ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 14 Μάη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΜΕΤΑΞΙ ΤΗΣ ΑΡΑΧΝΗΣ
Πιο ανθεκτικό κι από κέβλαρ!

Το μετάξι, με το οποίο φτιάχνουν τον ιστό τους οι αράχνες είναι πιο ανθεκτικό από οποιαδήποτε φυσική ή συνθετική ίνα! Σε αντίθεση, όμως, με το μετάξι του μεταξοσκώληκα δεν μπορεί να «καλλιεργηθεί». Οι αράχνες δε φτιάχνουν κουκούλια. Ούτε και μπορείς να βάλεις πολλές σε μικρό μέρος, γιατί είναι κανίβαλοι και θα έτρωγε η μια την άλλη. Η μόνη εναλλακτική λύση είναι η τεχνητή παραγωγή, αν βέβαια γίνει πλήρως κατανοητή η διαδικασία και τα υλικά παραγωγής του μεταξιού της αράχνης.

Ενα μέρος της διαδικασίας αυτής αποκαλύφθηκε πρόσφατα από τον Φριτς Βόλραθ, ο οποίος προς έκπληξή του διαπίστωσε ότι οι αράχνες φτιάχνουν το μετάξι τους με παραπλήσια διαδικασία με εκείνη που κατασκευάζονται και οι συνθετικές ίνες, όπως το νάιλον: περνούν το υλικό κατασκευής μέσα από ένα όξινο μπάνιο που το σκληραίνει.

Ο Βόλραθ, μελετώντας μια συνήθη αράχνη των κήπων παρακολούθησε τη διαδικασία κατασκευής του ιστού. Πριν την είσοδο στον αγωγό εξόδου, το υλικό είναι πρωτεΐνες σε υγρή μορφή. Μέσα στον αγωγό, εξειδικευμένα κύτταρα αφαιρούν μόρια νερού από τις πρωτεΐνες, ενώ ιόντα υδρογόνου από το αφαιρούμενο νερό διοχετεύονται στο επόμενο τμήμα του αγωγού, με αποτέλεσμα να δημιουργείται εκεί ένα όξινο μπάνιο, μέσω του οποίου περνά το αφυδατωμένο μείγμα. Οταν οι πρωτεΐνες έρθουν σε επαφή με το οξύ διπλώνουν και σχηματίζουν μεταξύ τους γέφυρες σκληραίνοντας και δημιουργώντας το μετάξι.

Η ανακάλυψη αυτή ίσως βοηθήσει στη βιομηχανική παραγωγή μεταξιού αράχνης. Οι βιολόγοι έχουν ήδη εντοπίσει πολλά από τα γονίδια που παράγουν τις σχετικές πρωτεΐνες και ετοιμάζονται να τα εισαγάγουν σε βακτήρια για την παραγωγή υγρού μεταξιού σε ποσότητες. Το μετάξι της αράχνης έχει και ένα άλλο πλεονέκτημα. Είναι πιο ανθεκτικό και ελαστικό ακόμα κι απ' το κέβλαρ, την πιο ανθεκτική ίνα που κατασκεύασε ο άνθρωπος. Αλλά, αντίθετα, με το κέβλαρ (που χρησιμοποιείται και σε αλεξίσφαιρα γιλέκα) το μετάξι της αράχνης είναι ανακυκλώσιμο. Οπως λέει χαρακτηριστικά ο Βόλραθ, «όταν παλιώσει το πουκάμισό σου, μπορείς κάλλιστα να το φας, όπως και η αράχνη τρώει τον ιστό της».


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: Discover

Κόκκινο Δίκτυο
Εκπαίδευση ή ψώνια;

- Μπαμπά, θέλω κομπιούτερ!

- Θα σου πάρει ο Σημίτης!

Αυτή είναι μια συνηθισμένη (ευτυχισμένη) οικογενειακή στιγμή, ενός (ευτυχισμένου) ελληνικού νοικοκυριού, που ζει στον «παράδεισο» της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Η κυβέρνηση, λοιπόν, ανακοίνωσε την πρόθεσή της να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε Ελληνόπουλο, να έχει πρόσβαση στο Internet. Εκτός από το χρηματιστήριο, ο πρωθυπουργός στηρίζει τώρα και το Internet!...

Το σύστημα - πρόγονος του Internet κατασκευάστηκε ως γνωστόν για τις στρατιωτικές ανάγκες των ΗΠΑ. Μετά, όταν πλήθυναν οι χρήστες του, ιδιαίτερα στον ακαδημαϊκό χώρο, ο στρατός των ΗΠΑ για τους δικούς του ευνόητους λόγους αποχώρησε σχεδόν πλήρως, φτιάχνοντας ένα νέο κλειστό σύστημα αποκλειστικής χρήσης. Το Internet είχε γίνει πολύ ανοιχτό, πολύ ελεύθερο, πολύ... δημοκρατικό και γι' αυτό επικίνδυνο. Πάνω σ' αυτό, μάλιστα, χτίστηκε ένας μύθος που στις εξεζητημένες παραλλαγές του έλεγε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι το Internet θα εκδημοκρατίσει τους πάντες και τα πάντα (έστω με την αμερικάνικη έννοια του εκδημοκρατισμού).

Αν δούμε, όμως, την τάση που επικρατεί, αλλά και τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης περί ηλεκτρονικού εμπορίου (που βρίσκονται πίσω από το όψιμο ενδιαφέρον τόσο του ΠΑΣΟΚ, όσο και της ΝΔ), μάλλον αυτά που θέλανε να πιστέψουμε έχουν τελειώσει. Οι κύριοι, με τα κοστούμια και τις γραβάτες, είναι εδώ για να μας υπενθυμίσουν ποιος έχει το πάνω χέρι και σε ποιον ανήκει το Internet. Οτι, δηλαδή, στον εικονικό κόσμο καθρεφτίζεται ο καπιταλισμός και οι δικές του σχέσεις παραγωγής.

Ηδη το Internet μετατρέπεται σε ένα απέραντο «μπακάλικο», μετά και από την επέλαση κάποιων επίδοξων υποστηρικτών του νέου μέσου επικοινωνίας. Κάποια «συγκροτήματα» από εδώ, κάποιες άλλες «φιλεύσπλαχνες» εταιρίες από εκεί, μας γεμίσανε τον «κυβερνοχώρο» με «πύλες», με «e-business», με «e-commerce» και άλλους σχετικούς «χαρούμενους» όρους, με το «e» από μπροστά σε κάθε περίπτωση. Ενώ οι εξαγορές των «μικρών» από τους «μεγάλους» έχουν πάρει χαρακτήρα επιδημίας.

Οταν συμβαίνουν αυτά, λοιπόν, ποιος μπορεί να πιστέψει ότι η κυβέρνηση - της ΟΝΕ, της «Λευκής Βίβλου», της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης, των διάφορων ΙΕΚ, της διά βίου ψευτοκατάρτισης - ενδιαφέρεται για την εκπαίδευση των νέων στις νέες τεχνολογίες; Γιατί η εκπαίδευση, και γενικά η μόρφωση, δεν είναι «κεραυνοβόλος έρωτας». Δε σημαίνει ότι αν θα κάτσεις μπροστά στο computer, που «πιάνει Internet» (όπως λένε μερικοί), θ' αρχίσουν να σου μπαίνουν στο μυαλό, αυτόματα, οι νέες τεχνολογίες. Χρειάζεται, δυστυχώς, για τους «εκσυγχρονιστές», και κάποιο εκπαιδευτικό σύστημα που δε θα σου μαθαίνει απλά πώς να πατάς το «power», για ν' ανοίξει ο Η/Υ και να βάζεις το CD, του γνωστού «συγκροτήματος», στο CD ROM Player. Που δε θα σου μαθαίνει απλά πώς να πηγαίνεις από «πύλη σε πύλη».

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τη στιγμή που κόβει την πρόσβαση χιλιάδων νέων στη γνώση, υπόσχεται πρόσβαση στο Internet, για να προσφέρει ηλεκτρονική πελατεία στις πολυεθνικές. Η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες δεν πρέπει να έχει καμιά σχέση με το e-business, με τους χρήστες - καταναλωτές που θέλουν να φτιάξουν οι πολυεθνικές. «Γνωρίζω τις νέες τεχνολογίες» δε σημαίνει «γνωρίζω να ψωνίζω μέσα από το Internet».


Γ. Κ.

Καθημερινό φαινόμενο με όχι προφανή εξήγηση

Η προσομοίωση σε υπολογιστή δείχνει πως ο ελαφρός κυματισμός (αριστερά) μετασχηματίζεται σε συνεχές αναποδογύρισμα
Η προσομοίωση σε υπολογιστή δείχνει πως ο ελαφρός κυματισμός (αριστερά) μετασχηματίζεται σε συνεχές αναποδογύρισμα
Μπορεί αρκετοί ερευνητές φυσικοί να ασχολούνται με την ανακάλυψη των συστατικών στοιχείων των κουάρκς, τα οποία είναι με τη σειρά τους συστατικά στοιχεία των υποατομικών σωματιδίων (πρωτόνιο, νετρόνιο, ηλεκτρόνιο κτλ.), αλλά αρκετό ενδιαφέρον έχουν και μακροσκοπικά φαινόμενα της καθημερινής ζωής, που μπορεί να τα παρατηρήσει ο οποιοσδήποτε χωρίς ειδικό εξοπλισμό εκατομμυρίων δολαρίων. Ενα τέτοιο φαινόμενο είναι η κυματιστή πτώση ενός φύλλου χαρτιού και σε αντίθεση με αυτή η περιστροφική πτώση ενός αντικειμένου όπως οι κάρτες του πλαστικού χρήματος, ή οι συστατικές κάρτες. Ποιος είναι ο μηχανισμός που έχει αυτό το τόσο διαφορετικό αποτέλεσμα στη μια και την άλλη περίπτωση.

Οπως ανακάλυψαν οι ερευνητές Ελίσα Μόζες και Αντριου Μπελμόντ πειραματιζόμενοι με φύλλα πλαστικού, που έριχναν σε ενυδρείο γεμάτο αιωρούμενους κόκκους αλουμινίου, κάτω και προς τα άκρα του φύλλου σχηματίζονται στρόβιλοι που ωθούν προς τα πάνω το φύλλο κατά τον ίδιο τρόπο που τα φτερά των αεροπλάνων προσφέρουν την απαραίτητη άντωση, για να ανυψωθεί. Η επίδρασή τους είναι μικρή, αλλά ικανή να υποστηρίξει ένα αρκετά μεγάλο φύλλο χαρτιού ή ένα μεγάλο ξερό φύλλο δέντρου. Οπως η μια πλευρά σηκώνεται πιο ψηλά από την άλλη, ο στρόβιλος μεγαλώνει μέχρι που διαλύεται. Ταυτόχρονα αρχίζει να μεγαλώνει ο στρόβιλος στην άλλη άκρη. Η εναλλαγή μεγέθους των δύο στροβίλων προκαλεί την κυματιστή πτώση.

Με πιο βαριά ή μικρότερα φύλλα, το αποτέλεσμα των στροβίλων είναι εντονότερο και τα άκρα ανασηκώνονται όλο και περισσότερο μέχρι που το φύλλο αναποδογυρίζει και συνεχίζει μια περιστροφική πτώση. Μοιάζει με την κίνηση του εκκρεμούς: Οταν ωθηθεί πέραν ενός ορίου, δεν κάνει πια ταλάντωση, αλλά διαγράφει κύκλο γύρω από το σημείο περιστροφής. Στα ίδια αποτελέσματα που οδήγησαν οι παρατηρήσεις κατέληξε και η προσομοίωση του φαινομένου σε υπολογιστή (βλ. εικόνες).



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ