Η κατάσταση που αντιμετωπίζουν σήμερα χιλιάδες επιβάτες στα λιμάνια της χώρας, με τις πολύωρες καθυστερήσεις και τα επικίνδυνα ταξίδια, δεν ήρθε από το πουθενά. Το ίδιο και οι άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες εξαναγκάζονται να δουλεύουν οι ναυτεργάτες στην ελληνική ακτοπλοΐα. Με τα εξαντλητικά ωράρια, τα 24ωρα αϋπνίας και τη διαρκή επιφυλακή, από το σαλόνι μέχρι το μηχανοστάσιο του πλοίου. Η απομόνωση της νησιωτικής Ελλάδας και οι δυσκολίες των κατοίκων στις άγονες γραμμές, χειμώνα καλοκαίρι, δεν είναι κεραυνός εν αιθρία.

Αποτελούν όλα συνέπειες της πολιτικής που θέλει τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες κερδοφόρο εμπόρευμα για μια χούφτα εφοπλιστές. Μακριά και κόντρα στις πραγματικές λαϊκές ανάγκες. Η πλήρης παράδοση ενός κοινωνικού αγαθού στα χέρια του εφοπλιστικού κεφαλαίου αποτέλεσε και αποτελεί στρατηγική επιλογή των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στα πλαίσια των συναποφάσεων στα όργανα της ΕΕ.

Ο «Ρ», με αναλυτικά ρεπορτάζ ανέδειξε όλες τις προηγούμενες μέρες τις πραγματικές αιτίες της ταλαιπωρίας των επιβατών και της εξόντωσης των ναυτεργατών. Στο σημερινό φύλλο, ο Γ. Τούσσας, ευρωβουλευτής του ΚΚΕ και μέλος της ΚΕ του Κόμματος, επί χρόνια πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΜΕΝ), παρουσιάζει μια αναδρομή στα αντιλαϊκά πεπραγμένα του δικομματισμού στον τομέα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Η σημερινή έρευνα είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας στοιχείων που αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο ότι οι λαϊκές ανάγκες στις θαλάσσιες μεταφορές δεν πρόκειται ποτέ να ικανοποιηθούν, όσο τα πλοία παραμένουν στα χέρια των εφοπλιστών.

Το ταξικό ναυτεργατικό κίνημα, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές, έδωσε μάχες που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη, για την προάσπιση των πραγματικών συμφερόντων ναυτεργατών, νησιωτών, επιβατών και εργαζομένων

Το ΚΚΕ και το συνεπές ταξικό εργατικό κίνημα έγκαιρα αποκάλυψαν και αντιτάχθηκαν στην αντιλαϊκή πολιτική που πιστά υπηρετούν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, με την οργάνωση πολύμορφων αγωνιστικών κινητοποιήσεων και απεργιών, που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη.

Οι εξελίξεις στην ακτοπλοΐα αποτελούν κομμάτι του παζλ των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στα πλαίσια της γενικότερης αντιλαϊκής πολιτικής, που με ιδιαίτερη σφοδρότητα εξελίσσεται από τη ΝΔ αυτό το διάστημα, σε βάρος των μισθολογικών, εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 μέχρι σήμερα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στα πλαίσια της γενικότερης αντιλαϊκής πολιτικής τους με βάση την Κοινή Ναυτιλιακή Πολιτική, τα θεμέλια της οποίας μπήκαν το 1985 και συνοδεύτηκε από δημαγωγικές τυμπανοκρουσίες, με τις οποίες βομβάρδισαν τους εργαζόμενους οι «αρχιτέκτονες» και οι απολογητές της ένταξης της χώρας στην τότε ΕΟΚ, διατήρησαν και ενίσχυσαν το νεοαποικιοκρατικό θεσμικό πλαίσιο της ναυτιλίας, με την παροχή στους εφοπλιστές προκλητικών προνομίων, φοροαπαλλαγές, επιδοτήσεις κ.ά.

Η ψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΝ σηματοδότησε την ένταση της πολύχρονης ολομέτωπης επίθεσης του κεφαλαίου και των πολιτικών εκπροσώπων του, κατά των ναυτεργατών και γενικότερα της εργατικής τάξης.

ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ, μαζί με τους εφοπλιστές διαφήμισαν την απελευθέρωση της ακτοπλοΐας.

Οι εφοπλιστές με απύθμενο θράσος, από την αντιλαϊκή πολιτική των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ εκβιάζουν και απειλούν ότι η συνέχιση της λειτουργίας της ακτοπλοΐας βαδίζει σε χρεοκοπία.

Πρόκειται για μεγάλη πρόκληση.

Στα θησαυροφυλάκια των εφοπλιστών πηγαίνουν τεράστια κέρδη.

Σήμερα οι εφοπλιστές, με την αυθαίρετη αποδρομολόγηση πλοίων, επιδιώκουν να φορτώσουν τα βάρη για την αγορά πλοίων στις πλάτες των ναυτεργατών, γενικότερα των εργαζομένων, των κατοίκων των νησιών.

Η ίδια η ζωή επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις του ΚΚΕ ότι «η απελευθέρωση της ακτοπλοΐας είναι ένα ακόμη βήμα για την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικότητας, της ασυδοσίας και της αύξησης των κερδών των εφοπλιστών, γενικότερα της πλουτοκρατίας».

Σύμφωνα με τα στοιχεία, δεκαέξι από τις είκοσι ακτοπλοϊκές εταιρίες, που δημοσίευσαν τα οικονομικά τους στοιχεία για το 2004, έχουν σημαντικά κέρδη.

Ετσι, η εταιρία «Attica Group» είχε 33.793.509,03 ευρώ κέρδη και ακολουθούν οι εταιρίες: «Blue Star» με 10.895.329,27 ευρώ, «Μινωϊκές Γραμμές» με 9.546.329,27 ευρώ και ΑΝΕΚ με 5.152.778,98 ευρώ.

Αξιοσημείωτη είναι η χρηματιστική σχέση που υπάρχει μεταξύ των ελληνικών ακτοπλοΐκων εταιριών, οι οποίες λειτουργούν ως σύστημα συγκοινωνούντων δοχείων - με αποτέλεσμα η αγορά σχεδόν να μονοπωλείται.

Από τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου διαπιστώνεται ότι: Η εταιρία «Attica Group» ελέγχει τη «Blue Star Ferries» κατέχοντας ποσοστό 48,79%, και συμμετέχουν στις «Μινωϊκές Γραμμές» με 10,51% και στην «Hellas FD» με 12,33%. Οι «Μινωϊκές Γραμμές» συμμετέχουν στην «Hellas FD» με 31,59%, ενώ μέχρι πρόσφατα διατηρούσαν 4,38% της ΑΝΕΚ. Η ΑΝΕΚ ελέγχει τη ΔΑΝΕ με 41,87% και τη ΛΑΝΕ με 50%, ενώ μέχρι πρόσφατα διατηρούσε το 18,92% της ΝΕΛ. Τέλος, η εταιρία «C-Link Ferries» (του Βεντούρη) ελέγχει το 2% της «Hellas FD» και το 18,2% της ΝΕΛ.

Οσο θα αυξάνεται η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, τόσο θα χειροτερεύουν οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες για τους επιβάτες, τους κατοίκους των νησιών και τους ναυτεργάτες.

(Πίνακας 1) Η κατάσταση που εμφανίζει ο πίνακας είναι ακόμα χειρότερη τον τελευταίο χρόνο, τόσο για τους ναυτεργάτες, όσο και για τους επιβάτες και τους εργαζόμενους κατοίκους των νησιών, μετά την απόσυρση 29 ακτοπλοϊκών πλοίων από τις κύριες και περιφερειακές γραμμές του Αιγαίου, ενώ αναμένεται μέσα στα επόμενα τρία χρόνια (μέχρι το 2008) να αποσυρθούν άλλα 39 πλοία. Η ανεργία των ναυτεργατών παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις

Το ίδιο υποκριτικό - δημαγωγικό είναι σήμερα το όψιμο ενδιαφέρον του ΠΑΣΟΚ για τα προβλήματα της ακτοπλοΐας, τα οποία είναι αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής του.

Οι εφοπλιστές καθορίζουν τις τιμές των εισιτηρίων και τα ναύλα των εμπορευμάτων, δρομολογούν τα πλοία ελεύθερα σε γραμμές και συχνότητες της επιλογής τους, σύμφωνα με την επιχειρηματική πρωτοβουλία, με κριτήριο την κερδοφορία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Το δίκτυο των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών είναι ενδεικτικό. Απαιτήσεις για συχνότητες ή προσεγγίσεις λιμένων δεν υπάρχουν πλέον σε όλες τις γραμμές. Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΕΝ, το 2003 από τις 273 γραμμές που αποτελούν το σύνολο του ενδεικτικού δικτύου των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών μόνο 120 γραμμές επιλέχτηκαν από τους εφοπλιστές για τη δρομολόγηση πλοίων.

Σε συμπαιγνία ΝΔ - ΠΑΣΟΚ με τους εφοπλιστές αυθαίρετα - προκλητικά επεκτείνουν το χαρακτηρισμό των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών σε «άγονες γραμμές», με αποτέλεσμα την αύξηση των επιδοτήσεων του ΥΕΝ προς τις ναυτιλιακές εταιρίες από 10,7 εκατ. ευρώ το 2001 σε 44 εκατ. ευρώ το 2005!

(Πίνακας 2) Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, την περίοδο από 27/4/94 μέχρι 19/12/03, για την εξυπηρέτηση των εφοπλιστικών συμφερόντων, παραβίασε κατάφωρα την ισχύουσα νομοθεσία - τους ναυπηγικούς κανόνες - για την ασφάλεια των επιβατηγών - οχηματαγωγών πλοίων και ενέταξε στα ελληνικά νηολόγια τα παραπάνω 13 ακτοπλοϊκά πλοία με μέσο όρο ηλικίας 22,23 έτη, εκθέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές των επιβατών και των ναυτεργατών

Είναι ενδεικτικό ότι τα νέα ταχύπλοα σκάφη που δρομολογήθηκαν στις ακτοπλοϊκές γραμμές διατήρησαν τα πολύωρα ταξίδια των συμβατικών πλοίων. Οι εφοπλιστές, με τις πλάτες του ΥΕΝ, αύξησαν τα λιμάνια προσέγγισης των ταχύπλοων, παρότι η διαφορά στις τιμές των εισιτηρίων και στα ναύλα των εμπορευμάτων είναι τεράστια μεταξύ συμβατικών και ταχύπλοων πλοίων.

Ενδεικτικά, το κόστος για 4μελή οικογένεια με ΙΧ για ταχύπλοο από τον Πειραιά με επιστροφή για τη Μυτιλήνη είναι 765,8 ευρώ ακριβότερο κατά 91% σε σχέση με το 2001, για τη Λήμνο 643,6 ευρώ και64,20%, καθώς και για τη Χίο 541,2 ευρώ και κατά 61,74% ακριβότερο!

Η απαίτηση των εφοπλιστών για πλήρη απελευθέρωση αφορά στις οργανικές συνθέσεις των πλοίων, το διώξιμο χιλιάδων ναυτεργατών (πίνακας 1), την κατάργηση του ορίου ηλικίας παροπλισμού των πλοίων και τη χωρίς περιορισμούς δρομολόγηση και αποδρομολόγηση των πλοίων (πίνακας 2).

Η σύνδεση πολλών νησιών μεταξύ τους και με την ηπειρωτική Ελλάδα γίνεται με υπερήλικα - υποσυντήρητα πλοία που εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των επιβατών και των ναυτεργατών (πίνακας 3).

Κατάργησαν τις προστατευτικές διατάξεις του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου (ΚΔΝΔ) και νομιμοποίησαν τη δρομολόγηση πλοίων με σημαίες ευκαιρίας.

• Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ μετά το τραγικό ναυάγιο του Ε/Γ-Ο/Γ «Εξπρές Σαμίνα», στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 80 συνάνθρωποί μας, έπρεπε να παρθούν αυστηρά μέτρα για τους ελέγχους των πλοίων, το ΠΑΣΟΚ, με τη συναίνεση της ΝΔ, εκχώρησε αρμοδιότητες του Κλάδου Ελέγχου Εμπορικών Πλοίων (ΚΕΕΠ) στις ιδιωτικές εταιρίες. Ουσιαστικά, οι έλεγχοι του ΚΕΕΠ έχουν τυπικό χαρακτήρα. Είναι πολύ μεγάλες οι ελλείψεις που αντιμετωπίζει ο ΚΕΕΠ σε επιστημονικό προσωπικό και τεχνολογικό εξοπλισμό.
• Εξαιρέθηκαν τα ελληνικά επιβατηγά πλοία που ήταν άνω των 27 ετών από την «Eurosolas», με την οδηγία 98/18/ΕΚ για την ασφάλεια των επιβατικών ακτοπλοϊκών πλοίων, όταν το 35,46% του ακτοπλοϊκού στόλου αποτελείταιι από υπερήλικα πλοία(πίνακας 4).
• Οι ναυτιλιακές εταιρίες δεν έχουν προσκομίσει τα πιστοποιητικά ασφάλισης των πλοίων στο ΥΕΝ, παρά την παράταση που τους είχε δοθεί μέχρι το Μάη του 2004. Το γεγονός αυτό έρχεται να πιστοποιήσει ότι ακτοπλοϊκά πλοία είναι ανασφάλιστα, κάτι το οποίο ενισχύεται και από την επισήμανση της αναγκαιότητας περί τροποποίησης των διατάξεων του νόμου 2932/2001 που προβάλλουν οι ασφαλιστικές εταιρίες και εφοπλιστές σύμφωνα με απάντηση του υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας σε σχετική Ερώτηση του ΚΚΕ, που ανέδειξε και αυτό το σοβαρό πρόβλημα.
• Με την προκλητική διάταξη του υπουργείου Οικονομικών έδωσαν τη δυνατότητα στις ακτοπλοϊκές εταιρίες να αναπροσαρμόσουν την αξία των πλοίων, στις 31 Δεκέμβρη 2003, ρύθμιση που «βοηθά τις εταιρίες του κλάδου να διαγράψουν ζημιές που στην πραγματικότητα ήταν εικονικές...»! (Στ. Σαρρής, πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας, «Βήμα», Σεπτ. 2003), δίνοντας τη δυνατότητα στους εφοπλιστές να φτιασιδώσουν τις εταιρίες και να απομυζήσουν κέρδη.
• Ενώ υπάρχει σημαντική έλλειψη στη δρομολόγηση πλοίων και αναλαμβάνει το Πολεμικό Ναυτικό να καλύψει τις ανάγκες των νησιωτών, οι εφοπλιστές ζητούν «μερίδιο» από τις μεταφορές στρατευμάτων και εφοδίων του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και του ΟΗΕ στα πλαίσια της ίδρυσης από τη ΝΔ με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ του Πολυεθνικού Κέντρου Στρατηγικών Θαλάσσιων Μεταφορών, αναβαθμίζοντας το ρόλο του ακτοπλοϊκού στόλου στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, για την αύξηση των κερδών τους. (Γενική Συνέλευση ΕΕ Ακτοπλοΐας Γενάρης 2005).
• Το επιχειρηματικό δαιμόνιο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας των εφοπλιστών επιδόθηκε σε τυχοδιωκτικές ενέργειες. Οι εφοπλιστές, με την κάλυψη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, άλλαξαν το πρωτόκολλο σε ακτοπλοϊκά πλοία, αυξάνοντας τον αριθμό των επιβατών και ταυτόχρονα, με πρόχειρες μετασκευές, μείωσαν τη χωρητικότητα της οικονομικής θέσης των πλοίων, υποχρεώνοντας τους επιβάτες να καταβάλλουν αυξημένα ποσά για εισιτήρια διακεκριμένης θέσης!!
• Η εισφοροδιαφυγή - εισφοροκλοπή από τους εφοπλιστές συνεχίζεται σε βάρος του ΝΑΤ, εκτινάσσοντας το οργανικό έλλειμμα για τα ασφαλιστικά Ταμεία των ναυτεργατών στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ για το 2005!!
• Σύμφωνα με κοινοτική οδηγία εξαιρέθηκαν 12 Ε/Γ-Ο/Γ πλοία από τις ρυθμίσεις για τα ελάχιστα όρια περιεκτικότητας σε θείο στα καύσιμα των πλοίων.
• Ενώ το μεγαλύτερο μέρος των λιμενικών υποδομών της χώρας παρουσιάζει τεράστιες ελλείψεις (ανύπαρκτοι βραχίονες, προβλήτες, σκάφη ελλιμενισμού και πυρασφάλειας, αίθουσες υποδοχής επιβατών και χώροι οχημάτων) ενισχύονται τομείς που αποφέρουν κέρδη στους εφοπλιστές και στους μεγάλους μονοπωλιακούς επιχειρηματικούς ομίλους για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων.
• Η κατάθεση από την κυβέρνηση της ΝΔ του νομοσχεδίου για τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ανοίγει νέο γύρο παροχής πακτωλού επιδοτήσεων στους εφοπλιστές και γενικότερα στην πλουτοκρατία.

(Πίνακας 4) Τα παραπάνω 79 πλοία αποτελούν τον κορμό των κύριων ακτοπλοϊκών γραμμών του Αιγαίου, σε σύνολο 310 περίπου πλοίων που ταξιδεύουν στις εσωτερικές θαλάσσιες γραμμές

Ακόμα και όταν επιβάλλονται πρόστιμα στις ναυτιλιακές εταιρίες, οι εφοπλιστές αξιοποιούν τους μηχανισμούς του αστικού κράτους για την παραγραφή τους και αυτός είναι γενικός κανόνας που χαρακτηρίζει την ασύδοτη δράση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικά, μέχρι σήμερα δεν καταβλήθηκαν από τους εφοπλιστές τα χρηματικά ποσά για τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε έξι (6) ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες (Μινωικές Γραμμές, Strintzis Lines, ANEK, Ventures Sea Lines, Karageorgis Lines, Marlines) και σε μια ιταλική (Adriatica) για τη σύσταση «καρτέλ» στις θαλάσσιες γραμμές της Αδριατικής, για το καθορισμό ενιαίας τιμής για τα εισιτήρια των επιβατών, τα νούλα των οχημάτων και των εμπορευμάτων.

(Πίνακας 3)

Οσο τα πλοία είναι στα χέρια των εφοπλιστών και ασκείται η αντιλαϊκή πολιτική από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, με κριτήριο το κέρδος των εφοπλιστών και γενικότερα του κεφαλαίου, η κατάσταση θα χειροτερεύει ακόμα περισσότερο στην ακτοπλοΐα για τους ναυτεργάτες, τους επιβάτες, τους εργαζόμενους, τους κατοίκους των νησιών.

Το ΚΚΕ υποστηρίζει και συμβάλει με όλες τις δυνάμεις του για την ανάπτυξη και κλιμάκωση των αγώνων των ναυτεργατών, των εργαζομένων, των επαγγελματοβιοτεχνών, των μικρομεσαίων αγροτών, των κατοίκων των νησιών διεκδικώντας:

• Καθημερινή, απρόσκοπτη σύνδεση των νησιών με την Ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και μεταξύ των νησιών καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.
• Ασφαλή και σύγχρονα πλοία. Ουσιαστική προστασία της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα.
• Μείωση της τιμής των εισιτηρίων των επιβατών και των ναύλων των οχημάτων κατά 50%. Ειδικά μέτρα για τα ΑμεΑ, τους πολύτεκνους, τους συνταξιούχους, τους φοιτητές.
• Πλήρη - σταθερή εργασία για τους ναυτεργάτες. Μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου - 7ωρο, 5ήμερο, 35ωρο.
• Μισθούς και συντάξεις, εργασιακά, ασφαλιστικά δικαιώματα που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των εργατών της θάλασσας.
• Πάλη για την ανατροπή της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας που προβλέπει την απελευθέρωση της ακτοπλοΐας.
• Οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες είναι στρατηγικής σημασίας για την άμυνα της χώρας και την ανάπτυξη των νησιών και δεν μπορούν να είναι στα χέρια των εφοπλιστών.
• Η πρόταση του ΚΚΕ είναι επίκαιρη, υπηρετεί τις ανάγκες των εργαζομένων και την ανάπτυξη των νησιών.

Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη οι εργαζόμενοι να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Να αλλάξει ο συσχετισμός δύναμης σε βάρος της κυρίαρχης πολιτικής και των φορέων της και πρώτα απ' όλα να απεγκλωβίσουν λαϊκές δυνάμεις από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Οι διαχειριστικές προτάσεις του ΣΥΝ ρίχνουν νερό στο μύλο της εφοπλιστικής ασυδοσίας. Συντελούν στη διαιώνιση της άθλιας κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στη ναυτιλία, σε βάρος των ναυτεργατών και γενικότερα των εργαζομένων.

Να ενισχυθεί το ΚΚΕ, η συσπείρωση, η λαϊκή συμμαχία που θα υπερασπίζεται θα διεκδικεί αιτήματα, αλλά και θα αναπτύσσει την πάλη του εργατικού κινήματος με την προοπτική για ριζικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές.

Να διεκδικήσουμε η εξουσία να περάσει στα χέρια του λαού, τα πλοία και τα άλλα βασικά μέσα παραγωγής να γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία. Γιατί τότε έτσι η οικονομία και η ναυτιλία με τον Εθνικό Οργανισμό Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών θα εκπληρώσουν τον κοινωνικό τους ρόλο για τη λαϊκή ευημερία.

5/8/05 Γ. ΤΟΥΣΣΑΣ