ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 12 Σεπτέμβρη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ζωγραφικές «Απόψεις της Αθήνας»

«Μοναστηράκι», έργο του Κ. Μαλάμου
«Μοναστηράκι», έργο του Κ. Μαλάμου
Εξήντα Ελληνες ζωγράφοι, συμμετέχουν στην έκθεση «Απόψεις της Αθήνας από σύγχρονους Ελληνες ζωγράφους», που φιλοξενείται στο «Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών Βούρου - Ευταξία» (Ι. Παπαρηγοπούλου 5-7). Εως τις 29 Σεπτεμβρίου εκτίθενται έργα των: Αγγελου Α. Αϊβάζογλου, Τ. Ανδρειάδου, Σ. Ανδρουλιδάκη, Μ. Βατζιά, Μ. Βενιού, Π. Βυζάντιου, Α. Γκίνη, Α. Δεβετζή, Α. Δρούγκα, Γ. Δρούτσα, Κ. Ευαγγελάτου, Π. Ζουμπουλάκη, Σ. Καλογεροπούλου, Κ. Καπετανόπουλου, Τ. Κατσουλίδη, Γ. Λολοσίδη, Κ. Μαλάμου, A. Mattioli, Κ. Πανιάρα, Γ. Παπανελόπουλου, Π. Πρέκα, Μ. Πωπ, Δ. Σκουλάκη, Π. Τέτση, Α. Φασιανού, Ν. Φλέσσα κ.ά.

Κάθε καλλιτέχνης καταθέτει στην έκθεση την «άποψή του» για την πόλη της Παλλάδος: Κάποιοι βλέπουν μόνο τις αρχαιότητες και μάλιστα εμβληματικά, κάποιοι άλλοι σταματούν στη διαχρονικότητα των πολιτιστικών της φάσεων, μερικοί στις γραφικότητές της. Υπάρχουν και εκείνοι που μέσω συμβόλων καταγράφουν την πνευματική αποστολή της πόλης αυτής ανά τους αιώνες. Δε λείπουν οι ρεαλιστικές ή και σουρεαλιστικές αντιμετωπίσεις, η «μεταφυσική» αξιοποίηση των ερειπίων ή οι κριτικές απόψεις απέναντι στα προβλήματα της μεγαλούπολης.

Οπως σημειώνει ο διευθυντής του Μουσείου, Στέλιος Λυδάκης, στον καλαίσθητο δίγλωσσο κατάλογο που συνοδεύει την ενδιαφέρουσα αυτή παρουσίαση, «εάν επιχειρούσε κανείς, παρά την πολυμορφία, να οργανώσει το υλικό σε κατηγορίες, ώστε να γίνει πιο κατανοητή η δομή του, θα μπορούσε να αναφερθεί στα έργα που εμβληματοποιούν την αρχαιότητα και την προβάλλουν ως κατ' εξοχήν ένδειξη της Αθήνας». Σ' αυτήν την ενότητα, είναι χαρακτηριστικά τα έργα του Αγγελου, της Στ. Ανδρουλιδάκη με τον φωτισμένο Παρθενώνα, του Μ. Βενιού με την πύλη της Αθηνάς Αρχηγέτιδος, του Π. Ζουμπουλάκη με την παρεμβολή της Νίκης της Σαμοθράκης, του Σ. Καραβούζη με το Θησείο, του Π. Πρέκα, της Ζ. Σκιαδαρέση με το κεντρικό τμήμα της δυτικής ζωφόρου, του Α. Αϊβάζογλου με το κεφάλι αλόγου από τη ζωφόρο του Παρθενώνα, του Α. Δρούγκα με το κεφάλι της χάλκινης Αθηνάς κ.ά.

«Αλλοι καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν τη σύγχρονη Αθήνα πανοραμικά, άλλοι αποζητούν κάποιες γραφικές γωνιές της. Υπάρχουν και εκείνοι που τη βλέπουν ρεαλιστικά, στην καθημερινότητά της. Αυτό συμβαίνει με τις ευαίσθητες συλλήψεις της Τζ. Ανδρειάδου, το οπτικό παιχνίδι του Θέμου Αυγερινού, τη γραφική λεπτομέρεια από σπίτι της Πλάκας του Α. Βάλβη, τη ρεαλιστική και ταυτόχρονα υπερβατική άποψη του Μ. Βατζιά». Σ' αυτή την ενότητα περιλαμβάνονται ακόμη έργα του Κ. Μαλάμου, της Ε. Ζαντέ, του Γ. Ζυμαράκη, του Τ. Κατσουλίδη. Η αποξένωση μέσω της έντονης χρωματικότητας χαρακτηρίζει τα «Περίπτερα τη νύχτα» του Ν. Κληρονόμου, καθώς και τα «Τουρκοβούνια» του Γ. Κούτρικα. «Στις γραφικές απεικονίσεις της Αθήνας σε τονικό ζωγραφικό ύφος ανήκει και το έργο της Ν. Στεργιοπούλου όπως και της Τ. Λιτερίνας. Στον Π. Τέτση, η τονικότητα αφήνει τις χρωματικές επιφάνειες να συμπλέξουν την εικόνα της πόλης...». Περισσότερο συγκεκριμένες είναι οι απόψεις του Α. Φασιανού, του Θ. Στεφόπουλου, του Γ. Αδαμόπουλου.

Στην κατηγορία των «συμβολιστών» εντάσσεται το έργο του Γ. Παπαγιάννη, του Κ. Σπυρόπουλου, του Ν. Φλέσσα. «Μια ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν αναμφίβολα εκείνοι που αναγνωρίζουν την ομορφιά και τη ζεστασιά της Αθήνας στα νεοκλασικά κτίρια, που τόσο βάναυσα αντικαταστάθηκαν από τις απρόσωπες πολυκατοικίες. Ο Κ. Μαλάμος καταπιάστηκε με το θέμα με μεγάλη επιτυχία. Οι πίνακές του μιας ορισμένης περιόδου διαιωνίζουν την ομορφιά ή την εξαθλίωση των νεοκλασικών με θαυμάσια τονικότητα. Η Μ. Πωπ καταπιάστηκε επίσης με τα νεοκλασικά μετουσιώνοντάς τα σε αναμνήσεις ενός χαμένου παραδείσου». Ακόμη, ο Γ. Δρούτσας αποτύπωσε με τα έργα του την αρχοντιά τους και τη σχέση τους με το αττικό φως.

Από τα παρουσιαζόμενα έργα δε λείπουν και εκείνα που ασκούν κριτική στη σύγχρονη Αθήνα. Σ' αυτή την κατηγορία, σημειώνουμε το έργο του Κ. Ευαγγελάτου «Ο Λυκαβηττός ως καιόμενη βάτος», ενώ ο Θ. Σιδέρης ειρωνεύεται σ' έναν πίνακά του την πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων με τον «Δισκοβόλο» του Μύρωνα, τις πολυκατοικίες, τα σκουπίδια και τα αδέσποτα σκυλιά. Ο Κ. Πανιάρας απορρίπτει στο σύνολό της τη σύγχρονη Αθήνα, στους πίνακές του «Το μόνο Διότι» και «Το τελευταίο Διότι».

Από την έκθεση δε λείπουν και οι κονστρουκτιβιστικές ή περισσότερο αφαιρετικές τάσεις. Σ' αυτή την ενότητα εντάσσεται το έργο της Γ. Λακερίδου, στο οποίο οι φόρμες των σπιτιών είναι απλά γεωμετρικά σχήματα, ενώ η παρεμβολή φυσιοκρατικών στοιχείων, δημιουργεί μια μεταφυσική διάσταση. Στο έργο του Χρ. Σαρακατσιάνου είναι ιδιαίτερα ενδεικτική η γεωμετρική αφαίρεση. «Οπως καταλήγει ο Στ. Λυδάκης «Ολες αυτές οι κατηγορίες μαρτυρούν τη διαφορετική σκοπιά από την οποία αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι Ελληνες ζωγράφοι την πόλη, στην οποία ζουν και δημιουργούν. Τα έργα τους αντλούν από την άποψη που έχουν σχηματίσει για την Αθήνα, μια πόλη όπου συμπλέκεται το παρόν με την ιστορία και οι αντιθέσεις, εναρμονίζονται στο ευρύτερο ενδιαφέρον γι' αυτήν».

Σημειώνουμε ότι στο Μουσείο λειτουργεί ταυτόχρονα και η έκθεση των «Μεγάλων Περιηγητών της Αθήνας», που αναφέρεται στους σπουδαιότερους περιηγητές της πόλης από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα, παρουσιάζοντας τα περίφημα «Οδοιπορικά» τους.


Η.Μ.


Η δίψα της Πόλης

Και ξαφνικά, η πόλη γέμισε από τους επιθανάτιους ρόγχους των νιπτήρων. Την επιτραπέζια ευωχία των φθινοπωρινών γευμάτων αντικατέστησε η ξηρασία, όμοια με εκείνη της ισπανικής extramadura, όπου οι έρπουσες σαύρες συνουσιάζονται αδιάντροπα πάνω στις ξερολιθιές των έρημων αυλών. Τα λαρύγγια των εργαζομένων απώλεσαν τη φυσική τους χλωρίδα και απέκτησαν, όσο να πεις, τα ενοχλητικά ιζήματα της δίψας. Τα άνθη των μπαλκονιών, αγκομαχώντας εκλιπαρούσαν σταγόνες λησμονημένων αρδεύσεων από τα πλαστικά ποτιστηράκια φιλανθών νεανίδων και οι τουαλέτες, αχ αυτές οι τουαλέτες, όπως η αποξηραμένη Βοιβηίς λίμνη, στα βορειοανατολικά του θεσσαλικού κάμπου, ερήμωσαν χωρίς την άδουσα συναναστροφή εύθυμων λουομένων.

Και η αυστηρή φωνή του ντεμέκ αρμοδίου απαντούσε στις απελπισμένες ερωτήσεις των απανταχού της πόλης υδρευομένων «Τι να σας κάνουμε, έπαθε βλάβη ο κεντρικός αγωγός. Γίνονται προσπάθειες για την επισκευή του. Ελπίζουμε σε δυο - τρεις μέρες θα αποκατασταθεί η υδροδότηση όλης της πόλης». Και συ άπλυτος, ελαφρώς αξύριστος, διψασμένος και στα πρόθυρα της αφυδάτωσης, αναστέναζες βαθιά, κατέρρεες, με ελαφρώς κεκαλυμμένη την αγανάκτησή σου και σωριαζόσουν στην πλησιέστερη οριζόντια επιφάνεια με έναν και μόνο σκοπό: Να ονειρευτείς. Να ονειρευτείς φράγματα πλήρη υδάτων, καταρράκτες, ποταμούς να κατέρχονται, λίμνες να καλύπτουν κάθυγρα λεκανοπέδια, και συ ντυμένος τη γνωστή στολή των Ολυμπιακών Αγώνων να ολισθαίνεις χειροκροτούμενος, ήρωας ασυναγώνιστος, δαμαστής και κυρίαρχος του κανόε καγιάκ.

Δεν είναι σκηνές κινηματογαφικού θρίλερ αυτές, που σας περιγράφω, καλοί μου συντροφικοί αναγνώστες. Ούτε προσπαθώ να σας αποτυπώσω το ημερολόγιο ενός λεγεωνάριου, χαμένου στην έρημο της Σαχάρας, να τραγουδάει ψυχορραγών το γνωστό άσμα του Φράνκι Λέιν «Cool, clean, Water», ενώ οι αντικατοπτρισμοί της εφιαλτικής άμμου προκαλούν προβάλλοντας στον ορίζοντα χιλιάδες ομοιώματα της Κασταλίας Πηγής ανάμεσα στις Φαιδριάδες Πέτρες και το μυθικό Golf Stream, οι μεν πρώτες ως ζωογόνο νάμα της Πυθίας μάντιδος, το δε δεύτερο ως ο μοναδικός λόγος για τον οποίο οι παραπλέοντες τα δυτικά παράλια της Νορβηγίας φωτογραφίζονται με φόντο τα νησιά Λοφούτε κάτω από θερμοκρασίες 38 και 39 βαθμών Κελσίου λίγο πιο νότια από τον 66ο παράλληλο, αφετηρία μελαγχολική του πολικού κύκλου.

Εγώ όμως δε σας μιλώ για όλα αυτά έτσι, στα καλά καθούμενα. Δε μου ήρθε ξαφνικά η διάθεση να γράψω για το μαρτύριο της δίψας, για να γεμίσω τη στήλη αυτή, με το κυριακάτικο κείμενό μου. Για τη Θεσσαλονίκη θέλω να σας μιλήσω που έμεινε για τέσσερις μέρες χωρίς νερό, γιατί, λέει, χάλασε ο κεντρικός αγωγός, και γιατί, αυτό δεν το λέει, αλλά η κατάσταση το αποκαλύπτει, η ιδιωτικοποιημένη υπηρεσία που είναι υπεύθυνη να φροντίζει για την ύδρευση και το σύστημα αποχέτευσης της «συμπρωτεύουσας», με το υποκοριστικό όνομα ΟΥΑΘ κάθε άλλο παρά παίρνει στα σοβαρά τις υδροδοτικές ανάγκες της Θεσσαλονίκης και όλα όσα υποσχέθηκε για επιδιορθώσεις και επενδύσεις για το νέο υδροαποχετευτικό παράδεισο της «συμβασιλεύουσας» παγιδεύτηκαν, όπως οι θλιβερές λειχήνες, στα τοιχώματα πεπαλαιωμένων αγωγών σύγχρονων με τους παρισινούς υπονόμους, όπου ο θρυλικός Γιάννης Αγιάννης των «Αθλίων» του Β. Ουγκώ προσπαθούσε να φυγαδεύσει τον Μάριο. Και τα λέω όλα αυτά, γιατί είναι βέβαιο πως, όταν όλα τα κοινωνικά αγαθά, όπως το νερό παραδείγματος χάριν περάσουν στα χέρια των πονηρών ιδιωτών, εκεί θα καταφύγουμε τελικά, για να σωθούμε, στους υπονόμους!


Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ