ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 14 Αυγούστου 2010 - Κυριακή 15 Αυγούστου 2010
Σελ. /28
ΓΥΝΑΙΚΑ
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
«Πάμφθηνο καύσιμο υλικό» για την υπερκερδοφορία

Ο καπιταλισμός διατηρεί την ανισότητα και τις διακρίσεις λόγω φύλου στην εργαζόμενη γυναίκα γιατί έχει συμφέρον να τη χρησιμοποιεί ως φθηνότερη, ως ελαστική και εφεδρική εργατική δύναμη (από παλιότερη πορεία εργατριών της «Σεξ Φορμ» στο υπουργείο Εργασίας)
Ο καπιταλισμός διατηρεί την ανισότητα και τις διακρίσεις λόγω φύλου στην εργαζόμενη γυναίκα γιατί έχει συμφέρον να τη χρησιμοποιεί ως φθηνότερη, ως ελαστική και εφεδρική εργατική δύναμη (από παλιότερη πορεία εργατριών της «Σεξ Φορμ» στο υπουργείο Εργασίας)
Η μητρότητα καθιστά τις γυναίκες λιγότερο «ανταγωνιστικές» εργαζόμενες, λιγότερο συμφέρουσες για το κεφάλαιο. Οι παροχές για την προστασία της μητρότητας, οι άδειες, τα επιδόματα, η στήριξη με κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές, είναι κόστος που περιορίζει τα κέρδη. Οι νέες γυναίκες αναγκάζονται ακόμα και σε σύναψη «συμφωνητικών» πως δε θα δημιουργήσουν οικογένεια, προκειμένου να προσληφθούν ενώ οι υποψήφιες μητέρες αντιμετωπίζουν την εργοδοτική τρομοκρατία. Ενδεικτική των διαθέσεων της εργοδοσίας είναι η απόλυση εργαζόμενης από το εμπορικό κατάστημα «Tsakiris Mallas» στη Λιβαδειά, τη μέρα που επέστρεψε στη δουλειά μετά από αναρρωτική άδεια λόγω αποβολής στον τρίτο μήνα της κύησης! Η εργαζόμενη, μητέρα ήδη ενός παιδιού, από τη μέρα που ανακοίνωσε την εγκυμοσύνη της, υποβλήθηκε σε πιέσεις και ψυχολογικό πόλεμο προκειμένου να εγκαταλείψει τη δουλειά της. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα πολλαπλής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, που δεν είναι εξαίρεση του κανόνα, αλλά ο κανόνας.

Ο καπιταλισμός χρησιμοποιεί τις γυναίκες ως φθηνή, εφεδρική εργατική δύναμη, σε θέσεις μερικής και ευέλικτης - ελαστικής απασχόλησης, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ακόμα και μιας μέρας. Εργαζόμενη, με σύμβαση ορισμένου χρόνου, μητέρα δύο ανήλικων παιδιών, παρέμενε απλήρωτη για πολλούς μήνες. Μάλιστα, η ΔΕΗ δε δίστασε να διακόψει την παροχή ρεύματος, ακριβώς γιατί έφτασε στο σημείο να μην μπορεί να τον πληρώσει, δηλαδή να μην μπορεί να ανταποκριθεί στα στοιχειώδη για τη ζωή της οικογένειας.

Στον κλάδο τουρισμού-επισιτισμού όπου προτιμούν τη γυναικεία εργασία επειδή ακριβώς έχει χαμηλή ειδίκευση, άρα και πάμφθηνο μεροκάματο, αλλά και εργασία που είναι ακριβώς η απασχόληση με το νοικοκυριό στο σπίτι, πλειοψηφούν οι γυναίκες εργαζόμενες

Motion Team

Στον κλάδο τουρισμού-επισιτισμού όπου προτιμούν τη γυναικεία εργασία επειδή ακριβώς έχει χαμηλή ειδίκευση, άρα και πάμφθηνο μεροκάματο, αλλά και εργασία που είναι ακριβώς η απασχόληση με το νοικοκυριό στο σπίτι, πλειοψηφούν οι γυναίκες εργαζόμενες
Στον κλάδο τουρισμού - επισιτισμού, όπου προτιμούν τη γυναικεία εργασία επειδή ακριβώς έχει χαμηλή ειδίκευση, άρα και πάμφθηνο μεροκάματο, αλλά και εργασία που είναι ακριβώς η απασχόληση με το νοικοκυριό στο σπίτι, πλειοψηφούν οι γυναίκες εργαζόμενες. Στο συγκεκριμένο κλάδο, όταν η γυναίκα περάσει τα 40 - 45 δεν τη θέλουν στη δουλειά. Λίγες καταφέρνουν να πάρουν σύνταξη χωρίς να έχουν προβλήματα υγείας. Λίγες είναι οι εργαζόμενες που συγκεντρώνουν τα απαιτούμενα ένσημα για την ασφάλιση και την ετήσια ιατρική περίθαλψη. Για να συγκεντρώσει ένας εποχιακά εργαζόμενος 40 χρόνια δουλειάς σε ένσημα δεν του φτάνουν ούτε δυο ζωές. Ειδικά οι καμαριέρες που πιάνουν δουλειά σε μεγαλύτερη ηλικία θα μείνουν χωρίς συντάξεις και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Μερικά μόνο παραδείγματα που δείχνουν ότι η όποια σχετική βελτίωση στη θέση των γυναικών επέφεραν οι αστικοί εκσυγχρονισμοί, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αναιρέσουν το καθεστώς της ανισοτιμίας και της υπερεκμετάλλευσης που υφίστανται οι γυναίκες στον καπιταλισμό. Η αναγνώριση αστικών δικαιωμάτων, η τυπική - νομοθετική ισότητα ανδρών και γυναικών, παραχωρήθηκαν από το καπιταλιστικό σύστημα κάτω από την πίεση του εργατικού, του λαϊκού, του γυναικείου κινήματος.

Ταυτόχρονα, όμως, αυτές οι όποιες κατακτήσεις καταστρατηγούνται καθημερινά στην πράξη μέσα στους τόπους δουλειάς, αφού οι καπιταλιστές δεν καταλαβαίνουν από νόμους. Αλλωστε, αυτό που σε μεγάλο βαθμό άμβλυνε την ανισοτιμία, είναι ότι αφορούσε τις γυναίκες ανεξάρτητα από την τάξη στην οποία ανήκαν. Ετσι, σήμερα γίνεται σαφέστερος ο ταξικός χαρακτήρας του γυναικείου ζητήματος. Γίνεται ξεκάθαρο ότι η ανισοτιμία δεν έχει τις ίδιες επιπτώσεις στη ζωή ολόκληρου του γυναικείου φύλου, ότι οι γυναίκες που πλήττονται από αυτή είναι οι γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Οτι, τελικά, ο καπιταλισμός δε θέλει και δεν μπορεί να παραχωρήσει πραγματική ισότητα γιατί αυτή έρχεται σε αντίθεση με τον εκμεταλλευτικό του χαρακτήρα.

Ειδικά στις σημερινές συνθήκες, που η επίθεση του κεφαλαίου οξύνεται σε πρωτοφανή βαθμό και στο στόχαστρο βρίσκεται το σύνολο των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, αναδεικνύονται ακόμα πιο έντονα σύγχρονες πλευρές του γυναικείου ζητήματος, πλευρές της κοινωνικής ανισοτιμίας που βιώνουν οι εργαζόμενες γυναίκες.

Διατηρούνται ανισοτιμία και διακρίσεις

Ο καπιταλισμός διατηρεί την ανισότητα και τις διακρίσεις λόγω φύλου στην εργαζόμενη γυναίκα, γιατί έχει συμφέρον να τη χρησιμοποιεί ως φθηνότερη, ως ελαστική και εφεδρική εργατική δύναμη. Αφενός, θέλει οι γυναίκες να συμμετέχουν στην παραγωγή, να απομυζά από την εργασία τους υπεραξία, να μεγαλώνει τα κέρδη του. Αφετέρου, θέλει να βρίσκονται και στο σπίτι, να φροντίζουν για το σύνολο των οικογενειακών αναγκών, να καλύπτουν τα κενά και τις ελλείψεις των ανεπαρκών, ιδιωτικοποιημένων και εμπορευματοποιημένων υπηρεσιών και υποδομών. Τα παραδείγματα που αναφέραμε αρκούν ως απόδειξη.

Σήμερα, δεν υπάρχει στην ίδια έκταση και στον ίδιο βαθμό με το παρελθόν η άμεση οικονομική εξάρτηση της γυναίκας από το σύζυγο ή από την πατρική οικογένεια. Ωστόσο, στη θέση της υπάρχει αλληλεξάρτηση όλων των μελών της οικογένειας. Η εργασία της νέας γυναίκας είναι απαραίτητη για να καταφέρνει η οικογένεια, αυτή από την οποία κατάγεται ή αυτή που δημιουργεί η ίδια, να επιβιώνει. Ταυτόχρονα, όμως, εξακολουθεί η γυναικεία εργασία να θεωρείται συμπληρωματική στο οικογενειακό εισόδημα.

Ενας σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι η γυναικεία εργατική δύναμη χτυπιέται σφοδρά από ανεργία, η οποία καταγράφει ποσοστά διπλάσια στις γυναίκες απ' ό,τι στους άντρες. Τα τελευταία στοιχεία για το 2009, υπολογίζουν τη γενική ανεργία σε 10,2%, στους άντρες σε 6,9% και στις γυναίκες σε 14,8%. Ειδικότερα η ανεργία των νέων, το τέταρτο τρίμηνο του 2009, έφτασε στο 20,4%. Στους άντρες έως 29 ετών το ποσοστό της ανεργίας ανήλθε στο 15,7% και στις γυναίκες της ίδιας ηλικιακής κατηγορίας έφθασε στο 26,2%.

Αλλά και από τις εργαζόμενες γυναίκες, μεγάλο ποσοστό υποαπασχολείται σε θέσεις μερικής και ευέλικτης απασχόλησης. Στην ετήσια έκθεση του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ για το 2008, το ποσοστό της μερικής απασχόλησης των γυναικών υπολογιζόταν στο 9,7% και υπήρχε η εκτίμηση πως σε κάθε 10 μερικώς απασχολούμενους αναλογούν 7 γυναίκες. Η αμοιβή που λαμβάνουν οι γυναίκες είναι πιο μικρή λόγω των ελαστικών μορφών εργασίας αλλά και της συγκέντρωσής τους σε κλάδους με χαμηλότερους μισθούς και μεροκάματα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως μεγάλος αριθμός γυναικών συγκεντρώνεται σε προγράμματα κατάρτισης του ΟΑΕΔ, μαθητείας τύπου stage, στις πιο κακοπληρωμένες και επισφαλείς θέσεις εργασίας.

Μητρότητα και εργασία δεν εξασφαλίζονται

Στον καπιταλισμό η μητρότητα και η εργασία δεν μπορούν να συνδυαστούν χωρίς αντιφάσεις. Οι παροχές για την προστασία της μητρότητας, οι άδειες, τα επιδόματα, η στήριξη της μητρότητας με κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές είναι για το κεφάλαιο κόστος που περιορίζει τα κέρδη. Γι' αυτό και η εργοδοσία αντιμετωπίζει τις υποψήφιες μητέρες συχνά με την πρακτική της τρομοκρατίας και της απόλυσης. Ο νόμος που απαγορεύει την απόλυση εγκύου μένει μόνο στα χαρτιά, ενώ υπάρχουν και εργοδότες που έχουν προχωρήσει ακόμα παραπέρα και ζητούν από τις νέες γυναίκες ακόμα και έγγραφες δηλώσεις πως δε σκοπεύουν να δημιουργήσουν οικογένεια, ως προϋπόθεση για την πρόσληψή τους.

Οι κατευθύνσεις της ΕΕ, που υιοθετούν και εφαρμόζουν τα κόμματα του ευρωμονόδρομου, προσανατολίζουν την εργασία των γυναικών στον τομέα της λεγόμενης κοινωνικής οικονομίας. Θεωρείται ότι η γυναίκα, λόγω του καταμερισμού του φύλου στην οικογένεια και του ρόλου της στη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων, αποκτά δεξιότητες που με ταχύρρυθμη κατάρτιση μπορούν να αποτελέσουν επαγγελματικά προσόντα για την απασχόλησή της σε «άτυπες δομές μέριμνας». Μπορεί δηλαδή η γυναίκα να είναι παιδοκόμος για τα βρέφη και τα νήπια, νοσοκόμα για τους ηλικιωμένους, συνοδός, μαγείρισσα και οικιακή βοηθός. Απασχόληση που μπορεί να γίνεται κάτω από την «ομπρέλα» διαφόρων ΜΚΟ ή και στα πλαίσια του «εθελοντισμού». Να απασχολείται, δηλαδή, η γυναίκα σε θέσεις εργασίας στερημένες και από τα πιο στοιχειώδη συλλογικά ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα, ακόμα και να μη θεωρείται εργαζόμενη.

Η επίθεση στα δικαιώματα συνοδεύεται από αντίστοιχης οξύτητας ιδεολογική επίθεση, που στοχεύει στη συνείδηση. Η προσπάθεια ενσωμάτωσης και χειραγώγησης είναι για το κεφάλαιο επιβεβλημένη μιας και τα μέτρα που παίρνει με πρόσχημα την κρίση θα οδηγήσουν σε σημαντική επιδείνωση των όρων ζωής. Η απελευθέρωση των απολύσεων, η επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης, οι διαθεσιμότητες, η εκ περιτροπής εργασία, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας θα πλήξουν ιδιαίτερα τις γυναίκες. Η επιμήκυνση του εργάσιμου βίου των γυναικών, η εξίσωση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης με αυτά των αντρών, έχει ήδη αποφασιστεί και θα ισχύσει με αφετηρία το 2011. Η αυξημένη ανεργία και η υποαπασχόληση θα οδηγήσουν στην πράξη σε διά βίου εργασία. Παράλληλα, η διοικητική μεταρρύθμιση με το λεγόμενο σχέδιο «Καλλικράτης» θα οδηγήσει σε παραπέρα εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών και υποδομών Παιδείας, Υγείας και Πρόνοιας και επομένως σε περαιτέρω επιβάρυνση των γυναικών. Στόχος της ΕΕ και των αστικών κυβερνήσεων είναι να ανέβουν οι δείκτες της γυναικείας «απασχολησιμότητας» με εύκαμπτα μοντέλα εργασίας, με την «ενεργό γήρανση», με προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης, που διευκολύνουν την εργασιακή περιπλάνηση. Να διαμορφωθούν συνθήκες που να επιτρέπουν τη μεγιστοποίηση των κερδών του κεφαλαίου.

Αστική πολιτική για την «ισότητα» και διέξοδος

Η έννοια της «ισότητας» χρησιμοποιείται από την ΕΕ, τα αστικά και τα μικροαστικά κόμματα με περιεχόμενο βαθιά αντιδραστικό. Στο όνομα της «ίσης μεταχείρισης» και των «ίσων ευκαιριών» για τα δύο φύλα, λαμβάνονται και εφαρμόζονται αντιλαϊκά, αντιδραστικά μέτρα που πλήττουν ιδιαίτερα τις γυναίκες αλλά και συνολικά τους εργαζόμενους, τη λαϊκή οικογένεια. Μετατρέπουν την «ισότητα» σε μοχλό πίεσης, σε πολιορκητικό κριό, προκειμένου να ισοπεδώσουν δικαιώματα και κατακτήσεις, όπως η 5ετής διαφορά στα ηλικιακά όρια της συνταξιοδότησης, αλλά και να πείσουν τις γυναίκες να συναινέσουν σε αυτή την αντιλαϊκή πολιτική, να την αποδεχθούν ως μονόδρομο, να συμβιβαστούν τελικά στα όρια και τα πλαίσια του καπιταλισμού.

Συστηματικά προβάλλεται από την ΕΕ και τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, αλλά και από το ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, ο λεγόμενος συγκερασμός, η «συμφιλίωση» μεταξύ επαγγελματικής, οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής. Καλούνται, δηλαδή, οι γυναίκες να αποδεχθούν τις εργασιακές σχέσεις - λάστιχο ως λύση που τις διευκολύνει να ισορροπήσουν ανάμεσα στα πολλαπλά βάρη που τους φορτώνει το σύστημα, σαν ακροβάτες σε τεντωμένο σκοινί. Παράλληλα, ο ΛΑ.Ο.Σ. εκφράζει τις πιο αντιδραστικές και αναχρονιστικές απόψεις για το ρόλο της γυναίκας στη φροντίδα της οικογένειας, για την αποστολή της να μένει στο σπίτι, να μεγαλώνει τα παιδιά, να ασχολείται με τις οικιακές εργασίες. Απόψεις παρωχημένες, οι οποίες όμως καλλιεργούνται στο έδαφος που δημιουργούν και οι συνθήκες της οικονομικής κρίσης.

Στη σημερινή κατάσταση και ιδιαίτερα τώρα, την περίοδο της οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης όπου οξύνονται όλα τα προβλήματα που βιώνουν γενικά οι εργαζόμενοι και ειδικότερα οι γυναίκες, απαιτείται ανάκαμψη, ανασύνταξη του κινήματος, με ακρογωνιαίο λίθο το εργατικό κίνημα, προώθηση της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τις ριζοσπαστικές δυνάμεις της φτωχομεσαίας αγροτιάς, των μικρεμπόρων και αυτοαπασχολούμενων, της νεολαίας, των γυναικών. Χρειάζεται λαϊκός ξεσηκωμός για να μην πληρώσουν τα βάρη της κρίσης οι εργαζόμενοι, για να εμποδίσουν την εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων, να μην τα νομιμοποιήσουν στη συνείδησή τους. Να αντεπιτεθούν στα νέα μέτρα στα οποία συναινούν τα κόμματα του κεφαλαίου, να αντιτάξουν τις σύγχρονες ανάγκες και τα δικαιώματά τους.

Χρειάζεται να γίνει συνείδηση πως για να δοθούν ριζικές λύσεις είναι προϋπόθεση η ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, η επιλογή άλλου δρόμου ανάπτυξης. Μόνο με μια άλλη εξουσία, την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, μόνο μέσα από την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, των τομέων στρατηγικής σημασίας και κοινωνικής πολιτικής, τον κεντρικό σχεδιασμό, τον εργατικό - λαϊκό έλεγχο στην παραγωγή, μπορεί να δοθεί ριζική λύση στα σημερινά αδιέξοδα. Να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες ανάγκες τόσο των γυναικών όσο και των οικογενειών τους αλλά και να ανοίξει ο δρόμος για να καταργηθεί κάθε κοινωνική ανισότητα και επομένως και το ζήτημα της ανισοτιμίας των δύο φύλων.


Ε. Χ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ