ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 11 Ιούλη 1999
Σελ. /48
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ιστορία, λαλιά, ήχοι της Ικαριάς

Αναζητώντας τον κοινό ιστό που διατρέχει την ανθρώπινη εμπειρία και αγωνία, το θέατρο "Τέττιγες" προτείνει τη δική του "πολιτική" ανάγνωση της ζωής, της γλώσσας και της ιστορίας της Ελλάδας, αρχίζοντας από την "ανεμόεσσα" Ικαρία.

"Μιαβ βολάγ κι έναγ καιρόν. Η Ικαριά των αχαμνών",τιτλοφορείται η πρωτότυπη, λαογραφικού περιεχομένου και χαρακτήρα, παράσταση που παρουσιάζει φέτος το καλοκαίρι η θεατρική ομάδα "Τέττιγες".Πρόκειται για μια παράσταση λόγου - με την αυθεντική ικαριώτικη λαλιά - και μουσικής - επίσης αυθεντικά παραδοσιακής. Για ένα "ταξίδι" στην Ικαριά του χτες, του μακρινού και του πιο πρόσφατου. Για μια περιπλάνηση στα μονοπάτια της λαϊκής αφήγησης, πεζής και έμμετρης, εκεί όπου η μυθοπλασία συναντά την πραγματικότητα και η τέχνη διασταυρώνεται με την καθημερινή ζωή.

Η παράσταση "Μιαβ βολάγ κι έναγ καιρόν",είναι μια ενδιαφέρουσα απόπειρα σύνθεσης και δραματοποιημένης απόδοσης ορισμένων επώνυμων και ανώνυμων κειμένων της ικαριώτικης γραμματείας. Κείμενα, στα οποία αποτυπώνεται το πολύ ιδιαίτερο ικαριακό γλωσσικό ιδίωμα με τις αρχαϊκότατες ρίζες, τη μακρά εξελικτική πορεία και τις ποικιλόμορφες συσχετίσεις του, με άλλα ελληνικά ιδιώματα. Κείμενα, μέσα από τα οποία σκιαγραφείται η "χάρτα" της μακράς ιστορικής διαδρομής της Ικαρίας - και μαζί της "άμαξας" όλου του ελληνισμού - μέσα στο χρόνο, από την πρώιμη αρχαιότητα και την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα.

"Μέσα από την παράσταση το κοινό θα ταξιδέψει μαζί μας στην Ικαριά", μας λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης Λεωνίδας Βαρδαρός."Σ' ένα ταξίδι που, μικρό παιδί, έκανα πολλές φορές με τη φαντασία μου, μέσα από τις αφηγήσεις και τα τραγούδια της Ικαριώτισσας γιαγιάς μου.Βαδίζοντας στα μονοπάτια της λαϊκής αφήγησης, προσπαθήσαμε μαζί με τους συνεργάτες μου, να βιώσουμε το ρυθμό της γλώσσας και της ιστορίας της Ικαρίας και να τον μεταφέρουμε στο σημερινό κοινό μέσα από το φίλτρο της θεατρικής παράστασης.Οι εικόνες και οι ήχοι που θα δουν και θα ακούσουν οι θεατές, δεν είναι άγνωστοι. Επιζούν ακόμη στη σύγχρονη Ικαριά, ίσως λίγο αποσπασματικά και περιστασιακά, περιμένοντας όμως το ερέθισμα για να αναδυθούν και να ενωθούν πάλι σε ένα πανηγύρι μνήμης, ζωντανής και ζωτικής, για μας, σήμερα".

"Ενα τέτοιο ερέθισμα ελπίζω να δώσει η παράσταση "Μιαν βολάγ κι έναγ καιρόν". Παράσταση - ελάχιστο δείγμα αγάπης κι ευγνωμοσύνης για όλα όσα η Ικαριά και οι άνθρωποί της μου έχουν απλόχερα χαρίσει και συνεχίζουν να μου προσφέρουν στη ζωή και στη δουλιά μου".

Η παράσταση, επιχειρεί να μεταφέρει στο σύγχρονο κοινό το ρυθμό της ικαριώτικης γλώσσας, ιστορίας και κουλτούρας.

"Η απόπειρα της θεατροποιημένης απόδοσης πεζών και έμμετρων ικαριακών κειμένων", τονίζει ο Λ. Βαρδαρός "ήταν εξαρχής δελεαστική και παρέμεινε μέχρι τέλους αφειδώλευτη σε ερεθίσματα και προβληματισμό για όλους τους συντελεστές της παράστασης, που είχαν να διερευνήσουν και να δοκιμάσουν τις δικές τους δυνατότητες και αντοχές, αλλά και τις δυνατότητες και τις αντοχές των κειμένων σε διαφορετικά επίπεδα της καλλιτεχνικής πράξης".

Η δραματοποίηση και η σκηνική παρουσίαση αφηγηματικών κειμένων συνεπάγεται ένα πλήθος από σκηνοθετικά, υποκριτικά, σκηνογραφικά, ενδυματολογικά και άλλα διλήμματα κι επιλογές. Ετσι ώστε, όπως σημειώνει ο Λ. Βαρδαρός "ένα "λογοτεχνικό" κατά βάση σύμπαν να μετατραπεί σε ένα σύμπαν "θεατρικό", προσέχοντας, ταυτόχρονα, να αναδειχθεί η ιδιαίτερη υφή και λειτουργία των δραματοποιημένων κειμένων".

Η πρόκληση υπάρχει και στο γλωσσικό επίπεδο, αφού στα ικαριώτικα κείμενα και αποσπάσματα αποτυπώνεται ένα πολύ ιδιαίτερο γλωσσικό ιδίωμα. Ενα ιδίωμα που καλεί το σύγχρονο ηθοποιό και θεατή "να ενεργοποιήσει το γλωσσικό του αισθητήριο, την ιστορική γλωσσολογική του γνώση και την προσληπτική του ικανότητα και ετοιμότητα, ώστε να μπορέσει να "κοινωνήσει" την ικαριακή γλώσσα".

Ομως το ενδιαφέρον του εγχειρήματος, όπως αναφέρει ο Λ. Βαρδαρός, είναι και ιστορικό, "που επιδιώκει να προσφέρει, μέσα από τη σύνθεση των ικαριώτικων κειμένων, κάποιους ικανούς "σηματοδείκτες" από τη μεγάλη "χάρτα" της ιστορικοκοινωνικής διαδρομής της Ικαρίας - και μαζί, της "άμαξας" όλου του ελληνισμού - μέσα στο χρόνο: Από την πρώιμη και ύστερη αρχαιότητα, τους ελληνιστικούς χρόνους και τη Ρωμαιοκρατία, τους πρωτοχριστιανικούς και του Βυζαντινούς, τη Φραγκοκρατία και την Τουρκοκρατία, τους νεώτερους πολέμους, την απελευθέρωση και τον επικό εμφύλιο, μέχρι και τα μετεμφυλιακά χρόνια".

Τέλος, η αναπαράσταση της "Ικαριάς των αχαμνών" εμπεριέχει και μία πολιτιστική πρόκληση, "μέσα από την οποία αναδύονται κοινωνικές πρακτικές και ηθικές συμπεριφορές από τη μεγάλη παλέτα της καθημερινής ζωής του παρελθόντος, με ζωτικούς απόηχους αλλά και παραπλανητικές παραμορφώσεις στο ελληνικό - εξευρωπαϊζόμενο και παγκοσμιοποιημένο - σήμερα".

Τα κείμενα και αποσπάσματα της παράστασης είναι των: Νικόλαου Καραπέτη, Νίκου Καστανιά, Σάσας Μπέρνη - Πλακίδα, Αλέξη Πουλιανού, Γεωργίου Σκλάβου.Τα κείμενα πλαισιώνονται με παραδοσιακά τραγούδια της Ικαριάς, των οποίων την επιλογή και σύνθεση έκανε η Καίτη Διαμαντάκου.Το σκηνικό είναι του Γιώργου Γεωργακόπουλου και τα κοστούμια της Ελενας Αβτζή.Τη χορογραφία και την κίνηση ανέλαβε η Βάσια Λιονάκη.Η διδασκαλία των λαϊκών χορών έγινε από τη Χρυσούλα Φραδέλου.Τη μουσική έγραψε ο Σαράντος Στενός,ενώ στη μουσική εκτέλεση είναι η Ηλέκτρα Παπασιμάκη (τραγούδι, φλογέρα και κρουστά) και ο Παναγιώτης Χούτρας (βιολί). Τους φωτισμούς έκανε ο Προκόπης Δάφνος.Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Λεωνίδας Βαρδαρός, Αντώνης Βλησίδης, Λαμπρινή Κανάγιου, Αυγουστίνος Ρεμούνδος, Βίκυ Σταύρακα, Ηρώ Τσαρνά, Ελισάβετ Τσιαπαρίκου, Μαρία Χατζηνάκη.

Η παράσταση "Μιαβ βολάγ κι έναγ καιρόν. Η Ικαριά των αχαμνών", μετά την προχθεσινή παρουσίασή της στη Ρεματιά Χαλανδρίου, θα φιλοξενηθεί σήμερα στο θέατρο "Πέτρας",στα πλαίσια του φεστιβάλ του Δήμου Πετρούπολης και στις 2 του Σεπτέμβρη στο θέατρο Βράχων, στα πλαίσια του Φεστιβάλ του Δήμου Βύρωνα.Τον Αύγουστο θα παιχτεί σε δήμους της Ικαρίας, αρχίζοντας στις 10/8 από ένα ερημωμένο σήμερα ορεινό χωριό της Ικαρίας, τη Λαγκάδα,εκεί όπου επιβίωσε η ικαριώτικη λαϊκή ψυχή και λαλιά, αφού σ' όλους τους δύσκολους καιρούς, εξαιτίας του εκάστοτε κατακτητή "οι πλούσιοι αφήκαν το νησίν κι απήαν στη Χίον, την Κριμαίαν, και την Αφρικήν, ενώ οι αχαμνοί ηπήρασι τα βουνά" και πάλεψαν κι επέζησαν, γιατί πίστευαν: "Ηφτάνει να θέλει το κανείς, στρατιάν ν' αποκινήσει, του πνέματος και της αλήθειας αργάτης, φροντιστής, του κάματου της φούχτας, της καρδιάς, κι ούλληνης της προγονικής σποράς πιδέξιος μαζουλλομαζώχτης. Ηφτάνει να θέλει το κανείς!".

Η. Μ.

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ

"Βόμβες" που χτυπούν τη Μνήμη ενός Λαού

"Οι καταστροφές των μνημείων άρχισαν πολύ νωρίτερα και, δυστυχώς, οι μεγάλοι βανδαλισμοί στα μνημεία του Κοσσόβου τώρα αρχίζουν. Η εικόνα που έχει η περιοχή μετά τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ είναι πλέον εικόνα του τέλειου χάους"

ΣΕΛΙΔΕΣ 2 - 3

ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΜΕΡΚΟΥΡΙΟΥ

Ο "χρυσός αετός της Αθήνας"

Πενήντα χρόνια έκλεισαν από την εκτέλεση του ΕΠΟΝίτη, του παλικαριού, που ενέπνευσε στον Μίκη Θεοδωράκη "Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού". Ο συγκρατούμενός του, ΕΠΟΝίτης Νικήτας Μαραγκός θυμάται την τελευταία νύχτα του ηρωικού αγωνιστή

ΣΕΛΙΔΑ 7

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 2004

Καταστροφή με φόντο ...Ολυμπιακό!

Ο "Ρ" παρουσιάζει σήμερα το Προεδρικό Διάταγμα, που προωθεί το ΥΠΕΧΩΔΕ

για το Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο του 2004 στο Σχοινιά

ΣΕΛΙΔΕΣ 8 - 9

ΓΥΝΑΙΚΑ

Οταν οι γυναίκες γράφουν ιστορία με το αίμα τους

Προκαλεί πάντα έκπληξη η αφανής συμβολή των γυναικών σ' όλες τις κρίσιμες ιστορικές στιγμές του τόπου μας. Αυτή η έκπληξη επανέρχεται, διαβάζοντας ένα βιβλίο, που πρόσφατα κυκλοφόρησε, γραμμένο από την παλαίμαχη αγωνίστρια Βάγια Παπακόγκου, με τίτλο "Ανιχνευτές της ιστορίας"

ΣΕΛΙΔΑ 10

Οι "Τέττιγες" σε πρόβα για το "Μιαβ Βολάγ κι έναγ καιρόν"



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ