων ως αντίβαρο, φρένο στον (αμερικανικό) ιμπεριαλισμό, ακόμα ως «προοδευτικό», «αντιιμπεριαλιστικό». Και αυτά, ενώ όλα τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα μονοπώλια, οι ισχυροί οικονομικοί όμιλοι ζουν, βασιλεύουν και αναπτύσσονται σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες. Αυτή η ιδεολογική σύγχυση οδηγεί, έμμεσα ή άμεσα, στη στήριξη σοσιαλδημοκρατικών και αστικών δυνάμεων και ακόμα και ιμπεριαλιστικών κέντρων στο όνομα του αγώνα ενάντια στη «μεγαλύτερη απειλή», ενισχύει τα προβλήματα των πολιτικών συμμαχιών του ΔΚΚ, που ως σύνολο δεν έχει ξεπεράσει τη γραμμή των σταδίων, της ενότητας με τη σοσιαλδημοκρατία, τη συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις ως «σκαλοπάτι» προς το σοσιαλισμό ή στο όνομα της «εθνικής ανεξαρτησίας», διακηρύσσοντας το σοσιαλισμό σαν μια ευχή για το απώτερο μέλλον και όχι ως πυξίδα για την καθημερινή δράση.

Αυτή η γραμμή μπορεί να οδηγήσει ένα κόμμα από τη μια να συνθηματολογεί ενάντια στις ΗΠΑ, στην ΕΕ, να καλεί για ένα «πλατύ αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο» σε παγκόσμια κλίμακα και από την άλλη πλευρά να στηρίζει μια φιλοΕΕ κυβέρνηση της κεντροαριστεράς, να υπερψηφίσει τον αντιλαϊκό προϋπολογισμό, που περιέχει και τις δαπάνες για το ΝΑΤΟ, προσμένοντας σε κάποια ψίχουλα, όπως π.χ. γίνεται με τη στήριξη του Πορτογαλικού ΚΚ στη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Αντόνιο Κόστα. Μια τέτοια στρατηγική κατεύθυνση σαφώς δεν προετοιμάζει την ΕΤ για την αναμέτρηση με την αστική τάξη αλλά επί της ουσίας την ωθεί στο να υποταχτεί στην εξουσία του κεφαλαίου.

Το Κόμμα έχει μια σημαντική συνεισφορά με τη γραμμή της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος και της κοινωνικής συμμαχίας, με το Πρόγραμμα που ψηφίστηκε στο 19ο Συνέδριο. Η πολιτική των συμμαχιών που επεξεργάστηκε, δηλαδή με κοινωνική αναφορά, με όρους κινήματος, με βασικό στοιχείο την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, και σε σαφή αντικαπιταλιστική αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση διευκολύνει τη συσπείρωση δυνάμεων πέρα από την πολιτική επιρροή του Κόμματος, αλλά χωρίς να υποβαθμιστεί ο στρατηγικός στόχος, χωρίς να αμβλυνθεί η διαπάλη με τον οπορτουνισμό, και με μικροαστικές/αστικές/ρεφορμιστικές αντιλήψεις που αντικειμενικά υπάρχουν και αναπαράγονται μέσα στο κίνημα. Η κινητοποίηση τον Νοέμβρη του 2014, οι αγροτικές κινητοποιήσεις, η πρόσφατη πρωτοβουλία για τη ΣΣΕ δείχνουν τις δυνατότητες ακόμα σε συνθήκες υποχώρησης του κινήματος. Αποτελούν πείρα που πρέπει να μελετηθεί, να γενικευτεί, να αξιοποιηθεί από το Κόμμα, όλο το ταξικό κίνημα, πιο τολμηρά, πιο έντονα και σε πανελλαδική εμβέλεια, αλλά και ακόμα πιο πολύ στο επίπεδο του κλάδου και της γειτονιάς. Και μέσα σε αυτή τη προσπάθεια να αναδεικνύεται, με τη συνειδητή παρέμβαση των κομμουνιστών, η ανάγκη της συνολικής επίλυσης της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας, και να προετοιμάζονται εργατικές - λαϊκές δυνάμεις για αυτή τη προοπτική. Το Κόμμα μας θα βοηθήσει και με αυτόν το τρόπο στην αλλαγή συσχετισμών μέσα στο ΔΚΚ, στην ανασυγκρότησή του.


Κώστας Πατέρας
ΚΟΒ Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Βόρειων Συνοικιών, ΤΟ Εκπαιδευτικών

Σκέψεις για την ιδεολογική παρέμβαση του Κόμματος

Τα τελευταία χρόνια, το Κόμμα κάνει μια σοβαρή προσπάθεια για τον ιδεολογικό εξοπλισμό, μέσω των συστημάτων εσωκομματικής μόρφωσης αλλά και των διαλέξεων στις ΚΟΒ και σε κύκλο οπαδών για το Πρόγραμμα του ΚΚΕ. Η προσπάθεια αυτή έχει συμβάλει στη βαθύτερη αφομοίωση του Προγράμματος από τα κομματικά μέλη αλλά και σε μια πιο στενή επαφή ενός κύκλου οπαδών που βρίσκονται στο πλευρό του Κόμματος. Ταυτόχρονα, μας έφερε μπροστά σε δυσκολίες όπως οι ελλείψεις στη μελέτη της θεωρίας ή ακόμη και η δυσκολία στο διάβασμα. Επίσης, βρεθήκαμε απέναντι σε προγραμματικές αντιλήψεις περασμένων δεκαετιών ή άλλα ζητήματα που αντικατοπτρίζουν την προσπάθεια του αντιπάλου να ενσωματώσει το Κόμμα, να το κάνει ουρά της αστικής τάξης.

Ζητήματα που χρήζουν περισσότερο ξεκαθάρισμα είναι:

  • Οι βασικοί νόμοι κίνησης του καπιταλισμού, που αιτιολογούν το αναπόφευκτο των καπιταλιστικών κρίσεων και αναδεικνύουν τα όρια του καπιταλιστικού συστήματος. Χωρίς αυτό είναι εύκολο να πιάσουν τόπο οι αστικές και οπορτουνιστικές θεωρίες περί «καζινοκαπιταλισμού», «κρίση του νεοφιλελευθερισμού» και άλλες θεωρίες που αθωώνουν τον καπιταλισμό.

Ακόμη, χρειάζεται να κατανοηθεί βαθύτερα η έννοια του ιμπεριαλισμού όχι ως μια επιθετική πολιτική αλλά ως το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, αυτό στο οποίο οικονομικά κυριαρχούν τα μονοπώλια και είναι η εποχή των σοσιαλιστικών επαναστάσεων.

  • Τι είναι η επαναστατική κατάσταση. Δηλαδή, να ξεκαθαριστεί πως η επαναστατική κατάσταση έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Δεν αποτελεί απλά μια κυβερνητική κρίση ή μια άνοδο της λαϊκής συμμετοχής στις κινητοποιήσεις. Επίσης, ο αντικειμενικός χαρακτήρας της επαναστατικής κατάστασης. Το γεγονός δηλαδή πως δεν εξαρτάται από τη βούληση κομμάτων ή τάξεων, αλλά από αντικειμενικά γεγονότα όπως η όξυνση των αντιθέσεων του καπιταλισμού, η κρίση, ο πόλεμος.
  • Οι βασικές νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Δηλαδή, η κοινωνικοποίηση της παραγωγής, ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας και ο εργατικός χαρακτήρας του κράτους (η δικτατορία του προλεταριάτου). Ιδιαίτερα στο ζήτημα του κράτους πρέπει να ξεκαθαριστεί ο ρόλος του γενικά ως μηχανισμός καταπίεσης της κυρίαρχης τάξης. Αυτό βοηθά και στο ξεδιάλυμα της σύγχυσης μεταξύ μιας πολιτικής κρατικοποιήσεων που μπορεί να ακολουθείται στον καπιταλισμό και της κρατικής - κοινωνικής παραγωγής στο σοσιαλισμό.
  • Ο επαναστατικός μετασχηματισμός από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, κόντρα στις διαφόρου είδους ρεφορμιστικές θεωρίες. Ζήτημα το οποίο προκύπτει από την ταξική διάρθρωση της κοινωνίας (δεν υπάρχει τάξη που να εκφράζει ενδιάμεσο, στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, τρόπο παραγωγής άρα και εξουσία) και από τις τελείως διαφορικές νομοτέλειες μεταξύ των δύο κοινωνικών συστημάτων (δεν μπορούν να αξιοποιηθούν οι αστικοί θεσμοί και νόμοι για τη σοσιαλιστική επανάσταση και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού).
  • Τα αίτια της αντεπανάστασης που είναι κυρίως εσωτερικά, χωρίς να υποτιμάται η πολύπλευρη εξωτερική παρέμβαση των καπιταλιστικών κρατών. Είναι πρωτίστως η παραβίαση των κανόνων και νόμων της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, θεωρητικά λάθη που σε βάθος χρόνου διαμόρφωσαν κοινωνικές δυνάμεις που είχαν άμεσο συμφέρον από την ανατροπή του σοσιαλισμού.
  • Η δυνατότητα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην Ελλάδα. Που συνίσταται στο ότι ο καπιταλισμός στην Ελλάδα βρίσκεται στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, αλλά και στο ότι υπάρχουν όλες εκείνες οι παραγωγικές δυνατότητες για την κάλυψη των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.

Από την άλλη πλευρά, η ιδεολογική παρέμβαση δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο σε διαλέξεις. Απαιτείται εφαρμογή της για την απόκρουση των αστικών ιδεολογημάτων που συναντάμε στους χώρους δουλειάς, στην επαφή με τον κόσμο, στη δράση μας στο κίνημα. Αλλωστε, δυνατότητα να ανταποκρινόμαστε στον τομέα της ιδεολογικής διαπάλης είναι ζήτημα που επηρεάζει τη συμμετοχή στο κίνημα και τον προσανατολισμό του.

Για παράδειγμα, αν δεν απαντήσουμε πού οφείλεται η κρίση ή ο πόλεμος, πως είναι άμεσο επακόλουθο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, ασχέτως του μείγματος της πολιτικής, τότε δεν μπορούμε να θέσουμε μια στέρεη βάση αμφισβήτησης του καπιταλισμού. Αν δεν απαντήσουμε γιατί η κοινωνία που μπορεί να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες είναι αυτή που δεν έχει ως κίνητρο της παραγωγής της το κέρδος, δηλαδή ο σοσιαλισμός, δεν μπορούμε να προσανατολίσουμε, να δώσουμε προοπτική στο κίνημα.

Βέβαια, η ιδεολογική διαπάλη στο κίνημα έχει και πρόσθετες απαιτήσεις. Πρέπει να παίρνεται υπόψη η κοινωνική θέση (εργάτες, αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι της πόλης), οι κυρίαρχες αντιλήψεις, η πείρα από τους αγώνες και η φάση ανάπτυξης του κινήματος. Είναι διαφορετικά να μπαίνει το ζήτημα της εξουσίας σε μια συνέλευση εργατών και διαφορετικά σε μια αγροτική συνέλευση.

Από τη θέση τους στην παραγωγή οι εργάτες υφίστανται την καπιταλιστική εκμετάλλευση, δηλαδή την αρπαγή ενός μέρους της αξίας που παράγουν μέσω της εργασίας τους, από τους καπιταλιστές λόγω της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Αυτήν την αρχή της εκμετάλλευσης πρέπει με όσο το δυνατό απλούστερο τρόπο να αποκαλύψουμε στην εργατική τάξη που έχει άμεσο συμφέρον να ανατρέψει την εξουσία του κεφαλαίου.

Από την άλλη πλευρά, οι αυτοαπασχολούμενοι έμποροι και επαγγελματίες της πόλης, όπως και οι αγρότες στην ύπαιθρο, δεν υφίστανται την καπιταλιστική εκμετάλλευση αλλά τη συμπίεση και το ξεκλήρισμα από τον ανταγωνισμό με τα μονοπώλια. Ετσι έχουν έμμεσο συμφέρον από την ανατροπή του καπιταλισμού που οδηγεί την πλειοψηφία τους στη χρεοκοπία. Αυτό πρέπει να αναδεικνύεται μαζί με την ανάγκη να συμπορευθούν με το εργατικό κίνημα ενάντια στον κοινό εχθρό, τα μονοπώλια.

Αυτά τα ζητήματα δεν μπορεί να μην τα παίρνουν υπόψη τους οι ΚΟΒ και τα καθοδηγητικά όργανα στη συζήτηση για την προετοιμασία μιας κινητοποίησης σε ένα χώρο δουλειάς, σε μια περιοχή. Οπως επίσης πρέπει να παίρνουν υπόψη τους την παρέμβαση του αντιπάλου, της εργοδοσίας, της κυβέρνησης, των αστικών κομμάτων και μηχανισμών, που επιδιώκουν να συσκοτίσουν τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.

Για τους κομμουνιστές, πέρα από τους εκάστοτε στόχους κάθε κινητοποίησης (αποτροπή της απόλυσης, καλύτερο μεροκάματο, κ.λπ.) δεν μπορεί να μην είναι μόνιμος στόχος η κατάκτηση νέων επαφών, η εμβάθυνση των ήδη υπαρχόντων, με κριτήριο το βαθμό συμφωνίας με τους προγραμματικούς στόχους του ΚΚΕ.

Σε αυτόν τον τομέα έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο να μετρήσουμε μπροστά μας. Πολλές φορές μπροστά στα επιμέρους προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε υποτιμάμε τη δουλειά αυτή, υποτίμηση που έχει να κάνει και με την ανεπάρκειά μας σε θεωρητικά ζητήματα. Ετσι, στη συζήτηση στεκόμαστε περισσότερο σε πρακτικά ζητήματα. Ομως χωρίς την απαραίτητη ιδεολογική προετοιμασία δεν μπορούμε να μετρήσουμε βήματα στους κρίσιμους τομείς της οικοδόμησης και της ανασύνταξης του κινήματος.


Δημήτρης Παρασκευάς
Μέλος της Τομεακής Επιτροπής Εύβοιας του ΚΚΕ

Για τις Θέσεις της ΚΕ

Μετά από μελέτη των Θέσεων της ΚΕ θέλω να καταθέσω τις απόψεις μου και τις σκέψεις μου. Είμαι απόλυτα καλυμμένη και χαρούμενη για τη συμμετοχή μου σε αυτήν την τόσο σημαντική διαδικασία μπροστά στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΕ. Το μέλλον της εργατικής τάξης αποτυπώνεται δείχνοντας το δρόμο σε παλιούς και νέους εργάτες να φτιάξουν τη νέα κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Θα διατυπώσω τις σκέψεις μου με αριθμητική σειρά.

1. Μου λείπει η αποτύπωση και ανάδειξη της πρότασής μας σε μεγάλο ως κυρίαρχο βαθμό στο κείμενο και όχι απλή αναφορά. Προϋπόθεση δεν είναι ο κόπος αλλά ο τρόπος και ποιος θα είναι αυτός πρέπει να μας απασχολήσει.

2. Η επαφή, η σύνδεση και η κοινή δράση ΚΕ, κλαδικών και εδαφικών Οργανώσεων σε σύνδεση τοπικής αυτοδιοίκησης εκλεγμένων σε περιοχές κοινής δράσης αποτελεί ζητούμενο και προϋπόθεση για ενιαία αντιμετώπιση ζητημάτων με καθολική συσπείρωση και οργανωτική.

3. Εχουμε πείρα, προσωπικό σε χώρους δουλειάς με ξεχωριστή εμπειρία, έχουμε δημοσίους υπαλλήλους, μεταλλεργάτες κ.λπ. από τους οποίους πρέπει να γίνει ξεχωριστά δουλειά με τον καθένα να μαζευτεί υλικό και πρακτική γνώση, για την καλυτέρευση της δουλειάς μας στην κομμουνιστική κοινωνία π.χ. λειτουργία παιδικών σταθμών, άτομα με ειδικές ανάγκες, Παιδεία, Υγεία, διατροφή κ.λπ.

4. Πρακτική δράση με βάση το πρόγραμμα με κομμουνιστική κατεύθυνση, καταγραφή όλων στις λαϊκές επιτροπές και ενίσχυση των αδύνατων με ευθύνη των κομματικών οργανώσεων.

5. Να παλέψουμε για τη θέση στα ΜΜΕ με εκπομπές, διαφήμιση, προβολή στα αστικά Μέσα, είναι απαίτηση του ελληνικού λαού, με στόχο την επαναφορά στον τηλεοπτικό χώρο.


Τσαγανού Ελένη
ΚΟΒ ΟΤΑ Ρέντη – Νίκαια - Κορυδαλλός

Για την εργασία

Βρισκόμαστε στην εποχή περάσματος από την εργασία σε μορφή δουλειάς, στην εργασία που απελευθερώνει, εξανθρωπίζει, ωριμάζει το χαρακτήρα, κοινωνικοποιεί τη συνείδηση και εντέλει μορφώνει τον εργαζόμενο.

Είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας τέτοια που επιτρέπει, η κάθε προηγουμένως βαριά δουλειά να γίνεται με πολύ απαλό και όμορφο τρόπο. Δεν υπάρχει τομέας της παραγωγής που να μην έχει επηρεαστεί από την τεχνολογική ανάπτυξη και να μην έχει δει τις τεράστιες δυνατότητες για μια προσχεδιασμένη, ήπια δουλειά ακόμα και σε τομείς που θεωρούνται βαρέα επαγγέλματα.

Κύριος παράγοντας για την αλλαγή της μορφής της εργασίας δεν είναι άλλος από τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου. Η μετάδοση της γνώσης είναι πλέον μια πραγματικότητα, ειδικά για όσους έχουν βασικές γνώσεις αγγλικής γλώσσας. Η προσχεδιασμένη εφαρμογή της γνώσης είναι ένας τομέας που έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια και είναι ο χώρος εκείνος που δίνεται η μάχη για τη συλλογική, οργανωμένη και κοινωνικά συνεπή μορφή του τελικού προϊόντος της δουλειάς.

Είναι χρέος του κάθε κομμουνιστή να αντιμάχεται τις όποιες φιλοσοφικά ναζιστικές ιδέες έχουν παρεισφρήσει στον τρόπο δουλειάς. Από τον απλό ανταγωνισμό για το ποιος είναι καλύτερος μέχρι και την κοινωνική απομόνωση συνεργατών. Η κάθε δουλειά γίνεται απλή όταν τα υπάρχοντα μέρη της ομάδας εργασίας συνεννοούνται για το πώς και τι θα κάνει καθένας. Ετσι ο κάθε κομμουνιστής μπορεί να βάλει σε πράξη τον ορισμό της εργασίας, που έχει δοθεί από την γενιά της Κα. Παπαρήγα ότι εργασία είναι η δράση στη βάση της γνώσης της ανάγκης.

Η δράση σε αυτήν τη βάση μπορεί να επιτρέψει την δημιουργία ενός ανασυνταγμένου εργατικού χώρου που αντίστοιχα θα μπορεί να έχει και το αντίστοιχο εργατικό κίνημα, κίνημα δεμένο από τις καθημερινές μάχες για να βγει η παραγωγή μέχρι και την πολιτική μάχη για μια δουλειά, μια ζωή με δικαιώματα.


Βαγγέλης Χόρτης



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ