Ενα βασικό ερώτημα που τέθηκε μπροστά σε εργατικές και λαϊκές συνειδήσεις, από την αντικειμενική εξέλιξη των οικονομικών και πολιτικών συνθηκών, τις οποίες επιτάχυνε η εκδήλωση και το βάθεμα της καπιταλιστικής κρίσης, ήταν τι θέση πρέπει να πάρει σήμερα ο λαός στο ζήτημα: μεταρρύθμιση ή επανάσταση.

Το ΚΚΕ έχει απαντήσει με σαφήνεια στην 95χρονη πορεία του. Αποτιμώντας τα λάθη του και κάνοντας ανοιχτή αυτοκριτική στην εργατική τάξη και το λαό, με σκοπό να γίνει ακόμα πιο ικανό, πολιτικά - ιδεολογικά - οργανωτικά για την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Μπροστά στο 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ με τη δημοσιοποίηση από την ΚΕ των Θέσεων, του Σχεδίου Προγράμματος και του Σχεδίου Καταστατικού, επιβεβαιώνεται ο επαναστατικός χαρακτήρας του ΚΚΕ και ο καθοδηγητικός του ρόλος για την επαναστατική αλλαγή.

Οι Θέσεις μέσα από τη μαρξιστική - λενινιστική ανάλυση δείχνουν το χαρακτήρα της εποχή μας. Εποχής του ανώτατου σταδίου που μπορεί να φτάσει η καπιταλιστική ανάπτυξη, εποχής του ιμπεριαλισμού που στην οικονομία επικρατεί το μονοπώλιο, εποχής περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, ως πρώτη ανώριμη βαθμίδα της κομμουνιστικής κοινωνίας. Αναλύοντας ακόμα πιο διεξοδικά γιατί σήμερα είναι ώριμες οι αντικειμενικές συνθήκες στην Ελλάδα για σοσιαλιστική οικοδόμηση (ανάπτυξη ελληνικού καπιταλισμού, συγκέντρωση σε βασικούς βιομηχανικούς κλάδους, μονοπώληση βασικών τομέων της οικονομίας, ικανότητα με Κεντρικό Σχεδιασμό της σοσιαλιστικής οικονομίας να λυθούν βασικές κοινωνικές ανάγκες, όπως το διατροφικό πρόβλημα από την πλούσια αγροτική παραγωγή που έχει η χώρα μας, αύξηση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και των μισθωτών, προλεταριοποίηση εργαζομένων, κ.ά.). Ενώ δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι οι οικονομικές εξελίξεις δείχνουν ότι η Ελλάδα είναι σήμερα ο «αδύναμος κρίκος» της Ευρωζώνης και της ΕΕ.

Το Σχέδιο Προγράμματος και Καταστατικού απηχούν την ανάγκη να γίνει ακόμα πιο ικανό και ώριμο το ΚΚΕ για την προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα, τόσο σε μη επαναστατική κατάσταση, όσο και σε επαναστατική κατάσταση. Επαναστατική κατάσταση που μπορεί να προκύψει είτε μέσα από το βάθεμα της κρίσης, που θα επιδεινώσει κι άλλο τη ζωή της εργατικής - λαϊκής οικογένειας, ανεβάζοντας έτσι την κινητικότητα των μαζών με προοπτική επαναστατικής αλλαγής και όχι αλλαγής διαχείρισης του αστικού πολιτικού συστήματος και συμβάλλοντας στη δυσκολία του αστικού πολιτικού συστήματος να διατηρεί την κυριαρχία του. Επαναστατική κατάσταση που μπορεί να προκύψει από την εμπλοκή της χώρας μας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατ. Μεσογείου και τότε η εργατική τάξη της χώρας μας πρέπει να έχει καθαρό στόχο την κατάληψη της εξουσίας ή από την επίδραση επαναστατικής κατάστασης που μπορεί να εκδηλωθεί σε γειτονικό με τον ελληνικό λαό.

Βασικό ζήτημα που θέτουν οι Θέσεις και το Σχέδιο Προγράμματος είναι η ικανότητα που πρέπει να έχει το ΚΚΕ ώστε ιδεολογικά και πολιτικά να καθοδηγεί την εργατική τάξη και τους συμμάχους της με βάση το στρατηγικό στόχο, να μην αποσπάται ποτέ από αυτόν και να συνδέει διαλεκτικά με αυτόν τα καθημερινά μέτωπα πάλης που πρωτοστατούν οι κομμουνιστές, είτε σε φάση γοργής ανόδου της ταξικής πάλης, είτε σε φάση υποχώρησης ακόμα μεγαλύτερης του εργατικού κινήματος. Το βάθεμα της κρίσης δε σημαίνει ότι ριζοσπαστικοποιούνται οι εργατικές συνειδήσεις, αντίθετα και κάτω από την παρέμβαση της αστικής τάξης και της καπιταλιστικής εξουσίας, μπορεί να στραφούν σε ρεφορμιστικές λύσεις, να οδηγηθούν σε οπορτουνιστικά μονοπάτια, να γοητευτούν από ακραίες φασιστικές εκφάνσεις της καπιταλιστικής κυριαρχίας.

Βασικό ζήτημα είναι η παραπάνω αντιστοίχιση της οργανωτικής πολιτικής του ΚΚΕ με το στρατηγικό στόχο, έτσι ώστε με καλύτερους όρους να προετοιμάζει το ΚΚΕ τον υποκειμενικό παράγοντα και να τον διαπαιδαγωγεί καθημερινά ενάντια στην καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Κυρίαρχος όρος είναι η οικοδόμηση γερών ΚΟΒ στις μεγάλες επιχειρήσεις και στα «κλειδιά» της καπιταλιστικής οικονομίας και εξουσίας, ανοίγοντας καλύτερα και το ζήτημα της κοινωνικής συμμαχίας σε επίπεδο κλάδου. Για παράδειγμα, μέσα στη δεκαετία ο κλάδος του Χρηματοπιστωτικού παρουσιάζει άνοδο απασχόλησης με μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης μισθωτής εργασίας, κοντά στο 90%. Ομως, ο κύριος πυλώνας της απασχόλησης, οι τράπεζες, σημειώνουν σταθερή μείωση την τελευταία πενταετία (σχεδόν 15%) και τώρα με την παραπάνω συγκέντρωση σε 3 ομίλους (Εθνική - Πειραιώς - Alpha) οι τραπεζοϋπάλληλοι θα μειωθούν μαζικά. Σήμερα στον κλάδο έχεις χιλιάδες μισθωτούς σε εισπρακτικές εταιρείες που δεν είχες τα προηγούμενα χρόνια, που σ' αυτές θα βρουν απασχόληση πιθανόν πολλοί τραπεζοϋπάλληλοι με χειρότερους όρους αμοιβής από αυτούς που είχαν συνηθίσει, ενώ στις ασφαλιστικές εταιρείες υπάρχει τάση μείωσης της μισθωτής εργασίας και μικρή τάση αύξησης των αυτοαπασχολούμενων με σημάδια προλεταριοποίησης και με πολύ χειρότερους όρους αμοιβής από τα προηγούμενα χρόνια. Αυτές οι εξελίξεις στο Χρηματοπιστωτικό κάνουν αναγκαία τη συγκέντρωση δυνάμεων στους 3 τραπεζικούς ομίλους που θα μονοπωλήσουν τον κλάδο και θα κάνουν ακόμα πιο επιθετικό το τραπεζικό κεφάλαιο προς τους εργαζόμενους, την οικοδόμηση ΚΟΒ σε μαζικούς και στρατηγικούς χώρους για την παραπέρα ανάπτυξη αυτών των ομίλων, καθώς και την ανάγκη να δυναμώσει η κοινή δράση ενάντια στην καπιταλιστική ιδιοκτησία, των μισθωτών από τράπεζες και εισπρακτικές εταιρείες με αυτοαπασχολούμενους από ασφαλιστικές εταιρείες.

Κόμμα ικανό για την επανάσταση πρώτα και κύρια σημαίνει ισχυρές ΚΟΒ με κομμουνιστικά χαρακτηριστικά δικτυωμένες σε εργασιακούς χώρους και κομματικά μέλη ιδεολογικά και πολιτικά ικανά να αντέξουν σε κάθε στροφή της ταξικής πάλης ως καθοδηγητές εργατικών και λαϊκών μαζών για την επαναστατική αλλαγή. Αυτό είναι βασικό ζήτημα που διαπερνά και τα τρία κείμενα που έθεσε στη δημοσιότητα η ΚΕ. Το Σχέδιο Καταστατικού ενισχύει τη δουλειά της ΚΟΒ και των καθοδηγητικών Οργάνων, θωρακίζει ακόμα περισσότερο τα μέλη του Κόμματος. Ενώ το Πρόγραμμα που θα εγκριθεί από το 19ο Συνέδριο πρέπει να είναι ο καθημερινός καθοδηγητής της ΚΟΒ με εξειδίκευση στο χώρο ευθύνης της, ο εμπνευστής της εργατικής τάξης στο χώρο ευθύνης της κάθε ΚΟΒ που θα τραβά συνεχώς νέες μάζες στην ταξική πάλη, θα αποσπά δυνάμεις από την επιρροή των αστικών κομμάτων και του οπορτουνισμού, θα προετοιμάζει δυνάμεις ικανές να τραβήξουν μέχρι τέρμα, μέχρι την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.

Ο εμπλουτισμός του Προγράμματος του ΚΚΕ από το 19ο Συνέδριό του, με ενσωματωμένη τη θετική και αρνητική πείρα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση του 20ού αιώνα, δείχνει ότι στη χώρα μας υπάρχει Κόμμα επαναστατικό, ιδεολογικά ισχυρό, που μπορεί να σταθεί όρθιο και ικανό να καθοδηγήσει την εργατική τάξη στην επανάσταση.

Συμφωνώ με τις Θέσεις της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο του Κόμματος, το σχέδιο Προγράμματος και το σχέδιο Καταστατικού.

Η συμφωνία μου εδράζεται στους εξής 6 άξονες που διέπουν συνολικά το κείμενο των Θέσεων:

1)Τη σαφή διατύπωση του στρατηγικού στόχου της σοσιαλιστικής επανάστασης, την ανάδειξη της ανάγκης ένοπλης σύγκρουσης και την περιγραφή της διαδικασίας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, με βάση και την επεξεργασία για το Σοσιαλισμό που έγινε στο 18ο Συνέδριο. Ο στόχος δεν καθορίζεται με βάση τον αρνητικό σήμερα συσχετισμό δύναμης.

2)Την ανάγκη για βάρος στην ιδεολογικοπολιτική δουλειά και τη διάταξη δυνάμεων στην εργατική τάξη, απαραίτητη προϋπόθεση για την οικοδόμηση γερών ΚΟ σε εργοστάσια και χώρους δουλειάς. Η άποψη ότι ο προσανατολισμός αυτός αφήνει «αθωράκιστες» τις γειτονιές, είναι λανθασμένη. Στις λαϊκές γειτονιές κατοικεί μεγάλος όγκος εργατών και ανέργων. Η κοινή παρέμβαση σε αυτόν τον κόσμο κλαδικής και εδαφικής οργάνωσης, μας δυναμώνει ταυτόχρονα στο χώρο δουλειάς και στα επιμέρους μέτωπα της γειτονιάς (π.χ. σχολεία, μαζικός αθλητισμός, ελεύθεροι χώροι). Συχνά δραστηριοποιούμε φίλους του Κόμματος στη γειτονιά, έχοντας μια θολή εικόνα ή ακόμα και άγνοια για το πού δουλεύουν. Αυτό το έλλειμμα πρέπει να το λύσουμε αποφασιστικά γιατί το πεδίο στο οποίο γίνονται σταθερά βήματα στη συνείδηση είναι ο χώρος δουλειάς. Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί και η προσπάθεια να δυναμώσει η λειτουργία και η δράση των Λαϊκών Επιτροπών.

3)Τη διατύπωση ως αντιμονοπωλιακής - αντικαπιταλιστικής της στόχευσης της Λαϊκής Συμμαχίας που βοηθά στο να γίνει αντιληπτό ότι η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, τον μονοπωλιακό καπιταλισμό δηλαδή, επιτάσσει όχι απλά καταδίκη του πολέμου και των επεκτατικών τάσεων αλλά κυρίως πάλη ενάντια στα βάθρα του καπιταλιστικού συστήματος, την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, τελικά πάλη για το σοσιαλισμό.

4)Τη διακήρυξη της αυτοτέλειας του Κόμματος, ως όρο απαραβίαστο σε κάθε συνθήκη. Οφείλουμε να παλεύουμε για κοινωνική συμμαχία σε ταξική βάση, με αφετηρία το κοινό συμφέρον για την ανατροπή και όχι για πολιτική συμμαχία από τα πάνω. Μας διδάσκουν για τη στάση μας σήμερα, συνεργασίες όπως της ΕΔΑ (χωρίς να αναιρούνται οι αγώνες των μελών της) και του Συνασπισμού, που κατέληξαν και οι δύο σε προσπάθεια για διάλυση του Κόμματος.

5)Τη δήλωση ότι το ΚΚΕ δε συμμετέχει σε κυβέρνηση στο έδαφος του καπιταλισμού, αστική ή αστικής διαχείρισης. Σε σχέση με το θέμα αυτό, πρέπει να δούμε άμεσα μια ολοκληρωμένη και ξεκάθαρη αυτοκριτική τοποθέτηση για τη συμμετοχή στην κυβέρνηση Τζανετάκη και στην οικουμενική που ακολούθησε, συμμετοχή που αποτελεί όπλο στην πολεμική στο Κόμμα και τροχοπέδη στο ξεπέρασμα κοινοβουλευτικών αυταπατών καθώς και της αντίληψης ότι υπάρχει δυνατότητα για «κάθαρση» του αστικού πολιτικού συστήματος. Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα.

6)Το ξεκαθάρισμα της στάσης των κομμουνιστών απέναντι στις διακρατικές καπιταλιστικές σχέσεις και ειδικότερα στο θέμα του πολέμου, ζήτημα ιδιαίτερα κρίσιμο με βάση και τις εξελίξεις που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή. Η εργατική τάξη και σε περίοδο ιμπεριαλιστικής ειρήνης και σε περίπτωση ιμπεριαλιστικού πολέμου, δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα να μπει κάτω από τη σημαία κομματιού ή του συνόλου της αστικής τάξης. Η στάση των κομμουνιστών στον πόλεμο οφείλει να είναι η αυτοτελής οργάνωση της εργατικής τάξης για την κατάκτηση της εξουσίας, απέναντι σε ντόπια και ξένη αστική τάξη, είτε η εγχώρια αστική τάξη αμύνεται είτε επιτίθεται. Οι υπερασπιστές της «ενότητας της αριστεράς» που επικαλούνται συνεχώς το ΕΑΜ, «λησμονούν» ότι, παρά τα προβλήματα στη στρατηγική του Κόμματος την περίοδο της κατοχής, το ΕΑΜ έθετε το ζήτημα της Λαοκρατίας.

Κάποιες πιο συγκεκριμένες παρατηρήσεις - προτάσεις:

Σε σχέση με την Τοπική Διοίκηση (Θέση 19), είναι ζήτημα το γεγονός ότι οι δημοτικές αρχές που στηρίχτηκαν από τα κόμματα που σήμερα συγκροτούν την τρικομματική κυβέρνηση, εισπράττουν διακριτά μικρότερη φθορά σε σχέση με την κεντρική εξουσία. Οι χειρισμοί - ελιγμοί τους, οι πολιτικές διαχείρισης της ακραίας φτώχειας και οι προσπάθειες αλλαγής «κομματικής ταυτότητας», τους διατηρούν σε μεγάλο βαθμό αλώβητους στη λαϊκή συνείδηση. Το επόμενο διάστημα πρέπει να δούμε πιο σχεδιασμένα και συστηματικά την αποκάλυψη του ρόλου τους.

Για τη βοήθεια στην ΚΝΕ (Θέσεις 39-54): οι δύο Θέσεις είναι σε δυσαρμονία. Ενώ στη Θέση 39 σημειώνεται ότι «πιο κοντά από κάθε άλλη φορά βρίσκεται η συνεργασία ΚΟΒ-ΟΒ», στη Θέση 54 ακολουθεί η διατύπωση: «βελτιώθηκε η βοήθεια και η στήριξη στην ΚΝΕ, όμως παραμένει εξαιρετικά αδύναμη στο επίπεδο ΚΟΒ-ΟΒ». Χωρίς καμία διάθεση να αποδείξω ότι έχουν λυθεί όλα τα ζητήματα και πέρα από τη λεκτική ανακολουθία, θεωρώ ότι η δεύτερη διατύπωση δεν αποτυπώνει τα βήματα που έχουν γίνει στη συνεργασία στο επίπεδο ΚΟΒ-ΟΒ, που σαφέστατα όμως έχει πολύ δρόμο μπροστά.

Ο όρος «αυτοαπασχολούμενοι» (Θέση 61) στην καθομιλουμένη χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τους ΕΒΕ χωρίς προσωπικό. Επομένως, η αποκλειστική χρήση του όρου τονίζει τη διάσταση ότι δουλεύει και ο ίδιος, αποκλείει όμως σε επίπεδο προπαγάνδας, παρά την ανάλυση που ακολουθεί στην ίδια θέση, τους μικρούς ΕΒΕ με 1-2 άτομα προσωπικό που δουλεύουν και οι ίδιοι (π.χ. ψιλικατζίδικο στη γειτονιά με έναν υπάλληλο, κατάστημα ρούχων με έναν πωλητή κ.τ.λ). Ο όρος φτωχοί ή μικροί ΕΒΕ πιστεύω είναι πιο κατάλληλος για την εκλαΐκευση της πρότασής μας. Κατά κανόνα άλλωστε ο μικρός ΕΒΕ εργάζεται και ο ίδιος.

Τέλος, αναφορικά με τη θέση της Ελλάδας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, (Θέσεις 5 και 72), στο σχέδιο Προγράμματος προστίθεται ο χαρακτηρισμός «ισχυρές» στον όρο εξαρτήσεις, χαρακτηρισμός που δεν υπάρχει στη Θέση 5 που αναφέρεται στο ίδιο ακριβώς θέμα. Για την ουσία του ζητήματος, ο όρος «με ισχυρές εξαρτήσεις από ΗΠΑ και ΕΕ» είναι σε αντίφαση με τον όρο «ανισότιμη αλληλεξάρτηση» όπως παρατίθεται στο κείμενο των Θέσεων. Φαίνεται σα να διαχωρίζεται ο ένας όρος από τον άλλο. Είναι προφανές ότι υπάρχουν εξαρτήσεις από τα δύο ιμπεριαλιστικά κέντρα, το ζήτημα όμως είναι τι σηματοδοτούμε ως κύριο: την εξάρτηση ή τις σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης αποτέλεσμα της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης;