ΠΟΛΙΤΙΚΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Για την εξίσωση κομμουνισμού και φασισμού

Στιγμιότυπο από το αντιφασιστικό - αντιιμπεριαλιστικό καραβάνι, που διοργάνωσε στις 20 - 27 Μάρτη η ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, με πρώτο σταθμό το Αουσβιτς, το μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης του Γ' Ράιχ

Ισως το αντιφασιστικό - αντιιμπεριαλιστικό καραβάνι, που διοργάνωσε στις 20 - 27 Μάρτη η ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, δε θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί σε πιο κατάλληλη στιγμή. Λίγες μόλις μέρες πριν την εκ νέου προσπάθεια θεσμοθέτησης του αντικομμουνισμού από την ΕΕ, τρεις γενεές κομμουνιστών, αγωνιστών της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, του ΔΣΕ, του αντιδικτατορικού αγώνα, πολιτικοί πρόσφυγες, αλλά και νεότεροι κομμουνιστές, φίλοι και απόγονοι, πραγματοποίησαν επισκέψεις σε 4 ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, αποδίδοντας φόρο τιμής στους νεκρούς συναγωνιστές και διαπιστώνοντας ταυτόχρονα ιδίοις όμμασι τον τρόπο και το μέγεθος της αναθεώρησης της ιστορικής μνήμης.

Πρώτος μας σταθμός το Αουσβιτς (Auschwitz I & II) της Πολωνίας: Το μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης του Γ' Ράιχ. Αυτό που μας προξένησε εντύπωση εδώ, πέραν της φρίκης των ναζιστικών θηριωδιών (μιας φρίκης ωστόσο πλήρως απογυμνωμένης από τα αίτια που την προκάλεσαν), ήταν η έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς, μνημείου κ.λπ. στον Κόκκινο Στρατό. Εκτός του ότι 10άδες χιλιάδες Σοβιετικοί στρατιώτες εξοντώθηκαν στο Αουσβιτς, περίπου 600.000 έδωσαν τη ζωή τους μαχόμενοι για την απελευθέρωση της Πολωνίας (δίχως να συνυπολογίζουμε τους χιλιάδες νεκρούς κομμουνιστές της πολωνικής αντίστασης). Το Γενάρη του 1945 η 60ή Στρατιά του Κόκκινου Στρατού απελευθέρωσε και το Αουσβιτς. Ολα αυτά όμως αντιμετωπίζονται πλέον ως γεγονότα «μη-γενόμενα», έχοντας κυριολεκτικά διαγραφεί ολοκληρωτικά από την «επίσημη» Ιστορία.

Στη συνέχεια, επισκεφτήκαμε το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ (Buchenwald) της Γερμανίας. Και εδώ η πρώτη «ψυχρολουσία» δεν άργησε να έρθει. Στο «ενημερωτικό» φυλλάδιο που μοιράστηκε σε όλους, ο Κόκκινος Στρατός αναφερόταν ως «σοβιετική δύναμη κατοχής»! Ο δε χώρος χαρακτηριζόταν ως «τόπος μνήμης», τόσο για τη λειτουργία του ως ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, όσο και για τη μετέπειτα 5χρονη λειτουργία του ως «χώρος κράτησης» των «στελεχών του εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος» από τους Σοβιετικούς!

Στο σύντομο φιλμ που ακολούθησε, ειπώθηκε (σωστά) ότι το συγκεκριμένο στρατόπεδο, αν και αρχικά προοριζόταν για τους πολιτικούς κρατουμένους της Γερμανίας, στη συνέχεια επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει όλες τις κατηγορίες των «ανεπιθύμητων» του ναζιστικού καθεστώτος από μια σειρά εθνικότητες. Οι αναφορές στους κομμουνιστές ήταν από ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Μόνο στο τέλος, όταν ένας αυτόπτης μάρτυρας περιέγραψε σε συνέντευξή του πώς το στρατόπεδο απελευθερώθηκε με εξέγερση των κρατουμένων και πώς αισθάνθηκε όταν άκουσε από τα μεγάφωνα τη λέξη «Σύντροφοι!», μόνο τότε θα μπορούσε ενδεχομένως κάποιος πιο «υποψιασμένος» ή πληροφορημένος να καταλάβει τι είχε συμβεί. Από τον πρώτο κιόλας καιρό θεμελίωσης του στρατοπέδου (1937) συγκροτήθηκε παράνομη αντιφασιστική οργάνωση με επικεφαλής τους κομμουνιστές. Το 1943 ιδρύθηκε και η διεθνής επιτροπή με επικεφαλής τον κομμουνιστή Μπ. Μπάρτελ, η οποία έως τις αρχές του Απρίλη 1945 αριθμούσε 178 ομάδες (56 εξ αυτών αποτελούνταν από Σοβιετικούς στρατιώτες). Στις 11 Απρίλη 1945, οι παράνομες οργανώσεις, έχοντας ενημερωθεί για την εξέλιξη του πολέμου (οι αμερικανικές δυνάμεις βρίσκονταν προ των πυλών), ξεσήκωσαν τους δεσμώτες του Μπούχενβαλντ, καταλαμβάνοντας το στρατόπεδο και αποτρέποντας δολοφονίες ή άλλα εγκλήματα «της τελευταίας στιγμής».

Ανάμεσα σε αυτούς που εκτελέστηκαν στο Μπούχενβαλντ (με σφαίρα στο κεφάλι) ήταν και ο ΓΓ του ΚΚ Γερμανίας Ερνστ Τέλμαν. Προς τιμήν του, η Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) έστησε στο χώρο όπου δολοφονήθηκε μια λιτή, σεμνή τιμητική πλακέτα. Μετά το 1991, προστέθηκε από κάτω μια «επεξηγηματική» επιγραφή, στην οποία τονιζόταν με σαρκαστικό ύφος ότι η ανάρτηση της πλακέτας αυτής από τη ΓΛΔ έγινε για προπαγανδιστικούς λόγους...

Επόμενη στάση μας το Μαουτχάουζεν (Mauthauzen) της Αυστρίας. Κύρια λειτουργία του στρατοπέδου αυτού δεν ήταν η εξόντωση αυτή καθαυτή, αλλά η εργασία (κατά την οποία βέβαια ξεψύχησαν χιλιάδες άνθρωποι). Το Μαουτχάουζεν ξεπέρασε σε παραγωγή και τα 5 στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας των SS. Πολλοί δούλεψαν στο γειτονικό λατομείο. Αυτό μας το είπαν και μας το έδειξαν. Αυτό που δεν αναφέρθηκε ποτέ και πουθενά, ήταν για τις 45 άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, που «νοίκιαζαν» από τους Ναζί τους σύγχρονους αυτούς σκλάβους, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη. Πρόκειται για βιομηχανικούς κολοσσούς, που στήριξαν την άνοδο των Ναζί στη Γερμανία, έκαναν χρυσές δουλειές την περίοδο του πολέμου, για να «αμνηστευθούν» στη συνέχεια χάριν της πάλης κατά του κομμουνισμού (είναι οι ίδιες πολυεθνικές που την περίοδο του «Ψυχρού Πολέμου» πρωτοστάτησαν στη παραγωγή της λεγόμενης «μαύρης Ιστορίας» της ΕΣΣΔ, χορηγώντας με τεράστια ποσά γνωστά Ιδρύματα, Κινήσεις, κ.λπ.).

Και μια πραγματικά συγκινητική στιγμή: Οταν οι αγωνιστές της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ κατέθεσαν στεφάνι στο μνημείο των θυμάτων και με υψωμένες τις κόκκινες σημαίες και τις γροθιές τους άρχισαν να τραγουδούν τη Διεθνή, οι εργάτες που λίγο δίπλα δούλευαν σε έργα συντήρησης, σταμάτησαν τη δουλειά. Ενας εξ αυτών, στη καρότσα του φορτηγού, σήκωσε σφιγμένη τη γροθιά του για λίγα δευτερόλεπτα. Μήπως γι' αυτό λοιπόν χρειάζονται σήμερα τα «αντικομμουνιστικά μνημόνια»;

Τέλος, επισκεφτήκαμε το στρατόπεδο του Νταχάου (Dachau) της Γερμανίας, στο οποίο στάλθηκαν πολλοί Ελληνες αντιφασίστες - κομμουνιστές, μεταξύ των οποίων και ο ΓΓ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης. Από την πλούσια έκθεση φωτογραφικού υλικού και ντοκουμέντων που παρατίθεντο στο χώρο του στρατοπέδου, αξίζει να σταθούμε σε μια λεπτομέρεια, μια υποσημείωση ουσιαστικά, που βρισκόταν κάτω από ένα βιβλίο εκτελέσεων. Εγραφε λοιπόν: «Σοβιετικοί κρατούμενοι: Οπως σε όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, έτσι και στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου οι Σοβιετικοί κρατούμενοι υπήρξαν οι πιο αποφασισμένοι στην αντίστασή τους. Πραγματοποίησαν τις περισσότερες απόπειρες απόδρασης. Από εκείνους που εκτελέστηκαν για σαμποτάζ, οι περισσότεροι προήλθαν από τις γραμμές τους. Οι αξιωματικοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο σ' αυτές τις δραστηριότητες». Τι λιγότερο από σεβασμό και θαυμασμό ανήκει σε αυτόν το λαό - επαναστάτη, που ορισμένοι σήμερα επιχειρούν να τον παρουσιάσουν ως αποχαυνωμένο και απαθή αποδέκτη της δήθεν «σταλινικής τρομοκρατίας» (παρότι ύψωσε το ανάστημά του ακόμα και στην κόλαση των ναζιστικών στρατοπέδων); Τι λιγότερο από ύβρη είναι η εξίσωση των ανθρώπων αυτών, που έδωσαν τα περισσότερα θύματα, προκειμένου να ηττηθεί ο φασισμός, με τους θύτες τους;

Ο αποφασιστικός ρόλος των κομμουνιστών και της Σοβιετικής Ενωσης στη συντριβή του φασισμού δεν υποτιμάται πλέον απλά, εκμηδενίζεται. Και όπου η μνήμη τους δε διαγράφεται σπιλώνεται, διαστρεβλώνεται, κατασυκοφαντείται.

Τα γενεσιουργά αίτια του φασισμού αποσιωπούνται. Ο φασισμός ως φαινόμενο αποδίδεται σε ψυχολογικούς παράγοντες: Στην «παράνοια» των ναζί, στα πληγωμένα εθνικά αισθήματα των Γερμανών, κ.λπ. Πουθενά δε φαίνεται η σχέση του μονοπωλιακού κεφαλαίου (γερμανικού αλλά και διεθνούς) με τους Ναζί, τόσο στην πορεία ανόδου τους στην εξουσία, όσο και μετέπειτα. Πουθενά δεν αναφέρεται το γεγονός ότι ο φασισμός δεν αποτελούσε αποκλειστικά «γερμανικό» ή «ιταλικό» φαινόμενο, αλλά πρόβαλλε ως «λύση» στα αδιέξοδα της αστικής τάξης παγκοσμίως (ιδιαίτερα μετά την διεθνή οικονομική κρίση του 1929).

Η δεκαετία του 1930 υπήρξε μια εποχή όπου ο καπιταλισμός, πληγωμένος από την κρίση του και αδυνατώντας να επιβληθεί με τα διαθέσιμα ιδεολογικοπολιτικά μέσα ενσωμάτωσης, άρχισε να καταφεύγει όλο και περισσότερο στη βία και τον απολυταρχισμό. Πολλά από τα κατασταλτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στη Γερμανία και την Ιταλία υιοθετήθηκαν και σε άλλες χώρες υπό καθεστώς αστικής «δημοκρατίας».

Και τότε και σήμερα, πρώτοι στο στόχαστρο της αστικής επιθετικότητας βρέθηκαν οι κομμουνιστές και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Οχι τυχαία, μιας και αυτοί αποτέλεσαν το βασικό εμπόδιο στην επίτευξη της πολυπόθητης «εργασιακής ειρήνης», που τελικά και επιβλήθηκε με τα όπλα. Σίγουρα μια ταύτιση των δύο εποχών είναι παρακινδυνευμένη και δεν είναι αυτή η πρόθεσή μας. Σκοπός μας είναι η υπεράσπιση της ιστορικής μνήμης από την αντικομμουνιστική αναθεώρηση που επιχειρεί σήμερα ο ιμπεριαλισμός, αυτός δηλαδή που γέννησε το φασισμό, που γέννησε και συνεχίζει να γεννά τους πολέμους, τις αλληλοσφαγές λαών, την εκμετάλλευση.

Ο ιμπεριαλισμός σήμερα προσπαθεί να προλάβει καταστάσεις, να χρεοκοπήσει στη συνείδηση των εκμεταλλευομένων μαζών την επικαιρότητα του σοσιαλισμού. Η απάντηση βρίσκεται στην αντεπίθεση, στη συγκρότηση του αντιιμπεριαλιστικού - αντιμονοπωλιακού μετώπου, με στόχο τη λαϊκή εξουσία - οικονομία.

Η αντικομμουνιστική επίθεση δεν είναι υπόθεση μόνο των κομμουνιστών. Είναι υπόθεση όλων των εργαζομένων, των αγροτών, της νεολαίας, όλων των προοδευτικών και δημοκρατικών ανθρώπων, ανεξάρτητα από τις όποιες διαφωνίες τους με το ΚΚΕ ή το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε. Το γιατί μάς το υπενθυμίζουν τα λόγια του πάστορα Martin Niemoller, βγαλμένα από την ίδια του την εμπειρία στη ναζιστική Γερμανία (επέζησε από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Νταχάου και του Σάτσενχαουζεν):

«Πρώτα ήρθαν για τους κομμουνιστές, αλλά δε διαμαρτυρήθηκα γιατί δεν ήμουν κομμουνιστής.

Μετά ήρθαν για τους Εβραίους, αλλά δεν διαμαρτυρήθηκα γιατί δεν ήμουν Εβραίος.

Μετά ήρθαν για τους συνδικαλιστές, αλλά δε διαμαρτυρήθηκα γιατί δεν ήμουν συνδικαλιστής.

Μετά ήρθαν για τους Καθολικούς, αλλά δεν διαμαρτυρήθηκα γιατί ήμουν Προτεστάντης.

Μετά ήρθαν για μένα, αλλά δεν υπήρχε πια κανείς να διαμαρτυρηθεί».

Του
Αναστάση ΓΚΙΚΑ*
*Ο Αναστάσης Γκίκας είναι Δρ. Πολιτικών Επιστημών, συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ