ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 13 Ιούνη 2010
Σελ. /32
ΥΓΕΙΑ
Καταφύγιο για υπερκέρδη

Μεγάλη αύξηση της παραγωγής, ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της κερδοφορίας τα τελευταία χρόνια

Με τις νέες αποφάσεις, οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν απ' την τσέπη τους ακόμα και για 200 Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, φάρμακα ευρείας κατανάλωσης, όπως το ντεπόν

Eurokinissi

Με τις νέες αποφάσεις, οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν απ' την τσέπη τους ακόμα και για 200 Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, φάρμακα ευρείας κατανάλωσης, όπως το ντεπόν
«Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ο τομέας των φαρμάκων θεωρείται παραδοσιακά σχετικά ασφαλές "καταφύγιο" για τους επενδυτές».

Η διαπίστωση ανήκει στον Κ. Φρουζή, που από τη θέση του αντιπροέδρου της «Novartis Hellas», της θυγατρικής που διατηρεί στη χώρα μας η γνωστή πολυεθνική στο χώρο των φαρμάκων, έδωσε πέρσι συνέντευξη στην εφημερίδα «Κέρδος» και απαντά σε ερώτηση για τις επιπτώσεις που έχει στον κλάδο η οικονομική κρίση. Η απάντηση είναι σαφής: Η φαρμακοβιομηχανία είναι καταφύγιο για τα επιχειρηματικά κέρδη!

Ο Θ. Χαραμής, διευθύνων σύμβουλος του «Υγεία», που ανήκει στον όμιλο της MIG του Βγενόπουλου, λέει το ίδιο ακριβώς πράγμα με διαφορετικά λόγια: «Η ιδιωτική Υγεία είναι ένας αμυντικός κλάδος και θεωρείται ο τελευταίος που θα υποστεί επιπτώσεις από την οικονομική κρίση».

Και οι δύο παραπάνω παράγοντες, μάνατζερ είναι οι άνθρωποι, τη δουλειά τους κάνουν. Αξιολογούν την κατάσταση με βάση τα επιχειρηματικά κριτήρια και από τη στιγμή που κρίνουν ότι ο τομέας που δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις που εκπροσωπούν είναι «καταφύγιο» κερδοφορίας, ή ότι θα είναι ο τελευταίος που θα χτυπηθεί από την κρίση, απλά το λένε.

Ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα

Ας αναλογιστούμε, όμως, τι ακριβώς κρύβεται πίσω από αυτές τις φράσεις. Ας συνειδητοποιήσουμε την κατάντια - περί κατάντιας πρόκειται - της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Ολόκληροι λαοί και μαζί τους εκατομμύρια εργαζόμενοι στη δική μας χώρα στενάζουν από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, κι όμως μέσα σε αυτόν το χαλασμό, μέσα σ' αυτή τη λαίλαπα που έχει ξεσπάσει ενάντια στους εργαζόμενους, κάποιοι εξακολουθούν να νιώθουν ασφαλείς. Οχι απλά για την επιβίωσή τους, ούτε επειδή θα καταφέρνουν να διατηρήσουν τη θέση που είχαν μέχρι σήμερα, αλλά για την παραπέρα ισχυροποίησή τους, για την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των κεφαλαίων τους. Γιατί; Επειδή στον καπιταλισμό η Υγεία του κοσμάκη έχει μετατραπεί σε μια ιδιαίτερα προσοδοφόρα φάμπρικα, η οποία, βρέξει - χιονίσει, θα συνεχίσει να αποσπά όλο και μεγαλύτερα κέρδη. Επειδή, όπως πολύ εύστοχα τονίζει το ΚΚΕ, «το φάρμακο στον καπιταλισμό αποτελεί ένα ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα, όπου τα μέσα παραγωγής του, η διακίνησή του, όπως και η έρευνα, βρίσκονται στα χέρια, στην ιδιοκτησία ορισμένων κεφαλαιοκρατών, για να εξασφαλίζουν κέρδη και υπερκέρδη».

Το γεγονός ότι ο κλάδος του φαρμάκου σε διεθνές επίπεδο αποτελεί κλάδο εξασφαλισμένων κερδών, πυροδοτεί και τις συνεχείς ανακατατάξεις που γίνονται στο χώρο, με στόχο τη συγκέντρωση των κεφαλαίων και τη συγκεντροποίηση της παραγωγής σε όλο και λιγότερα χέρια. Ηδη τις τελευταίες δεκαετίες, μια μικρή ομάδα φαρμακευτικών πολυεθνικών, μέσα από διαδικασίες εξαγορών και συγχωνεύσεων, ελέγχει το μεγαλύτερο όγκο της παραγωγής και διακίνησης φαρμάκων. Παράλληλα, με τη δύναμη που έχουν αποκτήσει, στην ουσία, χειραγωγούν απευθείας τον προσανατολισμό και το εύρος της έρευνας, αλλά και τις εξελίξεις όχι μόνο στους κλάδους της Υγείας γενικά, αλλά και της ίδιας της ιατρικής. Στην πραγματικότητα, αντί οι ανάγκες της κοινωνίας για ανάπτυξη της ιατρικής στην υπηρεσία του λαού να προσδιορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας του κλάδου της παραγωγής φαρμάκων, οι πολυεθνικές του κλάδου και η δική τους κερδοφορία καθορίζουν τις εξελίξεις στο χώρο της ιατρικής.

Το 2009, εκτιμήθηκε ότι για τον κλάδο του φαρμάκου ήταν χρονιά μεγάλων επιχειρηματικών κινήσεων και συμφωνιών, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για εξελίξεις, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο επηρεάζουν και τα υποκαταστήματα των πολυεθνικών στην Ελλάδα, αφού οι περισσότερες από αυτές έχουν δημιουργήσει στη χώρα θυγατρικές εταιρείες.

Ανάμεσα στις σημαντικότερες ανακατατάξεις που έγιναν πέρσι ήταν η εξαγορά της «Wyeth» (ΗΠΑ) από την «Pfizer» (ΗΠΑ) αντί τιμήματος 64 δισ. δολαρίων. Ακόμα η εξαγορά μεγάλου πακέτου (44%) της βιοτεχνολογικής εταιρείας «Genentech» από τη «Roche», αντί 47 δισ. δολαρίων. Το 2009 συγχωνεύτηκαν οι αμερικανικές «Merck» και «Schering-Plough» δημιουργώντας ένα τεράστιο μονοπώλιο, το οποίο, όπως αυτοδιαφημίζεται, αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη φαρμακευτική εταιρεία στον κόσμο.

Δυναμική εξέλιξη

Στη χώρα μας ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει ιδιαίτερα σημαντική ανάπτυξη. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που από το Γενάρη του 2009 η Στατιστική Υπηρεσία τον καταχωρεί στα στοιχεία της ως ξεχωριστό κλάδο της μεταποίησης, με την κωδική ονομασία βασικά φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, ο όγκος παραγωγής στον κλάδο, το μήνα Δεκέμβρη κάθε χρόνου, παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια την παρακάτω εξέλιξη:

  • 2006: αύξηση 20%
  • 2007: αύξηση 23,3%
  • 2008: αύξηση 6,5%
  • 2009: αύξηση 12%

Ο κλάδος, δηλαδή, συνολικά, μέσα στην τετραετία παρουσίασε αύξηση της τάξης του 76,5%! Για να κατανοήσουμε τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει αυτή η αύξηση, να σημειώσουμε ότι στο αντίστοιχο διάστημα η εξέλιξη του συνόλου της παραγωγής στους κλάδους της ελληνικής μεταποίησης σημείωσε κάμψη που φτάνει το 17,3%. Σύμφωνα με την εξέλιξη που παρουσιάζει ο κλάδος από το 2005 και μετά, κατατάσσει τη φαρμακοβιομηχανία ως τον κλάδο με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη μεταξύ των 23 κλάδων της μεταποίησης.

Αν ψάξει κανείς τους λόγους που ευνοούν τον κλάδο στην ανοδική του πορεία, μπορεί να διαπιστώσει αρκετούς, μεταξύ των οποίων:

Η δεδομένη κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, η οποία κινείται στην όλο και μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών της Υγείας και των παραγωγικών κλάδων που στηρίζουν τη Δημόσια Υγεία, κάτι που οδηγεί σε συνεχή βελτίωση της αποδοτικότητας - κερδοφορίας των φαρμακοβιομηχανιών.

Οι συνεχώς διευρυνόμενες πωλήσεις - προμήθειες των φαρμακοβιομηχάνων προς τα κρατικά νοσοκομεία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, κατά τη δεκαετία 1998-2008, η λεγόμενη φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε από το 1,8 δισ. ευρώ το 1998, σε 8,1 δισ. ευρώ το 2008! Δηλαδή, το κόστος για τα φάρμακα που πληρώνουμε εμείς και τα ασφαλιστικά μας ταμεία, μέσα σε μια δεκαετία, εκτινάχθηκε σε ποσοστό 350%!

Ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς. Στα χαρτιά εμφανίζονται περί τις 70 επιχειρήσεις παραγωγής φαρμάκου, ωστόσο το συντριπτικά μεγάλο μέρος των πωλήσεων - κερδών πραγματοποιείται από ελάχιστες εταιρείες. Είναι ενδεικτικό ότι οι 4 μεγαλύτερες του κλάδου («Αλάπις», «Πφράιζερ», «Βιανέξ» και «Νοβάρτις») διαθέτουν το 67% του συνολικού ενεργητικού, ενώ οι 20 πρώτες το 92%!

Κέρδη, κέρδη, κέρδη...

Το μεγάλο ποσοστό υπεραξίας που καταφέρνουν και αποσπούν από τους εργαζόμενους οι φαρμακοβιομήχανοι. Αν και δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία, είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με ανάλυση του ΙΟΒΕ, «η παραγωγικότητα (προστιθέμενη αξία παραγωγής προς αριθμό απασχολουμένων) στο φαρμακευτικό κλάδο το 2005 διαμορφώθηκε στα 50.817 ευρώ ανά εργαζόμενο».

Τα αισθητά καλύτερα αποτελέσματα, συγκριτικά με το μέσο όρο που ισχύει στους κλάδους της μεταποίησης, σε δείκτες, όπως, τα περιθώρια μεικτού και καθαρού κέρδους και της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων. Για παράδειγμα, η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων το 2008 ήταν 5,5% για το σύνολο της μεταποίησης, ενώ για τον κλάδο του φαρμάκου διαμορφώθηκε στο 10,4%. Την ίδια χρονιά τα περιθώρια μεικτού κέρδους για το σύνολο της μεταποίησης ήταν 18,8%, ενώ για τον κλάδο του φαρμάκου 37,1%. Ακόμα θεαματικότερα είναι τα αποτελέσματα για τα καθαρά κέρδη, αφού στη μεταποίηση συνολικά διαμορφώθηκαν στο 2,6% των πωλήσεων, αλλά στον κλάδο του φαρμάκου στο 7,6%.

Η υψηλή κερδοφορία, ακόμα και σε συνθήκες κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι τη διετία 2007-2008, οι 4 μεγαλύτερες εταιρείες σημείωσαν επίσημα καθαρά κέρδη περί τα 400 εκατομμύρια ευρώ, που αποτελούν πάνω από το 85% των κερδών του κλάδου. Τα κέρδη των 30 πρώτων έφτασαν τα 518 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 96% των κερδών του κλάδου.

Ενδεχομένως να πρόκειται για τον κλάδο που ανάλογα με το μέγεθός του πραγματοποιεί τις περισσότερες εξαγωγές προϊόντων, ενώ ταυτόχρονα τα φαρμακευτικά είδη βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των εισαγωγών σε σχέση με την κατανάλωση φαρμάκων. Πρόκειται για μια κατάσταση που υπάρχει και συνεχώς διευρύνεται εξαιτίας της επιλογής που έχουν οι φαρμακοβιομήχανοι να εξάγουν φάρμακα σε χώρες με υψηλότερες τιμές πωλήσεων, ενώ την ίδια στιγμή φάρμακα που παράγονται στην Ελλάδα τα εισάγουν οι φαρμακοβιομήχανοι επειδή τα εξασφαλίζουν φτηνότερα σε άλλες αγορές.

Ο κατάλογος των ...επιδόσεων του κλάδου και των επιχειρηματιών - εκπροσώπων του δεν έχει τέλος. Οπως δεν μπορεί να θεωρείται ότι με την παράθεση των παραπάνω στοιχείων τελειώνει η πρόκληση να προσφέρονται δυνατότητες πλουτισμού από την παραγωγή και τη διακίνηση ενός αγαθού, όπως είναι το φάρμακο. Ενός αγαθού, που αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της ιατρικής και της πολιτικής προστασίας της Δημόσιας Υγείας, η οποία σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παραδίνεται στην επιχειρηματική δράση.


Κ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ