ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 11 Μάη 2019 - Κυριακή 12 Μάη 2019
Σελ. /40
ΙΣΤΟΡΙΑ
9η Μάη, Μέρα της Μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών

Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού καταθέτουν τη Μέρα της Νίκης στην Κόκκινη Πλατεία τις σημαίες - λάφυρα που πήραν από τους χιτλερικούς
Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού καταθέτουν τη Μέρα της Νίκης στην Κόκκινη Πλατεία τις σημαίες - λάφυρα που πήραν από τους χιτλερικούς
Στις 9 Μάη συμπληρώθηκαν 74 χρόνια από τη μέρα που η πάλη των λαών συνέτριψε τους ναζί.

Δικαίως η 9η Μάη χαρακτηρίστηκε Μέρα της Μεγάλης Νίκης κατά του φασιστικού ιμπεριαλιστικού άξονα Γερμανίας - Ιαπωνίας - Ιταλίας και των συμμάχων τους, μέρα που σφραγίστηκε από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, του πιο αιματηρού που γνώρισε η ανθρωπότητα. Οι νεκροί στη διάρκειά του έφτασαν τα 50 εκατομμύρια κι απ' αυτούς η μερίδα του λέοντος ανήκει στη Σοβιετική Ενωση, με 21 εκατομμύρια νεκρούς. Ο συντριπτικός αυτός αριθμός είναι το ματωμένο δεδομένο που κανείς δεν μπορεί να προσπεράσει, πόσο μάλλον να το διαγράψει από την ιστορική μνήμη, μαζί με τον καθοριστικό παράγοντα που συνέβαλε στη Νίκη, την ύπαρξη του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο, την υπέρ το δέον συμβολή του Κομμουνιστικού Κόμματος σ' αυτήν τη Νίκη.

Κι όμως, κοντά τρεις δεκαετίες τώρα, μετά την επικράτηση της αντεπανάστασης, καταγράφεται μια συστηματική, αισχρή προσπάθεια για το ξαναγράψιμο της Ιστορίας, έτσι ώστε η ίδια η αιτία που γέννησε το τέρας του φασισμού, ο καπιταλισμός και οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, να εμφανίζεται και ως η λύση σε ένα πρόβλημα που έρχεται και ξανάρχεται στην πρώτη γραμμή: Τον πόλεμο, αυτήν τη ζωτική ανάγκη ενός σάπιου συστήματος να καταστρέφει μαζικά παραγωγικές δυνάμεις - με πρώτη και κυρίαρχη την εργατική δύναμη - ώστε να ξαναπαίρνει μπρος η μηχανή παραγωγής του καπιταλιστικού κέρδους, που όλο και πιο δύσκολα, μετά από κάθε κρίση του, σηκώνει κεφάλι.


Προσπαθούν να σβήσουν από την κοινωνική συνείδηση τη γνώση ότι ο αντίπαλος, ο φασισμός, ως μία από τις πολιτικές εκφράσεις της εξουσίας των καπιταλιστών, μπορεί να νικηθεί αποτελεσματικά και ανεπίστρεπτα μόνο όταν νικηθεί η αιτία που τον γεννά.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση, βάφτισαν την 9η Μάη «μέρα της Ευρώπης».

Ποιοι; Αυτοί ακριβώς που έχουν κάθε συμφέρον να ξεχαστεί:

-- Οτι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως και ο Α', ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για το ξαναμοίρασμα του κόσμου.

-- Οτι αυτές οι αντιθέσεις οξύνθηκαν ακόμα περισσότερο εξαιτίας της ύπαρξης της Σοβιετικής Ενωσης, σε συνδυασμό με την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση (1929 - 1933).

-- Οτι η ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού ήταν τότε αυτή που κατέστησε και πάλι τη Γερμανία δύναμη κρούσης του διεθνούς ιμπεριαλισμού.

-- Οτι η μεγάλη οικονομική και στρατιωτική δύναμη της Γερμανίας αποκτήθηκε και χάρη στην ενίσχυση που της έδωσαν οι νικήτριες καπιταλιστικές δυνάμεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, με σκοπό να τη στρέψουν εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης.

-- Οτι οικονομικοί γίγαντες των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Βρετανίας πρωταγωνίστησαν στην ενίσχυση της Γερμανίας και στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

-- Οτι τη στήριξή τους στον Χίτλερ και στον Μουσολίνι, πέρα από τους επιχειρηματικούς ομίλους, προσέφεραν επίσης η Καθολική Εκκλησία και σειρά σοσιαλδημοκρατικών, συντηρητικών και άλλων αστικών κομμάτων του λεγόμενου κεντρώου χώρου, ενώ μετά τον πόλεμο, Γερμανοί εγκληματίες πολέμου επάνδρωσαν το ΝΑΤΟ και μυστικές υπηρεσίες των «δημοκρατικών» ιμπεριαλιστικών κρατών.

Προσπαθούν να σβήσουν την τεράστια προσφορά του Κομμουνιστικού Κινήματος, να κρύψουν τις κατακτήσεις του σοσιαλιστικού συστήματος.

Τα ιμπεριαλιστικά κέντρα συγκαλύπτουν ότι οι άδικοι πόλεμοι ξεπηδούν από τη φλέβα του καπιταλιστικού συστήματος, ότι δεν οφείλονται σε κάποιους μανιακούς, όπως συχνά παρουσιάζουν τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι. Οτι οι πόλεμοι γίνονται επειδή υπάρχει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις για το μοίρασμα των αγορών, για τη «διέξοδο» από τις οικονομικές κρίσεις του καπιταλισμού μέσα από τη χειρότερη μορφή καταστροφής των παραγωγικών δυνάμεων, τον πόλεμο.

Με δεδομένο ότι πάντα - πόσο μάλλον σε συνθήκες αντεπανάστασης - είναι κρίσιμη η άντληση εκείνων των συμπερασμάτων που συμβάλλουν στην πρόοδο του επαναστατικού κινήματος, επαναφέρουμε σ' αυτό το φύλλο ορισμένα στοιχεία από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1939 - 1949 τ. Β1 - Β2 και την ειδική έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» «60 χρόνια από τη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών - Επος και διδάγματα».


Προβληματισμοί και ορισμένα συμπεράσματα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Αντάρτες του ΕΛΑΣ

ΜΕΛΕΤΖΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

Αντάρτες του ΕΛΑΣ
Μπορούμε, άραγε, να προσεγγίσουμε το θέμα Β' Παγκόσμιος Πόλεμος δίχως να δούμε βασικές πλευρές που τον συσχετίζουν με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο;

Και μπορούμε να αγνοήσουμε διδάγματα που απορρέουν από τον Α' και από τον Β', σαν αυτά να χάθηκαν στο παρελθόν και να μην αφορούν στο σήμερα;

Δεν παραγνωρίζουμε τη διαφορετικότητα των συνθηκών.

Από τις στάχτες του Α' ξεπήδησε η μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση.

Στον Β', ήταν η Σοβιετική Ενωση που επέδρασε καθοριστικά στη συντριβή του φασιστικού ιμπεριαλισμού, ενώ 7 ακόμη χώρες μετά αποσπάστηκαν από το ιμπεριαλιστικό σύστημα (Αλβανία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, ΛΔ της Γερμανίας).

Σήμερα ζούμε στις συνθήκες της αντεπανάστασης.

Με μια επίπεδη ματιά, λοιπόν, δημιουργείται η εντύπωση πως έχουμε μπροστά μας τελείως διαφορετικές και ασύνδετες μεταξύ τους φάσεις του 20ού αιώνα.

Ισχύει το αντίθετο.

Η διαφορετικότητα των συνθηκών δεν καταργεί το κοινό ιστορικό έδαφος, στο οποίο ξετυλίχθηκαν τα παραπάνω γεγονότα, το κοινό έδαφος πάνω στο οποίο και σήμερα ξετυλίγονται άλλα, μικρότερης έκτασης, ίδιου όμως χαρακτήρα.

Αυτό το έδαφος είναι το καπιταλιστικό σύστημα στο ανώτατο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό, που αυξάνει συνεχώς την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και την καταπίεση των λαϊκών στρωμάτων και δυναμώνει το χτύπημα των δικαιωμάτων τους, ως ανάγκη της λειτουργίας του κεφαλαίου να αναπαράγεται και να ανταγωνίζεται.

Από αυτήν τη σκοπιά, αν ξετυλίξουμε το κουβάρι, βρίσκεται ο ενοποιητικός ιστός ανάμεσα στον Α' και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ανάμεσα στους δυο τους και στους πολέμους κατά του Ιράκ, του Αφγανιστάν, της Γιουγκοσλαβίας, του σχεδίου για τον «εκδημοκρατισμό της Μέσης Ανατολής», κατά της Κούβας, με πρόσχημα την «τρομοκρατία».

Σε αυτό το πλαίσιο κινείται ο προβληματισμός, έχοντας ως αφετηρία ότι ο φασισμός είναι γέννημα του καπιταλισμού. Αποτελεί πολιτική μορφή διαχείρισης του συστήματος, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως η αναστολή της λειτουργίας αστικών θεσμών, η ανοιχτή οργάνωση της βίας, η μαζική ενσωμάτωση λαϊκών στρωμάτων στους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους.

Ο φασισμός είναι ιμπεριαλισμός. Οικονομική βάση του αποτελεί το μονοπώλιο. Το κεφάλαιο που είναι συγκροτημένο σε μετοχικές εταιρείες, ενταγμένες σε γιγάντιους ομίλους, και που έχει ζωτική ανάγκη το κυνήγι του πρόσθετου κέρδους και την εκμετάλλευση ξένων αγορών. Για το σκοπό αυτόν προκαλεί και πολέμους με στρατιωτικά μέσα, που είναι η άλλη όψη της ιμπεριαλιστικής «ειρήνης».

Τα γερμανικά μονοπώλια έφεραν τον Χίτλερ στην εξουσία, μαζί με τα αμερικανικά, αγγλικά, γαλλικά. Τα μονοπώλια και τον Μουσολίνι.

Και βεβαίως, τα κόμματά τους, συντηρητικά και σοσιαλδημοκρατικά, καθώς και η Καθολική Εκκλησία, που έβλεπαν στον εθνικοσοσιαλισμό τη δύναμη κρούσης κατά του επαναστατικού κινήματος. Και εννοείται ότι ασπάζονταν ανεπιφύλακτα τα κηρύγματα του εθνικοσοσιαλισμού για «κοινωνική συναίνεση», «κοινά συμφέροντα εργατών - εργοδοτών», «κοινωνική ειρήνη».

Πρέπει ιδιαίτερα να τονιστούν ο ρόλος της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας στη σφαγή της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Γερμανία (1918 - 1919), γιατί τότε μπήκε το σπέρμα του χιτλερισμού, καθώς και η συνολική αντιμετώπιση του χιτλερικού κόμματος (έφτασε να ζητά και κυβερνητική συνεργασία μαζί του), όπως και ο ρόλος της αυστριακής σοσιαλδημοκρατίας, που συναινούσε και στη διάλυση της Βουλής από τον Ντόλφους. Η σοσιαλδημοκρατία είχε σημαία της: «Κύριος εχθρός είναι ο μπολσεβικισμός».

Ωστόσο, ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός, σε συνδυασμό με τον νόμο της ανισόμετρης οικονομικής ανάπτυξης - που φέρνει και την ανισόμετρη πολιτική και στρατιωτική δύναμη - οδήγησε στην εκ νέου αναβάθμιση της Γερμανίας και της Ιαπωνίας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η ισχυροποίησή τους έδωσε τη δυνατότητα να επιτύχουν την ανατροπή των σε βάρος τους αποτελεσμάτων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι παραπάνω λόγοι υποστηρίζουν τη θέση ότι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος βγήκε από την κοιλιά του καπιταλισμού. Τον γέννησε η Συνθήκη των Βερσαλλιών, με την οποία οι νικητές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (Αγγλία - Γαλλία - ΗΠΑ) κυριάρχησαν στις αποικίες και στις πηγές πρώτων υλών σε βάρος της Γερμανίας, καθώς και η μεγάλη κρίση του μεσοπολέμου (1929 - 1933), κρίση οικονομική αλλά και πολιτική.

Η σημαντική λαϊκή βάση, που απέκτησε ο εθνικοσοσιαλισμός, ήταν αποτέλεσμα της αγανάκτησης των μαζών από την αντιλαϊκή πολιτική της φιλελεύθερης διαχείρισης. Η αγανάκτηση πήρε αντιδραστική έκφραση, οι ελπίδες για επίλυση των λαϊκών προβλημάτων, της φτώχειας, της ανεργίας, της απόλυτης εξαθλίωσης, συνδέθηκαν με τις σοβινιστικές επιδιώξεις της «μεγάλης Γερμανίας» και τη ρατσιστική αλαζονεία, αποδεικνύοντας με δραματικό τρόπο ότι η κρίση δεν συνεπάγεται πάντα και οπωσδήποτε θετικές εξελίξεις.

Οι ίδιες αντιθέσεις προκάλεσαν και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στηριγμένο σε αυτές, το ΚΚ των Μπολσεβίκων χάραξε τη γραμμή της πάλης κατά του πολέμου, χλεύασε την ιμπεριαλιστική ρητορεία περί «υπεράσπισης της πατρίδας», αποδεικνύοντας ότι πατρίδα των καπιταλιστών είναι τα κέρδη και οι σφαίρες επιρροής, και οργάνωσε την επαναστατική πάλη. Δηλαδή, η αιτία του Α' Παγκοσμίου Πολέμου αποδεικνύεται και με αυτόν τον τρόπο. Δίχως τη συγκεκριμένη ανάλυση, που έκαναν οι Μπολσεβίκοι, η Οκτωβριανή Επανάσταση δεν θα είχε υπάρξει.

Οι αντιθέσεις στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εκδηλώθηκαν τόσο άγρια, που και οι δύο κύριες ευρωπαϊκές πλευρές (Βρετανία - Γερμανία), ενώ στόχευαν τη σοβιετική εξουσία, έφτασαν να συνάπτουν συμμαχία με τη Σοβιετική Ενωση!

Ετσι, το Σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ, που έχει δεχτεί τη μανία αστών και οπορτουνιστών, καθώς και η «αντιχιτλερική συμμαχία» είναι δύο σημαδούρες των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, βεβαίως και της διαπάλης που διεξαγόταν ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό.

Ωστόσο, θα αποτελούσε λάθος αν εντοπίζονταν οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις μόνο στις διακρατικές σχέσεις. Το ίδιο και αν ο διαχωρισμός των αστικών δυνάμεων, σε «δημοκρατικές» και σε φασιστικές, γινόταν με έναν απόλυτο τρόπο.

Οι ενδοαστικές αντιθέσεις διαπέρασαν το εσωτερικό των χωρών. Η αστική τάξη της Ευρώπης χωρίστηκε σε «γερμανόφιλη» και σε «αγγλόφιλη», λόγω οικονομικών συμφερόντων, καθώς και γιατί η κάθε πλευρά θεώρησε ότι το εγγλέζικο ή το γερμανικό κράτος (ανάλογα ποιο επέλεξε) ήταν πιο ικανό να προστατέψει τα συνολικά και μακροπρόθεσμα αστικά συμφέροντα. Ετσι, για παράδειγμα, μέρος της γαλλικής αστικής τάξης παρέδωσε τη Γαλλία στη Γερμανία. Το άλλο την πολέμησε. Η κυβέρνηση της Πολωνίας ήταν πρόθυμη να συμμαχήσει με τη Γερμανία. Δεν τα βρήκαν. Και συμμάχησε με τους Αγγλογάλλους. Και όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Πολωνία, η κυβέρνησή της έφυγε και πήγε στο Λονδίνο. Η γαλλική κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου υπονόμευσε τον αγώνα του ισπανικού λαού, γεγονός που βοηθούσε τον Φράνκο να νικήσει. Η σουηδική σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση μετέτρεψε τη Σουηδία σε βάση της Γερμανίας μέχρι το 1943.

Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση Μεταξά, αν και «γερμανόφιλη», συμπορεύτηκε με τους Εγγλέζους, ενώ, πριν από την 4η Αυγούστου, οπότε κατάργησε το αστικό Κοινοβούλιο, πήρε ψήφο εμπιστοσύνης απ' όλα τα αστικά κόμματα.

Τα Τάγματα Ασφαλείας συγκροτήθηκαν από την κυβέρνηση I. Ράλλη και τους Γερμανούς, αλλά είχαν την υπόγεια υποστήριξη των Εγγλέζων, αν δεν ήταν εκείνοι οι πρώτοι εμπνευστές τους. Είχαν και την καθοδήγηση πρωτοκλασάτων του «Βενιζελισμού». Και στη δίκη των δοσιλόγων, ο Θεμ. Σοφούλης ήταν ένας από τους αστούς πολιτικούς που πήγαν μάρτυρες υπεράσπισης.

Στη διάρκεια του πολέμου, η σύγκρουση «φασιστικού Αξονα» και «αντιφασιστικής συμμαχίας» συνυπήρχε με τη σύγκρουση σοσιαλισμού - καπιταλισμού. Το ίδιο ορατή ήταν και η αντίθεση στις άλλες χώρες, ανάμεσα στα αστικά και τα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα. Στην Ελλάδα, η σύγκρουση ΕΛΑΣ - ΕΔΕΣ, η σύγκρουση ΕΛΑΣ - Ταγμάτων Ασφαλείας και χιτών εξέφραζε την παραπάνω αντίθεση. Το ίδιο και οι φανερές ή καλυμμένες μηχανορραφίες Εγγλέζων και εγχώριων αστών κατά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ πριν από τις Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας (1944), στη διάρκειά τους και μετά από αυτές.

Αποτελεί πολύ βασικό στοιχείο της ταξικής πάλης, το λαϊκό κίνημα να παρακολουθεί και να παίρνει υπόψη του τους ελιγμούς του αντιπάλου. Το 1944, οι Βρετανοί άφησαν στην άκρη τον βασιλιά της Ελλάδας, δηλαδή συμφώνησαν με το ΕΑΜ ότι ο λαός θα αποφασίσει για το μέλλον της Μοναρχίας, απορρίπτοντας τις αντιδράσεις του Γεωργίου του Β' και φιλοβασιλικών πολιτικών, που ζητούσαν την άμεση επάνοδό του μόλις η Ελλάδα απελευθερωνόταν.

Και το έκαναν αυτό, γιατί στη συγκεκριμένη στιγμή δεν κρινόταν το μέλλον της Μοναρχίας, που οι Βρετανοί ασφαλώς στήριζαν, ενώ το ΚΚΕ και το ΕΑΜ έθεταν ως όρο, για να υπογράψουν τις Συμφωνίες, την παραπομπή του Πολιτειακού στο μέλλον. Κρινόταν το θέμα της εξουσίας, η προσπάθειά τους να εγκλωβίσουν το ΚΚΕ και το ΕΑΜ στην κυβέρνηση της «εθνικής συνεργασίας». Ετσι, ο βασιλιάς μπορούσε να περιμένει.

Στο Δοκίμιο Ιστορίας 1939 - 1949, όπως και στις «Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 60χρονα από την Αντιφασιστική Νίκη», η αρνητική εμπειρία του ΚΚΕ συνδέεται με το ότι το Κόμμα μας δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί επαρκώς στον αυτοτελή ρόλο του. Ταυτόχρονα, τα κομματικά ντοκουμέντα αναδεικνύουν το πασίδηλο: Τον καθοδηγητικό ρόλο του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, τη θυσία χιλιάδων μελών του, ΕΑΜιτών και ΕΠΟΝιτών. Τον ηρωισμό, που ανέδειξε πρότυπα ανιδιοτέλειας και συλλογικής στάσης ζωής.

Σήμερα υπάρχει η ωριμότητα για εμβάθυνση σε προβλήματα της στρατηγικής του Κομμουνιστικού Κινήματος και του ΚΚΕ. Εχουν συντελέσει για τούτο διεθνείς και εσωτερικές αρνητικές εμπειρίες. Είναι και τα σημερινά καθήκοντα του Κόμματος, που το επιβάλλουν (το ΚΚΕ ήδη έχει επεξεργαστεί τη στρατηγική του, με τη μελέτη της Ιστορίας του, «Δοκίμιο Ιστορίας Τόμος Β' 1949-1968», με την Απόφαση του 18ου Συνεδρίου του Κόμματος για τις αιτίες της ανατροπής του σοσιαλισμού στην ΕΣΔΔ και στη συνέχεια με το Πρόγραμμα του ΚΚΕ που επεξεργάστηκε και ψήφισε ομόφωνα το 19ο Συνέδριο).

Η αυτοτέλεια του ΚΚ δεν αποτελεί αφηρημένη έννοια. Δεν είναι δεδομένη. Τη συνθέτουν η αταλάντευτη προσήλωση στον στρατηγικό στόχο και η χάραξη τακτικής που διαποτίζεται από αυτόν.

Αρα, η πολιτική των συμμαχιών πρέπει να μην ακυρώνει την προώθηση της στρατηγικής. Που σημαίνει αταλάντευτο μέτωπο κατά του οπορτουνισμού. Σημαίνει μέτωπο κατά της σοσιαλδημοκρατίας και όχι καλλιέργεια αυταπατών στο λαό μέσα από το διαχωρισμό της σε «δεξιά» και σε «αριστερή». Αλλο πράγμα η επιδίωξη της ενιαίας δράσης των εργατών στο κοινωνικό επίπεδο, στη βάση των εργατικών δικαιωμάτων, και τελείως άλλο η επιδίωξη πολιτικής συμμαχίας ως δήθεν εργαλείου απεγκλωβισμού από αυταπάτες. Αποδείχτηκε ότι αυτή η άποψη είναι αβάσιμη και επικίνδυνη για την αυτοτελή δράση του ΚΚ.

Από πολλές πλευρές τίθεται ξανά η ανάγκη να αποκτήσουν οι ευρωπαϊκοί λαοί «αντιφασιστική ιδεολογία».

Αυτή η «πρόσκληση» ταυτίζεται με την αστική στρατηγική του «αντινεοφιλελεύθερου μετώπου», που αποσυνδέει την πολιτική από την οικονομία. Ταυτίζεται με την προσπάθεια διαμόρφωσης ενός δήθεν «καλού καπιταλισμού». Ταυτίζεται με τις επικίνδυνες θέσεις για επιλογή του «καλού ιμπεριαλισμού», δηλαδή της EE.

Η «αντινεοφιλελεύθερη» στρατηγική βάλλει ευθέως κατά της αντιιμπεριαλιστικής γραμμής συσπείρωσης, κατά της συμμαχίας για ριζικές αλλαγές στο επίπεδο της εξουσίας.

Εκείνη που χρειάζεται η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα είναι η κομμουνιστική ιδεολογία. Η μόνη που μπορεί να αντιμετωπίσει ριζικά τον ιμπεριαλισμό κάθε μορφής. Με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, που θα πραγματοποιήσει η εργατική εξουσία, θα εξαλείψει και τους πολέμους.


Δεδομένα που δεν ανατρέπονται

Στις 22 Ιούνη 1941 ξεκίνησε η συνδυασμένη επίθεση γερμανικών, ιταλικών, ρουμανικών, ουγγρικών, σλοβακικών και φινλανδικών δυνάμεων κατά της ΕΣΣΔ (επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα»). Είχε προηγηθεί η πτώση της Γαλλίας - της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης μετά τη Γερμανία - σε μόλις 6 βδομάδες, της Πολωνίας σε 5, του Βελγίου, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου σε 2,5, της Γιουγκοσλαβίας σε 1, της Δανίας σε 2 ώρες κ.ο.κ.

Κι όμως, η Σοβιετική Ενωση αντιμετώπισε τις δυνάμεις του Αξονα στην ηπειρωτική Ευρώπη μόνη της επί 2 ολόκληρα χρόνια. Ακόμα κι όταν ξεκίνησε η εκστρατεία ΗΠΑ - Βρετανίας κατά της Ιταλίας (τον Ιούλη του 1943), η κατανομή των γερμανικών δυνάμεων ήταν 257 μεραρχίες στο ανατολικό μέτωπο και μόλις 26 στην Ιταλία. Μετά την απόβαση στη Νορμανδία (έναν ολόκληρο χρόνο αργότερα, στις 6 Ιούνη 1944) ο Αξονας συνέχισε να διατηρεί στο ανατολικό μέτωπο τετραπλάσιες δυνάμεις απ' ό,τι στο δυτικό. Η ΕΣΣΔ επομένως σήκωσε το κύριο βάρος του πολέμου, τόσο από την άποψη των θυσιών της σε έμψυχο δυναμικό και άψυχο υλικό, όσο και από την άποψη της συμβολής της στη στρατιωτική συντριβή του Αξονα. Πώς όμως συντελέστηκε αυτή η εποποιία;

Ο ρόλος του Κόμματος

Με την έναρξη της εισβολής, το Κομμουνιστικό Κόμμα της ΕΣΣΔ μετατράπηκε σε συλλογικό οργανωτή και καθοδηγητή της πολεμικής προσπάθειας, τόσο στην πρώτη γραμμή όσο και στα μετόπισθεν. Οι κομμουνιστές μπήκαν μπροστά στους πιο δύσκολους, σύνθετους και επικίνδυνους τομείς του αγώνα, εμψυχώνοντας και συμπαρασύροντας τις λαϊκές μάζες με το αγωνιστικό τους παράδειγμα και ήθος.

Οταν π.χ. στις 13 Οκτώβρη 1941 η σύσκεψη του κομματικού αχτίφ της Μόσχας απηύθυνε κάλεσμα στους κομμουνιστές της πόλης να υπερασπιστούν τη σοβιετική πρωτεύουσα, συγκροτήθηκαν σε 3 μόλις μέρες 25 λόχοι και τάγματα κομμουνιστών και κομσομόλων, δύναμης 12.000 μαχητών. Εως το τέλος του μήνα είχαν σχηματιστεί 3 μεραρχίες. Μόνο τον πρώτο χρόνο του πολέμου εντάχθηκαν στον Κόκκινο Στρατό και στο Ναυτικό κοντά 1 εκατομμύριο μέλη του Κόμματος και 2 εκατομμύρια μέλη της Νεολαίας του. Σχεδόν το 1/3 των μελών της Κεντρικής Επιτροπής βρισκόταν στο μέτωπο. Συνολικά, το ποσοστό του κομματικού δυναμικού που τάχθηκε στις στρατιωτικές και παραγωγικές ανάγκες του πολέμου έφτασε το 81,8%. Ενας στους τρεις άνδρες και γυναίκες των σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων προς το τέλος του πολέμου ήταν οργανωμένος κομμουνιστής!

Μόνο τους 6 πρώτους μήνες του πολέμου, το Κόμμα είχε πάνω από 500.000 νεκρούς, ενώ έως το 1945 είχαν δώσει τη ζωή τους κοντά 2.000.000 κομμουνιστές. Ωστόσο, το παράδειγμά τους αυτό λειτούργησε ως κάλεσμα για ένταξη στην πρωτοπορία του αγώνα ακόμη περισσότερων: Μέσα στο 1943 εντάχθηκαν στο Κομμουνιστικό Κόμμα 1.785.000 πρωτοπόροι εργάτες, αγρότες, μαχητές του μετώπου κ.ά. Το 1944, άλλα 2,3 εκατομμύρια έγιναν τακτικά και δόκιμα μέλη του Κόμματος

Η σοσιαλιστική οικονομία

Ο Κόκκινος Στρατός δεν θα μπορούσε να σταθεί, αν δεν «πατούσε» γερά στις βάσεις μιας πανίσχυρης πολεμικής οικονομίας. Οπως και στα πεδία των μαχών, έτσι και στη μάχη της παραγωγής, ιδεολογικοπολιτικός εμπνευστής, καθοδηγητής και πρωτοπόρος οργανωτής των εργασιακών κατορθωμάτων των Σοβιετικών ανθρώπων υπήρξε το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Αξιοθαύμαστος υπήρξε ο άμεσος αναπροσανατολισμός και οργάνωση της παραγωγής από τις ανάγκες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης σε καιρό ειρήνης στις απαιτήσεις της πολεμικής προσπάθειας. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο τα μηχανουργικά εργοστάσια άρχισαν να παράγουν πολεμικά τεχνικά μέσα, τα εργοστάσια της ελαφράς βιομηχανίας να παράγουν πυρομαχικά κ.ο.κ. Μόνο το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1941 αποσυναρμολογήθηκαν, μεταφέρθηκαν από 128 κέντρα εκκένωσης σε ασφαλείς ζώνες πέρα από τα Ουράλια και επανασυναρμολογήθηκαν 1.523 βιομηχανικές μονάδες. Μαζί τους μεταφέρθηκαν επίσης 10.000.000 εργάτες με τις οικογένειές τους.

Για να καλυφθούν τα κενά στην παραγωγή που άφηναν οι στρατευμένοι εργάτες, οργανώθηκε η εκπαίδευση νέων εργατών (νεολαίας, γυναικών, αγροτών), που μόνο το 1942 ξεπέρασαν τα 1,25 εκατομμύρια. Αλλο ένα εκατομμύριο νέοι εργάτες αποφοίτησαν το ίδιο διάστημα από τα νεοσύστατα εκπαιδευτικά ιδρύματα προπαρασκευής εργατικών εφεδρειών. Με πρωτοβουλία της Κομμουνιστικής Νεολαίας συγκροτήθηκαν επίσης ομάδες για την ποιοτική βελτίωση της παραγωγής. Μέχρι τον Οκτώβρη του 1943 υπήρχαν 36.000 τέτοιες ομάδες. Το 1944 υλοποιήθηκαν κοντά 20.000 προτάσεις των ίδιων των εργαζομένων για την τελειοποίηση της τεχνικής και δυναμικότητας της παραγωγής.

Σπουδαίο ρόλο στην ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη της παραγωγής όμως έπαιξε και η σοσιαλιστική άμιλλα, η οποία αγκάλιασε εκατομμύρια εργαζόμενους - ιδιαίτερα τους νέους, που οργάνωσαν ομάδες άμιλλας σχεδόν σε κάθε βιομηχανική μονάδα, σε κάθε κλάδο. Ειδικό βάρος είχε η άμιλλα που κήρυξαν μεταξύ τους τα δύο μεγαλύτερα σοβιετικά μεταλλουργικά συγκροτήματα, του Μαγνιτογκόρσκ και του Κουζνέτσκ. Οι σιδηροδρομικοί συγκρότησαν εθελοντικά 3.700 ομάδες συντήρησης των γραμμών στις ώρες που δεν είχαν υπηρεσία. Ετσι, παρά τους συνεχείς βομβαρδισμούς της γερμανικής Αεροπορίας, η ροή έμψυχου δυναμικού και άψυχου υλικού προς τα μέτωπα του πολέμου δεν διακόπηκε ποτέ. Μόνο το 1943 τιμήθηκαν με τον τίτλο του «Ηρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας» 127 σιδηροδρομικοί.

Ετσι δόθηκε η μάχη της παραγωγής, όπου η κεντρικά σχεδιασμένη σοσιαλιστική οικονομία και η συνειδητή εργασία του Σοβιετικού εργάτη νίκησαν κατά κράτος τις συνδυασμένες παραγωγικές δυνατότητες μιας ολόκληρης ηπείρου (μεταξύ των οποίων και ορισμένων από τα πλέον ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη της εποχής, της Γερμανίας, της Γαλλίας κ.ά.) και την καταναγκαστική εργασία εκατομμυρίων εργατών. Να σημειώσουμε πως στις παραγωγικές δυνατότητες του Αξονα είχαν ενσωματωθεί επίσης και πολλές μονάδες αμερικανικών κ.ά. μονοπωλιακών συμφερόντων ή θυγατρικών τους, στη Γερμανία και στις κατεχόμενες περιοχές. H «General Motors», για παράδειγμα, κατασκεύασε χιλιάδες θωρακισμένα αυτοκίνητα, φορτηγά και τανκς για τον γερμανικό στρατό, ενώ η «Fordwerke» (εργοστάσιο της «Ford» στο Βερολίνο) ήταν υπεύθυνη για την προμήθεια του 1/3 σχεδόν του συνόλου των φορτηγών της Βέρμαχτ το 1941.

(Από άρθρο που δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» την Κυριακή 3 Μάη 2015)



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ