ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΚΔΟΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΩΝ

Η εμπορευματοποίηση του βιβλίου είναι το πρόβλημα

Eurokinissi

Μια ακόμη αρνητική πτυχή της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στον εκδοτικό κλάδο, που συνεπάγεται την κυριαρχία των μονοπωλιακών εκδοτικών ομίλων και την «εξόντωση» των παραδοσιακών μικρομεσαίων βιβλιοπωλείων και εκδοτικών οίκων, «φωτίζεται» από την ανακοίνωση του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών, με θέμα τον αποκλεισμό, όπως τον χαρακτηρίζουν, της εγχώριας εκδοτικής παραγωγής από τις μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων.

Ο ΣΕΒΑ δεν αναδεικνύει την πραγματική αιτία αυτού του γεγονότος, ωστόσο δηλώνει «υποχρεωμένος να πληροφορήσει το αναγνωστικό κοινό - το οποίο είναι ο λόγος ύπαρξης των εκδοτικών επιχειρήσεων - πως πλέον δεν είναι αντιπροσωπευτική η εικόνα που δίνουν οι προθήκες και τα ράφια βιβλιοπωλείων, τα οποία παλαιότερα το κοινό εμπιστευόταν ως επαρκή πηγή ενημέρωσης του τι κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά».

Σημειώνει ότι «για αρκετά χρόνια μεγάλες βιβλιοπωλειακές επιχειρήσεις αναπτύχθηκαν προβάλλοντας στους αναγνώστες την υπόσχεση πως προσφέρουν με επάρκεια και σε βάθος την παραγωγή των Ελλήνων εκδοτών» και ότι «το κοινό σε μεγάλο βαθμό αποδέχθηκε αυτή τη συνθήκη, με αποτέλεσμα τη μείωση των ανεξάρτητων μικρών βιβλιοπωλείων σε πολλές περιοχές της χώρας». «Το τελευταίο διάστημα», συνεχίζει ο ΣΕΒΑ, «μεγάλες βιβλιοπωλειακές επιχειρήσεις υπαναχωρούν από τις σχετικές συμφωνίες που έχουν συνάψει με τους εκδότες, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα για τα οποία δεν ήταν έτοιμοι, αλλά ούτε και υπεύθυνοι». Καταλήγει, ότι «παρακολουθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία, τον αποκλεισμό της τρέχουσας και παλαιότερης ελληνικής εκδοτικής παραγωγής από μεγάλη αλυσίδα βιβλιοπωλείων, λόγω ανατροπής των όρων συνεργασίας της τελευταίας με τους προμηθευτές της» και εύχεται «άμεση θεραπεία αυτής της κατάστασης και ελπίζουμε ανάλογα προβλήματα να αντιμετωπιστούν με ειλικρίνεια από όλες τις πλευρές».

Δυστυχώς, ο ΣΕΒΑ δεν βλέπει ότι η πραγματική αιτία αυτής της κατάστασης δεν είναι άλλη από τη σημερινή φάση ανάπτυξης του καπιταλισμού, που επιδιώκει τη δημιουργία και γιγάντωση μονοπωλίων σε κάθε κλάδο της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου, πλέον, και του πολιτιστικού τομέα, που τον αντιμετωπίζει όπως ακριβώς αντιμετωπίζει τη βιομηχανία του χάλυβα. Πρόκειται για νομοτελειακή διαδικασία, η οποία, αφού «καθαρίσει» την αγορά από τους «μικρούς», αφήνει τις μεγάλες επιχειρήσεις να «αλωνίζουν». Αυτό δεν αντιμετωπίζεται με ευχολόγια και επίκληση της... «ειλικρίνειας» των μεγάλων επιχειρήσεων.

Εξάλλου, ανάλογη διαδικασία παρατηρείται και στον εκδοτικό κλάδο. Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, το 2008 μόλις 23 εκδότες (με πάνω από 80 τίτλους) εξέδωσαν το 37,4% της παραγωγής, 172 μεσαίοι εκδότες (με 10 - 79 τίτλους) το 43,1%, ενώ 707 «μικρότεροι» εκδότες εξέδωσαν το 18,4%. Ενώ, το 2006, το 30% (περίπου 500 εκδότες) εξέδιδε το 84% της παραγωγής, με το 2% να εκδίδει το 29%! Την ίδια περίοδο, από τα 2.000 βιβλιοπωλεία της χώρας μόνο τα 100 πωλούσαν αμιγώς βιβλία.

Το βιβλίο στον καπιταλισμό είναι εμπορευματικό προϊόν που αποφέρει τεράστια κέρδη, παγκοσμίως, στα μονοπώλια του χώρου, τα οποία ορίζουν και το περιεχόμενο είτε άμεσα - με «στρατιές» συγγραφέων που γράφουν γι' αυτά - είτε έμμεσα, αποκλείοντας κάθε άλλη φωνή. Αυτή είναι η «πηγή» όλων των δεινών για τους συγγραφείς, τους λαούς και τους μικρούς εκδότες και βιβλιοπώλες που βλέπουν να ισοπεδώνονται από τα μονοπώλια. Συνεπώς, η λύση και γι' αυτούς είναι η συμπαράταξη με το ταξικό λαϊκό κίνημα ενάντια στα μονοπώλια.

Φονικό πάθος για εξουσία

Η σκοτεινότερη τραγωδία του Σαίξπηρ «Μακμπέθ», ζωντανεύει (18/1 - 25/2, εκτός Δευτέρας - Τρίτης) σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου, στην κεντρική σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. Μια τραγωδία - υλικό για ένα θέατρο ζωντανό, συγκλονιστικό. Τρομοκρατία, καταστολή, κοινωνικό και ιδεολογικό χάος επικρατούσε την εποχή του Σαίξπηρ, στην Αγγλία αλλά και σ' ολόκληρη την Ευρώπη. Οι αναγωγές στο σήμερα είναι αναπόφευκτες. Ο σκηνοθέτης δεν επιδιώκει την επικαιροποίηση του σαιξπηρικού κειμένου, το προσεγγίζει όμως, θέλοντας να αναδείξει τις αναλογίες του με το σήμερα, αλλά και τα πάντα επίκαιρα πάθη του ανθρώπου, που διψά για εξουσία. Ο στρατηγός Μακμπέθ, επιστρέφοντας νικητής από πόλεμο, συμβουλεύεται τρεις μάγισσες που του προλέγουν ότι θα γίνει βασιλιάς. Παρακινούμενος από την αχαλίνωτη φιλοδοξία του αλλά και της συζύγου του δολοφονεί τον φιλοξενούμενό του βασιλιά Ντάνκαν και καταλαμβάνει το θρόνο της Σκoτίας. Θυμούμενος την προφητεία των μαγισσών ότι ο φίλος του, στρατηγός Μπάνκο, θα αποκτήσει τέκνα που θα γίνουν βασιλιάδες, επιφορτίζει δύο δολοφόνους να σκοτώσουν τον Μπάνκο. Η σαιξπηρική τραγωδία σκιαγραφεί με μελανά χρώματα τη σάπια εξουσία, που αποκτηνώνει τον εξουσιαστή αλλά και τον καταστρέφει. Ο Σαίξπηρ έγραψε μια αξεπέραστη πολιτική τραγωδία με ολοζώντανους χαρακτήρες.

Μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη, σκηνικά - κοστούμια Ελλης Παπαγεωργακοπούλου, φωτισμοί Λευτέρη Παυλόπουλο, κίνηση Χρήστου Παπαδόπουλου. Παίζουν: Αργύρης Ξάφης, Αννα Μάσχα, Ξένια Καλογεροπούλου, Κώστας Μπερικόπουλος, Θάνος Τοκάκης, Γιώργος Χρυσοστόμου, Αστέρης Πελτέκης, Γιώργος Παπαγεωργίου, Δημήτρης Νασιούλας, Κωνσταντίνος Βουδούρης.

- «University Studio Press»: Αντώνης Κωτίδης «Εργα Ελλήνων ζωγράφων της συλλογής Θ. Καραπαναγιώτη». (Μελέτη του καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, πολυγραφότατου ιστορικού της ελληνικής Τέχνης, που αναλύει ιστορικο-αισθητικά τα έργα των κορυφαίων ζωγράφων που αποτελούν τον «πυρήνα» της συλλογής: Παρθένης, Μαλέας, Τριανταφυλλίδης, Λύτρας, Οικονόμου, Παπαλουκάς. Ακολουθεί παρουσίαση των έργων παλιότερων και ομόχρονων πρωτοπόρων: Αλταμούρας, Σαμαρτζής, Οθωναίος, Βικάτος, Αργυρός, Γουναρόπουλος, Λεκός, Γεώργιος Μαρτέν, Τσαρούχης και οι νεότεροι: Μυταράς, Σόρογκας, Φασιανός, Σπεράντζας και Σταθόπουλος. Παρατίθενται τα έργα της συλλογής, βιογραφικά των καλλιτεχνών και βιβλιογραφία).

- «Αγρα»: Γεράσιμος Βώκος «Επιφυλλίδες (πολιτική και φιλοσοφία)» (Ποικίλης θεματολογίας κείμενα του καθηγητή της Ιστορίας της Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ, για πολιτικά, φιλοσοφικά, κοινωνικά και λογοτεχνικά θέματα). Κώστας Καλφόπουλος «Ενα παράξενο καλοκαίρι» (νουβέλα). Γιόζεφ Ροτ «Η ομολογία ενός δολοφόνου (Μέσα σε μια νύχτα)» (μετάφραση Μαρία Αγγελίδου. Αλληγορικό μυθιστόρημα, το οποίο ο διωκόμενος από το ναζισμό, συγγραφέας και δημοσιογράφος έγραψε στα χρόνια της εξορίας του στο Αμστερνταμ και το Παρίσι, όπου πέθανε το 1939).

- «Το ροδακιό»: Στέλλα Παναγιωτοπούλου «Εξοδος προς την Καππαδοκία» (μυθιστόρημα - «ταξίδι» στη φαντασία, στην ιστορία, στη μνήμη).

- «Εντός»: Γεωργία Καλαμποκά «Εμένα μου το 'παν τα πουλιά» (μυθιστόρημα - «επιστροφή» στη Ρούμελη, τη γενέθλια γη των γονιών της συγγραφέα, στις παραδόσεις, στα τραγούδια, στους αγώνες και στα βάσανα των ανθρώπων της στα εμφυλιακά χρόνια). Κωνσταντίνος Γκίκας «Μελαγχολικός νάρκισσος» (μυθιστόρημα).

- «Διέσεις και υφέσεις που πονούν» (λεύκωμα - στα Ελληνικά και Αγγλικά - με ποίηση του Γιάννη Κυπρή και έγχρωμες φωτογραφίες των Γιώργου Χατζηπιερή, Νικηφόρου Ορφανού, Γιάννη Κυπρή, από τοπία, δημόσια και παραδοσιακά κτίρια και βεβηλωμένα μνημεία της Κύπρου. Εκδοση του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου, με πρόλογο της διευθύντριάς του, Λευκής Μιχαηλίδου και εισαγωγή των Γιάννη Κυπρή, Νικηφόρου Ορφανού και Γιώργου Χατζηπιερή).

- «Εκδόσεις του Αυγούστου» (Φρεαττύδος 7, 18536 Πειραιάς, 211-0149905): Γιώργος Μιχαηλίδης «Αγιοι έρωτες (τα μεγάλα χρόνια)» (εξώφυλλο Αννας Κοντονικόλα, επιμέλεια - διόρθωση Ηρώς Αργυράκη. Ιστορικό μυθιστόρημα που παρακολουθεί την πορεία τριών οικογενειών από το 1890 έως το 1915, των οποίων η ζωή και η «μοίρα» διασταυρώνεται κατά τους Βαλκανικούς πολέμους).

- Γαβριηλίδης: Στεφανία Καρκαμάνη «Λάχεσις» (μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από τις τρεις μοίρες της αρχαιοελληνικής μυθολογίας Κλωθώ, Λάχεσι και Ατροπο). Σταμάτης Ε. Δαγδελένης «Αιρετική μυθολογία» (αλληγορική νουβέλα).

- Σαββάλας: «Το κράτος (Θεωρίες και προσεγγίσεις)» (μετάφραση Γιώργος Αντωνίου, μετάφραση - επιμέλεια Αλέξανδρος Κουτσογιάννης, συλλογική μελέτη). Ντέιβιντ Χιουμ «Η φυσική ιστορία της θρησκείας» (μετάφραση - επιμέλεια - εισαγωγή Αλέξανδρος Σακελλαρίου. Μελέτη). - «ΑΠΑΡΣΙΣ» (Μυκηνών 9, Κεραμεικός, 210-3455.226): Μετά τον πρώτο τόμο θεατρικών έργων του Αργεντινού συγγραφέα Copi, που περιλάμβανε τα έργα «Εύα Περόν», «Η Πυραμίδα!», «Οι τέσσερις Δίδυμες», «Λορέτα Στρονγκ», σε μετάφραση του Νεκτάριου - Γεωργίου Κωνσταντινίδη, κυκλοφόρησε ο β' τόμος, με τίτλο «Copi», με τα εξής έργα: «Ο ομοφιλόφυλος ή η δυσκολία του να εκφραστείς», «Η σκιά του Βανσεσλάο», «Cachafaz», «Το ψυγείο», σε μετάφραση των Μαρίας Κυριάκη, Νεκτάριου - Γεωργίου Κωνσταντινίδη, Δημήτρη Οικονομίδη, Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, Δημήτρη Ψαρρά, αντίστοιχα.

- «Ιωλκός»: Δημήτρης Κασάμπαλης «Το μυστικό του Μυστικού Δείπνου» (ιστορικό μυθιστόρημα). Μέλλω Αγορίτση - Καλομέρα «Στιγμιότυπα» (ποίηση).

- «Μανδραγόρας» (τριμηνιαίο περιοδικό λογοτεχνίας και τέχνης. Τεύχος 44, που περιλαμβάνει και αναδημοσίευση μιας συνέντευξης του ποιητή Νίκου Καρούζου, το 1979).

- «Διαβάζω» (μηνιαία επιθεώρηση του βιβλίου. Τεύχος 519, με αφιέρωμα στον Ευγένιο Τριβιζά, 520 και 521).

- «Κουκούτσι» (εξαμηνιαίο περιοδικό ποίησης. Τεύχος 4, με κείμενα για 14 Ελληνες και ξένους ποιητές και για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη).

- «Η Εύγερος Κεφαλονιάς» (τριμηνιαίο περιοδικό του Συλλόγου Φαρακλάδων «Η Εύγερος Κεφαλονιάς». Τεύχος 26).

- «Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας» περιοδικό του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος, τεύχος 74).

- «Θέματα Ειδικής Αγωγής» (τριμηνιαίο περιοδικό εκπαίδευσης. Τεύχος 53, με τα πρακτικά του 6ου Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου Ειδικής Αγωγής του ΠΕΣΕΑ).

- «Φιλολογικά» (τριμηνιαίο περιοδικό της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων. Τεύχος 115, με κύρια θέματα θεούς και πρόσωπα στα ομηρικά έπη, στο αρχαίο δράμα και στην αρχαία ποίηση).

ΒΡΑΔΙΑ ΤΖΑΖ διοργανώνει το Εθνικό Ωδείο (16/1, 9μμ) στο καφέ «Concerto» (Στοά Εθνικού Ωδείου, Μάγερ 18, πλατεία Βάθης). Ο φημισμένος Καναδός συνθέτης - δεξιοτέχνης κρουστών Franklin Kiermyer δίνει συναυλία - παρουσίαση της μεθοδολογίας του. Συμμετέχουν ο σαξοφωνίστας Γιάννης Κασσέτας και ο Βασίλης Βασιλάτος με το σύνολο «Percussion System» της ομάδας «Ιστορίες για Κρουστά». Στις 8 μ.μ. ο καθηγητής κρουστών Βασίλης Βασιλάτος, στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου (Μάγερ 18), θα συναντηθεί με τους ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν στο δεύτερο κύκλο 3μηνων σεμιναριακών μαθημάτων κρουστών (αρχίζουν στις 17/1) στο Εθνικό Ωδείο. Είσοδος ελεύθερη. Πληροφορίες στα 210-5233175, 5248304.