ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 13 Γενάρη 2008
Σελ. /32
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ
Εγκλημα διαρκείας η ιδιωτικοποίησή τους

Τα ΕΛΠΕ απορρόφησαν την ΠΕΤΡΟΛΑ και ο Λάτσης τα ΕΛΠΕ, σε ένα «έγκλημα διαρκείας» με δράστες τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ

Η δραματική αύξηση των τιμών των υγρών καυσίμων επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για την άσκηση φιλολαϊκής ενεργειακής πολιτικής
Η δραματική αύξηση των τιμών των υγρών καυσίμων επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για την άσκηση φιλολαϊκής ενεργειακής πολιτικής
Στις 30 του Μάη του 2003, σε κοινή συνέντευξη Τύπου, οι τότε υπουργοί της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, Οικονομίας Ν. Χριστοδουλάκης και Ανάπτυξης Α. Τσοχατζόπουλος, ανακοίνωσαν τη συγχώνευση της κρατικής εταιρείας «Ελληνικά Πετρέλαια» με την εταιρεία συμφερόντων Λάτση, «ΠΕΤΡΟΛΑ». Οι δύο υπουργοί μίλησαν και για την ενίσχυση του ενεργειακού τομέα της χώρας με τη σύμπραξη του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Λίγα χρόνια μετά, με τις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης να έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, με τις τιμές της αμόλυβδης βενζίνης να έχουν ξεπεράσει το 1 ευρώ το λίτρο και με τα λαϊκά νοικοκυριά να δέχονται νέες επιθέσεις στο μικρό εισόδημά τους μέσω των αντιλαϊκών ανατιμήσεων στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, η «ενίσχυση του ενεργειακού τομέα της χώρας» εκφράζεται μονοδιάστατα μέσω της διαρκούς εκτόξευσης των καθαρών κερδών των ΕΛΠΕ. Η εξέλιξη δεν είναι καθόλου τυχαία και είχε προβλεφθεί. Ο «Ρ» έγραφε τον Ιούνη του 2003: «Με το ξεπούλημα του ομίλου, ο τομέας των πετρελαιοειδών στη χώρα μας περνάει αποκλειστικά στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου και συγκεκριμένα στον Λάτση και τον Βαρδινογιάννη». Τον Νοέμβρη του ίδιου χρόνου, ο τότε πρόεδρος του ομίλου των ΕΛΠΕ Γ. Μωραΐτης σημείωνε ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να ασκεί πιέσεις για τον έλεγχο των τιμών, επειδή κατέχει ένα σημαντικό ποσοστό στα ΕΛΠΕ. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο είχε απορριφθεί η έννοια της λαϊκής αξίωσης από μια κρατική εταιρεία σε έναν τόσο «ευαίσθητο» τομέα.

Πριν από λίγες μέρες, παραιτήθηκε ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ Π. Καβουλάκος. Στη θέση του τοποθετήθηκε, ως εκπρόσωπος του Δημοσίου, ο Ι. Κωστόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της ...ΠΕΤΡΟΛΑ έως το 2003 και εκπρόσωπος της πλευράς Λάτση στο ΔΣ μέχρι πριν λίγες μέρες! Ο ουσιαστικός έλεγχος της διοίκησης του ομίλου από τον Λάτση γίνεται και τυπικός. Βάσει της συμφωνίας, το ελληνικό Δημόσιο θα διόριζε τα 7 από τα 13 μέλη του ΔΣ για μια πενταετία μετά τη συγχώνευση. Η εξέλιξη προετοιμάζει το έδαφος και για την τυπική απώλεια αυτού του δικαιώματος στα μέσα του επόμενου έτους. Ο έλεγχος της διοίκησης από το Δημόσιο είχε ιδιαίτερη πολιτική σημασία την περίοδο του ξεπουλήματος. Βασισμένη σ' αυτό, η κυβέρνηση επιχειρηματολογούσε ότι τα ΕΛΠΕ θα συνεχίσουν να εξυπηρετούν το ...δημόσιο συμφέρον, σε μια προσπάθεια μείωσης των αντιδράσεων. Γι' αυτό και επιλέχθηκε μια διαδικασία μετάβασης με σχετικά μεγάλο χρονικό ορίζοντα. Στην πράξη όμως, η πλευρά Λάτση άρχισε από την πρώτη στιγμή την τοποθέτηση έμπιστων στελεχών σε σημαντικές θέσεις.

Επί της ουσίας του θέματος, στις 8.6.2003, σε άρθρο του στον «Ρ», ο Μ. Παπαδόπουλος από το Οικονομικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ, σημείωνε: «Στα χαρτιά θα εμφανίζεται μια μεταβατική περίοδος που το Δημόσιο θα διατηρεί δήθεν τον έλεγχο των ΕΛΠΕ. Ο στόχος είναι να μειωθεί άμεσα η εργατική αντίδραση και να δικαιολογούνται ευκολότερα οι δημόσιες δαπάνες εκσυγχρονισμού και αναπροσανατολισμού της δράσης των ΕΛΠΕ κατά τη μεταβατική περίοδο».

Το χρονικό του «διαρκούς εγκλήματος»
  • Το καλοκαίρι του 2001 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή στον όμιλο ΕΛΠΕ, ο οποίος είχε ήδη εισαχθεί στο χρηματιστήριο και μέρος του μετοχικού κεφαλαίου του είχε διατεθεί στο ευρύ επενδυτικό κοινό. Εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από κοινοπραξία του ομίλου Λάτση (Paneuropean) και της ρωσικής Lukoil, τη ρωσική Yukos και την αυστριακή OMV, η οποία συνεργαζόταν με τα ΕΛΠΕ σε διάφορες δραστηριότητες.
  • Τους πρώτους μήνες του 2002 αποχωρούν από τις διαδικασίες του διαγωνισμού οι δύο εταιρείες εκφράζοντας υπόνοιες για την εγκυρότητά του.
  • Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, η κυβέρνηση ανακοινώνει στις 3.2.2003 ότι ο διαγωνισμός κηρύχτηκε άγονος.
  • Τέσσερις μήνες μετά - και αφού στο μεταξύ έχει αποχωρήσει από την κοινοπραξία η Lukoil - ανακοινώθηκε ότι ο διαγωνισμός... κατακυρώθηκε υπέρ του Λάτση. Το 16,65% των ΕΛΠΕ θα περνούσε στην «Paneuropean» του ομίλου Λάτση έναντι 326 εκατ. ευρώ. Μέσα από τη διαδικασία συγχώνευσης και την ανταλλαγή μετοχών, η πλευρά Λάτση θα κατέληγε με το 25% των ΕΛΠΕ και το πλεονέκτημα του «προτιμητέου αγοραστή» σε επόμενη μετοχοποίηση από το κράτος. Οι εργαζόμενοι στα ΕΛΠΕ αντέδρασαν στα σχέδια της κυβέρνησης πριν και μετά την ανακοίνωση της συγχώνευσης. Στις 13 του Ιούνη 2003 κατήγγειλαν ότι με διάφορες μεθοδεύσεις της σύμβασης ο Λάτσης θα βρεθεί να ελέγχει όλον τον όμιλο. Την ίδια περίοδο, η ΝΔ ασκεί κριτική στην κυβέρνηση για ...«κρατικοποίηση» της ΠΕΤΡΟΛΑ!
  • Στις 3.6.2003 το ΔΣ των ΕΛΠΕ ενέκρινε τη συγχώνευση με την ΠΕΤΡΟΛΑ. Στις 18.9.2003 οι ταυτόχρονες γενικές συνελεύσεις των δύο εταιρειών έδωσαν την τελική τους έγκριση (κατά πλειοψηφία η ΓΣ των ΕΛΠΕ).

Τον Αύγουστο του 2004, επί κυβέρνησης ΝΔ, η εταιρεία του δημοσίου ΔΕΚΑ ΑΕ, κάτοχος του 16,23% του μετοχικού κεφαλαίου των ΕΛΠΕ πούλησε στον όμιλο Λάτση το 8,21%. Με επόμενες εξαγορές, η μετοχική σύνθεση των ΕΛΠΕ διαμορφώθηκε σήμερα ως εξής: Paneuropean Oil (Λάτσης) 35,89%. Ελληνικό δημόσιο (συνολικά) 35,48%. Ευρύ επενδυτικό κοινό 28,63%.


Ρεπορτάζ:
Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ


Στα χέρια του λαού η περιουσία του

Αλ. Παπαρήγα: Ολη η περιουσία που υπάρχει στην Ελλάδα, δημιουργημένη από τον πλούτο του λαού, να γίνει πραγματικά λαϊκή περιουσία

Η δραματική αύξηση των τιμών των υγρών καυσίμων επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για την άσκηση φιλολαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Υπό διαφορετικές συνθήκες τα ΕΛΠΕ θα ήταν εργαλείο αυτής της πολιτικής. Ηδη μετοχοποιημένα το 2003, λειτουργούσαν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ωστόσο η πλειοψηφία των μετοχών ανήκε στο ελληνικό κράτος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από την πλευρά των πολιτικών και κοινωνικών απαιτήσεων για το ρόλο τους. Η αναζήτηση «στρατηγικού εταίρου» σηματοδότησε σαφώς μια νέα κατεύθυνση για την επιχείρηση, ενώ ήταν επίσης σαφές ότι ο Λάτσης ήταν εξαρχής ο επικρατέστερος «μνηστήρας».

Ενδεικτική, πάντως, όσο και «προφητική», είναι η επισήμανση στην κοινή ανακοίνωση της Γραμματείας Αθήνας του ΠΑΜΕ, της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Αθήνας και της Ομοσπονδίας Ελαφρών Φορτηγών «Η ΕΝΩΣΗ», στις 11.6.2003, για το πώς και ποιοι θα πληγούν από την παράδοση του τομέα της ενέργειας στο μεγάλο κεφάλαιο: «Οι εργαζόμενοι στον κλάδο ενέργειας, με επίθεση στα δικαιώματα και την απασχόληση. Εργατική τάξη, ΕΒΕ, αγροτιά και λαϊκά στρώματα, με αυξήσεις στα καύσιμα και το ρεύμα. Οι επαγγελματοβιοτέχνες, αυτοκινητιστές και οι αγρότες, με την αύξηση κόστους παραγωγής και μεταφοράς». Η τελευταία επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων στον όμιλο έγινε τον περασμένο Οκτώβρη, όταν ο πρόεδρος των ΕΛΠΕ, Τ. Χριστοδούλου, ζήτησε διαφορετική μισθολογική αντιμετώπιση των νεοπροσλαμβανόμενων, σε συνέχεια των διαρκών παρεμβάσεων για την ανατροπή των υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων στα διυλιστήρια.

Τα ΕΛΠΕ ανέλαβαν ουσιαστικά την υλοποίηση των σχεδιασμών του ομίλου Λάτση. Η ΠΕΤΡΟΛΑ εμφάνισε σημαντική αύξηση κερδών και τζίρου μεταξύ 1999 και 2002, ωστόσο βρισκόταν μπροστά σε αδιέξοδο, καθώς δεν είχε παρουσία στη λιανική πώληση και στο εξωτερικό, ενώ το παρωχημένο διυλιστήριό της ήταν περιορισμένης παραγωγικής γκάμας και αδυνατούσε να συμμορφωθεί με τις νέες προδιαγραφές των καυσίμων. Η σχεδιαζόμενη επένδυση 700 εκατ. δολαρίων στο Θριάσιο θα έλυνε κάποια προβλήματα, αλλά εμποδίστηκε από τους κατοίκους της ήδη επιβαρυμένης περιβαλλοντικά περιοχής. Με τη συγχώνευση «λύθηκαν» τα προβλήματα και ο όμιλος Λάτση απέκτησε αυτόματα πρόσβαση σε ξένες αγορές, στην ηλεκτροπαραγωγή, στο φυσικό αέριο, στους πετρελαϊκούς αγωγούς. Ευτυχής «σύμπτωση» ήταν ότι το 2002 - με το διαγωνισμό σε εξέλιξη - τα ΕΛΠΕ επιδόθηκαν σε μια μανιώδη εξάπλωση, εξαγοράζοντας εταιρείες στην Αλβανία, στο Μαυροβούνιο, στην Κύπρο και αλλού. Σήμερα δραστηριοποιούνται ακόμη και στη Γεωργία, ενώ συνεργάζονται σε έρευνες κοιτασμάτων σε Αίγυπτο και Λιβύη και ετοιμάζονται να διεκδικήσουν τη σερβική εταιρεία πετρελαίου NIS. Τα σχέδια του αφεντικού της ΠΕΤΡΟΛΑ του 2000 βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη το 2007. Ακόμη και η «κακότυχη» επένδυση στο Θριάσιο επανήλθε από τη σημερινή διοίκηση των ΕΛΠΕ, με την ίδια επιχειρηματολογία, και με ανάλογες αντιδράσεις.

Οι σημερινές εξελίξεις στα ΕΛΠΕ επιβεβαίωσαν την κριτική του ΚΚΕ για το ξεπούλημα του ομίλου στον Λάτση. Η ακρίβεια στα καύσιμα δικαιώνει τις θέσεις του για το ποια ενεργειακή πολιτική πρέπει να ακολουθηθεί και πώς. Οπως έγραφε εκείνη την περίοδο ο Μ. Παπαδόπουλος, υπεύθυνος του Οικονομικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ, «μόνο η κοινωνική κρατική ιδιοκτησία των βασικών μέσων παραγωγής και η συγκρότηση ενός ενιαίου αποκλειστικά κρατικού φορέα ενέργειας (ο οποίος θα αποτελεί λαϊκή περιουσία) δημιουργεί τις προϋποθέσεις για εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες».

Και όπως τόνισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, επισκεπτόμενη τους εργαζόμενους στα ΕΛΠΕ στις 2.6.2003, «όλη αυτή η περιουσία που υπάρχει στην Ελλάδα, δημιουργημένη από τον πλούτο του λαού, να γίνει πραγματικά λαϊκή περιουσία γιατί εκεί βρίσκεται η ουσία».



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ