ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 14 Δεκέμβρη 2003
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Απέχει η NASA από τη συνεργασία για το ηλιακό ιστίο

Μια τελευταία επιθεώρηση του «Κόσμος 1» από τον επικεφαλής του προγράμματος Λ. Φρίντμαν
Μια τελευταία επιθεώρηση του «Κόσμος 1» από τον επικεφαλής του προγράμματος Λ. Φρίντμαν
Γυαλιστερό και τσαλακωμένο, το υλικό μοιάζει περισσότερο σαν περιτύλιγμα κατεψυγμένων τροφών, παρά σαν κάτι που μπορεί να προσφέρει ένα νέο τρόπο πραγματοποίησης διαστημικών ταξιδιών. Το φύλλο Μίλαρ με την επίστρωση αλουμινίου ανακλά το φως, με αποτέλεσμα να δέχεται τη μικρή ώθηση που του προσφέρει αυτή η απότομη αλλαγή πορείας των φωτονίων. Θεωρητικά, μεγάλα φύλλα απ' αυτό το υλικό μπορούν να λειτουργήσουν σαν ηλιακά ιστία, που στο πέρασμα αρκετά μεγάλου χρονικού διαστήματος θα αναπτύξουν ταχύτητες 100 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, πολύ μεγαλύτερες από εκείνες των χημικών πυραύλων.

Το πρώτο ηλιακό ιστίο, που ονομάζεται «Κόσμος 1», αναμένεται να εκτοξευτεί το πρώτο τετράμηνο του 2004. Πρόκειται για μια αρχική επίδειξη για το εφικτό αυτού του επαναστατικού τρόπου μετάβασης στους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, ίσως ακόμα και του πρώτου διαστρικού ταξιδιού. Θα περίμενε κανείς η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ να είναι μέσα σ' αυτή τη συγκριτικά φτηνή αποστολή, όταν ξοδεύει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο στον τομέα των προχωρημένων συστημάτων προώθησης. Την τελευταία στιγμή, όμως, έκανε πίσω.

Η πτήση του «Κόσμος 1» θα είναι η αποκορύφωση μιας τριετούς προσπάθειας της Πλανητικής Εταιρείας και της εταιρείας ψυχαγωγικών εκπομπών Κόσμος Στούντιος. Οι δύο οργανισμοί, οι ρίζες των οποίων τέθηκαν από τον αστρονόμο και δημοφιλή εκλαϊκευτή της επιστήμης Καρλ Σαγκάν, χρησιμοποίησαν τις διασυνδέσεις τους με μηχανικούς και παράγοντες της αστροναυτικής στη Ρωσία, για να κλείσουν συμφωνία με το Διαστημικό Κέντρο Μπαμπάκιν για την κατασκευή του διαστημοπλοίου. Το «Κόσμος 1» που στοίχισε 4 εκατομμύρια δολάρια, διαθέτει 8 τριγωνικά ιστία από Μίλαρ, ύψους 14 μέτρων το καθένα, που θα αναπτυχθούν με τη βοήθεια ενός συστήματος από φουσκωτές δοκούς. Το διαστημόπλοιο θα τεθεί σε τροχιά με ένα βαλλιστικό πύραυλο, που θα εκτοξευτεί από ρωσικό υποβρύχιο. Οταν μπει σε τροχιά και αναπτυχθούν τα ιστία θα καλύπτουν επιφάνεια 600 τετραγωνικών μέτρων. Το ηλιακό φως αναμένεται να ωθήσει το «Κόσμος 1» σε υψηλότερη τροχιά από την αρχική των 800 χιλιομέτρων.

Ο «Κόσμος 1» σε πτήση, όπως τον φαντάστηκε ο καλλιτέχνης
Ο «Κόσμος 1» σε πτήση, όπως τον φαντάστηκε ο καλλιτέχνης
Για την αποχή της NASA από το πρόγραμμα γίνονται διάφορες υποθέσεις. Σύμφωνα με μια απ' αυτές, η υπηρεσία ενοχλήθηκε από τη συμμετοχή των Ρώσων σε ένα πρόγραμμα που ίσως θα μπορούσε να έχει και κάποιες στρατιωτικές εφαρμογές. Κατά μια άλλη εκδοχή, η NASA δε θέλει να διακινδυνέψει έστω και μια μικρή αποτυχία μετά την πρόσφατη απώλεια του «Κολούμπια».


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»


Πέθανε ο εφευρέτης της υδρογονοβόμβας

Μπορείς να είσαι επιστήμονας και να υπηρετείς την οπισθοδρόμηση και μάλιστα το πιο επικίνδυνο για την ανθρωπότητα κομμάτι της, ή μήπως όπως διακηρύττουν οι οπαδοί της τεχνολογικής αισιοδοξίας οτιδήποτε και οποιοσδήποτε έχει να κάνει με την επιστήμη είναι «από χέρι» προοδευτικός; Ο Εντουαρντ Τέλερ, που πέθανε φέτος σε ηλικία 95 ετών, είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη ότι ένας διακεκριμένος επιστήμονας μπορεί να είναι όχι απλώς αντιδραστικός, αλλά ακόμα και πολεμοκάπηλο γεράκι του Πενταγώνου των ΗΠΑ. Ο Τέλερ, πιο γνωστός ως ο πατέρας της υδρογονοβόμβας, δε συνέβαλε μόνο καθοριστικά στην κατασκευή της, αλλά προώθησε μαχητικά τον πυρηνικό εξοπλισμό των ΗΠΑ και τη χρήση των πυρηνικών όπλων ενάντια στη Σοβιετική Ενωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες. Αντικομμουνιστής ως το κόκαλο και ως το τέλος, ο Τέλερ προσπαθούσε να πείσει τους Αμερικανούς να φτιάξουν πυρηνικά καταφύγια για να επιβιώσουν από την πυρηνική σύγκρουση, υπερακόντιζε για τη χρήση των λέιζερ ακτίνων Χ ως όπλων και προώθησε στην κυβέρνηση της Ουάσιγκτον, επί Ρ. Ρίγκαν, το σχέδιο «Πόλεμος των Αστρων». Ο νομπελίστας Ι. Ράμπαϊ είχε πει ότι ο κόσμος θα ήταν ένα καλύτερο μέρος χωρίς τον Τέλερ. Δε θα διαφωνήσουμε, αν και ίσως στη θέση του να βρισκόταν κάποιος άλλος για να καλύψει τεχνικά τις ανάγκες της ιμπεριαλιστικής μητρόπολης. Δε θα μας λείψει, πάντως. Θα λείψει όμως στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Ντάμπλιγιου Μπους, που πριν από μερικούς μήνες τον τίμησε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, την ανώτατη τιμητική διάκριση για Αμερικανό πολίτη (μη στρατιωτικό).


Μπαταρίες βακτηρίων

Ενα μικροσκοπικό γλυκόφιλο βακτήριο, το Ροδοφέραξ Φεριντουσένς, που απομονώθηκε από θαλάσσια ιζήματα, ίσως βρεθεί στην καρδιά των μπαταριών του μέλλοντος. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στο Αμχερστ ανακοίνωσαν ότι ένα πρωτόγονο κελί καυσίμων, στο οποίο χρησιμοποιείται το βακτήριο αυτό μπορεί να μεταβολίζει τα απλά σάκχαρα παράγοντας ηλεκτρισμό με απόδοση 81%! Το βακτήριο αφαιρεί ηλεκτρόνια από τα μόρια των σακχάρων και τα μεταφέρει στο ηλεκτρόδιο άνθρακα στο οποίο είναι προσκολλημένο. Σε αντίθεση με προηγούμενες ανάλογες απόπειρες για τη δημιουργία μπαταριών βακτηρίων, στις οποίες η απόδοση δεν είχε ξεπεράσει το 50%, η νέα σχεδίαση δεν απαιτεί ασταθείς ενδιάμεσους παράγοντες για τη μεταφορά των ηλεκτρονίων. Ετσι, η μπαταρία μπορεί να λειτουργεί επί μέρες με αρκετά μεγάλη σταθερότητα. Επειδή, όπως αποδείχτηκε, το βακτήριο αυτό μπορεί να μεταβολίζει όχι μόνο τη γλυκόζη, αλλά και τη φρουκτόζη (που υπάρχει στα φρούτα) και την ξυλόζη (που υπάρχει στο ξύλο και τα άχυρα) η νέα τεχνική υπόσχεται την παραγωγή ενέργειας από πληθώρα απορριμμάτων που περιέχουν σάκχαρα.


Δηλητηριάζοντας τον ανταγωνισμό

Τα θύματα του ασκόλυμπρου απορροφούν την τοξίνη (κόκκινο) μέσα από τις ρίζες τους
Τα θύματα του ασκόλυμπρου απορροφούν την τοξίνη (κόκκινο) μέσα από τις ρίζες τους
Τα φυτά που εισβάλλουν σε ένα οικοσύστημα πιστεύεται ότι ευδοκιμούν, υπερνικώντας τα ντόπια είδη στον ανταγωνισμό για τους φυσικούς πόρους (γη, νερό, φως). Ομως, τουλάχιστον ένας από τους γνωστότερους εισβολείς κερδίζει τη μάχη δηλητηριάζοντας τους ανταγωνιστές του. Πρόκειται για τον διάστικτο ασκόλυμπρο, ένα χορτάρι που εισέβαλε στο οικοσύστημα της Βόρειας Αμερικής προερχόμενο από την Ευρώπη. Μέσα στον περασμένο αιώνα εκτόπισε και ερήμωσε τους βοσκότοπους της ηπείρου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ρίζες του ασκόλυμπρου εκλύουν μια τοξίνη που συσσωρεύεται στο χώμα. Η τοξίνη προκαλεί το θάνατο των κυττάρων των ριζών των άλλων φυτών και περιορίζει σημαντικά τη βλάστηση και την ανάπτυξή τους. Τα φυτά στην Ευρώπη έχουν αναπτύξει ανοσία στην τοξίνη αυτή, περιορίζοντας τη διάδοση του ζιζανίου. Τα νέα ευρήματα ίσως βοηθήσουν και στην καλύτερη κατανόηση των κινδύνων για τα οικοσυστήματα από την εισαγωγή σ' αυτά γενετικά τροποποιημένων φυτών.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ