ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 11 Φλεβάρη 2023 - Κυριακή 12 Φλεβάρη 2023
Σελ. /40
H υποτίμηση του Πολιτισμού αποτελεί κοινή πολιτική της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ

Εκτενή αποσπάσματα από ομιλία της Ελένης Μηλιαρονικολάκη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνης του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ, σε σύσκεψη καλλιτεχνών στην Πάτρα

Από τις μεγάλες κινητοποιήσεις στον χώρο του Πολιτισμού
Από τις μεγάλες κινητοποιήσεις στον χώρο του Πολιτισμού
Εδώ και ενάμιση μήνα εκτυλίσσεται μία από τις μεγαλύτερες παν-καλλιτεχνικές κινητοποιήσεις, για την κατάργηση του ΠΔ 85/2022, που εξισώνει το πτυχίο των καλλιτεχνικών σχολών με το απολυτήριο του Λυκείου, για κρατικό και δωρεάν σύστημα καλλιτεχνικών σπουδών από τα πρώτα σχολικά χρόνια έως το πανεπιστήμιο, για μισθούς που θα καθορίζονται μέσα από ΣΣΕ. Είναι ελπιδοφόρο ότι οι καλλιτέχνες, οι σπουδαστές, οι εργαζόμενοι στον Πολιτισμό, που απεργούν, κατεβαίνουν στον δρόμο, δεν εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε αυτόν που θα κυβερνήσει ή θα συγκυβερνήσει την επομένη των εκλογών.

Σε αυτές τις συνθήκες, η ενίσχυση του ΚΚΕ στις εκλογές δεν είναι αναγκαία απλά για τη Βουλή. Η ενίσχυση του Κόμματος που πρωτοστατεί σε αυτούς τους αγώνες αποτελεί μια προϋπόθεση για να γίνουν ακόμη πιο αποτελεσματικοί και, το σπουδαιότερο, για να ανοίξουν τον δρόμο στην τελική δικαίωσή τους σε μια νέα πολιτική - οικονομική - κοινωνική πραγματικότητα για τον λαό και από τον λαό.

Τους ενώνουν πολλά περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν

Η τακτική που έχουν επιλέξει μπροστά στις εκλογές τα δύο μεγάλα κόμματα, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, είναι η όξυνση της μεταξύ τους αντιπαράθεσης. Ολοι γινόμαστε μάρτυρες μιας προκλητικής κοκορομαχίας ανάμεσά τους, που αποσκοπεί, να κρύψει όλα αυτά που τους ενώνουν και είναι πολύ περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022. Ποια είναι η διαφορά τους, αφού και οι δύο προτείνουν την αποκαλούμενη «διαβάθμιση» των καλλιτεχνικών σχολών, την υποβάθμιση δηλαδή των πτυχίων τους, μετά από 3 έως και 16 χρόνια κοπιαστικών σπουδών, στο επίπεδο αυτών της δίχρονης κατάρτισης στα ΙΕΚ; Η κυβέρνηση το δήλωσε ήδη για τα ωδεία, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ το περιλάμβανε στον ν. Γαβρόγλου. Αλλωστε, η ρύθμιση που φέρνει σήμερα η ΝΔ και σύμφωνα με την οποία ο κατώτατος μισθός των μουσικών θα καθορίζεται από τον εκάστοτε υπουργό με βάση τις «αντοχές της οικονομίας», ρύθμιση για την οποία έχει βγει «στα κάγκελα» η - ελεγχόμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ - διοίκηση της ΠΟΘΑ, είναι ο ίδιος ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ από το 2015, τον οποίο τώρα η ΝΔ επαναφέρει και επεκτείνει στους μουσικούς και των ΟΤΑ.

Προβάλλουν, ιδιαίτερα στον χώρο του Πολιτισμού, τη διαφορά στο ήθος τους. Η ΝΔ ισχυρίζεται πως ό,τι λέει το κάνει, άσχετα αν η σταθερότητά της σε τίποτα δεν έχει να κάνει με τις ανάγκες του λαού - είναι σταθερή στις υποσχέσεις της προς το κεφάλαιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι δεν είναι αυταρχικός, δεν στηρίζεται στην καταστολή. Ας θυμηθούμε όμως κάποια πράγματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι που άλλαξε τον Ποινικό Κώδικα, εισάγοντας άρθρα περί καταπολέμησης της βίας, της τρομοκρατίας και του ριζοσπαστισμού, που στην πραγματικότητα στρέφονται κατά των αγώνων του λαϊκού κινήματος; Σ' αυτόν τον Κώδικα στηρίζεται ο «τρομονόμος» για την Τέχνη, που έφερε η ΝΔ και καθιερώνει τον έλεγχο στο περιεχόμενο του καλλιτεχνικού έργου. Στην ουσία θέτει υπό δίωξη το προοδευτικό, ριζοσπαστικό έργο στο διαδίκτυο.

Η άλλη «σημαία» του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν είναι διεφθαρμένος, ότι «δεν τα παίρνει». Μα η πηγή της διαφθοράς είναι το κοινωνικό σύστημα που τα δύο αυτά κόμματα υπηρετούν, γεννιέται από την εξουσία του κεφαλαίου, που πολιτικά εκπροσωπούν, από τα λόμπι των επιχειρηματικών ομίλων που ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Ελληνική Λύση ψήφισαν στην Ευρωβουλή πως η συμμετοχή τους στη διαμόρφωση της πολιτικής της ΕΕ αποτελεί ζωτικό παράγοντα της δημοκρατίας. Αξίζει να θυμηθούμε ότι η ΝΔ ανέδειξε τον παιδεραστή Λιγνάδη στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο, ο δε ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε ως καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου τον Γιαν Φαμπρ, ο οποίος καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκισης για σεξουαλική παρενόχληση.

Πάνω στους άξονες της ΕΕ συναντιέται η κοινή πολιτική της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ

Η πολιτική της ΕΕ, την οποία έχουν συναποφασίσει τα αστικά κόμματα, όπως επικαιροποιείται και εξειδικεύεται στην πρόσφατη απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ στον Πολιτισμό, βλέπει τον ρόλο του σε τρεις άξονες: Τον οικονομικό, με στόχο την ενίσχυση της κερδοφορίας του ως αυτόνομου τομέα, κύρια όμως τη συμβολή του στην ανάπτυξη άλλων κλάδων, όπως η πράσινη και ψηφιακή οικονομία και προπαντός τον τουρισμό. Τον ιδεολογικό, που αποσκοπεί στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής σε μια περίοδο που οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται. Και τον γεωπολιτικό, που προβλέπει ενδυνάμωση των διακρατικών πολιτιστικών σχέσεων και της πολιτιστικής διπλωματίας για την αξιοποίηση του πολιτισμού ως εργαλείου ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων.

Βασικό στοιχείο της συμφωνίας των αστικών κομμάτων (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ) είναι ότι ο Πολιτισμός αποτελεί εμπόρευμα. Δεν το διαπραγματεύονται αυτό. Η κυβέρνηση της ΝΔ, υπηρετώντας τα συμφέροντα των ομίλων του Τουρισμού, στο πλαίσιο της εξωστρέφειας και της μετατροπής του Πολιτισμού σε εξαγώγιμο προϊόν χαρίζει σε ιδιωτικά μουσεία του εξωτερικού τούς αρχαιολογικούς θησαυρούς της χώρας, μετατρέπει τις ναυαρχίδες των μουσείων μας σε ΝΠΔΔ για να κάνουν το εμπόρευμα - αρχαιότητες πιο ελκυστικό και ευπώλητο στους τουρίστες. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα υπόσχεται ότι θα ακυρώσει αυτόν τον νόμο, δεν ακύρωσε τον νόμο που είχε μετατρέψει το Μουσείο της Ακρόπολης σε ΝΠΔΔ, ανοίγοντας τον δρόμο για να ακολουθήσουν και τα άλλα, ενώ ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού του, Ν. Ξυδάκης, το 2015 είχε εξαγγείλει το ίδιο μέτρο. Πέρασε μάλιστα σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους στο Υπερταμείο και, μετά από τη γενική κατακραυγή, οπισθοχώρησε και άφησε λιγότερους. Η ΝΔ υλοποιεί την επένδυση στο Ελληνικό, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εκείνος που περιόρισε τον αρχαιολογικό χώρο στο Ελληνικό από 3.000 στρέμματα στα 280 και προετοίμασε τον διαγωνισμό για να γίνει το καζίνο.

Από τη θέση τους για μεγαλύτερη συμμετοχή του Πολιτισμού στην κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων στηρίζουν την αξιοποίηση του Πολιτισμού για την προώθηση της «πράσινης ανάπτυξης». Αυτής της ανάπτυξης που ο λαός μας την ακριβοπληρώνει με «πράσινα» χαράτσια, ειδικούς φόρους στα καύσιμα, τη μονοκαλλιέργεια των πανάκριβων και καταστροφικών για το περιβάλλον ΑΠΕ, για να επιδοτούνται με δισ. οι «πράσινες» μπίζνες των ομίλων. Αυτήν την ανάπτυξη εξαναγκάζονται να στηρίζουν ο Πολιτισμός και οι καλλιτέχνες προκειμένου να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα, είτε προπαγανδίζοντας τον ευεργετικό ρόλο της είτε υιοθετώντας την «πράσινη» τεχνολογία στις καλλιτεχνικές παραγωγές, αλλά και στις αποκαταστάσεις μνημείων της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. «Πράσινο Μπαουχάουζ» το ονομάζει η ΕΕ.

Κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ υπερθεματίζουν και για τον «ψηφιακό μετασχηματισμό», εννοώντας όχι απλά την ψηφιοποίηση συλλογών ή την ψηφιακή αναμετάδοση συναυλιών και παραστάσεων, όπως ίσως πιστεύουμε, αλλά βασικά την ενσωμάτωση στον Πολιτισμό τής Τεχνητής Νοημοσύνης, την επαυξημένη και την εικονική πραγματικότητα, που σήμερα αποτελεί νέο και πολλά υποσχόμενο πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων για το ποιος θα αποκτήσει την πρωτοκαθεδρία. Μακριά από εμάς η δαιμονοποίηση της τεχνολογίας. Το κύριο είναι ποιος την ελέγχει, σε ποιανού την ιδιοκτησία βρίσκεται η νέα τεχνολογία, που σε άλλες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες θα μπορούσε να δώσει νέα δυναμική στην Τέχνη, στις σημερινές όμως είναι ένα ισχυρό διεισδυτικό όπλο ιδεολογικής χειραγώγησης στα χέρια του κεφαλαίου.

Ετσι ερχόμαστε στον δεύτερο άξονα συνάντησης των αστικών κομμάτων στην πολιτιστική τους πολιτική, τον ιδεολογικό, τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Σήμερα δεν υπάρχει κανένας δισταγμός με σειρά νέων κινηματογραφικών παραγωγών, εκθέσεων και άλλων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, αξιοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία, να παρουσιάζεται το καπιταλιστικό σύστημα με τα πιο σκοτεινά χρώματα, ως μια δυστοπία που δεν αλλάζει, αλλά πρέπει να μάθουμε να επιβιώνουμε μέσα σ' αυτή.

Αυτό που κυρίαρχα αξιοποιείται ωστόσο για την κοινωνική συνοχή, ξεκινώντας από την ίδια την ΕΕ, είναι ο αποκαλούμενος δικαιωματισμός, τα δικαιώματα των ευπαθών κοινωνικών ομάδων, σε μια συνειδητή προσπάθεια να μετατοπιστεί το ενδιαφέρον από την κυρίαρχη ταξική αντίθεση, που διαπερνά ακόμα πιο έντονα τα ευπαθή άτομα - και όχι όλα βέβαια, αλλά αυτά που είναι και οικονομικά και κοινωνικά αδύναμα - σε υπαρκτές αλλά επιμέρους αντιθέσεις. Αντί δηλαδή να αναζητεί αυτά που μας ενώνουν όλους αδιακρίτως - γυναίκες και άντρες, ανθρώπους με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, διαφορετική φυλή, εθνικότητα, θρησκεία κ.λπ., ως υποκείμενα της εργασιακής εκμετάλλευσης και της καταπίεσης - η σύγχρονη αστική Τέχνη αναδεικνύει τις διαφορές μας.

Τόσο η δυστοπία όσο και ο δικαιωματισμός αποτελούν εκφράσεις του μεταμοντερνισμού, που κυριαρχεί στον χώρο του Πολιτισμού και ο οποίος αποκόπτει το εποικοδόμημα από την οικονομική βάση, αμφισβητεί τον ορθολογισμό, την αιτιοκρατία, την ύπαρξη αντικειμενικής αλήθειας, προβάλλοντας τον ανορθολογισμό, τον υποκειμενισμό, την ασημαντότητα του ανθρώπου και την υποτιθέμενη αδυναμία του να παρέμβει στην Ιστορία, στην κοινωνία, για να τη φέρει στα ανθρώπινα μέτρα.

Μέσα στα άρθρα του νόμου Χατζηδάκη, που κατά 50% τα ψήφισαν μαζί ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, περιλαμβάνεται και η «Διεθνής Σύμβαση 190», που με πρόσχημα τα περιστατικά κακοποίησης και παρενόχλησης οδήγησε στους κώδικες δεοντολογίας στα κρατικά θέατρα και στις Δραματικές Σχολές. Οι κώδικες δίνουν ακόμα μεγαλύτερη εξουσία στις διοικήσεις των θεάτρων, οι οποίες μπορούν να ερμηνεύουν την έννοια της «απεργίας» ή της όποιας διαμαρτυρίας ακόμα και ως «bullying» απέναντί τους, ως «δυσφήμιση». Τέτοιους κώδικες στήριξαν από κοινού η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και όλες οι δυνάμεις τους στο ΣΕΗ, ακόμα και δυνάμεις όπως το ΝΑΡ και το ΣΕΚ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει την κυβέρνηση ότι άφησε τα ιδρύματα να διαμορφώνουν πολιτική. Ομως η δράση αυτών των ιδρυμάτων κινείται μέσα στις γενικότερες ευρωενωσιακές κατευθύνσεις και, πραγματικά, αναρωτιέται κανείς: Σε τι από όσα κάνουν τα ιδρύματα διαφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ; Ποιες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για «κοινωνική συνοχή», για «πράσινη» και «ψηφιακή» οικονομία, για «συμπερίληψη», για «εξωστρέφεια», δεν προωθούνται από αυτά τα ιδρύματα;

Ακόμη και τις ίδιες διατυπώσεις χρησιμοποιούν τα δύο κόμματα όταν αναφέρονται στον ρόλο του Πολιτισμού: Η κυβέρνηση της ΝΔ μιλάει για προώθηση της συμβολής του Πολιτισμού στην έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, ο δε ΣΥΡΙΖΑ για το βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο δημιουργικής οικονομίας που θα συνδυάζει την αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας, το φυσικό περιβάλλον και το ανθρώπινο δυναμικό με τον Τουρισμό και την οικολογία.

Η Τέχνη συστατικό της δράσης του ΚΚΕ

Βλέπουμε δηλαδή ότι η κακομεταχείριση του Πολιτισμού αποτελεί κοινή πολιτική των αστικών κομμάτων. Τον Πολιτισμό τον επιβουλεύεται το κοινωνικό σύστημα που υπηρετούν, ο καπιταλισμός, ο οποίος τρέφει έμφυτη εχθρότητα προς την Τέχνη, όπως το αναλύει ο Μαρξ σε διάφορα σημεία του έργου του. Γιατί η Τέχνη, όταν είναι αληθινή, δεν μπορεί παρά να αντιστέκεται στην απανθρωπιά, που το καπιταλιστικό σύστημα την εξωθεί στο έπακρο, εμπορευματοποιώντας τον ίδιο τον άνθρωπο, αλλοτριώνοντας και αποξενώνοντάς τον από την εργασία, την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Το ΚΚΕ έχει αποδείξει με τις δεκάδες πολιτιστικές πρωτοβουλίες του, τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, τις μεγάλες συναυλίες - αφιερώματα, τα Επιστημονικά Συνέδρια, ότι αντιμετωπίζει την Τέχνη όχι ως διακόσμηση στην πολιτική του δράση, αλλά ως συστατικό της. Αναγνωρίζει στην Τέχνη ένα από τα υψηλότερα επιτεύγματα της ανθρώπινης διάνοιας και παλεύει καθημερινά για να αναδειχθεί η αναντικατάστατη λειτουργία της, που είναι η ικανότητά της να εξανθρωπίζει τον άνθρωπο και τον κόσμο, να βοηθά τον άνθρωπο να κατανοεί την κοινωνική πραγματικότητα, για να μπορεί να την αλλάξει.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ