ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Ο ποιητής «αυτοβιογραφούμενος»

Κινηματογραφική ταινία με τον Γ. Ρίτσο αυτοβιογραφούμενο σε τόπους όπου έζησε και εξορίστηκε

«Ετος Γιάννη Ρίτσου» το 2009 και «Γιάννης Ρίτσος Αυτοβιογραφία (Κινηματογραφική αυτοβιογραφία - Ντοκουμέντα της ζωής και του έργου του)». Ετσι τιτλοφορείται το πλούσια και καλαίσθητα εικονογραφημένο, δίγλωσσο (ελληνικά - αγγλικά) βιβλίο των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη, σε έκδοση του δημιουργημένου από τους ίδιους «Αρχείου Κρήτης». Οι γνωστοί, διακεκριμένοι με ελληνικά και διεθνή βραβεία για τη μακρόχρονη, πολιτιστικού χαρακτήρα τηλεοπτική εκπομπή τους στην ΕΡΤ, «Μονόγραμμα», κινηματογραφιστές κατά καιρούς έκαναν με την εκπομπή τους αφιερώματα στον ποιητή της Ρωμιοσύνης, καταγράφοντας και κινηματογραφώντας τον ίδιο να αυτοβιογραφείται. Να μιλά για τη ζωή, τη φτώχεια και το βιοποριστικό μόχθο του, στα νιάτα του, για να επιζήσει, την κομμουνιστική ιδεολογία του. Για τα οράματα και τους αγώνες του. Για τη ζωή και τον αγώνα στα ξερονήσια όπου εξορίστηκε. Να διηγείται μνήμες του από τη γενέτειρά του, από τη γονεϊκή του οικογένεια, από συντρόφους και συνεξορίστους του, για τη συντρόφισσα της ζωής του, Φαλίτσα, και τη μοναχοκόρη του, Ερη. Και, βέβαια, να μιλά για το ποιητικό και εικαστικό έργο του, την Ποίηση και ποιητές που θαύμαζε.

Αντλημένο από τις αλλεπάλληλες κινηματογραφικές καταγραφές - αφιερώματα της τηλεοπτικής εκπομπής τους, είναι το βιβλίο, που συνοδεύεται με DVD, με την 78' κινηματογραφική ταινία που γύρισαν οι Γιώργος και Ηρώ Σγουράκη, το 1984, με τον Ρίτσο να αυτοβιογραφείται στους τόπους όπου έζησε: Μονεμβάσια, Αθήνα, Καρλόβασι Σάμου και στις εξορίες: Κοντοπούλι Λήμνου, Αϊ - Στράτης, Μακρόνησος, Γυάρος, Λέρος.

Το βιβλίο συγκροτείται με τα εξής δεκατρία κεφάλαια: «Μονεμβάσια» (η γέννησή του, το πατρικό του, τα παιδικά χρόνια και το δημοτικό σχολείο). «Ρίζες» (μαρτυρία της αγαπημένης αδελφής του Λούλας, το γυμνάσιο, τις σπουδές στην Αθήνα). «Αθήνα 1925-1930» (βιοποριστικός αγώνας, πρώτες ποιητικές ασκήσεις, φυματίωση). «Πράξη διαμαρτυρίας» (η πρώτη κοινωνική διαμαρτυρία του, το 1930, για τις άθλιες συνθήκες στο Ασυλο Φυματικών Καψαλώνας, στα Χανιά). «Επιτάφιος» (μύησή του στις κομμουνιστικές ιδέες, ο «Επιτάφιος» και η δημοσίευσή του στον «Ριζοσπάστη»). «1940-1945: Κατοχή, Αντίσταση, απελευθέρωση). «Πορεία ζωής - εξορίες: 1948 Κοντοπούλι, 1949 Μακρόνησος, 1950 Αϊ Στράτης, 1967-1968 Γυάρος - Λέρος). «Οικογένεια» (Η Φαλίτσα και η Ερη). «Σπίτι Αθήνας». «Εικαστικό έργο» (σχέδια, σκίτσα, ακουαρέλες, κραγιόνια, κεραμική, πέτρες, κόκαλα, ρίζες). «Χρονολόγιο» (βιο-εργογραφικά στοιχεία). «Συντελεστές της αυτοβιογραφικής ταινίας» (Γ. Σγουράκης, Κ. Αριστόπουλος, Μ. Θεοδωράκης, Χρ. Λεοντής, Αλέκα Παΐζη, Ν. Γαρδέλης, Β. Κυριακόπουλος, Γ. Κριαράκης, Κ. Στυλιάτης, Η. Σγουράκη). «Ενδεικτική δισκογραφία» (μελοποιημένα ποιήματά του).

Μνήμη Βασίλη Τσιτσάνη

«Τίποτα δεν αγνόησα στα τραγούδια μου, διότι κι αυτό το θεωρούσα χρέος. Εγραψα για την Ελλάδα, για τη φτώχεια, για τη γυναίκα, για την εργατιά, για τον πόνο, για την αδικία, για το χαμό, για τη φυγή, για τη λευτεριά, για τον πόθο, για το ανικανοποίητο. Και πού δε φτερούγισε η φαντασία μου όλα αυτά τα χρόνια...». Με τα μελωδικά «φτερουγίσματα» της μεγάλης τέχνης του, ο Βασίλης Τσιτσάνης ύμνησε την ψυχή του λαού, τραγούδησε τη ρωμιοσύνη, χτίζοντας, νότα τη νότα, στην καρδιά της την απέραντη μουσική του. Το τεράστιο σε μέγεθος και ποιότητα έργο του «σμίλεψε» με μοναδικό τρόπο το «πρόσωπο» της Ελλάδας των αδικημένων, των περήφανων, του λαού. Συνθέτης, στιχουργός, τραγουδιστής, άνοιξε νέους ορίζοντες στο λαϊκό τραγούδι και έγινε δάσκαλος των μετέπειτα τραγουδοποιών και μουσικών. Ανάμεσα στα τραγούδια του, ο «εθνικός ύμνος» του λαϊκού μας τραγουδιού, η «Συννεφιασμένη Κυριακή», εμπνευσμένη από «τα τραγικά περιστατικά που συνέβαιναν τότε στον τόπο μας, με την πείνα, τη δυστυχία, το φόβο, την καταπίεση, τις συλλήψεις, τις εκτελέσεις». Στην 50χρονη δημιουργία του, έγραψε περίπου 1.000 τραγούδια, που ερμήνευσαν οι Μπέλλου, Τσαουσάκης, Στελλάκης, Γεωργακοπούλου, Χασκίλ, Κερομύτης, Χατζηχρήστος, Παγιουμτζής κ.ά.

Την Κυριακή (18/1) συμπληρώνονται 25 χρόνια από το θάνατο του σπουδαίου λαϊκού δημιουργού, που μένει αθάνατος στην καρδιά μας. Τα παιδιά του, Βικτωρία και Κώστας, και οι εγγονές του, Ζωή και Αννα, στις 12 μ., θα τελέσουν μνημόσυνο, στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, στον τάφο του.

Εικαστική αναδρομή

Το βιβλίο «Βασίλης Καζάκος. Ζωγραφική - Χαρακτική», παρουσιάζεται σήμερα (7 μ.μ.) στο Βυζαντινό Μουσείο (Βασ. Σοφίας 22). Θα μιλήσουν οι: Αικατερίνη Πολυμέρου - Καμηλάκη, Θόδωρος Παπαγιάννης, Θάνος Χρήστου, Ελένη Μάργαρη και Λουίζα Καραπιδάκη. Ο καλαίσθητος τόμος παρουσιάζει την αναδρομική εργασία του ζωγράφου, χαράκτη, καθηγητή της ΑΣΚΤ, Β. Καζάκου (1945 - 2006). Την έκδοση κοσμούν πολλά έργα του καλλιτέχνη, από τις πρώιμες δημιουργίες της περιόδου 1965 - 1974, τα ερωτικά, τους τροχούς, τα λούνα παρκ, τα φτερωτά ποδήλατα, τις Κυριακές, τα σπίτια στο Κάστρο, τα μπαρ και αυτοπροσωπογραφίες. Επίσης, για πρώτη φορά δημοσιεύονται τα έργα ζωγραφικής του Β. Καζάκου (λάδια, υδατογραφίες, σχέδια) μαζί με χαρακτικά του: βαθυτυπίες σε Plexiglas και ξύλο, ξυλογραφίες και πρωτότυπες σημειώσεις του. Τα έσοδα της έκδοσης θα διατεθούν για την ίδρυση Μουσείου «Βασίλης Καζάκος», σε διατηρητέο κτίριο στο ιστορικό κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων.

Σελίδες προσφοράς

Ο Σύλλογος Φαρακλάδων «Η Εύγερος» Κεφαλονιάς, που έχει στο ενεργητικό του σημαντική πολιτιστική προσφορά, παρά τους χαλεπούς καιρούς μας, προχωρά στην έκδοση δύο βιβλίων. Το πρώτο, με τίτλο «Τότε που μετρούσαν τις νύχτες τ' άστρα» αναφέρεται στη ζωή και το έργο του αξέχαστου δημοσιογράφου και αγωνιστή, Νίκου Καραντηνού (ήταν Κεφαλονίτης και επίτιμο μέλος του συλλόγου). Συγγραφέας του βιβλίου είναι η Ρίτα Τσιντίλη - Βλησμά. Το δεύτερο, με τίτλο «Οι Ριζοσπάστες» αναφέρεται στο θεατρικό έργο του Κώστα Κριτσίνη, πρώην νομάρχη Κεφαλονιάς μετά τη μεταπολίτευση, στο οποίο αποτυπώνεται ο αγώνας του λαού και κυρίως των ριζοσπαστών (το είχε ανεβάσει ο θίασος Νίκου Χατζίσκου- Τιτίκας Νικηφοράκη). Ο σύλλογος ευελπιστεί στην ενίσχυση αυτής της εκδοτικής προσπάθειας από τους φίλους του πολιτισμού, σημειώνοντας ότι τα οικονομικά του «είναι σε μηδενική θέση».

Στις 26 Γενάρη (7μ.μ.), ο Σύλλογος οργανώνει εκδήλωση για τα 50χρονα της Κουβανικής Επανάστασης, που θα πραγματοποιηθεί, υπό την αιγίδα της πρεσβείας της Κούβας, στο θέατρο «Περοκέ». Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα θα συμμετέχουν η Μεικτή Χορωδία, το χορευτικό, το μουσικό και το θεατρικό τμήμα του συλλόγου. Είσοδος ελεύθερη.

Στο πλαίσιο της αναδρομικής έκθεσης «Γενέθλιον - Τα ογδοντάχρονα του Βλάση Κανιάρη», που παρουσιάζεται στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1), στις 17, 18/1 (1 μ.μ.) και στις 22/1 (9 μ.μ.), θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις από τον επιμελητή της έκθεσης Μάνο Στεφανίδη.

Στο πλαίσιο της έκθεσης «Απόφοιτοι της Σχολής Καλών Τεχνών 2007 - 2008», αύριο (1μ. μ.) στο αμφιθέατρο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα: «Κινητικότητα, υποδοχή και προώθηση του καλλιτεχνικού έργου». Επίσης, στις 8μ.μ θα εγκαινιαστεί η έκθεση των αποφοίτων, ενώ στις 25/1 (11.30π.μ.), το τρίο «ΙΑΜΑ» (Γιάννης Ανισέγκο - φλάουτο, Μαρία Ανισέγκου - τσέλο και Αντώνης Ανισέγκο - πιάνο) θα ερμηνεύσει έργα σύγχρονων Ελλήνων συνθετών (Δ. Παπαγεωργίου, Π. Μιχαηλίδη, Λ. Χατζηλεοντιάδη, Π. Κόκορα κ.ά.).

Το ροκ ορατόριο «Ζαν Ντ' Αρκ - ένα ορατόριο για τα θαύματα» του Βελισάριου Καπότσι παρουσιάζεται στις 21/1, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη και ενορχήστρωση Αντώνη Μιτζέλου. Στο ρόλο της Ζαν Ντ' Αρκ, η Εβελίνα Παπούλια, ενώ σε ρόλο αφηγητή και βασιλιά, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Ερμηνεύουν επίσης: Κώστας Ζαχαράκης, Αγγελική Καθάριου, Μαργαρίτα Συγγενιώτου κ.ά.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Μουσική Συνάντηση Νέων Ερμηνευτών» που διοργανώνει το «Αετοπούλειο» Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Χαλανδρίου (Φιλ. Εταιρείας και Τομπάζη 18 - Χαλάνδρι), θα πραγματοποιηθεί (14/1, 8 μ.μ.), αφιέρωμα στον συνθέτη Περικλή Κούκο. Στο πιάνο θα είναι ο Δημήτρης Κούκος και η Στέλλα Κούκου, στο βιολί ο Πέτρος Τσέλας. Την εισήγηση θα κάνει ο ίδιος ο συνθέτης Περικλής Κούκος. Είσοδος ελεύθερη.