Το βάθος των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που κλιμακώνονται σε όλη την περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, με «όχημα» και το Κυπριακό, αποτυπώθηκε ακόμα πιο χαρακτηριστικά μετά την πραγματοποίηση της Διάσκεψης για την Ασφάλεια της Κύπρου, χτες, στη Γενεύη, που εντάσσεται στα ευρύτερα παζάρια πάνω στο νέο διχοτομικό σχέδιο.

Η συνάντηση - της οποίας προήδρευσε ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες - έγινε σε αίθουσα του Παλατιού των Εθνών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην ελβετική πόλη, με τη συμμετοχή του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, του ηγέτη του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί και των υπουργών Εξωτερικών των τριών «εγγυητριών δυνάμεων» Τουρκίας, Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, Νίκου Κοτζιά και Μπορίς Τζόνσον, αντίστοιχα.

Αργά χτες το βράδυ, έγινε γνωστό ότι η φάση αυτή της Διάσκεψης ολοκληρώθηκε. Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από τον ΟΗΕ, όλες οι πλευρές δεσμεύονται να συνεχίσουν τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη προκειμένου να υπάρξει λύση. Ανακοινωνόταν επίσης ότι η Διάσκεψη θα συνεχιστεί σε επίπεδο τεχνοκρατών στις 18 Γενάρη για να συζητηθούν οι ανησυχίες και προτάσεις για την Ασφάλεια, ενώ για τα υπόλοιπα κεφάλαια, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν σε διμερές επίπεδο στην Κύπρο.

Οταν η Ομάδα Εργασίας ετοιμάσει σχετικό πόρισμα, θα πραγματοποιηθεί νέα Διάσκεψη, σε πολιτικό επίπεδο, ως συνέχεια της σημερινής. Σύμφωνα και με ελληνοκυπριακά ΜΜΕ, ο Τσαβούσογλου δήλωσε ότι στόχος είναι οι διαπραγματεύσεις να τελειώσουν όσο πιο σύντομα γίνεται, όπως και ότι η Τουρκία ήθελε ακόμα και σήμερα να γίνει η συνάντηση τεχνοκρατών, αλλά η Ελλάδα δήλωσε ότι δεν είναι έτοιμη. Είπε ακόμα ότι μετά τους ΥΠΕΞ θα αναλάβουν και οι πρωθυπουργοί.

Πολλοί συνέδεσαν τον «ιστορικό χαρακτήρα» της Διάσκεψης με την «πρώτη φορά από το 1960» (όταν δηλαδή ιδρύθηκε ως «ανεξάρτητο κράτος» η Κυπριακή Δημοκρατία) που οι τρεις «εγγυήτριες δυνάμεις» προσέρχονται στο ίδιο τραπέζι διαλόγου με τις «δύο πλευρές», όπως συνεχίζονται να τσουβαλιάζονται η κυβέρνηση της Κύπρου και η ηγεσία των Κατεχόμενων. Να σημειωθεί ότι, προφανώς για να εκτονωθούν οι αντιδράσεις για την επιμονή Τουρκίας και ψευδοκράτους να μην αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία με τη διεθνή της ονομασία, Αναστασιάδης και Ακιντζί παρουσιάστηκαν στη Διάσκεψη με το ταμπελάκι «Aυτού Eξοχότης» (High Excellency), ενώ αποφεύχθηκε η χρήση σημαιών κ.τ.λ.

Στη Διάσκεψη παραβρέθηκε, με δικαίωμα τοποθέτησης όπως διαβεβαίωναν οι περισσότερες ανταποκρίσεις, και η ΕΕ, την οποία εκπροσώπησαν ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αλλά και η Υπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Η ΕΕ συμμετέχει ως «παρατηρητής» και «ενδιαφερόμενο μέρος», αφού ο βασικός κορμός της Διάσκεψης είναι πενταμερής. Στην εναρκτήρια τελετή παραβρέθηκαν και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με τις ΗΠΑ να ξεχωρίζουν εδώ και καιρό για τις παρασκηνιακές τους παρεμβάσεις, ενώ μεγάλο μέρος των σχετικών αναλύσεων αναφέρονταν και στο ρόλο που διεκδικεί η Γερμανία στις μελλοντικές εξελίξεις.

Σε δηλώσεις που έκανε το μεσημέρι, ο Γκουτέρες - μετά την πρωινή συνεδρίαση - μίλησε για «εξαιρετικά εποικοδομητική εναρκτήρια σύνοδο» και «καταιγισμό ιδεών», εμφανίζοντας ως βασικό συμπέρασμα την ανάγκη να βρεθούν «εκείνοι οι τρόποι που να επιτρέπουν την εφαρμογή της λύσης που θα επιτευχθεί, κατά τρόπο που θα εγγυάται ταυτόχρονα την αντιμετώπιση των ανησυχιών για την ασφάλεια της τουρκοκυπριακής κοινότητας και των ανησυχιών για την ασφάλεια της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Υπάρχει σαφώς δρόμος να διανύσουμε, δουλειά να συνεχίσουμε».

Ο Γκουτέρες εξήγησε ότι «δεν μπορεί κανείς να αναμένει θαύματα για άμεσες λύσεις, δεν ψάχνουμε για μια γρήγορη λύση και μπαλώματα, ψάχνουμε για μια σταθερή και διαρκή λύση», υποστηρίζοντας ότι «βρισκόμαστε πολύ κοντά σε αυτό, που είναι η λύση σε σχέση με τη δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στην Κυπριακή Δημοκρατία». Ενώ ανάμεσα σε άλλα, είπε ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν για «όσο χρειαστεί» και κατέληξε: «Αυτή είναι η πρώτη φορά που τα πέντε μέρη συζητούν το θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων. Μόλις αρχίσαμε... Είναι έντονη πεποίθησή μου ότι η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει ένα σύμβολο ελπίδας στον κόσμο, στην αρχή του 2017».

Αργά το βράδυ της Τετάρτης, οι απευθείας συνομιλίες Αναστασιάδη - Ακιντζί κατέληξαν στην κατάθεση χαρτών με τις προτάσεις της κάθε πλευράς για τα εδάφη που θα περιέχει κάθε «συνιστώσα πολιτεία».

Νωρίτερα, ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ, Εσπαν Μπαρθ Αϊντε, είχε εξηγήσει ότι δεν «θα επιστρέψουμε στην Κύπρο με συνολική λύση. Χρειάζεται δουλειά μέχρι να πλησιάσουμε στο συνολικό πακέτο λύσης», αλλά και ότι έχουν επιτευχθεί νέες συγκλίσεις σε πολλά πεδία.

Σύμφωνα με διαρροές σε ελληνοκυπριακά ΜΜΕ, η Λευκωσία πρότεινε να περιέλθει στον έλεγχο του τουρκοκυπριακού «κρατιδίου» το 28,2% των κυπριακών εδαφών, ενώ το ψευδοκράτος κατέθεσε πρόταση για το 29,2%.

Επίσης, η Λευκωσία πρότεινε να περάσουν στην ελληνοκυπριακή πλευρά ένα μεγάλο μέρος της περιφέρειας της Μόρφου - που αποτελεί ένα από τα διαφιλονικούμενα «φιλέτα» - και συγκεκριμένα όλα τα χωριά που βρίσκονται τουλάχιστον νότια της οδικής αρτηρίας που συνδέει Μόρφου - Λευκωσία - Αμμόχωστο. Με την ίδια πρόταση, το μέρος της Αμμοχώστου, που σήμερα μένει κλειστό, περνά στην ελληνοκυπριακή πλευρά, ενώ «ειδικό καθεστώς» προβλέπεται για μεγάλο τμήμα της Καρπασίας, της χερσονήσου που εκτείνεται στην ανατολική «μύτη» του νησιού και έχει μεγάλη γεωστρατηγική σημασία, πολύ κοντά στα τουρκικά παράλια. Το «καθεστώς» αυτό αφορά προτάσεις π.χ. για «ομοσπονδιακά πάρκα», ζώνες δηλαδή που θα ανήκουν στην κεντρική, «ομοσπονδιακή κυβέρνηση».

Η πρόταση της πλευράς Ακιντζί δεν περιλαμβάνει τη Μόρφου στην ελληνοκυπριακή «πολιτεία».

Οσον αφορά τον αριθμό των Ελληνοκύπριων προσφύγων που θα μπορούν να επιστρέψουν στις εστίες τους, η πρόταση της Λευκωσίας φέρεται να προβλέπει επιστροφή μέχρι και πάνω από 90.000, η πρόταση της άλλης πλευράς για λιγότερους από 75.000.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν οι επιπτώσεις για τη μοιρασιά της ακτογραμμής, αφού αυτή συνδέεται και με τον έλεγχο της ΑΟΖ, άρα την πρόσβαση στην «αξιοποίηση» των υδρογονανθράκων κ.τ.λ. Σύμφωνα με την ελληνοκυπριακή πρόταση, η ακτογραμμή που θα ελέγχει απευθείας η ελληνοκυπριακή «πολιτεία» θα πλησιάζει το 55%.

Στο μεταξύ, να σημειωθεί ότι χτες το πρωί, τα κόμματα ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Κίνημα Αλληλεγγύη και Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών έστειλαν κοινή επιστολή, με την οποία εξήγησαν ότι δεν θα παρευρίσκονταν στη δεξίωση που θα παρέθετε ο ΟΗΕ στο πλαίσιο της Διάσκεψης, υποστηρίζοντας ότι οι προϋποθέσεις που είχαν τεθεί για την πραγματοποίηση της Διάσκεψης δεν πληρούνται και «δεν δικαιολογείται η σύγκληση της Διάσκεψης για την Κύπρο».

Το απόγευμα της Τετάρτης, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέδωσε ανακοίνωση όπου υποστήριζε ότι οι προσπάθειες για τη διευθέτηση του Κυπριακού «έχουν περιέλθει στην τελική τους φάση». Την ίδια μέρα, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ομέρ Τσελίκ, επανέφερε το ενδεχόμενο μετάβασης του πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ στη Γενεύη, στην περίπτωση που υπάρξουν γοργές εξελίξεις. Μάλιστα, οι δηλώσεις Τσελίκ τροφοδότησαν χτες ειδήσεις για «άφιξη Γιλντιρίμ» στη Γενεύη, τις οποίες τελικά οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ διέψευσαν.

«Τα μανίκια σηκωμένα» είναι και σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως την ΕΕ, που φερόταν να έχει αναλάβει ιδιαίτερα ενεργό ρόλο για την εύρεση λύση στο κρίσιμο θέμα της Ασφάλειας. Πολλοί εμφάνιζαν την Φ. Μογκερίνι να έχει πάρει πάνω της, «με εμπλοκή Ελλάδας - Τουρκίας αλλά και ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών», τη σύνταξη συμβιβαστικής «φόρμουλας» που «είναι δυνατό να οδηγήσει σε συμφωνία τις δύο πλευρές». Οι ίδιες πληροφορίες, ελληνοκυπριακών ΜΜΕ, εστίαζαν στον «καθοριστικό ρόλο» που διαδραματίζει για πρώτη φορά το Βερολίνο, «που δείχνει να υιοθετεί πλέον μια πιο "επιθετική" εξωτερική πολιτική». Ενδεικτικά, το ΡΙΚ μετέδιδε χτες ότι ορισμένοι επιμένουν πως η Τουρκία είναι «πρόθυμη για υποχωρήσεις αν λάβει ανταλλάγματα σε διακυβέρνηση (σ.σ. εκ περιτροπής προεδρία)».

Να καταγραφεί ότι μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το ψευδοκράτος εξέδωσε χτες ΝΟΤΑΜ, «δεσμεύοντας» μέρος του κυπριακού FIR για διεξαγωγή άσκησης έρευνας και διάσωσης. Μάλιστα, ορισμένα ΜΜΕ συνέδεαν τη νέα αυτή πρόκληση με προτάσεις που έχουν πέσει και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για διαφορετικά ...FIR ανάμεσα στις δύο «συνιστώσες πολιτείες».

Σχετικά με το περιεχόμενο της Διάσκεψης, ο Τσαβούσογλου επανέλαβε πως οι τουρκικές εγγυήσεις πρέπει να παραμείνουν, πρόσθεσε ότι πρέπει επίσης να αναγνωριστούν οι πραγματικότητες στο νησί.

Ενδιαφέρον είχαν και οι δηλώσεις του Αιντε στο BBC, όπου είπε ότι θα παρουσιαστούν και κάποιες «νέες ιδέες» για μία «νέα αντίληψη» (για την Ασφάλεια), που δεν θα αποσυνδέσει την Κύπρο από τους γείτονές της, αλλά θα εντάσσεται σε ένα εντελώς νέο πλαίσιο του 21ου αιώνα.

Αποσιωπώντας πλήρως ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής, κατά την παρέμβασή του στην έναρξη της Διάσκεψης για το Κυπριακό, ο Ελληνας ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιάς, περιορίστηκε να το χαρακτηρίζει «ιστορικό ζήτημα» και «πρόβλημα» προς επίλυση.

Ετσι αποστεώνοντας το Κυπριακό από την ουσία του - κάτι για την εισβολή και κατοχή «ψέλλισε» μόνο για εσωτερική κατανάλωση σε ενημέρωση δημοσιογράφων - είπε ότι «η λύση του Κυπριακού πρέπει να αποδίδει τη μέγιστη δυνατή ισότητα και δικαιώματα στους Τουρκοκυπρίους», αλλά «από την άλλη, οι Ελληνοκύπριοι πρέπει και δικαιούνται, επίσης, να νιώθουν ασφαλείς».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, και εκφράζοντας φόβους πως ό,τι αποφασίσουν δεν θα περάσει από τη λαϊκή ψήφο, ζήτησε λύση «πειστική, ώστε οι δύο κοινότητες να ψηφίσουν υπέρ και να κυρωθεί μέσω των δημοψηφισμάτων που θα ακολουθήσουν».

Χαρακτήρισε το καθεστώς των εγγυήσεων «παρωχημένο», ότι «ο φόβος ή ο κίνδυνος χρήσης βίας από τρίτους πρέπει να εξαλειφθούν από το χάρτη της Κύπρου. Πιστεύουμε ότι πρέπει να συμφωνήσουμε στην οριστική λύση του προβλήματος ασφάλειας της Κύπρου. Και αυτό σημαίνει αποχώρηση των στρατευμάτων, κάτω από την ομπρέλα του ΟΗΕ, ίσως με έναν δημιουργικό ρόλο του ΟΑΣΕ», οργανισμός όπου μετέχουν με ρόλο και λόγο σημαντικά ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Επιχειρηματολόγησε υπέρ αυτού, λέγοντας ότι «η δημιουργία δύο Πολιτειών στην Κύπρο, η σε μεγάλο βαθμό αυτοκυβέρνηση των Τουρκοκυπρίων, η αυτοδιοίκησή τους, αποτελεί τη μέγιστη εγγύηση ότι θα πράξουν καλά τα του οίκου τους. Είτε όσον αφορά τον επιμέρους οίκο τους, είτε όσον αφορά συνολικά την Κύπρο. Πιστεύω επίσης ότι την καλύτερη εγγύηση για τα δικαιώματα των πολιτών, συλλογικά και ατομικά, αποτελεί η ΕΕ»!

«Εμείς ως Ελλάδα», έδωσε μιαν εξήγηση, «ξέρουμε ποιο είναι το κόστος αν κάποιος παραβιάσει κανόνες της ΕΕ και ξέρουμε ότι η ΕΕ διαθέτει πάρα πολλά εργαλεία για να επιβάλει αυτό που θεωρεί σωστό (...) η ΕΕ έχει τα μέτρα και τα μέσα να υπερασπιστεί τα συμφωνηθέντα έναντι οιουδήποτε, εντός ΕΕ και εντός Κύπρου, θελήσει να αποκλίνει από αυτά», πρόσθεσε, βάζοντας το «λύκο να φυλά τα πρόβατα».

«Το ίδιο πιστεύω και για τον ΟΗΕ», συμπλήρωσε στον ίδιο καμβά. «Επίσης, θεωρώ μεγάλη υπόθεση αυτό που διαβάζω για τη δημιουργία πολιτειακών αστυνομιών, ομοσπονδιακής αστυνομίας και διεθνούς αστυνομίας, γιατί και αυτές εγγυώνται την ασφάλεια όλων των μερών». Πολυεθνικό επεμβατικό σχήμα που σχεδιάζεται για το Νησί με το μανδύα πολυεθνικής αστυνομίας.

Εξέφρασε, εξάλλου, την πεποίθηση ότι «τα προβλήματα ανασφάλειας που υπάρχουν στο εσωτερικό της Κύπρου αντιμετωπίζονται με αστυνομικά μέσα, αντιμετωπίζονται με δικαιοσύνη. Δεν απαιτείται οποιαδήποτε έξαρση αρνητικών φαινομένων, παρέμβαση στρατού, βομβαρδισμοί ή ό,τι άλλο».

Μάλιστα, ο Ελληνας ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι στις 23 Γενάρη αναμένεται ότι θα συναντηθούν και πάλι στη Γενεύη οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων. «Πιθανολογώ με όσα έχουν δείξει οι συζητήσεις μέχρι τώρα ότι θα επιβεβαιωθεί η καταρχάς συμφωνία μας για τη δημιουργία μιας ομάδας με ειδικούς οι οποίοι θα ετοιμάσουν έναν κατάλογο ερωτήσεων, στη βάση του οποίου θα γίνει στις 23 του Γενάρη συνάντηση των ΥΠΕΞ με βάση αυτά τα ερωτήματα», σημείωσε, και πρόσθεσε ότι επικεφαλής από την πλευρά του ελληνικού ΥΠΕΞ θα είναι ο γγ πρέσβης Δημήτρης Παρασκευόπουλος. Η ανακοίνωση αυτή σύμφωνα με τουρκοκυπριακές πηγές δυσαρέστησε τόσο την Τουρκία όσο και τη Βρετανία, γιατί ανακοινώθηκε χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι διαβουλεύσεις, και εξετάζεται αν θα γίνει.

Στην παρέμβασή του, ο Ν. Κοτζιάς αναφέρθηκε και στο λεγόμενο μοντέλο «αποχώρησης στρατευμάτων», λέγοντας ότι μια ιδέα είναι: «Να εφαρμοστούν συμφωνίες τέτοιες, όπως ήταν οι συμφωνίες στάθμευσης των γερμανικών στρατευμάτων το 1990, κατά την αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων από την ανατολική Γερμανία. Η συγκεκριμένη συμφωνία στάθμευσης - που είχε προσωρινό χαρακτήρα - είναι ένα καλό παράδειγμα».

Επίσης, ως αντάλλαγμα στην τουρκική πλευρά να δεχτεί όσα προτείνει η ελληνική αστική τάξη έταξε τη στήριξή της στην Τουρκία για ένταξη στην ΕΕ: «Το μέλλον ολόκληρης της Κύπρου βρίσκεται στην ΕΕ, όπως και το μέλλον της Τουρκία (...) η Ελλάδα είναι σταθερός φίλος και σύμμαχος της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας (...) Πιστεύουμε ότι στο βαθμό που θα λύσουμε τα προβλήματά μας - είμαι σίγουρος ότι θα το κάνουμε - η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία μέσω ενός Συμφώνου Φιλίας θα συνθέσουμε ένα ισχυρό τρίο μέσα στην ΕΕ».

Και βέβαια δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην «Κύπρο παράγοντα σταθερότητας σε μια περιοχή αστάθειας» που θα δώσει «ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη». Αυτά όταν οξύνεται ο ανταγωνισμός στην περιοχή πρωτίστως για την Ενέργεια.

Αργότερα, σε συνέντευξή Τύπου, ο Ν. Κοτζιάς, πέρα απ' όσα είπε για το Κυπριακό, ανέπτυξε συνολικότερα τους στόχους της λεγόμενης ελληνικής διπλωματίας επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, διαφημίζοντας ουσιαστικά την αποτελεσματικότητά τους για το κεφάλαιο και τους στόχους του περί γεωστρατηγικής αναβάθμισής του.

Ενδεικτικά, βάζοντας στόχο «να στρέψουμε την ελληνική διπλωματία προς τους σχεδιασμούς του μέλλοντος», έδωσε στοιχεία περί αναδιάρθρωσης των διπλωματικών υπηρεσιών, ώστε να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες και στόχους των εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων.

Καυχήθηκε επίσης ότι ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή κυβέρνηση που έσπευσε να έχει συνάντηση με τον σύμβουλο και την αναπληρώτρια σύμβουλο εθνικής ασφαλείας της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ, όπως και τον προσωπάρχη του Λευκού Οίκου, στη λογική του να διατηρούν «ανοικτούς διαύλους και κανάλια επικοινωνίας με όλους», όπως είπε.

«Θετική» χαρακτήρισε «την πρόοδο που έχει συντελεστεί στις συζητήσεις για το Κυπριακό», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δ. Τζανακόπουλος, στο πλαίσιο του κλίματος ευφορίας που επιχειρεί να καλλιεργήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, όταν είναι φανερό ότι προωθείται μια διχοτομικού τύπου λύση. Κατά την τακτική ενημέρωση των πολιτικών συντακτών χτες δήλωσε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται «σε στενό συντονισμό και διαρκή επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Αναστασιάδη, και συνεχίζουμε να είμαστε αυστηρά προσηλωμένοι στην εξεύρεση δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και της ιδιότητας της Κύπρου ως κράτους - μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Δεν απέκλεισε, εφόσον διαφανεί δυνατότητα εξεύρεσης λύσης, εξηγώντας ότι αναφέρεται στην «κατάργηση του αναχρονιστικού καθεστώτος των εγγυήσεων», μια συνάντηση Τσίπρα - Ερντογάν, ή τη μετάβαση του πρωθυπουργού στη Γενεύη.