ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 13 Σεπτέμβρη 2001
Σελ. /32
ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΥΤΣΙΛΗΣ
«Στους δρόμους του αγώνα»

Αγώνας στα χρόνια της Κατοχής, στον Εμφύλιο, στις φυλακές, στις εξορίες και μετά στη δυσκολοπάλευτη καθημερινότητα. Να κατακτηθεί ο επιούσιος, να «θεμελιωθεί» η οικογένεια.

Ολ' αυτά πρέπει να τα πληροφορηθεί ο μεγάλος αδελφός Γιάννης, που είχε στήσει «ευήκοον ους» στο προηγούμενο βιβλίο του Βασίλη Φυτσιλή: «Κουβεντιάζοντας με το Γιάννη». Τώρα ξαναγίνεται μέτοχος της συνέχειας στο δεύτερο βιβλίο του με τον ευφραδέστατο τίτλο: «Στους δρόμους του αγώνα». Ο Γιάννης, ο νεκρός αγωνιστής αδελφός «καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ από τους τελευταίους μαχητές του που συνέχιζαν μέχρι τα μέσα του 1950 τον ηρωικό αγώνα τους στο χώρο της Καρδίτσας για να πιαστεί τελικά... ύστερα από προδοσία και να δολοφονηθεί, τον εκτέλεσαν χωρίς δίκη, στρατός και παρακρατικοί».

Η εξομολόγηση με τη δυνατή, χειμαρρώδη γραφή του συγγραφέα, πότε γυρίζει στα παιδικά του χρόνια, στο χωριό, χρόνια που χάραξαν την πορεία του, με τη χαρισάμενη πνοή των βουνών και του κάμπου, την ευλογία του ζεστού ψωμιού και την θαλπωρή του χωριάτικου σπιτιού. Βουκολικές εικόνες από την αγροτιά, το κυνήγι και τις συντροφιές στα κατοπινά χρόνια της ελευθερίας, που στα διαλείμματα όλοι τους θυμούνται και επιστρέφουν στην εποχή της Εθνικής Αντίστασης, στον Εμφύλιο, ιστορώντας ο καθένας τη δική του συμμετοχή και των γνωστών του, έτσι που υφαίνεται μεθοδικά ο καμβάς της ιστορίας στη γενέτειρα του Βασίλη Φυτσιλή.

Σιγά - σιγά η «οικοδομή» ολοκληρώνεται με παιδιά και μ' εγγόνια και κάθε χρονιά ξαναζωντανεύει με την ηχηρή φωνή του συγγραφέα στις επετείους μνήμης.

Η φύση προίκισε αυτόν τον αξιότατο λογοτέχνη («νομίζω πως η αξία του λογοτεχνικού έργου του Φυτσιλή είναι η κοινωνική "θέση" του, μια θέση που δεν υπαγορεύεται από τον ίδιο το συγγραφέα, αλλά αποστάζεται και κρυσταλλώνεται σιγά - σιγά, μέσα απ' τα δρώμενα και περνάει απ' την ψυχή των ηρώων του, στην ψυχή των ηρώων του στην ψυχή του αναγνώστη του» - Ν. Παπανδρέου) και με την εκφραστική δεινότητα των εικαστικών τεχνών ζωγραφική και γλυπτική. Εμπνευστής του η θεσσαλική φύση κι οι κάτοικοί της (δάσκαλός του ο Γιολδάσης), η ειρήνη, η λευτεριά. Ηρώα του και μνημεία διακοσμούν τη Σέκλιζα, Καρδίτσα, Νιάλα, Μάνη.

Πλούσια σοδειά, πλατιά αισθήματα βαθιά ριζωμένα στην όμορφο λόγο, ν' ανασάνουν οι μνήμες και να μη λησμονηθούν. (Εκδόσεις «ΕΝΤΟΣ»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ


Ο ήρωας που τον έλεγαν «Μικρόβιο»

«ΒΑΛΕ ΝΑ ΦΑΜΕ ΛΟΙΠΟΝ!!/ ΚΟΥΒΑΛΤΑΣ `Η ΤΑΡΑΣ/ ΑΠΟΦΑΓΙΑΣ `Η ΕΝΑΜΙΣΙ ΤΑΡΑΣ/ ΜΙΚΡΟΒΙΟ Ή ΕΝΑ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΑΡΑΣ/ ΚΑΙ ΣΙΑ». Παράξενες λέξεις, θα πει ο αναγνώστης αυτού του σημειώματος. Ποιο το νόημα, πού, πότε, γιατί, από ποιους γράφτηκαν, αν αστειολογούν, σοβαρολογούν, ονοματολογούν, συνθηματολογούν, αξίζει να το μάθει καθείς, διαβάζοντας το βιβλίο του Βασίλη Σ. Τσοτσώνη «Γιώργος Βουβαλέας - "Μικρόβιο" (Ο διανοητής, ο οραματιστής, ο ηρωικός αγωνιστής)». Το βιβλίο, το οποίο αποτελεί συγκινητική μνημόσυνη απαθανάτιση από τον Β. Τσοτσώνη του εξαδέλφου του Γ. Βουβαλέα, αλλά και άλλων συναγωνιστών του, κυκλοφόρησε ο ίδιος ο συγγραφέας (τηλ. 77.72.866).

Είναι αδύνατον ένα σημείωμα να συνοψίσει όσα διηγείται το βιβλίο για το βίο, τη δράση, το θάνατο - σε νεαρότατη ηλικία - του φτωχόπαιδου από την Καλαμάτα, ορφανού από μάνα, υιοθετημένου από θείο του, Γιώργου Βουβαλέα. Ενός μικρόσωμου και αεικίνητου και γι' αυτό αποκαλούμενου «Μικρόβιο». Ενα «μικρόβιο», που με την - τερατώδη για το νεαρό της ηλικίας του - μόρφωσή του, το ταλέντο του στο γράψιμο (από τα μαθητικά του χρόνια δημοσιογραφούσε και μεταπολεμικά συνεργαζόταν με την ΕΑΜική εφημερίδα «Ελεύθερη Μεσσηνία», όπως σημειώνει προλογικά ο αντιστασιακός, επίτιμος δικηγόρος και συγγραφέας Φίλιππος Τσετσέκος), την ευφυία, την ευγλωττία, τη λεβεντιά, τις αταλάντευτες ιδέες του, την ανατρεπτική δράση του, αποτελούσε κίνδυνο για τους Γερμανούς κατακτητές, τους ντόπιους συνεργάτες τους. Γενικότερα, την άρχουσα τάξη, γιατί, όπως λέγανε όσοι τον ήξεραν, «όποιον πλησίαζε τον μπόλιαζε με το μικρόβιο του κομμουνισμού».

Λιγοστά στοιχεία της δράσης του Γ. Βουβαλέα γνωρίζαμε από το σπουδαίο ιστορικό βιβλίο του Αρίστου Καμαρινού «Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Πελοπόννησο 1946-1949». Τώρα, το βιβλίο του Βασίλη Σ. Τσοτσώνη προσφέρει στην ιστοριογραφία, σχεδόν πληρέστατα, το «πορτρέτο» των αγώνων, της ζωής και του τέλους του Γ. Βουβαλέα. Ο Γ. Βουβαλέας υπήρξε μέλος της ΟΚΝΕ, γραμματέας της ΕΠΟΝ Μεσσηνίας, μέλος του Συμβουλίου Περιοχής Πελοποννήσου της ΕΠΟΝ, πρωτοπόρο μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Μεσσηνίας του ΚΚΕ στα χρόνια του Εμφυλίου. Ο Γ. Βουβαλέας συνελήφθη και φυλακίστηκε από την Ασφάλεια, απέδρασε με άλλους συντρόφους του, αλλά εντοπίστηκε η κρυψώνα του και δολοφονήθηκε στις 17 Αυγούστου του 1947.

Το βιβλίο παρέχει, όμως, και άλλα στοιχεία. Για τους συναγωνιστές και τη γιάφκα του στην Καλαμάτα, στο μαγαζί υποδημάτων του Γιώργου Τσοτσώνη. Για τις ηρωικές μάχες του ΕΛΑΣ στην περιοχή. Για την περίοδο της απελευθέρωσης. Για τις διώξεις των αγωνιστών που ακολούθησαν και τα άρθρα - καταγγελίες του «Μικρόβιου» ενάντια στις διώξεις. Για την παράνομη δράση και άλλων κομμουνιστών. Για το χαφιέδικο παρακράτος στην περιοχή Μεσσηνίας. Για τις δίκες, καταδίκες, εξορίες και τις εκτελέσεις αρκετών αγωνιστών. Στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας περιέλαβε δώδεκα μελετητικά άρθρα του Β. Βουβαλέα (ονειρευόταν να γίνει δάσκαλος) με θέμα την Παιδεία, τα οποία δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Θάρρος» της Καλαμάτας (19/2-7/3/1946).


Α. Ε.


ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΤΖΙΑΣ
«Συνεργούντος του καιρού»

Καταξιωμένος εικαστικός καλλιτέχνης ο Μ. Βατζιάς (συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, Μπιενάλε, ομαδικές και ατομικές), κατορθώνει να μας αιφνιδιάσει με τη δόκιμη ποίησή του στη συλλογή «Συνεργούντος του καιρού».

Με γραφή που επιχειρεί μια ενδοσκόπηση πλούσια σε «εικόνες» και χρώματα, δίνει προβάδισμα στο λόγο. Σ' ένα λόγο αληθινό και επίκαιρο.

Η γλώσσα του διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο, ενώ τα ποιητικά ευρήματα σχηματίζουν συνθέσεις εικονοπλαστικές. Το «φως» διατρέχει τη σκέψη, το στοχασμό, την εικόνα.

Ο Μ.Β. αποδείχνεται μεστός ποιητής, που μοιράζεται με τον αναγνώστη του τις ευαίσθητες στιγμές του, για ό,τι πονάει και τη διαμαρτυρία του για ό,τι άσχημο και αντιπνευματικό της άνυδρης εποχής μας.

Αισθαντικός ο Μ.Β. κινείται επάξια και στο χώρο της ποίησης: «Ετσι σαν πρόσωπο ήταν η θάλασσα / Σαν δέρμα προσώπου σιωπηλού / που το πλησίασα πιο κοντά / ως την ακινησία. / Μα γύρισα προς τη στεριά / στην πλάτη μου όλα τ' άλλα/». (Εκδόσεις Καστανιώτης).


Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ


ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Ο «Εξάντας» πλούτισε την αξιέπαινη, πολυάριθμων τίτλων, καλαίσθητη και πανόδετη σειρά «Αρχαίοι συγγραφείς» με τα βιβλία: «Διογένης ο κυνικός» (ο Διογένης έζησε τον 4ο π.Χ. αιώνα στην Κόρινθο και την Αθήνα. Ο Πλάτωνας τον χαρακτήριζε «μαινόμενο Σωκράτη»). Μετάφραση Νίκος Τούσης. Το έργο του διαδόχου του Αριστοτέλη στην Περιπατητική Σχολή Θεόφραστου «Χαρακτήρες (Αρίστων ο Κείος - Για την αλαζονεία. Σάτυρος - Περί χαρακτήρων)» (μετάφραση Σταύρος Γκιργκένης).

- Το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης κυκλοφόρησε το ιστορικό της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών Πολύμνιας Αθανασιάδη «Ιουλιανός (Μια βιογραφία)» (καλλιτεχνική επιμέλεια Λίκας Φλώρου). Ο τόμος (357 σελ.) εικονογραφείται με 25 ασπρόμαυρες και 15 έγχρωμες φωτογραφίες.

- Το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας - Τμήμα Υποστήριξης και Προβολής της Ελληνικής Γλώσσας (Καραμαούνα 1 - Πλ. Σκρα, 55132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη, Συγγρού 56 - 11742 Αθήνα) κυκλοφόρησε: Τον τόμο (σελ. 440) «Η διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης δεύτερης γλώσσας: Αρχές - Προβλήματα - Προοπτικές» σε επιμέλεια Νιόβης Αντωνοπούλου - Αναστάσιου Τσαγγαλίδη - Μαρίας Μουμτζή. Το βιβλίο που απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης δεύτερης και μητρικής γλώσσας, περιέχει 56 εισηγήσεις ειδικών επιστημόνων. Τον τόμο «Γλώσσα, Γλώσσες στην Ευρώπη» και περιλαμβάνει κείμενα έξι Ελλήνων και ξένων επιστημόνων.

- Το «Εντός» κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο διηγημάτων της δημοσιογράφου και συγγραφέως Κούλας Καραμηνά - Πόθου «Βγαίνω, τα φυλάς», το οποίο ξαναγυρνά σε ανθρώπινες εποχές, γειτονιές και αξίες που «πνίγηκαν» από την άναρχη, τερατώδη δόμηση, την αντιπαροχή, την εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης ζωής.

- Το «University Studio Press» κυκλοφόρησε τη μελέτη του Λουίτζι Ζόγια «Υβρις και Νέμεσις (Ψυχολογία και όρια της ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού)» (μετάφραση - επιμέλεια Μελής Μελετιάδης).

- Ο Π. Τραυλός κυκλοφόρησε το βιβλίο του Αμορι ντε Ριανκούρ «Γυναίκες και εξουσία» (αναφέρεται σε επώνυμες γυναίκες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα). Μετάφραση Νέστορας Χούνος.

- Ο «Πατάκης» κυκλοφόρησε: Τη μελέτη του Γάλλου ελληνιστή, προέδρου του Γαλλικού Ινστιτούτου του Αρχαίου Θεάτρου Πασκάλ Τιεσί «Ο Αριστοφάνης και η αρχαία κωμωδία» (μετάφραση Γ. Φ. Γαλάνης. Το μυθιστόρημα του Μάριο Βάργκας Γιόσα «Μητριάς εγκώμιο» (μετάφραση Χριστίνα Θεοδωροπούλου). Το μυθιστόρημα του Λέζλι Πόουλς Χάρτλυ «Ο σοφέρ της λαίδης Φράνκλιν» (μετάφραση Φώντας Κονδύλης).

- Ο «Ενάλιος» κυκλοφόρησε: Το ιστορικό δοκίμιο του Μάθιου Ντίλον «Προσκυνητές και ιερά προσκυνήματα στην αρχαία Ελλάδα» (μετάφραση Γιώργος Κουσουνέλος). Το βιβλίο της καθηγήτριας Κοινωνιολογίας Ζερμέν Γκριν «Ολοκληρωμένη γυναίκα» (μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη).

- Ο «Κέδρος» κυκλοφόρησε: Μετά θάνατον, το βιβλίο του αξέχαστου Νίκου Μπακόλα «Το ταξίδι που πληγώνει (και άλλα διηγήματα)». Το πολιτικό μυθιστόρημα του πολυβραβευμένου Ουρουγουανού Εδουάρδο Γκαλεάνο «Το βιβλίο των εναγκαλισμών» (μετάφραση Μελίνα Παναγιωτίδου). Το ιστορικό μυθιστόρημα της Σέρβας Λιλιάνα Χαμπιάνοβιτς Τζόνροβιτς «Μνήμες γυναικών» (μετάφραση Σλομποντάνκα Ζίλιχ). Το βιβλίο της Μιρέλλας Παπαοικονόμου «Παράθυρο στον ήλιο» (αφηγηματική απόδοση Μυρτώ Κόντοβα).

- Η «Αγκυρα» κυκλοφόρησε το βιβλίο της ηθοποιού Σπεράντζας Βρανά «Ο οργανισμός του μπράβο» (αφορά την πορεία της ελληνικής επιθεώρησης. Το βιβλίο εικονογραφείται με φωτογραφίες ηθοποιών και παραστάσεων).

- Ο «Μανδραγόρας» κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή του Σταύρου Μίχα «Θηρευτής εκτός ορίων».

- Ο γνωστός διατροφολόγος Κώστας Μπαζαίος κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Τι να φάμε σήμερα; (με οδηγίες για το πρωινό, το γεύμα και το δείπνο)» (εικονογραφημένος οδηγός διατροφής για όλες τις ημέρες του χρόνου) (εκδόσεις «Υγεία», Ιουλιανού 15, τηλ. 88.34.881).

- Τα «Νέα Σύνορα» Α. Α. Λιβάνης κυκλοφόρησαν το μυθιστόρημα της Νίνε Μοατί «Αυτά που θέλει η αγάπη» (μετάφραση Βέρα Δαμόφλη). Το μυθιστόρημα της Ρονθάν Λουμ Μακούν «Χίλια κομμάτια χρυσού» (μετάφραση Γιάννης Καστανάρας).

- Η «Εριφύλη» κυκλοφόρησε το ποιητικό βιβλίο του Θ. Π. Ζαφειρίου «Αντίγραφα χωρίς πρωτότυπο» Θ. Π. Ζαφειρίου: Τριπόλεως 26, 15231 Κ. Χαλάνδρι).

- Κλυταιμνήστρας Τζαβάρα «Στη δίνη του πεπρωμένου» (μυθιστόρημα, εκδόσεις «Νουμάς» - Πύργος 2000).

- Τάκη (Δημ.) Π. Χιουρέα (προέδρου ΣΕ Τοπικών Οργανώσεων Ελλάδας (Επαρχιωτών): «Η ζωή στην Καλαμάτα και την περιοχή της (Η ελληνική επαρχία)» (διάθεση βιβλιοπωλείο Δημ. Παπαδήμα, Ιπποκράτους 8).

- Τάσου Γκάγκα «Μια τυχαία συνάντηση» (μυθιστόρημα, εκδόσεις «Οδός Πανός»).

- Σταύρου Βλοντάκη «Τα κατορθώματα του αστυνόμου Γιαλαντζή (αστυνομικά ευθυμογραφήματα)» (Αθήνα 2001).

- Νίκου Καραβέλου «Τόπος καταγωγής» (ποίηση, Αθήνα 2000).

- Λευτέρη Γ. Ροδουσάκη «Μετεωρίτες» (ποιήματα, Αθήνα 2001).

- Τούλας Μπούτου «Ο έρωτας ήρθε το φθινόπωρο» (μυθιστόρημα, Τ. Μπούτου: Ακτή Τρ. Μουτσοπούλου 8, 18535 Πειραιάς.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ