Η παγκόσμια οικονομία θα εισέλθει σε ύφεση το 2009, η οποία θα συνοδευτεί από μεγάλη άνοδο της ανεργίας, σημαντική πτώση των τιμών των ακινήτων και υποχώρηση του πληθωρισμού, εκτιμά στην ετήσια έκθεσή του, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα στο Παρίσι, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Ανάλογες δυσοίωνες προβλέψεις έχουν γίνει τόσο από το ΔΝΤ στην ετήσια Σύνοδό του τον προηγούμενο Σεπτέμβρη, όσο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (φθινοπωρινές προβλέψεις). Οσο για την κατάσταση των εργαζομένων, αυτοί ας είναι ευχαριστημένοι, επειδή η πτώση των τιμών των πρώτων υλών θα οδηγήσει σε αύξηση του εισοδήματός τους... Το οποίο είχε λεηλατηθεί όλο το προηγούμενο διάστημα, με τις κερδοσκοπικές ανατιμήσεις στα πετρελαιοειδή και τις τιμές των τροφίμων.

Ο διεθνής οργανισμός εκτιμά ότι στις χώρες - μέλη του, το ΑΕΠ θα καταγράψει άνοδο 1,4% το 2008, υποχώρηση (-0,3%) το 2009 και ανάκαμψη 1,5% για το 2010. Ανάλογες εκτιμήσεις υπάρχουν για την πορεία των οικονομιών των τριών μεγάλων ιμπεριαλιστικών κέντρων του πλανήτη, τα οποία το 2009 θα βρεθούν αντιμέτωπα με την ύφεση: Υποχώρηση του ΑΕΠ για:

• ΗΠΑ -0,9%
• ΕΕ -0,5%
• Ιαπωνία -0,1%

Η ανάκαμψη αναμένεται να ξεκινήσει από το 2010. Ιδιαίτερα δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για την ανεργία, καθώς - για τις χώρες του ΟΟΣΑ - προβλέπεται να αυξηθεί από 5,9% το 2008, στο 6,9% το 2009 και στο 7,2% το 2010. Οξύτερο εμφανίζεται το πρόβλημα στην ευρωζώνη, με την ανεργία να αναρριχάται στο 8,6% το 2009 και στο 9% το 2010. Οι αντίστοιχες προβλέψεις για την ανεργία στις ΗΠΑ είναι 7,3% το 2009 και 7,5% το 2010 και για την Ιαπωνία διαμόρφωσή της στο 4,4% το 2009 και 2010.

Πτωτικά, εξάλλου, αναμένεται να κινηθεί ο πληθωρισμός - λόγω της ραγδαίας μείωσης των τιμών των πετρελαιοειδών - ο οποίος, από 3,3% το 2008, θα αποκλιμακωθεί στο 1,7% το 2009 και στο 1,5% το 2010. Εκτιμά, επίσης, ότι η πτώση των τιμών των ακινήτων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες - μετά τη «φούσκα» που σημειώθηκε τα προηγούμενα χρόνια - βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να διαρκέσει πολύ ακόμα...

Παίρνοντας θέση στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στους κύκλους του διεθνούς κεφαλαίου, με αφορμή την πρόσφατη οικονομική κρίση, για το αν χρειάζεται λιγότερη ή περισσότερη κρατική παρέμβαση στις οικονομικές σχέσεις, ο ΟΟΣΑ ζητά «την αναμόρφωση της παγκόσμιας οικονομικής αρχιτεκτονικής», εφιστώντας όμως την προσοχή στην ανάγκη «αντίστασης στις πιέσεις που έχουν ως στόχο την οπισθοδρόμηση της οικονομίας της αγοράς». Θέση, η οποία, αν μη τι άλλο, προδίδει τη σύγχυση που επικρατεί σήμερα στα επιτελικά κέντρα του καπιταλισμού, τόσο για τους τρόπους εξόδου από την κρίση, όσο και για την ανάγκη αλλαγών και θεσμικών παρεμβάσεων που θα επιτρέπουν έναν καλύτερο συντονισμό και εποπτεία στις διεθνείς ροές του κεφαλαίου.

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΒΕΡΟΛΙΝΟ - ΛΟΝΔΙΝΟ.--

Σε αναζήτηση μιας καλύτερης διαχείρισης του καπιταλισμού όπως την προωθούν η Γαλλία και Βρετανία με ένα νέο «Μπρέτον Γουντς» (κατά τα πρότυπα της συμφωνίας του 1944 που οδήγησε στη δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου) θα είναι η συνάντηση των ηγετών της G-20, δηλαδή της Ομάδας των 20 ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομικών δυνάμεων, συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί το Σαββατοκύριακο στην αμερικανική πρωτεύουσα.

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου - ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζ. Μπους, είναι ο οικοδεσπότης της συνάντησης - δήλωνε 48 ώρες πριν την έναρξη των εργασιών της Συνόδου ότι οι πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας στην G-20 είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Αντ' αυτού, οι ηγέτες αναμένεται να διορίσουν ομάδες εργασίας, οι οποίες τους επόμενους μήνες θα παρουσιάσουν προτάσεις για τη «μεταρρύθμιση του χρηματοοικονομικού συστήματος». Υπενθυμίζεται ότι στην τελική διακήρυξη της προπαρασκευαστικής επιτροπής, που έγινε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στη Βραζιλία, σημειώνεται ότι η οικονομική κρίση που απειλεί με ύφεση όλον τον κόσμο ήταν το αποτέλεσμα «υπερβολικού ρίσκου και ελαττωματικών πρακτικών διαχείρισης του κινδύνου στις οικονομικές αγορές». Είναι και αυτή μια προσπάθεια να συγκαλυφθεί η ουσία της κρίσης που είναι του ίδιου του εκμεταλλευτικού συστήματος και όχι απλά χρηματοπιστωτική.

Την ίδια στιγμή, το Πρόγραμμα του OHE για το Περιβάλλον (UNEP/PNUE) κάλεσε τους ηγέτες της G-20 να προσχωρήσουν στη...«νέα παγκόσμια οικολογική συμφωνία» ή «πράσινο New Deal» κατά την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής.

Πάντως, οι συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης όλο και διογκώνονται. Η γερμανική οικονομία έχει εισέλθει σε φάση ύφεσης, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, το ΑΕΠ της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης μειώθηκε και στο τρίτο τρίμηνο καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης έναντι του δεύτερου τριμήνου υποχώρησε κατά 0,5%. Στο δεύτερο τρίμηνο, η μείωση (σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο) ήταν 0,4%.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της γερμανικής στατιστικής υπηρεσίας, η μείωση του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στη μείωση των εξαγωγών, ενώ οι κρατικές και οι καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν ανεπαίσθητα.

Παράλληλα, η Siemens ανακοίνωσε ότι «επιχειρεί να αντιμετωπίσει τη μειωμένη ζήτηση μέσω προγράμματος εξοικονόμησης δαπανών ύψους 1,2 δισ. ευρώ», το οποίο περιλαμβάνει και περικοπές 16.750 θέσεων εργασίας μέχρι το 2010.

Σε περικοπές όμως θα προχωρήσει όπως ανακοίνωσε χτες και η British Telecom. Συγκεκριμένα, η βρετανική τηλεπικοινωνιακή εταιρεία θα απολύσει 10.000 εργαζόμενους ή το 6% του συνολικού προσωπικού τον ερχόμενο Μάρτη. Η μεγαλύτερη βρετανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών έχει ήδη «κόψει» 4.000 θέσεις εργασίας. Οι απολύσεις θα συμβάλουν στην περαιτέρω αύξηση της ανεργίας στη Βρετανία που ήδη στο τρίτο τρίμηνο του 2008 έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, καθώς η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε ότι ο αριθμός των ανέργων, κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, αυξήθηκε στα 1.825 εκατομμύρια, το υψηλότερο επίπεδο από το τέταρτο τρίμηνο του 1997.

Αύξηση της ανεργίας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη προβλέπει και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης -ΟΟΣΑ καθώς εκτιμά ότι οι οικονομίες τους για το 2009 θα βρίσκονται σε ύφεση.

Στις ΗΠΑ, μετά την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων, αναλυτές προειδοποιούν ότι είναι έτοιμη να σκάσει και η «φούσκα» των πιστωτικών καρτών, καθώς τα χρέη των Αμερικανών προς τις τράπεζες όσον αφορά το «πλαστικό χρήμα» ανέρχεται στα 3 τρισ. δολάρια και ολοένα και περισσότεροι δεν μπορούν να τα αποπληρώσουν. Τέλος, ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Price Waterhouse Coopers, επεξεργάζεται σχέδιο που θα ανέρχεται σε 75 δισεκατομμύρια δολάρια, προκειμένου να «διορθώσει» το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και να καλύψει μεγάλο μέρος των νυν ανασφάλιστων.

Στην τελική ευθεία περνάει η κρατικομονοπωλιακή ρύθμιση για την ενίσχυση και στήριξη του τραπεζικού κεφαλαίου.

Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται και οι κατευθύνσεις από το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γ. Προβόπουλο, που είχε χτες και νέα συνάντηση με τις διοικήσεις των τραπεζών. Σύμφωνα με αυτές η αποσταθεροποίηση των χρηματαγορών και χρηματιστηρίων οδηγεί «σταδιακά σε συνθήκες πιστωτικής στενότητας». Σε αυτό το φόντο και η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας «παροτρύνει» τις τράπεζες να κάνουν χρήση του κυβερνητικού σχεδίου. Στόχος τους η διασφάλιση της κίνησης κεφαλαίων, η τόνωση της διατραπεζικής αγοράς, η «εύρυθμη» λειτουργία του χρηματοπιστωτικού και γενικότερα του εκμεταλλευτικού συστήματος. Σύμφωνα με σχετικά πρόσφατες εισηγήσεις από την Τράπεζα, το ζητούμενο για το επόμενο διάστημα είναι η μεγέθυνση του τραπεζικού δανεισμού προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με ρυθμό τουλάχιστον 10%. Η κρατική ομπρέλα έρχεται να διασφαλίσει στις τράπεζες ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματαγορά και συγκριτικά φτηνότερο χρήμα.

Στο μεταξύ «όχι» λέει η Τράπεζα της Ελλάδας σε «προτάσεις για γενικευμένη αναβολή στην εξυπηρέτηση δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες» υποστηρίζοντας ότι η «χαλάρωση» θα ήταν επικίνδυνη για...«τη χώρα και τον τραπεζικό τομέα». Παράλληλα, ο Γ. Προβόπουλος έκανε πάλι «συστάσεις» «για αδιαφανείς και αδικαιολόγητες αναπροσαρμογές επιτοκίων».

Διευκρινίσεις στο νόμο για τα πανωτόκια που πέρασε η κυβέρνηση της ΝΔ το 2004, δίνονται με τροπολογία που κατατέθηκε χτες στη Βουλή. Σύμφωνα με αυτή, στη ρύθμιση υπάγεται κάθε δάνειο με αρχική οφειλή ύψους 400.000 ευρώ ή συνολική οφειλή (μέχρι 31/10/1999) 2,1 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την τροπολογία, τα ποσά αυτά ισχύουν για κάθε δάνειο ξεχωριστά και όχι σωρευτικά για τον ίδιο οφειλέτη.

• Στο 72,6% (από 68,3%) ανέβασε τη συμμετοχή της στην Εμπορική Τράπεζα η μητρική γαλλική τράπεζα Credit Agricole.

Η απάντηση της Ευρώπης - αλλά και του υπόλοιπου καπιταλιστικού κόσμου - στη σημερινή οικονομική κρίση δεν μπορεί να είναι παρά η συνέχιση, αν όχι η επιτάχυνση, των μεταρρυθμίσεων που αυξάνουν την παραγωγικότητα... Τη θέση αυτή - ότι σε συνθήκες οικονομικής κρίσης η επίθεση του κεφαλαίου σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων πρέπει να ενταθεί - εξέφρασε ο υπουργός Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης, σε χτεσινή του ομιλία στο «London School of Economics» με θέμα: «Η Ευρώπη, η κρίση και η παγκόσμια οικονομία».

Οπως ανέφερε ο υπουργός, η δυνατότητα χρησιμοποίησης της δημοσιονομικής πολιτικής - σε επίπεδο ΕΕ - σαν εργαλείο για την αποτροπή της κρίσης, είναι εξαιρετικά περιορισμένη για δύο κυρίως λόγους: α) Επειδή πολλές χώρες της ΕΕ - μεταξύ αυτών και η Ελλάδα - εμφανίζουν ήδη υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και β) ως συνέχεια του πρώτου, οι περιορισμοί που προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας (το δημοσιονομικό έλλειμμα να μην ξεπεράσει το 3% του ΑΕΠ) πρέπει να ισχύσουν και να προστατευτούν... Ως επιχείρημα έφερε ότι τυχόν παραβίαση του Συμφώνου και εφαρμογή εκτεταμένης δημοσιονομικής πολιτικής θα επιδείνωνε μεσοπρόθεσμα τα οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης.