ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 14 Απρίλη 2013
Σελ. /16
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
«ΤΑΞΙΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑ»
Ελληνες ριζοσπάστες προλετάριοι στις ΗΠΑ

Ενα ντοκιμαντέρ φωτίζει μια, εν πολλοίς άγνωστη, πτυχή του ελληνικού μεταναστευτικού κύματος στις ΗΠΑ, αναδεικνύοντας, ταυτόχρονα, ένα κεφάλαιο του ελληνικού ταξικού εργατικού κινήματος

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Εμπρός» του ελληνικού γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος ΗΠΑ (Ιανουάριος 1931)
Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Εμπρός» του ελληνικού γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος ΗΠΑ (Ιανουάριος 1931)
Η ενεργός συμμετοχή των Ελλήνων μεταναστών στο κομμουνιστικό - εργατικό κίνημα των ΗΠΑ, αν και δεν είναι άγνωστη, σίγουρα όμως απέχει πολύ από το να έχει ερευνηθεί σε βάθος. Γι' αυτό και είναι πάντα ευπρόσδεκτη κάθε απόπειρα να προσθέσει μία «σελίδα» σε αυτό το σημαντικό κεφάλαιο του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Μια τέτοια απόπειρα αποτελεί το ντοκιμαντέρ «Ταξισυνειδησία: Η άγνωστη ιστορία του ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού» (64') σε σκηνοθεσία του Κώστα Βάκκα, σενάριο και ιστορική έρευνα του Κωστή Καρπόζηλου, που θα προβάλλεται από 18 Απρίλη στους κινηματογράφους σε διανομή της «New Star».

Η ταινία φέρνει στο προσκήνιο ακριβώς εκείνο το τμήμα του ελληνικού μεταναστευτικού «κύματος» που συνδέθηκε με το ριζοσπαστικό, ταξικό εργατικό κίνημα των ΗΠΑ, σε μια χρονική διαδρομή από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τα χρόνια των μακαρθικών διώξεων. Κείμενα, γράμματα, τραγούδια, εφημερίδες, φωτογραφίες, αλλά και μοναδικό αρχειακό υλικό από κινηματογραφικές καταγραφές του αμερικάνικου εργατικού κινήματος ανασυνθέτουν τη διαδρομή των μεταναστών εργατών στα μονοπάτια της «ταξισυνειδησίας», της ταξικής συνείδησης, στη γλώσσα των ελληνοαμερικανών. Προσωπικές αφηγήσεις και συνεντεύξεις μεταφέρουν την ατμόσφαιρα της Μεγάλης Υφεσης του 1929, τη δράση των εργατικών ενώσεων, την παρουσία των μεταναστών στα χαρακώματα του Ισπανικού Εμφυλίου, τις πολιτικές διώξεις του Μακαρθισμού και τις απελάσεις των πρωταγωνιστών. Η άγνωστη ιστορία του ελληνοαμερικανικού εργατικού ριζοσπαστισμού συνδέεται αντικειμενικά με τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και αναδεικνύει την ιστορία των μεταναστών που έζησαν στον αντίποδα του «αμερικανικού ονείρου» της επιχειρηματικής επιτυχίας και του αστικού πολιτικού συστήματος.

Ματωμένη πορεία

Ελληνική Εργατική Εκπαιδευτική Λέσχη «Σπάρτακος» (Πρωτομαγιά 1934)
Ελληνική Εργατική Εκπαιδευτική Λέσχη «Σπάρτακος» (Πρωτομαγιά 1934)
Σύμφωνα με τα συνοδευτικά κείμενα της ταινίας, η εποχή της μαζικής μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ από τα Βαλκάνια «τροποποιεί τη σύνθεση της εργατικής τάξης στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαπλέκεται με την εκβιομηχάνιση και την αστικοποίηση, την ανάδυση των Ηνωμένων Πολιτειών στην ατμομηχανή του καπιταλιστικού κόσμου». Το 1917 στο Σινσινάτι κυκλοφορεί η «Οργάνωσις», η πρώτη ελληνόγλωσση εφημερίδα με σοσιαλιστικό προσανατολισμό. Την ίδια περίοδο πυκνώνουν οι μεταφράσεις σοσιαλιστικών έργων, ενώ η επιρροή της Επανάστασης του Οχτώβρη του 1917 ενισχύει τις ριζοσπαστικές τάσεις, τις εκδόσεις που προσβλέπουν στο παράδειγμα των μπολσεβίκων για την κοινωνική χειραφέτηση. Το 1917 στη Νέα Υόρκη εκδίδεται η «Φωνή του Εργάτου» (1917 - 1923) που εγκαινιάζει μία μακρά παράδοση ελληνόγλωσσων εκδόσεων του αμερικανικού κομμουνιστικού κινήματος, η οποία τερματίστηκε στα χρόνια του Μακαρθισμού. Το 1923 θα μετονομαστεί σε «Εμπρός», ενώ από το 1940 μετονομάστηκε σε «Ελληνοαμερικανικόν Βήμα», η έκδοση του οποίου σταμάτησε οριστικά το 1959.

Πληθαίνουν οι μεταφρασμένες εκλαϊκευτικές εκδόσεις, ενώ εμφανίζονται οι Ελληνικοί Εργατικοί Εκπαιδευτικοί Σύνδεσμοι, με πιο διάσημο τον «Σπάρτακο» της Νέας Υόρκης. Το 1925 μία πολύμηνη απεργία στα «ελληνικά» εργαστήρια κατεργασίας γούνας στη Νέα Υόρκη οδηγεί στην ίδρυση του «Greek Fur Workers Local 70» και της αντίστοιχης ελληνικής εργοδοτικής ένωσης. Το 1930 στη Νέα Υόρκη ο ελληνοαμερικανός εργάτης Στηβ Κατόβης δολοφονήθηκε από έναν αστυνομικό. Στη γενική απεργία του 1934 στο Σαν Φραντσίσκο θα δολοφονηθούν δύο εργάτες εκ των οποίων ο ένας είναι ο Νίκος Κουντουράκης.

Το εστιατόριο της Εργατικής Λέσχης «Σπάρτακος» (1941)
Το εστιατόριο της Εργατικής Λέσχης «Σπάρτακος» (1941)
Το αντιφασιστικό κίνημα της 10ετίας του '30 θα οδηγήσει στην αλληλεγγύη προς την Εθνική Αντίσταση του ελληνικού λαού: Οργανώσεις αρωγής προς τον ελληνικό λαό, έκδοση ενημερωτικού υλικού, μετάφραση κειμένων για το ρόλο του ΕΑΜ, παρουσία Ελληνοαμερικανών στις αποστολές στην κατεχόμενη Ελλάδα, δράση των ναυτεργατικών οργανώσεων. Αλλωστε, η θρυλική ΟΕΝΟ, Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων, ιδρύθηκε το Μάρτη του 1943 και έδρευε στη Νέα Υόρκη. Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι ο Ντάσιελ Χάμετ, ο «γενάρχης» της αμερικάνικης αστυνομικής λογοτεχνίας και μέλος του ΚΚ ΗΠΑ από το 1937 εκλέγεται το 1946 πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Δικαιωμάτων της Νέας Υόρκης. Ανάμεσα στις υποθέσεις που ανέλαβε η Επιτροπή, ήταν η αποφυλάκιση μ' εγγύηση των διωκόμενων αγωνιστών. Μια απ' τις υποθέσεις αυτές ήταν η αποφυλάκιση δεκαέξι στελεχών της ΟΕΝΟ, που κρατούνταν το Νοέμβρη του 1949 στο νησί Ελις έξω απ' τη Ν. Υόρκη.

Συντελεστές: Μοντάζ: Νώντας Σκαρπέλης, Διεύθυνση Παραγωγής: Φρόσω Τσούκα, Παραγωγή: Μη κερδοσκοπική Εταιρεία «Αποστόλης Μπερδεμπές».


Γ.Τ.


ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Οι πλασιέ της Χρυσής Αυγής

1. Πληκτικό και απογυμνωμένο, το πολιτικό σκηνικό, στερούμενο αξιών, αναγκάζεται να περάσει στα χέρια του κάθε Τράγκα, τελευταίο πλασιέ των χρυσαυγιτών. Λάθος και ανοησία είναι να λειτουργήσουμε τώρα τις αρχές της αδιαφορίας και της επιείκειας και να μη χρησιμοποιήσουμε όλη μας τη σκληρότητα απέναντι σ' αυτήν τη φατρία που διαφημίζει και περιφέρει τον ανδρισμό της με βηματισμό που ταιριάζει σε επιτάφιο. Ο Τράγκας δεν πιστεύει σε τίποτα και ως εκ τούτου κολακεύει το τίποτα. Απλή ρουτίνα, που ανεβάζει την τηλεθέαση και γεμίζει τον κουμπαρά του κυρίου Γιώργου.

2. Οι χρυσαυγίτες είναι δευτεροκλασάτοι φασίστες, που λόγω του πεπρωμένου στο οποίο πιστεύουν συμπεριφέρονται δημόσια (βλέπε εκπομπή του Τράγκα) σαν αρσακειάδες. Δύσκολο όμως τέτοιου είδους μακιγιάζ να κρατήσει πολύ. Χρυσαυγίτες είναι, θα ξεφύγουν. Οσο κι αν ο εκπαιδευτής τους «εντός σχολής» προσπαθεί να τους συγκρατεί, όλο και κάποιος ξεφεύγει για να κατουρήσει με τον γνωστό τρόπο των σκύλων δημόσια μπροστά στις κάμερες. Μετά την ικανοποίηση της φυσικής τους ανάγκης καταφθάνουν οι έγκριτοι δημοσιογράφοι για να παραλάβουν τα λερωμένα τ' άπλυτα και παραπεταμένα για να τα ξεπλύνουν και ν' αποδώσουν πεντακάθαρους τους χρυσαυγίτες στο φιλοθεάμον κοινό.

3. Ο φόβος που διαπερνά τον χρυσαυγίτη να μην μπορεί να ξεράσει αυτά που πραγματικά πιστεύει τον κάνει δυστυχή και στερημένο. Δεν τον παρηγορεί ότι είναι το τρίτο κόμμα. Ζώντας μέσα στο εργοτάξιο του Μιχαλολιάκου, αναγκάζεται για ό,τι κάνει να έχει το μανδύα της σκοτεινιάς. Κάθε χτύπημα το καταπίνει αυτοστιγμεί. Μας χαρίζει λοιπόν το ιστορικό μιας παράνοιας: αφού υποτίθεται ότι δεν υπάρχει χτύπημα, δεν υπάρχει ευθύνη, κι ως εκ τούτου το θύμα μετανάστης θα πρέπει ν' αναλάβει αυτό την ευθύνη που απασχολεί τις πρώτες βοήθειες - αν φυσικά είναι σε θέση ν' απολογηθεί, γιατί συνήθως βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση. Ο χρυσαυγίτης δεν μπορεί να ανεχθεί το γεγονός πως η πλειοψηφία του ελληνικού λαού του συμπεριφέρεται σαν να είναι κακοποιός, ως εκ τούτου μόνο οι μπάτσοι και ορισμένοι δημοσιογράφοι είναι δίπλα του.

4. Δεν μου καίγεται καρφί αν στο μέλλον οι ιστορικοί μιλήσουν για εγκλήματα τύπου δημοσιογραφικής αρωγής προς τη «φαιά πανούκλα». Οσοι επαναπαύονται στις θεωρίες της συνωμοσίας και ησυχάζουν αλλάζοντας πλευρό για να κοιμηθούν καλύτερα, δεν θ' αργήσουν να ξυπνήσουν σε φέρετρο. Η αστάθειά μας απέναντι στους χρυσαυγίτες θα μετατρέψει το κέντρο μας σε στρατόπεδο. Ας αφήσουμε στην άκρη τα σάλια της Δημοκρατίας και ας ομονοήσουμε σ' έναν και μόνο σκοπό: ξήλωμα και του πιο μικρού χρυσαυγίτικου κέντρου σε όλη την επικράτεια.

5. Ο ρόλος της Χρυσής Αυγής δεν είναι να σπέρνει φόβο στις γραμμές του κινήματος. Το μαγαζί της είναι ανοιχτό, έτοιμο να παρεμβαίνει όπου και όποτε κρίνει αυτό. Το πεδίο δράσης της Χρυσής Αυγής είναι το κάθε σπίτι.

6. Ως γνωστόν, οι δυνάμεις κάθε κράτους δεν φημίζονται για τη φαντασία τους. Συνηθισμένες σε προβοκάτσιες και στην αγκαλιά των εταίρων, το μόνο που κατάφεραν είναι να μεγαλώσουν σε τέτοιο βαθμό τη βλακεία τους. Από δω και στο εξής η δουλική και επικίνδυνη συμπεριφορά τους θα δημιουργήσει μια ανοιχτή γραμμή με τους χρυσαυγίτες.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ