Η κρίση βεβαίως δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα, αφού μετά την κρίση έχουμε το πέρασμα διαδοχικά στις επόμενες φάσεις του κύκλου αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Αρα οι κρίσεις είναι περιοδικές, ως φαινόμενο επαναλαμβάνονται νομοτελειακά σε ορισμένα χρονικά διαστήματα. Η περιοδικότητα συνδέεται με το χαρακτήρα του σταθερού κεφαλαίου (το μέρος του κεφαλαίου χωρίς την πληρωμή της εργατικής δύναμης, δηλαδή μέσα παραγωγής, πρώτες ύλες, ενέργεια κλπ.), που η κίνησή του επιδρά καθοριστικά στην πορεία του αναπαραγωγικού κύκλου. Στις συνθήκες της κρίσης, οι επιχειρήσεις, όσες αντεπεξέρχονται στις καταστροφικές συνέπειές της, προσπαθούν να αποκαταστήσουν την κερδοφορία τους. Αυτό γίνεται με τη μείωση του μισθού εργασίας και με την ανανέωση του σταθερού κεφαλαίου, δηλαδή των μέσων παραγωγής, γιατί μ' αυτό τον τρόπο αυξάνεται η παραγωγικότητα της εργασίας. Ετσι η κρίση ωθεί στη μαζική ανανέωση του σταθερού κεφαλαίου. Βεβαίως, και ο ανταγωνισμός ωθεί στην ανανέωση του σταθερού κεφαλαίου. Επομένως, η αδιάκοπη ανάπτυξη των μέσων παραγωγής («οι αστοί είναι υποχρεωμένοι να επαναστατικοποιούν αδιάκοπα τα μέσα παραγωγής» έλεγαν οι Μαρξ-Ενγκελς στο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος») δεν αποτελεί σκοπό της καπιταλιστικής παραγωγής. Σκοπός της καπιταλιστικής παραγωγής είναι το κέρδος. Και οι καπιταλιστές καταφεύγουν στην ανάπτυξη των μέσων παραγωγής (τεχνική και επιστημονική πρόοδος), όταν δεν έχουν άλλους τρόπους αύξησης των κερδών τους.

Στην πορεία της ανάπτυξης του καπιταλισμού, τα χρονικά διαστήματα ανάμεσα στις κρίσεις είπαμε ότι μπορεί να αλλάζουν. Αλλά όσο αναπτύσσεται ο καπιταλισμός και ιδιαίτερα με το πέρασμα στο μονοπωλιακό του στάδιο, οι φάσεις των κρίσεων και των υφέσεων γίνονται πιο μακροχρόνιες, ενώ οι άλλες δύο φάσεις του κύκλου πιο βραχυχρόνιες. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η κρίση μπορεί να έρθει πριν από την άνοδο. Ο κύκλος φτάνει σε μια μικρή χρονικά διάρκεια της φάσης της αναζωογόνησης και έρχεται η κρίση.

Τα μονοπώλια τη διαδικασία ανανέωσης του σταθερού κεφαλαίου δεν την πραγματοποιούν πάντα στις αναγκαίες διαστάσεις, ώστε να γίνει πιο γρήγορα το πέρασμα από τη φάση της ύφεσης στην αναζωογόνηση και μετά στην άνοδο. Αυτό σημαίνει ότι η φάση της ύφεσης παρατείνεται χρονικά, ενώ η φάση της αναζωογόνησης είναι σχετικά άτονη. Είναι αυτό που ονομάζουν οι αστοί οικονομολόγοι αργοί ρυθμοί ανάπτυξης, ή μικροί ρυθμοί ανάπτυξης (μικρές οι διαστάσεις ανανέωσης και ανάπτυξης των μέσων παραγωγής). Σ' αυτή τη διαδικασία η μεγάλη ανεργία και η φτώχεια παρατείνονται χρονικά. Ταυτόχρονα όμως αυξάνεται και η εκμετάλλευση.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών (μικρή σχετικά ανανέωση του σταθερού κεφαλαίου, μεγάλες οι διαστάσεις της ανεργίας, της φτώχειας), είναι, και τα εμπορεύματα από τη μικρή αύξηση της παραγωγής (είτε μέσων παραγωγής, είτε ειδών κατανάλωσης) στη φάση της αναζωογόνησης, να μην μπορούν να πουληθούν στην αγορά, και η κρίση να επανέλθει πριν τη φάση της ανόδου.

Η βασική αντίθεση του καπιταλισμού στην περίοδο της κρίσης εμφανίζεται και ως αντίθεση ανάμεσα στην εργατική τάξη και στους καπιταλιστές, και μάλιστα οξυμένη, από την άποψη του ότι αυξάνεται η ανεργία, η φτώχεια, η εξαθλίωση, υπάρχει πλεόνασμα εμπορευμάτων, αλλά η εργατική τάξη δεν μπορεί να αγοράσει για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της.

Επίσης, η αναρχία στην καπιταλιστική παραγωγή εκδηλώνεται πολύ καθαρά στη φάση της κρίσης. Γιατί ο κάθε καπιταλιστής παράγει με σκοπό το κέρδος και όχι για την κάλυψη των αναγκών, τις οποίες δε γνωρίζει. Ετσι ρίχνει την παραγωγή του στην αγορά, αλλά τα εμπορεύματα δεν μπορούν να πουληθούν. Ετσι αποκαλύπτεται και η αναρχία στην παραγωγή.