Με άλλο ένα «Σχέδιο Δράσης» επιδιώκει η συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ να διαχειριστεί την εκρηκτική ανεργία των νέων και τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει η ανεξέλεγκτη αύξησή της. Στην προσπάθεια αυτή συγκέντρωσε κάτω από την «ομπρέλα» του «Σχεδίου Δράσης για την Απασχόληση και την Επιχειρηματικότητα των νέων» προγράμματα που ήδη εφαρμόζονται και άλλα που πρόκειται να μπουν σε εφαρμογή το επόμενο διάστημα και τα υπουργεία Εργασίας, Ανάπτυξης και Παιδείας πραγματοποίησαν, την περασμένη Πέμπτη, από κοινού την παρουσίασή τους. Στην πραγματικότητα, τα 20 Προγράμματα που περιλαμβάνονται στο «Σχέδιο Δράσης» ούτε μπορούν, αλλά ούτε καν έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ανεργίας. Είναι προσανατολισμένα στον εφοδιασμό του κεφαλαίου με φθηνό και προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους εργατικό δυναμικό και φτιάχνουν για τη νεολαία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων έναν σύγχρονο εργασιακό μεσαίωνα.

Τα τελευταία στοιχεία, που δόθηκαν στη δημοσιότητα και αφορούν τον περασμένο Οκτώβρη, αποτυπώνουν την εκτίναξη της ανεργίας των νέων 15-24 ετών στο 56,6% και αποδεικνύουν πως παρά τα διάφορα προγράμματα που εφαρμόζονται, κρίνονται ως επιτυχημένα και σχεδιάζεται η συνέχισή τους, η ανεργία καλπάζει. Προγράμματα τύπου stage, επιδοτήσεις στους εργοδότες για να προσλάβουν νέους ανέργους, θέσεις μαθητείας και πρακτικής άσκησης, πεντάμηνη απασχόληση με προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας», όλα όσα ήδη εφαρμόζονται και σχεδιάζεται η γενίκευσή τους, έχουν προσφέρει μόνο την ανακύκλωση της ανεργίας, τη διακοπή της από μικρά διαστήματα κακοπληρωμένης δουλειάς με ημερομηνία λήξης. Ακόμα χειρότερα, έχουν παίξει το ρόλο τους στο χτύπημα των μισθών και των μεροκάματων, στην επέκταση της ανασφάλιστης δουλειάς, στην κατάργηση μιας σειράς εργατικών δικαιωμάτων.

Με δεδομένο ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση γιγαντώνει το φαινόμενο της ανεργίας, η κυβέρνηση κρατά ...μικρό καλάθι και περιορίζεται σε μετριοπαθείς υποσχέσεις για «ανάσχεση» και «συγκράτηση» των ποσοστών της. Απέναντι όμως στους μεγαλοεργοδότες δεν είναι καθόλου φειδωλή, αφού φροντίζει να τους εξασφαλίσει πάμφθηνο, ακόμα και εντελώς δωρεάν, εργατικό δυναμικό, χωρίς ασφαλιστικά δικαιώματα. Για το σκοπό αυτό διατίθεται το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού προϋπολογισμού του «Σχεδίου Δράσης» που φτάνει τα 600.000.000 ευρώ. Με την έννοια αυτή, τα μέτρα που εξαγγέλλονται δεν αποτελούν «υποστηρικτικό πλέγμα» για τους άνεργους νέους, όπως θέλει να τα παρουσιάζει η κυβέρνηση, αλλά για την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του προγράμματος που αναμένεται να προκηρυχθεί το Φλεβάρη: Θα αφορά 45.000 νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας, ηλικίας έως 29 ετών και θα περιλαμβάνει 100 ώρες κατάρτισης και 5 μήνες πρακτικής άσκησης. Κατά τη διάρκεια της «πρακτικής άσκησης» η μηνιαία αμοιβή των νέων θα περιορίζεται σε 400 ή 460 ευρώ (για τους αποφοίτους ΑΕΙ/ΤΕΙ) και θα καταβάλλεται από το πρόγραμμα ενώ οι νέοι δεν θα ασφαλίζονται για τον κλάδο της συνταξιοδότησης. Μάλιστα, ο εργοδότης θα εκπαιδεύει ο ίδιος το νέο εργαζόμενο, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις απαιτήσεις του. Στην περίπτωση που μετά τους πέντε μήνες επιθυμεί να μετατρέψει την πρακτική άσκηση σε σύμβαση εργασίας, ο εργοδότης θα «ανταμείβεται» με την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για χρονικό διάστημα ενός έτους. Το πρόγραμμα θέτει σε προτεραιότητα επιχειρήσεις συγκεκριμένων κλάδων που χαρακτηρίζονται ως «εξωστρεφείς». Σε αυτούς συγκαταλέγονται, για παράδειγμα, ο τουρισμός, η ναυτιλία, η ενέργεια, οι υπηρεσίες Υγείας και κοινωνικής φροντίδας, τομείς δηλαδή που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον του κεφαλαίου.

Ακόμα χειρότερες συνθήκες συνοδεύουν την πρακτική άσκηση φοιτητών ΑΕΙ - ΤΕΙ και σπουδαστών ΙΕΚ καθώς και τη μαθητεία των νέων στις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) και τους αποφοίτους της Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΕΠΑΣ, ΕΠΑΛ). Γι' αυτούς, ο μισθός κυμαίνεται γύρω στα 300 ευρώ (στα ΙΕΚ προβλέπονται 800 ευρώ συνολικά για τους 6 μήνες της πρακτικής άσκησης). Ασφαλίζονται μόνο έναντι κινδύνου ατυχήματος, δεν τους παρέχεται δηλαδή ιατροφαρμακευτική κάλυψη.

Την υπερεκμετάλλευση συνοδεύει ο προκλητικός εμπαιγμός των νέων ανέργων, καθώς μια σειρά από τα προγράμματα έχουν στόχο να τους παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες και επιδοτήσεις, προκειμένου να αναπτύξουν «επιχειρηματικότητα στην ύπαιθρο», να ιδρύσουν «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις» και να πάρουν «επιχειρηματικές πρωτοβουλίες». Ενώ η οικονομική κρίση φέρνει όλο και περισσότερους αυτοαπασχολούμενους αντιμέτωπους με τα χρέη, τα λουκέτα και την ανεργία, η κυβέρνηση καλλιεργεί αυταπάτες και ψεύτικες ελπίδες στους νέους πως μπορούν να γίνουν «επιχειρηματίες» και να γλιτώσουν από την ανεργία και τη φτώχεια.

Η κοροϊδία συμπληρώνεται από τις εξαγγελίες πως ο αριθμός των ωφελούμενων ανέργων θα φτάσει τους 350.000. Το νούμερο αυτό έχουν φροντίσει να το παραφουσκώσουν, υπολογίζοντας ως ωφελούμενους αρκετές χιλιάδες ανέργους που δεν πρόκειται να δουν θέση εργασίας ούτε με το κιάλι. Για παράδειγμα, 227.100 νέοι και νέες υπολογίζεται ότι θα λάβουν υπηρεσίες συμβουλευτικής από τα Γραφεία Διασύνδεσης και τα Κέντρα Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας που λειτουργούν σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Γι' αυτούς το μόνο «όφελος» θα είναι η παρακολούθηση ενός «σεμιναρίου επιχειρηματικότητας», η παροχή υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού ή μερικές συμβουλές για το πώς να φτιάξουν το βιογραφικό τους σημείωμα.

Το πρόβλημα της ανεργίας είναι πάντα παρόν στον καπιταλισμό, εντείνεται την περίοδο της κρίσης αλλά δεν λείπει ούτε την περίοδο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Το σύστημα της εκμετάλλευσης χρειάζεται να διατηρεί συνεχώς έναν εφεδρικό στρατό δίπλα στους εργαζόμενους, προκειμένου να τον αξιοποιεί σαν μοχλό πίεσης για να συρρικνώνει τα δικαιώματά τους. Σήμερα που διανύουμε περίοδο βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης, οι διαστάσεις της ανεργίας γιγαντώνονται και παράλληλα η πίεση για φθηνή εργατική δύναμη γίνεται ακόμα πιο έντονη.

Η κυβέρνηση επιδιώκει να κρύψει από τους νέους άνεργους το γεγονός πως αιτία της ανεργίας είναι ο ίδιος ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης. Συνδέει την καταπολέμηση της ανεργίας με τη βελτίωση της «ανταγωνιστικότητας» της ελληνικής οικονομίας, με την προσέλκυση επενδύσεων από επιχειρηματικούς ομίλους και τη διαμόρφωση «φιλικού κλίματος» απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Προσπαθεί να πείσει τη νεολαία που βιώνει με οξύ τρόπο το πρόβλημα πως στο πρόσωπο της εργοδοσίας δεν πρέπει να βλέπει τον ταξικό της εχθρό αλλά έναν «σύμμαχο». Πως πρέπει να μη διστάζει να θυσιάζει τα δικαιώματά της για να ενισχύει τα κέρδη του κεφαλαίου και να ελπίζει πως κάποια στιγμή μπορεί να περισσέψουν και για αυτήν κάποια ψίχουλα. Να αρκείται σε αυτά και να μην παλεύει για σύγχρονα κοινωνικά, εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

Η πραγματικότητα είναι πως ο δρόμος του συμβιβασμού με τους μισθούς - φιλοδωρήματα, την ανασφάλιστη δουλειά, την προσωρινή απασχόληση είναι αδιέξοδος: Οσο χαμηλά και αν αναγκαστεί να θέσει τον πήχη των δικαιωμάτων της η νεολαία, η επίθεση του κεφαλαίου θα την αναγκάσει τελικά να περάσει από κάτω. Οι νέοι και οι νέες που προέρχονται από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δεν πρέπει να δεχθούν να γίνουν πολιορκητικός κριός για τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα όλων των εργαζομένων, ούτε να ζήσουν σαν σύγχρονοι σκλάβοι. Απέναντι στην πολιτική που την εκβιάζει να διαλέξει ανάμεσα στη δουλειά χωρίς δικαιώματα και στον εφιάλτη της ανεργίας έχει άλλο δρόμο να διαλέξει: Το δρόμο της οργάνωσης στα σωματεία και στις επιτροπές ανέργων, του αγώνα για σταθερή δουλειά με δικαιώματα, της πάλης για μια κοινωνία χωρίς ανεργία και εκμετάλλευση.