ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 12 Οχτώβρη 2003
Σελ. /32
ΠΑΙΔΕΙΑ
Για ένα πραγματικά δημόσιο πανεπιστήμιο

Eurokinissi

Το θέμα που συζητάμε, η υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου, είναι προφανές πως για την εποχή που ζούμε, είναι μία πρόκληση από κάθε άποψη, δεδομένου ότι το βασικό χαρακτηριστικό της κυρίαρχης πολιτικής που εφαρμόζεται είναι οι γενικευμένες ιδιωτικοποιήσεις και ο λεγόμενος ανταγωνισμός στην οικονομία στη χώρα μας και σχεδόν σ' όλες τις χώρες.

Υπάρχει λοιπόν σαφής αντίφαση. Από τη μια πλευρά μια οικονομική πολιτική ιδιωτικοποιήσεων και ανταγωνισμού, που περιλαμβάνει ακόμη και τα πανεπιστήμια, από την άλλη η υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου.

Αν μάλιστα ρίξουμε μια πρόχειρη ματιά σε βασικά κείμενα που μας έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση ή που κατατίθενται εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης σε διάφορα σώματα που συμμετέχει, θα διαπιστώσουμε ότι όλα τα μέτρα που παίρνονται, όλες οι κατευθύνσεις που αποφασίζονται για την Ανώτατη Εκπαίδευση, στο πλαίσιο του λεγόμενου «Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου», έχουν ως γενική αναφορά την ύπαρξη και λειτουργία του δημόσιου πανεπιστημίου. Την ενίσχυση του κοινωνικού του ρόλου.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Ποια είναι η πραγματικότητα: Γιατί αυτή η παράξενη ομοφωνία; Μήπως, τελικά, δεν πρόκειται για ομοφωνία αλλά για μια καλοδουλεμένη πολιτική από την πλευρά της ΕΕ, αλλά και ορισμένων πολιτικών δυνάμεων, που τις σημαντικότερες από τις πολιτικές τους επιλογές, αυτές που εξωθούν στην ιδιωτικοποίηση τα ΑΕΙ, θέλουν να τις αποκρύψουν κάτω από μια υποτιθέμενη υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου;

Μήπως δεν είναι καθόλου αρκετό για να περιγράψουμε την ύπαρξη, τη λειτουργία και το ρόλο του δημόσιου πανεπιστημίου, να αναφερόμαστε κατά κύριο λόγο στο νομικό του πρόσωπο, στη σχέση του με το σημερινό κράτος; Ή, παραπέρα, στην εργασιακή σχέση των διδασκόντων και ερευνητών, ως δημόσιων λειτουργών και κρατικών υπαλλήλων, έστω και καλά αμειβόμενων, που από ορισμένους τοποθετείται και ως η βασικότερη προϋπόθεση για την υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου;

* * *

Στα παραπάνω ερωτήματα εμείς απαντάμε με κατηγορηματικό τρόπο: Ναι, μπορεί να υπάρξει ένα πανεπιστήμιο που, ενώ θα τελεί κάτω από δημόσιο νομικό καθεστώς, στην πραγματικότητα, θα είναι πλήρως ιδιωτικοποιημένο και θα κοστίζει και ακριβότερα.

Ενα πανεπιστήμιο παραδομένο στην επιχειρηματικότητα και τον ανταγωνισμό, που θα πρωταγωνιστεί στην εμπορευματοποίηση της γνώσης, με μειωμένες δημόσιες δαπάνες, με επιχειρήσεις χορηγούς και χρηματοδότες που θα ελέγχουν ακόμη και τη διοίκησή του, με έρευνα υποταγμένη στα συμφέροντα της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής για άμεσο κέρδος, με νοικιαζόμενους υπαλλήλους και με ελαστικές εργασιακές σχέσεις, ακόμη και για το ΔΕΠ, που θα συμβάλει σ' έναν αντιδραστικό κοινωνικό καταμερισμό εργασίας.

Με ένα διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό που δε θα αναζητάει την αντικειμενική αλήθεια, πολύ περισσότερο δε θα τη διδάσκει, που θα εξαρτάται ολοκληρωτικά από τις απαιτήσεις και τα συμφέροντα της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς όχι μόνο σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση της έρευνας, αλλά και τη διαμόρφωση της αμοιβής του.

Ενα πανεπιστήμιο με διαβαθμισμένα επιστημονικά αντικείμενα, και το ίδιο κατηγοριοποιημένο, πράγμα που θα αποτρέπει ή και θα προτρέπει στη χρηματοδότησή του, ανάλογα με το βαθμό ενσωμάτωσης στην αγορά. Ενσωμάτωση που θα ελέγχεται μέσα από τις διαδικασίες της αξιολόγησης.

Το κυριότερο: Ενα πανεπιστήμιο, που, από την άποψη του περιεχομένου σπουδών, θα έχει υποβαθμισμένα προγράμματα σπουδών, θα παρέχει κατακερματισμένες γνώσεις με στενό και πρόσκαιρα χρηστικό περιεχόμενο, που θα διασπά την ενότητα των προγραμμάτων σπουδών, δηλαδή των επιστημονικών αντικειμένων, με κύκλους και ενότητες, που θα διαμορφώνει ένα εργατικό -επιστημονικό δυναμικό χωρίς υψηλή επαγγελματική κατάρτιση και που η ολοκληρωμένη γνώση και η ερευνητική ικανότητα θα είναι υπόθεση μιας ασφυκτικά περιορισμένης και ελεγχόμενης ελίτ.

Ας μην υπάρχουν αυταπάτες. Το πανεπιστήμιο αυτό ήδη οικοδομείται στο πλαίσιο του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου. Μέσα από τις κατευθύνσεις της Σορβόνης, τη Διακήρυξη της Μπολόνιας, τις αποφάσεις της Πράγας και τις πρόσφατες του Βερολίνου. Κατευθύνσεις που υλοποιούν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, τις απαιτήσεις της Λευκής Βίβλου και της ΟΝΕ.

Γι' αυτό το λόγο έχουν βαρύτατες ευθύνες όσοι, σύμφωνα με τα πρακτικά της Βουλής, χειροκροτούσαν όρθιοι και ενθουσιωδώς την υπερψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ. ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και Συνασπισμός οφείλουν να εξηγήσουν στον ελληνικό λαό και ιδιαίτερα στη νεολαία, πώς υπερασπίζονται το δημόσιο πανεπιστήμιο, όταν εμμένουν στη Συνθήκη του Μάαστριχτ και αποφεύγουν να αντιπαρατεθούν στις αποφάσεις και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

* * *

Είναι φανερό πως αναδεικνύεται η καρδιά του πολιτικού ζητήματος της ανώτατης εκπαίδευσης, αλλά και γενικότερα της εκπαίδευσης, που δεν μπορούν να αγνοούν οι πανεπιστημιακοί, όλοι οι συνδικαλιστικοί φορείς, το πανεπιστημιακό κίνημα στο σύνολό του.

Υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου σημαίνει κατά κυρίαρχο τρόπο αντιπαράθεση με την κυβερνητική πολιτική, με κάθε πολιτική που έχει ως βάση και στόχο της την υλοποίηση των κατευθύνσεων της ΕΕ. Με κάθε πολιτική που ταλαντεύεται, που ανέχεται και παλινδρομεί ως προς τις κατευθύνσεις αυτές.

Αυτή η πολιτική πρέπει να συναντήσει την ενεργητική αντίθεση του συνόλου του πανεπιστημιακού κόσμου. Του διδακτικού προσωπικού, των φοιτητών και των εργαζομένων στα ΑΕΙ. Των διοικητικών οργάνων. Κατά συνέπεια η ανάπτυξη των αγώνων είναι μονόδρομος για τους πανεπιστημιακούς και όλους τους άλλους πανεπιστημιακούς φορείς.

Ενας φοιτητής που θα καταλήξει ένας ημικαταρτισμένος πτυχιούχος και χωρίς επαγγελματική, υψηλού επιπέδου, ειδίκευση και με αβέβαιο εργασιακό μέλλον, ένας νοικιασμένος και προσωρινός διοικητικός υπάλληλος, ένα διδακτικό προσωπικό που θα τρέχει στις επιχειρήσεις για να εξασφαλίσει το ερευνητικό του έργο, μακριά από τις ανάγκες της κοινωνίας και του ελληνικού λαού, έχουν ως κοινό τόπο και αναφορά την υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου. Εχουν ως κοινό στόχο την ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής που εφαρμόζεται, την πολιτική της ΕΕ. Είναι κοινή τους υπόθεση.

Μόνο μέσα από τη συσπείρωση και την ενότητα στους στόχους και τα αιτήματα, μόνο μέσα από τη δημιουργία του Μετώπου Παιδείας και την κοινή δράση μπορεί να πάρει ουσιαστική απάντηση και να ανατραπεί η κυβερνητική πολιτική.

Ο ρόλος ειδικά του διδακτικού προσωπικού είναι πρωτεύουσας σημασίας. Είναι αυτό που μπορεί να διευκολύνει στη βαθύτερη κατανόηση από όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα των κατευθύνσεων της «Διακήρυξης της Μπολόνια». Είναι αυτό που μπορεί να αναλύσει και να αποκαλύψει όλες τις φανερές και κρυφές σκοπιμότητες και στοχεύσεις αυτής της αντιδραστικής πολιτικής. Να δημιουργήσει «συνείδηση».

Γι' αυτό το λόγο οι μορφές πάλης πρέπει να διευκολύνουν τη συσπείρωση και την κοινή δράση. Να δυναμώνουν την ενότητα και να εξασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση τη δυναμική της πάλης. Να μην κουράζουν. Να εναλλάσσονται, να οξύνουν την αντιπαράθεση με την κυβερνητική πολιτική, να μην αποχτούν χαρακτήρα φετίχ, να οδηγούν στη δημιουργία και στην ισχυροποίηση του μετώπου παιδείας, να δυναμώνουν το κύρος και την επιρροή του πανεπιστημιακού κινήματος στον ελληνικό λαό. Να προετοιμάζουν το επόμενο βήμα.

* * *

Εμείς, ως κόμμα, όταν μιλάμε για ένα πραγματικά δημόσιο πανεπιστήμιο, ξεκινάμε τη συλλογιστική μας από τον καθορισμό θεμελιωδών εννοιών, όπως είναι η γνώση και η επιστήμη, τη σχέση τους με την κοινωνία και την κοινωνική εξέλιξη. Ξεκινάμε από τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου.

Θεωρούμε ότι η γνώση είναι μια διαδικασία αντανάκλασης και αναπαραγωγής της πραγματικότητας στην ανθρώπινη νόηση, που είναι συνυφασμένη με τους νόμους της κοινωνικής εξέλιξης, ότι είναι αδιάρρηκτα δεμένη με την πράξη και τη δράση του ανθρώπου.

Αυτή η διαδικασία τροφοδοτεί το σκοπό της γνώσης, που είναι η αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας, διαμορφώνει αντιλήψεις, προσωπικότητες, συμβάλλει στην κατανόηση του κόσμου και της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον, στην κατανόηση του σχηματισμού της ανθρώπινης κοινωνίας και της εξέλιξής της.

Αυτή τη διαδικασία της γνώσης, που αποτυπώνει και το δρόμο που οδήγησε στη διαμόρφωση των επιστημών και στα μεγάλα επιστημονικο-τεχνικά επιτεύγματα, που γέννησε τους μεγάλους ερευνητές και τους πρωτοπόρους της επιστήμης, εμείς δεν την παραδίδουμε στην εμπορευματική κεφαλαιοκρατική παραγωγή. Γιατί αυτή, στη σημερινή εποχή, αντιστρατεύεται τα ζωτικά και θεμελιώδη συμφέροντα των εργαζομένων, σε τελική ανάλυση της ίδιας της κοινωνίας.

Σε μια εποχή που η κοινωνικοποίηση της παραγωγής και της εργασίας έχει προχωρήσει τόσο πολύ, που η επιστήμη έχει μετατραπεί σε άμεση παραγωγική δύναμη, που η γνώση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την κατανόηση φυσικών και κοινωνικών φαινομένων, της επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων και της κάλυψης των κοινωνικών αναγκών, σ' αυτή την εποχή δεν μπορεί να αντιστοιχηθεί τίποτε άλλο, παρά μόνο ένα πραγματικά δημόσιο και κοινωνικοποιημένο πανεπιστήμιο.

Η απάντηση στην κυβερνητική πολιτική είναι η Δημόσια και Δωρεάν Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση, με κατοχυρωμένο τον ανώτατο χαρακτήρα της, που θα παρέχει υψηλή επιστημονική επάρκεια, επαγγελματική κατάρτιση και ειδίκευση, στο πλαίσιο ενός ενιαίου κύκλου σπουδών, με προγράμματα σπουδών που θα αντιστοιχούν σε πραγματικά επιστημονικά αντικείμενα, θα εφοδιάζει με ερευνητική ικανότητα, θα εξασφαλίζει την έρευνα, θα διακινεί ελεύθερα τις ιδέες, θα διαπαιδαγωγεί και θα διαμορφώνει ολοκληρωμένους επιστήμονες, κοινωνικούς αγωνιστές για την πρόοδο, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων, την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Μια ενιαία ανώτατη εκπαίδευση που θα αποτελεί συνέχεια και θα στηρίζεται σ' ένα Βασικό Υποχρεωτικό Δωδεκάχρονο Σχολείο.


Του Παναγιώτη ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ,
μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, (από την παρέμβαση στην εκδήλωση της ΠΟΣΔΕΠ, στις 8/10/2003για την Ανώτατη Εκπαιδευση με θέμα: «ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ»)



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ