Οταν, στατιστικά, μιλάμε για τον κλάδο των «βασικών μετάλλων» εννοούμε παραγωγικές δραστηριότητες όπως η παραγωγή σιδήρου, χάλυβα και σιδηροκραμάτων, η κατασκευή σωλήνων, άλλες πρωτογενείς κατεργασίες του σιδήρου και του χάλυβα, η παραγωγή βασικών μετάλλων όπως αλουμίνιο, η χύτευση κλπ. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μονάδες της βαριάς βιομηχανίας, με υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης κεφαλαίων και παραγωγής, πολλές από τις οποίες πραγματοποιούν και εξορυκτικές δραστηριότητες (ΛΑΡΚΟ), ενώ παράλληλα αναπτύσσουν και εμπορικές δραστηριότητες.

Στην κατηγορία της «παραγωγής μεταλλικών προϊόντων» συνυπάρχουν μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα με πολλές εκατοντάδες επιχειρήσεις μεσαίου και μικρότερου μεγέθους, τα οποία ουσιαστικά δουλεύουν φασόν ή αποτελούν αντιπροσώπους των μεγάλων μονάδων. Παράλληλα, ακόμα και στις μέρες μας συναντάμε αρκετές χιλιάδες μικρά μηχανουργεία, αυτοαπασχολουμένων βιοτεχνών, με απασχόληση που δεν ξεπερνά τους δύο με τρεις εργαζόμενους. Εδώ τα επίπεδα της συγκέντρωσης είναι σαφώς χαμηλότερα, ωστόσο οι μεγάλες επιχειρήσεις και πάλι καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του κλάδου. Στις δραστηριότητες του κλάδου συγκαταλέγονται το σύνολο των μεταλλικών και μηχανουργικών κατασκευών, η παραγωγή δομικών πλεγμάτων, οι κατασκευές μεταλλικών σκελετών, μεταλλικών πορτών και παραθύρων, ντεπόζιτων, δεξαμενών δοχείων, σωμάτων και λεβήτων κεντρικής θέρμανσης, ειδών υγιεινής, όπλων και πυρομαχικών κλπ.

Με βάση τα στοιχεία του 2007 στον κλάδο των «βασικών μετάλλων» λειτουργούν 102 επιχειρήσεις, ενώ στον κλάδο των «προϊόντων μετάλλου» 482.

Σχεδόν ολόκληρη την προηγούμενη δεκαετία οι δύο κλάδοι εμφάνιζαν ρυθμούς ανάπτυξης τουλάχιστον αντίστοιχους και υψηλότερους από το μέσο ρυθμό αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής συνολικά. Το 2000, σε σχέση με το 1993 ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανικής Παραγωγής είχε εμφανίσει άνοδο της τάξης του 24,3%, ενώ την ίδια περίοδο:

• Ο κλάδος των «βασικών μετάλλων» σημείωσε άνοδο 37,68%
• Ο κλάδος «κατασκευής μεταλλικών προϊόντων» αύξησε την παραγωγή του κατά 21,3%.

Αποτέλεσμα της ανοδικής πορείας που παρουσίασαν οι δύο κλάδοι την προηγούμενη δεκαετία ήταν αύξηση της συμμετοχής τους στο σύνολο της βιομηχανικής παραγωγής, «κατακτώντας» την πέμπτη και όγδοη θέση αντίστοιχα, μεταξύ των 29 κλάδων της βιομηχανικής παραγωγής. Με βάση τα στοιχεία του 2000, η συμμετοχή των δύο κλάδων στη βιομηχανική παραγωγή συνολικά υπολογιζόταν σε 6,56% του κλάδου των «βασικών μετάλλων» και 6,21% των «μεταλλικών προϊόντων». Και οι δύο κλάδοι, δηλαδή, συνεισέφεραν το 12,76% της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα.

Τη δεκαετία που διανύουμε, η εικόνα είναι περίπου η εξής: Την περίοδο 2000-2008 η βιομηχανική παραγωγή στο σύνολό της - με βάση τους μέσους όρους κάθε χρονιάς, όπως τους επεξεργάζεται η Στατιστική Υπηρεσία - παρέμεινε στάσιμη. Το 2008 η παραγωγή των «βασικών μετάλλων» ήταν αυξημένη κατά 10,3% σε σχέση με το 2000, ενώ ο κλάδος «κατασκευή μεταλλικών προϊόντων» εμφάνισε πτώση της τάξης του 3,2%, κύρια λόγω μεγάλης κάμψης που παρουσιάστηκε την περίοδο 2006-2007.

Ακόμα πιο θεαματική, από την εικόνα που παρουσιάζει η παραγωγή των δύο κλάδων, είναι η κερδοφορία των επιχειρήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια περίοδο μεγάλων διακυμάνσεων της αγοράς και της εικόνας που παρουσιάζουν οι μεταλλουργικές επιχειρήσεις συνολικά, κύρια λόγω της αυξητικής τάσης που παρουσίασαν τα προηγούμενα χρόνια οι τιμές των πρώτων υλών, οι δύο κλάδοι γενικά και ειδικότερα οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις τους, δεν κατάλαβαν τίποτα! Οχι μόνο κατάφεραν να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα την κερδοφορία τους, αλλά όπως φαίνεται αξιοποίησαν και τα ...προεόρτια της κρίσης για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Οπως μάλιστα φαίνεται στο σχετικό Πίνακα 1, μέσα σε μία τετραετία, από το 2004, οι δύο κλάδοι πραγματοποίησαν ...άλματα στην αύξηση των καθαρών τους κερδών.

• Είναι χαρακτηριστικό ότι τα επίσημα καθαρά κέρδη του κλάδου των «βασικών μετάλλων», από 76,9 εκατομμύρια ευρώ το 2004, εκτοξεύθηκαν στα 372,7 εκατ. ευρώ το 2007 και παρέμειναν στα 225,2 εκατ. ευρώ το 2007, ποσό που είναι αυξημένο κατά 192,8% σε σχέση με το 2004.
• Τα αντίστοιχα στοιχεία για τον κλάδο των «μεταλλικών προϊόντων» είναι από 32,1 εκατ. ευρώ καθαρά κέρδη το 2004, στα 164,1 εκατ. ευρώ το 2007, ή ποσοστό αύξησης καθαρών κερδών κατά 411%!!!

Συνολικά, τα τέσσερα αυτά χρόνια οι 584 μεγάλες επιχειρήσεις των δύο κλάδων απέσπασαν 1,4 δισ. ευρώ, ενώ η αύξηση των κερδών τους το 2007, σε σχέση με το 2004, ήταν της τάξης του 257%!!!

Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία για τις επιμέρους επιχειρήσεις και τα κέρδη του το 2007. Στους Πίνακες 2 και 3 παρουσιάζονται τα επίσημα καθαρά κέρδη των 10 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων των δύο κλάδων.

Στον κλάδο των «βασικών μετάλλων» απέσπασαν κέρδη 206,2 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που αποτελεί το 91,6% των συνολικών κερδών του κλάδου το 2007. Παράλληλα,σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP, οι 20 πρώτες επιχειρήσεις κατείχαν το 87,8% του συνολικού ενεργητικού του κλάδου και το 87,2% του κύκλου εργασιών.

Αντίστοιχα, στον άλλο κλάδο οι 10 πρώτες επιχειρήσεις είχαν καθαρά κέρδη 103,9 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 63,3% των κερδών του κλάδου. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι 20 πρώτες το 2007 κάλυπταν το 44,1% του ενεργητικού και το 45,4% του κύκλου εργασιών ολόκληρου του κλάδου των «μεταλλικών προϊόντων».

Τα στοιχεία από μόνα τους δεν είναι απλά αποστομωτικά, για όλους εκείνους που κλαψουρίζουν για την πορεία των επιχειρήσεών τους. Αν τα συνδυάσει κανείς με τα ονόματα των ίδιων των επιχειρήσεων, θα διαπιστώσει ότι οι εκπρόσωποι αυτών των πλέον κερδοφόρων μονάδων στο χώρο του μετάλλου, είναι αυτοί που πρωταγωνιστούν σε μια συνεχώς κλιμακούμενη επίθεση σε βάρος των εργαζομένων. Πρόκειται για επιχειρήσεις που πολύ συχνά φιγουράρουν στην ειδησιογραφία, επειδή εδώ συναντάς τα πάντα: Θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα. Μαζικές απολύσεις. Τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς. Απαράδεκτες συνθήκες εργασίας. Παράνομες και καταχρηστικές εργοδοτικές πρακτικές κ.ο.κ. Εδώ, άλλωστε, συναντάμε και τον άθλιο Μυλωνά, αυτόν που - ούτε λίγο ούτε πολύ, σύμφωνα με τα λεγόμενά του - οι εργάτες τον παρακαλάνε να εργάζονται λιγότερες ώρες τη βδομάδα και να έχουν μικρότερες αποδοχές, για να σωθεί η επιχείρησή «τους»...