Εν μέσω πανδημίας και περιορισμών που επιβλήθηκαν εξαιτίας της σε όλα τα αθλήματα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πριν από λίγες μέρες ήρθε στη δημοσιότητα μια τραγική είδηση από την Αγγλία: Ο θάνατος του 17χρονου Τζέρεμι Γουίστεν, παίκτη της ακαδημίας της Μάντσεστερ Σίτι, με καταγωγή από το Μαλάουι. Σε πρώτη φάση τουλάχιστον δεν ανακοινώθηκε επίσημα η αιτία του θανάτου, όπως όμως αποκαλύφθηκε λίγο μετά σε αγγλικά ΜΜΕ, ο νεαρός έδωσε τέλος στη ζωή του.

Φυσικά η είδηση προκάλεσε σοκ, πολύ περισσότερο δε όταν συνδέθηκε με το γεγονός ότι ο 17χρονος είχε «κοπεί» από την ακαδημία της Σίτι καθώς, όπως κρίθηκε, δεν είχε τα φόντα να σταθεί σε επαγγελματικό επίπεδο. Ετσι, οι υπεύθυνοι του αγγλικού συλλόγου αποφάσισαν την απομάκρυνσή του από την ακαδημία, της οποίας ήταν μέλος από το 2016, προκειμένου να ...αδειάσει θέση για άλλον υποψήφιο.

Ακολούθως, όπως αναφέρουν πληροφορίες, ο Γουίστεν ήταν σε άθλια ψυχολογική κατάσταση, μην μπορώντας να διαχειριστεί αυτό που είχε γίνει και πλήρως απογοητευμένος, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην αυτοκτονία. Η Μάντσεστερ Σίτι εξέφρασε τη θλίψη της και μετέφερε τα συλλυπητήριά της στην οικογένεια του 17χρονου, ενώ μηνύματα μέσω social media έστειλαν και αρκετοί παίκτες της πρώτης ομάδας.

Η αυτοκτονία του Γουίστεν έρχεται να προστεθεί σε μια αλυσίδα αντίστοιχων περιστατικών τα τελευταία χρόνια, τα οποία αναδεικνύουν τις συνέπειες που έχουν σε νεαρούς παίκτες οι λογικές και οι απαιτήσεις του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου. Ανάλογο σοκ είχε προκαλέσει το 2012 η δολοφονική επίθεση επίθεση νεαρών ποδοσφαιριστών (12 - 14 ετών) στην Ολλανδία σε 41χρονο διαιτητή σε αγώνα ομάδων ακαδημιών, επειδή διαφώνησαν με κάποια εις βάρος τους απόφαση. Την ίδια περίοδο, είχαν συγκλονίσει οι αποκαλύψεις νεαρού παίκτη για τις συνθήκες ψυχολογικής πίεσης που αντιμετώπισε ως μέλος της ακαδημίας της Ιντερ στο Μιλάνο, ενώ ανάλογες καταγγελίες για άλλες ευρωπαϊκές ομάδες έχουν πληθύνει τα τελευταία χρόνια.

Κάθε περίπτωση φυσικά έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (στοιχεία χαρακτήρα, αδυναμίες κ.λπ.), υπάρχει όμως ένας κοινός παρανομαστής: Ο τρόπος λειτουργίας των τμημάτων υποδομής και των ακαδημιών, ιδιαίτερα των λεγόμενων ισχυρών συλλόγων, στον σημερινό κόσμο του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου. Οπως έχει αποδειχθεί πλέον ευρέως, οι δομές αυτές λειτουργούν ξεκάθαρα ως προθάλαμος για την εισαγωγή στο «προϊόν» και την ένταξη στα «ήθη» και τα «πρότυπα» που επιβάλλει η ποδοσφαιρική αγορά και τα οποία θέτουν το κυνήγι της επιτυχίας - σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο - ως αυτοσκοπό και συνώνυμο της λέξης «αθλητισμός». Ετσι, ο ανταγωνισμός για μια θέση στην ομάδα είναι αμείλικτος, ενώ «απαγορεύεται διά ροπάλου» η «αποτυχία», δηλαδή η απώλεια κερδών.

Με τέτοιες λογικές μπολιάζονται οι παίκτες ήδη από μικρή ηλικία, προκειμένου να αφομοιώσουν ότι δεν είναι παρά μέρος ενός προϊόντος, με αποκλειστικό σκοπό τη μελλοντική συμβολή στα κέρδη και τους τζίρους της βιομηχανίας, με το όνειρο της υπογραφής ενός επαγγελματικού συμβολαίου - και ίσως πλουσιοπάροχου εξαρχής - να αποτελεί το «καρότο» για τους διαχειριστές της ποδοσφαιρικής βιομηχανίας. Γι' αυτό άλλωστε έννοιες όπως άμιλλα, υγιής συναγωνισμός, σεβασμός στον αντίπαλο, αποδοχή της ήττας, δεν μαθαίνονται ποτέ. Δεν ενδιαφέρουν αυτούς που αποσκοπούν μόνο στην αποκόμιση κέρδους από τους παίκτες, είτε μέσα από μια μεταγραφή ή προώθηση στην πρώτη ομάδα και μεταπώληση, είτε μέσα από μια πιθανή επιτυχία σε ομαδικό επίπεδο στην οποία θα συμβάλουν οι παίκτες.

Οι λογικές της εμπορευματοποίησης αναδεικνύεται επίσης ότι έχουν συνέπειες στην ανάπτυξη ενός παιδιού, τόσο σε αθλητικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ψυχολογίας και χαρακτήρα. Τις περισσότερες φορές, όπως συνέβη και στην περίπτωση του 17χρονου παίκτη της Σίτι, το κριτήριο για προώθηση ή «κόψιμο» ενός νεαρού παίκτη είναι αν έχει ταλέντο ή όχι. Κάτι τέτοιο όμως θεωρείται άκρως επισφαλές με βάση τους απώτερους στόχους που απαιτεί το όλο οικοδόμημα. Οπως δείχνουν μια σειρά από περιστατικά, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι το ταλέντο αυτό θα αναπτυχθεί από τους υπεύθυνους σύμφωνα με τα στάνταρ που διαθέτει ένα παιδί.

Αντίθετα, το ταλέντο και η ποδοσφαιρική του άνδρωση θα πρέπει να γίνουν με βάση τους νόμους της αγοράς που επικρατούν τώρα και που αναμένεται να επικρατήσουν στο άμεσο μέλλον, αφού μόνο έτσι θα γίνει ο παίκτης καλύτερο «προϊόν» για πώληση. Ετσι, άσχετα από την όποια τάση σε μια συγκεκριμένη θέση όπου αγωνίζεται ένας νεαρός παίκτης, για τους υπεύθυνους εκείνο που μετράει περισσότερο είναι σε ποια θέση μπορεί να προωθηθεί καλύτερα, με σκοπό τη μετέπειτα πώλησή του καλύτερα ή γρηγορότερα.

Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί παίκτες σήμερα έχουν μείνει αυτό που λέμε «αιώνια ταλέντα», διότι πρακτικά δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν στη μάχη που έδωσαν με το τι επικρατεί στην αγορά. Κάτι που πολλές φορές είχε επιπτώσεις στη μετέπειτα καριέρα τους ή ακόμα και στη γενικότερη ψυχολογική τους κατάσταση ως ανθρώπων, πολλές φορές δε με μοιραία αποτελέσματα, ακόμα και για την ίδια τους τη ζωή όπως φάνηκε εσχάτως.