Οι εκδηλώσεις του 24ου Διημέρου κορυφώνονται σήμερα, Κυριακή, με την εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ στην Τρίπολη, για τους καταδικασμένους και εκτελεσμένους από το Εκτακτο Στρατοδικείο της Τρίπολης, γνωστό ως «θανατοδικείο», που λειτούργησε από το 1947 έως το 1949. Ομιλητής στη συγκέντρωση θα είναι ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

Το φετινό Διήμερο γίνεται σε συνθήκες μάχης. Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών οδήγησαν άλλωστε και στην αλλαγή της ημερομηνίας του, καθώς ήταν αρχικά προγραμματισμένο για το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, μεταφέρθηκε όμως λόγω του δημοψηφίσματος της 5ης Ιούλη.

Η ίδια η προετοιμασία του χώρου από την Οργάνωση της Πελοποννήσου έγινε με τη μεγαλύτερη αυτοθυσία, όπως εξηγεί ο Τάσος Αντωνίου, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ και Γραμματέας του Συμβουλίου Περιοχής Πελοποννήσου. Στην ουσία, η μάχη για τη διάδοση της θέσης του Κόμματος για το δημοψήφισμα έδωσε αμέσως τη σκυτάλη στις εργασίες για το στήσιμο της κατασκήνωσης. «Η προετοιμασία του χώρου ξεκίνησε από το βράδυ της Κυριακής, με τη συμμετοχή σπουδαστών, μαθητών, εργαζόμενων συντρόφων που δούλεψαν για το σκοπό αυτό, καθημερινά από τις 6 το πρωί μέχρι αργά το βράδυ», υπογραμμίζει ο Τ. Αντωνίου και προσθέτει: «Στις συνθήκες αυτές, κάναμε προσπάθεια να μην υστερήσει ο χώρος σε τίποτα απ' όσα είχαμε αρχικά σχεδιάσει. Ετσι, όσον αφορά το πολιτικό περιεχόμενο, υπάρχει η έκθεση με ιστορικά στοιχεία και αρχειακό υλικό για την Ακροναυπλία και το Εκτακτο Στρατοδικείο της Τρίπολης. Παράλληλα, κάναμε προσπάθεια να προσαρμοστεί το πρόγραμμα των εκδηλώσεων, ώστε να έχει το Διήμερο και το χαρακτήρα μιας μαζικής νεολαιίστικης κινητοποίησης και παρέμβασης στις εξελίξεις».

Επισημαίνει ακόμα πως έγινε κάθε προσπάθεια να λειτουργήσουν όλες οι αναγκαίες υποδομές για τη φιλοξενία των χιλιάδων κατασκηνωτών, παρά τις μεγάλες δυσκολίες. Και πραγματικά, τα κατάφεραν! Στην κατασκήνωση λειτούργησαν τέσσερα μπαρ, ιατρείο, η κεντρική σκηνή που φιλοξένησε τις εκδηλώσεις, τις συναυλίες και φυσικά το λαϊκό γλέντι που «έκλεινε» τα βράδια του Διημέρου.

Ο χώρος της κατασκήνωσης στην παραλία Καραθώνας άρχισε να παίρνει ζωή από το πρωί της Παρασκευής, όταν σιγά - σιγά έφταναν οι Οργανώσεις της ΚΝΕ απ' όλη την Ελλάδα. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, είχαν καταφτάσει οι περισσότερες Οργανώσεις της ΚΝΕ, από την Κρήτη έως τη Θράκη! Αξίζει ακόμα να αναφερθεί πως και η άφιξη των Οργανώσεων αναπροσαρμόστηκε, με αρκετές από αυτές να αναβάλουν την αναχώρησή τους για το Σάββατο το πρωί, αφού προηγουμένως έδωσαν το «παρών» στις μεγάλες συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ το απόγευμα της Παρασκευής.

Ενα ακόμα σημαντικό στοιχείο που υπογραμμίζει ο Τ. Αντωνίου, είναι η συμβολή φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ, που με τις προσφορές τους βοήθησαν καθοριστικά, ειδικά με δεδομένες τις τρέχουσες συνθήκες, στην τροφοδοσία των μπαρ, στην εξασφάλιση των απαραίτητων οικοδομικών υλικών, για να μη λείψει τίποτα από την κατασκήνωση. Τέλος, με έμπρακτη αλληλεγγύη, βοήθεια και μεγαλύτερων σε ηλικία συντρόφων, αντιμετωπίστηκαν και ξεπεράστηκαν οι οικονομικές δυσκολίες που συναντούσαν μέλη της ΚΝΕ σε σχέση με τη συμμετοχή τους στο Διήμερο.

Σημείο αναφοράς στην κατασκήνωση ήταν η έκθεση φωτογραφικού και αρχειακού υλικού για τη φυλακή της Ακροναυπλίας και το στρατοδικείο της Τρίπολης, στην οποία οργανώνονταν συνεχώς ξεναγήσεις των Οργανώσεων. Από το απόγευμα της Παρασκευής, ξεκίνησαν επίσης ξεναγήσεις στην Ακροναυπλία, στο μνημείο που έχει στηθεί προς τιμήν όσων φυλακίστηκαν εκεί και σε αντίστοιχη έκθεση υλικού.

Η περιήγηση στις δύο εκθέσεις αποτέλεσε ευκαιρία για να γνωρίσουν εκατοντάδες νέοι την αξιοθαύμαστη προσπάθεια συλλογικής οργάνωσης της καθημερινής ζωής των φυλακισμένων, τη λειτουργία της Ομάδας Συμβίωσης Αγωνιστών Ακροναυπλίας, τη μορφωτική και πολιτιστική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε εκεί. «Πανεπιστήμιο του κομμουνισμού» αποκαλούσε ειρωνικά την Ακροναυπλία η αστική τάξη. Μάλιστα, από τους κρατούμενους οργανώνονταν και επαγγελματικά μαθήματα, άλλοι εκπαιδεύονταν για να γίνουν ράφτες και ξυλουργοί, άλλοι έπαιρναν από γιατρούς μαθήματα νοσηλευτικής. Ανάμεσα στις φωτογραφίες της έκθεσης και αυτή που δείχνει το «Προαύλιο μελέτης Δ. Γληνός», όπως ονόμασαν οι ίδιοι οι κρατούμενοι έναν από τους αύλειους χώρους της φυλακής τους, προς τιμήν του επίσης φυλακισμένου εκεί Δ. Γληνού, που είχε ξεχωριστή συμβολή στη μορφωτική προσπάθεια.

Οσο για το «θανατοδικείο» της Τρίπολης, τα ταμπλό της έκθεσης αποτυπώνουν σε αριθμούς το «έργο» του: Σε αυτό δικάστηκαν 2.995 άντρες και γυναίκες. Για 1.087 από αυτούς, δηλαδή για το 37,5%, εκδόθηκαν καταδικαστικές αποφάσεις. Σε θάνατο καταδικάστηκαν 370. Ανάμεσα σ' αυτούς ξεχωρίζει η μορφή της Αθήνας Μπενέκου, της «κόκκινης δασκάλας», μέλους του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ. Η δίκη της διήρκεσε μόλις ένα πρωινό, αυτό της 1ης Δεκέμβρη 1947. Μια εβδομάδα μετά, έγινε η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε από Εκτακτο Στρατοδικείο στην Πελοπόννησο.

Το 1949, τελευταία χρονιά της λειτουργίας του, το στρατοδικείο δίκασε 28 μαχητές του ΔΣΕ. 72 φορές σε θάνατο καταδικάστηκε ο Νίκος Γκότσης, ένας εξ αυτών. «Και άλλες τρεις από εμένα, κύριε πρόεδρε» ήταν η απάντηση που έδωσε στο στρατοδίκη, στο άκουσμα της καταδικαστικής απόφασης και της ποινής.