ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 13 Γενάρη 2018 - Κυριακή 14 Γενάρη 2018
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΠΓΔΜ
Το χρονικό των εσωτερικών εξελίξεων ... σε «ευρωΝΑΤΟικές ράγες»

Τα καθοριστικά γεγονότα στο Κοινοβούλιο των Σκοπίων τον περασμένο Απρίλη, η επικείμενη επίσκεψη Στόλτενμπεργκ και η «ετοιμότητα» της Ελλάδας

Τα επεισόδια στο Κοινοβούλιο των Σκοπίων τον περασμένο Απρίλη αποτέλεσαν θρυαλλίδα ραγδαίων εξελίξεων

Copyright 2017 The Associated

Τα επεισόδια στο Κοινοβούλιο των Σκοπίων τον περασμένο Απρίλη αποτέλεσαν θρυαλλίδα ραγδαίων εξελίξεων
Στις 17 και 18 Γενάρη θα επισκεφτεί τα Σκόπια ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, όπου θα συναντηθεί με την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία. Είναι η πρώτη επίσκεψη γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ από το 2014.

Η πραγματοποίηση της επίσκεψης τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία φανερώνει πολλά για τις εξελίξεις που δρομολογούνται ως προς την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, με ορόσημο τη Σύνοδο Κορυφής του ερχόμενου Ιούλη και με δεδομένο ότι η «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων αποτελεί στρατηγική επιδίωξη των ΗΠΑ και της ΕΕ, ανταγωνιστική προς τα σχέδια της Ρωσίας στην περιοχή.

Βέβαια, ΝΑΤΟ και ΠΓΔΜ είναι παλιοί γνώριμοι, αφού η ιμπεριαλιστική συμμαχία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάλυση της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, όπως και στη μετέπειτα επαναχάραξη των συνόρων στην περιοχή, μαζί με την ΕΕ.

Από το 1995 η ΠΓΔΜ εντάχθηκε στην «εταιρική σχέση για την ειρήνη», τον προθάλαμο του ΝΑΤΟ, και έκτοτε ακολουθεί πορεία σύσφιξης των σχέσεων με την ιμπεριαλιστική συμμαχία, συμμετέχοντας σε αποστολές στο εξωτερικό και προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες σε ΝΑΤΟικές δυνάμεις που βρίσκονται σταθμευμένες στο Κόσσοβο.

Από το 1999, η ΠΓΔΜ κατέχει τον τίτλο της υποψήφιας χώρας - μέλους του ΝΑΤΟ, ιδιότητα που επέτρεψε την ενεργότερη ανάμειξη της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας στα εσωτερικά της, σε αντιπαράθεση κυρίως με τη Ρωσία, που δεν εγκατέλειψε ποτέ την προσπάθεια να ενισχύσει τα οικονομικά και πολιτικά της ερείσματα στη χώρα αυτή.

Σε κάθε περίπτωση, και παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις ΝΑΤΟ - ΠΓΔΜ δεν υπήρξαν ευθύγραμμες, η στρατηγική της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» των Βαλκανίων από την πλευρά ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ έπαιξε και παίζει καθοριστικό ρόλο στις οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις στα κράτη της ευρύτερης περιοχής, όπου και άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις διεκδικούν λόγο και χώρο, με πρώτη απ' όλες τη Ρωσία, διαμορφώνοντας περιβάλλον «κινούμενης άμμου» για τους λαούς.

Τα γεγονότα του περασμένου Απρίλη

Απ' αυτήν τη σκοπιά και κάτω από το φως των εξελίξεων, δεν προκαλεί εντύπωση η δήλωση που έκανε τον περασμένο Απρίλη ο σημερινός πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ και πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, Ζ. Ζάεφ, περιγράφοντας την κατάσταση στη χώρα, αμέσως μετά την εισβολή εθνικιστών διαδηλωτών του κόμματος VMRO - DPMNE, του Ν. Γκρούεφσκι, στον Κοινοβούλιο, όπου διεξαγόταν ψηφοφορία για την ανάδειξη προέδρου της Βουλής. Από τη διαδικασία αυτή, πρόεδρος αναδείχτηκε ο Τ. Τζαφέρι, ο πρώτος Αλβανός πρόεδρος στο Κοινοβούλιο από την ίδρυση της ΠΓΔΜ.

Ο Ζάεφ είχε πει: «Σε ό,τι αφορά στην αυξημένη στρατιωτική παρουσία και τις δηλώσεις του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, καθώς και στις δραστηριότητες της πρεσβείας τους στη χώρα, η ρωσική επιρροή είναι ήδη αισθητή εδώ. Μεταξύ των κατοίκων υπάρχει μια τάση να μειώνεται η στήριξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το ποσοστό αυτής της μείωσης είναι πολύ μικρό, αλλά παρ' όλα αυτά υπάρχει. Θεωρώ ότι αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν, σε ό,τι αφορά στο χαμηλό ενδιαφέρον της ΕΕ και των ΗΠΑ σε αυτήν την περιοχή, η Ρωσική Ομοσπονδία θα έχει περισσότερο χώρο να επιβάλει τα συμφέροντά της».

Ο Ζάεφ, βουλευτές του κόμματός του και των αλβανικών μειονοτικών κομμάτων είχαν προπηλακιστεί από οπαδούς του Γκρούεφσκι. Τα επεισόδια καταγγέλθηκαν από τον γγ του ΝΑΤΟ, ο οποίος κάλυψε πλήρως τις κινήσεις της αντιπολίτευσης, δηλώνοντας: «Η πλειοψηφία των βουλευτών εξέλεξε νέο πρόεδρο του Κοινοβουλίου. Πρόκειται για ένα θετικό βήμα για την επίλυση του τρέχοντος πολιτικού αδιεξόδου. Η δημοκρατική διαδικασία πρέπει να γίνεται σεβαστή».

Η «ανάγνωση» της Ρωσίας

Διαφορετική ήταν φυσικά η «ανάγνωση» της Ρωσίας. Τις μέρες των γεγονότων στα Σκόπια, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εγκαλούσε τους «ξένους παράγοντες» για ανάμειξη στα εσωτερικά της ΠΓΔΜ και επέρριπτε ευθύνες στην αντιπολίτευση, για την οποία ανέφερε ότι «αφού έχασε με βάση τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, επιχείρησε ουσιαστικά να καταλάβει βίαια την εξουσία στη χώρα, εκλέγοντας με δική της πρωτοβουλία τον πρόεδρο της Συνέλευσης (Βουλής), παραβιάζοντας ωμά τις υπάρχουσες διαδικασίες».

Σημείωνε επίσης ότι «οι επίσημοι εκπρόσωποι της ΕΕ, οι πρεσβευτές μιας σειράς ευρωπαϊκών χωρών και οι ΗΠΑ έσπευσαν χωρίς καθυστέρηση να χαιρετίσουν τον νέο πρόεδρο (της Βουλής), για την ακρίβεια, τον πρώην διοικητή του φιλοαλβανικού λεγόμενου "Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού", του UCK».

Φανερώνοντας την ένταση των ανταγωνισμών που μαίνονται στο παρασκήνιο, το ρωσικό υπουργείο σημείωνε ακόμα: «Μια τόσο ακαριαία συντονισμένη αντίδραση αναμφισβήτητα επιβεβαιώνει ότι αυτό που συνέβη σχεδιάστηκε εκ των προτέρων, με τη σιωπηρή έγκριση ξένων συμβούλων της σκοπιανής αντιπολίτευσης (...) πρόκειται για απροκάλυπτη χειραγώγηση της βούλησης των πολιτών, με στόχο να ανατρέψουν τη νόμιμη κυβέρνηση».

Με την ίδια ένταση είχε αντιδράσει η Ρωσία και στην ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ, λίγες μέρες πριν, την οποία χαρακτήρισε «βαθιά εσφαλμένη», που «πλήττει τη σταθερότητα των Βαλκανίων και της Ευρώπης γενικά (...) αντανακλά τη λογική της αντιπαράθεσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, τη δημιουργία νέων διαχωριστικών γραμμών».

Ραγδαίες εξελίξεις

Οι εξελίξεις που ακολούθησαν στην ΠΓΔΜ, μετά τα επεισόδια στο Κοινοβούλιο, ήταν ραγδαίες, με την ανοιχτή παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα. Στις 30/4/2017 πήγε στα Σκόπια ο αναπληρωτής βοηθός υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, Χόιτ Μπράιαν Γι, και λίγες μέρες μετά, ο Πρόεδρος της ΠΓΔΜ έδινε τελικά εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο κόμμα του Ζάεφ, που εκκρεμούσε από τις εκλογές του Δεκέμβρη του 2016.

Σε εκείνες τις εκλογές, το κόμμα του Ν. Γκρούεφσκι, πρωθυπουργού των Σκοπίων τα τελευταία δέκα χρόνια, κέρδισε 51 έδρες (από τις 120) στο Κοινοβούλιο, δυο περισσότερες από το κόμμα του Ζάεφ. Ο Γκρούεφσκι δεν κατέληξε σε συνεργασία με τα αλβανικά κόμματα, πράγμα που έκανε ο Ζάεφ, αλλά ο Πρόεδρος της χώρας, Ιβάνοφ, αρνούνταν να του δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Τη νέα κατάσταση χαιρέτισε ακαριαία το ΝΑΤΟ, ξανά με δήλωση του Στόλτενμπεργκ (17/5/2017), που χαρακτήριζε «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ζάεφ και καλούσε «όλους τους ενδιαφερόμενους να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να προωθήσουν τις ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της χώρας».

Οταν πλέον ο Ζάεφ έγινε πρωθυπουργός, μια από τις πρώτες συναντήσεις του ήταν αυτή με τον Στόλτενμπεργκ στις Βρυξέλλες (12/6/2017), «για συνομιλίες σχετικά με την εταιρική σχέση μεταξύ της Συμμαχίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Κάπως έτσι, το νερό μπήκε για τα καλά στ' αυλάκι, που όμως είχε «σκαφτεί» πολλά χρόνια πριν...

Το «Σύμφωνο» με τη Βουλγαρία

Καθόλου τυχαίο δεν είναι, επίσης, το γεγονός ότι μια από τις πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης Ζάεφ ήταν να κλείσει τα «ανοιχτά μέτωπα» με τη γειτονική Βουλγαρία, η οποία, όπως και η Ελλάδα, είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην περιοχή, ενώ το τρέχον εξάμηνο ασκεί και την προεδρία της.

Στη 1/8/2017 υπογράφτηκε στα Σκόπια από τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ και τον Βούλγαρο ομόλογό του, Μπ. Μπορίσοφ, το «Σύμφωνο Φιλίας» ανάμεσα στις δυο χώρες. Με αυτό η Βουλγαρία δεσμεύεται, μεταξύ άλλων, να «στηρίξει τη "Δημοκρατία της Μακεδονίας" προκειμένου αυτή να λάβει πρόσκληση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις από τις Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ».

Στο άρθρο 11 του «Συμφώνου» τονίζεται ακόμα ότι οι δύο χώρες δεν έχουν καμία εδαφική διεκδίκηση η μία σε βάρος της άλλης, καθώς επίσης και ότι κανένα από τα δύο κράτη «δεν θα επιτρέψει η επικράτειά της να χρησιμοποιηθεί κατά της άλλης από οργανώσεις και ομάδες που έχουν ως στόχο τη διεξαγωγή ανατρεπτικών, αποσχιστικών ενεργειών και τη διεξαγωγή ενεργειών που αποτελούν απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια της άλλης πλευράς».

Στα προεόρτια της υπογραφής, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας έκανε λόγο για μια συμφωνία που «θα καταστήσει την ΠΓΔΜ σταθερό σύμμαχο, με τον οποίο η Βουλγαρία μοιράζεται κοινές ευρωπαϊκές και ΝΑΤΟικές αξίες», ενώ τα Σκόπια εκτιμούσαν ότι «ανοίγει ο δρόμος για νέα εποχή καλών σχέσεων με τους γείτονές μας». Από διάφορες πλευρές υπογραμμιζόταν με νόημα ότι το συγκεκριμένο σύμφωνο θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες διμερείς διευθετήσεις στην περιοχή...

Σαν έτοιμη από καιρό η ελληνική κυβέρνηση

Η «ευρωατλαντική» πορεία της ΠΓΔΜ και συνολικά των βαλκανικών κρατών δεν αμφισβητήθηκε ποτέ από τις κυρίαρχες αστικές πολιτικές δυνάμεις και τις κυβερνήσεις στην Ελλάδα, προσδοκώντας σε κάθε φάση να αποσπάσουν τα μεγαλύτερα οφέλη για την ελληνική αστική τάξη, ως το παλιότερο μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Απ' αυτήν τη σκοπιά, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ δεν φάνηκε να αιφνιδιάζεται ούτε από τις τελευταίες εξελίξεις στην ΠΓΔΜ.

Οι διμερείς σχέσεις σε επίπεδο ΥΠΕΞ αναθερμάνθηκαν αμέσως και μέσα σε λίγους μήνες έχει φτιαχτεί κλίμα διευθέτησης για ένα ζήτημα που πριν από λίγο καιρό φαινόταν δύσκολο να «ξεκολλήσει». Και όχι μόνο αυτό. Η κυβέρνηση προωθεί λύση στο ονοματολογικό, επιστρατεύοντας όλα τα μέσα για να γίνει αποδεκτή από μια σημαντική πλειοψηφία, που θα διευκολύνει στη συνέχεια την εμπέδωση του συνόλου των ευρωατλαντικών σχεδίων στην περιοχή.

Μάλιστα, όπως γράφτηκε στον Τύπο, η κυβέρνηση επιστρατεύει ακόμα και προπαγανδιστές από τον ακαδημαϊκό χώρο, για να επιχειρηματολογήσουν δημόσια υπέρ της λύσης με τα χαρακτηριστικά που προτείνονται τώρα. Σύμφωνα με αυτά τα δημοσιεύματα, στις 18 Νοέμβρη έγινε στην Οξφόρδη κλειστή συνάντηση για το ονοματολογικό, με τη συμμετοχή Ελλήνων ακαδημαϊκών και πρώην διπλωματών, καθώς επίσης εκπροσώπων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Η συνάντηση, την οποία επεδίωξε η ελληνική πλευρά, διοργανώθηκε από το Κέντρο Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης και εντάσσεται σε μια προσπάθεια «παράλληλης διπλωματίας».

Σε κάθε περίπτωση, από πολύ νωρίς φαίνεται πως η Ελλάδα ήταν γνώστης και είχε συμμετοχή στους γενικότερους «σχεδιασμούς» από τα ευρωατλαντικά επιτελεία, αν πάρει κανείς «τοις μετρητοίς» τη δήλωση του βουλευτή των ΑΝΕΛ Δ. Καμμένου, ότι γνώριζαν από το 2015 (δυο χρόνια πριν γίνουν οι εκλογές στην ΠΓΔΜ) πως η κυβέρνηση των Σκοπίων θα άλλαζε! Συγκεκριμένα, σε ραδιοφωνική συνέντευξη («Real fm») μόλις τον περασμένο Δεκέμβρη, ρωτήθηκε γιατί οι ΑΝΕΛ «δεν έβαλαν αστερίσκους για τα Σκόπια» στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το 2015 και απάντησε:

«Βλέπαμε και γνωρίζαμε ότι θα αλλάξουν τα ζητήματα και θα αλλάξει η κυβέρνηση των Σκοπίων. Δεν υπήρχε λόγος εκείνη τη στιγμή να διαρραγούν οι σχέσεις ή να ξεκινήσει ένα ζήτημα ενδοκυβερνητικό (...) Ξέραμε ότι θα αλλάξει η κυβέρνηση και ξέραμε ότι επειδή τώρα είναι στριμωγμένη στον τοίχο και επειδή πρέπει κι αυτοί να μπούνε στο ΝΑΤΟ για να έχουν ένα βιώσιμο μέλλον, με τους γείτονές τους, είτε αυτοί είναι Αλβανοί, είτε είναι Βούλγαροι, είτε είναι Ελληνες, θα πρέπει κι αυτοί να κάνουν υποχωρήσεις»...

Πώς το γνώριζαν; Ποιος τους ενημέρωνε και πού, πριν ακόμα αναλάβουν τη διακυβέρνηση; Σε τι συμφώνησαν; Και τι ρόλους ανέλαβαν; Οι εξελίξεις θα φωτίσουν τις απαντήσεις...



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ