Με αφορμή τις μετεγγραφές έχει ξεκινήσει μια συζήτηση στα πανεπιστήμια κυρίως της Αθήνας (ΕΚΠΑ) και της Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), που αφορά τις υποδομές και το προσωπικό τους. Με τους φοιτητές που θα έρθουν σε αυτά τα ιδρύματα με μετεγγραφή, ο αριθμός των πρωτοετών φοιτητών τους θα διπλασιαστεί. Η Φυσικομαθηματική Σχολή σηκώνει τα χέρια ψηλά, καθώς έχει πολλά εργαστηριακά μαθήματα και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη μεγάλη αύξηση φοιτητών. Στα Παιδαγωγικά της Αθήνας είδαμε αμφιθέατρα ασφυκτικά γεμάτα και φοιτητές να κάθονται στο πάτωμα για να παρακολουθήσουν κ.ο.κ. Η πρυτανεία του ΕΚΠΑ ζητά από το υπουργείο Παιδείας επιπλέον χρηματοδότηση, να επιστρέψουν οι διοικητικοί υπάλληλοι που είναι σε διαθεσιμότητα και να προκηρυχτούν θέσεις διδακτικού προσωπικού προκειμένου να δεχτεί τους φοιτητές από μετεγγραφή. Ομως, η άρνηση να δεχτεί τους φοιτητές δεν είναι λύση, αλλά ομηρία για τους φοιτητές των πιο αδύναμων οικονομικά οικογενειών.

Αντίστοιχα είναι τα πράγματα στο ΑΠΘ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρυτανείας του, την τελευταία πενταετία η χρηματοδότηση του ιδρύματος έχει μειωθεί κατά 62,5%, το εκπαιδευτικό προσωπικό έχει μειωθεί κατά 8,4%, το εργαστηριακό και τεχνικό προσωπικό κατά 41,9% και το διοικητικό κατά 57,2%. Η διοίκηση του ΑΠΘ εξετάζει το ενδεχόμενο της μετακύλισης της εκπαίδευσης σε επόμενα εξάμηνα (δημιουργία πολλών τμημάτων ή έναρξη μαθημάτων στο επόμενο εξάμηνο). Κι αυτές οι «λύσεις» όμως ενδέχεται να έχουν συνέπειες, όπως μια ενδεχόμενη επιμήκυνση του χρόνου σπουδών για τους φοιτητές.

Οι διαμαρτυρίες για τις ελλείψεις στα ιδρύματα και τις τραγικές μειώσεις της χρηματοδότησης είναι απόλυτα δικαιολογημένες, ωστόσο οι διοικήσεις δεν είναι άμοιρες ευθυνών. Χρόνια τώρα προωθούν διαχειριστικές λύσεις αυτών των καταστάσεων, ενώ έχουν συναινέσει πλήρως στις αναδιαρθρώσεις, παραδίδουν υπηρεσίες σε εργολάβους, ανοίγουν τις πόρτες των ιδρυμάτων για συμπράξεις με επιχειρήσεις κ.ο.κ. Την ίδια ώρα δε, που καταρτίζουν αναπτυξιακά προγράμματα τετραετίας, δεν επιδεικνύουν καμιά ιδιαίτερη ευαισθησία για τη φοιτητική μέριμνα, για την αξιοποίηση κτιρίων και χώρων που έχουν στην κατοχή τους (ή άλλων που μπορούν να διεκδικήσουν) προκειμένου να κατασκευαστούν φοιτητικές εστίες.

Η δωρεάν στέγαση των φοιτητών είναι κομβικό θέμα που συνδέεται άμεσα με τις μετεγγραφές. Αν υπήρχε επάρκεια δωρεάν φοιτητικών καταλυμάτων σε κάθε πόλη που λειτουργούν σχολές πανεπιστημίων ή ΤΕΙ, τότε δε θα υπήρχε τόσο οξυμένη ανάγκη για μετεγγραφές. Οι φοιτητικές εστίες, μαζί με δωρεάν σίτιση και μετακινήσεις, θα εξασφάλιζαν τη δυνατότητα στους φοιτητές να σπουδάσουν στην πόλη όπου πέτυχαν μέσω των εξετάσεων. Ομως την τελευταία δεκαετία, μετά από τη διεύρυνση της Ανώτατης Εκπαίδευσης που έσπειρε Τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ σε πόλεις και κωμοπόλεις, είναι ζήτημα να έχουν γίνει δυο - τρεις νέες εστίες, ενώ και πριν τη διεύρυνση η δωρεάν στέγαση κάλυπτε ένα ποσοστό μικρότερο του 10% των «μεταναστών φοιτητών».

Το Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών έχει κάνει προτάσεις για συγκεκριμένα κτίρια που μπορούν να γίνουν εστίες. Στην Αθήνα πρότεινε τη «Μαθητική Εστία Αγ. Αναργύρων», που βρίσκεται δίπλα στο πάρκο «Αντώνης Τρίτσης», το ξενοδοχείο «La Mirage», το κτίριο της οδού Πανεπιστημίου 53 και Σανταρόζα, που είναι ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το αναξιοποίητο κτίριο πίσω από το εστιατόριο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου κ.ά. Στην Πάτρα διεκδικεί το ξενοδοχείο «Μορέας» και ένα κλειστό κτίριο μέσα στο ΤΕΙ, στο Βόλο το ξενοδοχείο «Γαλαξίας», στα Χανιά ένα άλλο κτίριο κ.ο.κ.

Απέναντι σ' αυτά, κυβέρνηση και διοικήσεις των ιδρυμάτων σφυρίζουν αδιάφορα.

Ο υφυπουργός Παιδείας Αλ. Δερμεντζόπουλος χαρακτήρισε «λάθος» τις μετεγγραφές, ενώ ο υφυπουργός Γ. Γεωργαντάς είπε ότι χρειάζεται «ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το σύνολο των μετεγγραφών», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέου νόμου. Τις όποιες μελλοντικές ρυθμίσεις πάντως, η κυβέρνηση τις συνδέει με τον καθορισμό του αριθμού των εισακτέων από τα ίδια τα πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Βέβαια η συζήτηση αυτή που άνοιξε το υπουργείο Παιδείας έχει και μια πλευρά υποκρισίας, αφού θα μπορούσε η κυβέρνηση να αποδέχεται κάθε χρόνο τις προτάσεις των ιδρυμάτων για τον αριθμό των εισακτέων. Ωστόσο ο υπουργός άφησε να εννοηθεί ότι κάτι τέτοιο θα είχε πολιτικό κόστος (αφού θα συνεπαγόταν μείωση του γενικού αριθμού εισακτέων).

Ο καθορισμός του αριθμού των εισακτέων από τα ιδρύματα, σε συνδυασμό και με την πρόβλεψη του νόμου του «νέου Λυκείου» ότι τα Τμήματα των ΑΕΙ θα καθορίζουν τους συντελεστές βαρύτητας των μαθημάτων στις πανελλαδικές εξετάσεις ανάλογα με το αντικείμενο σπουδών τους, αποτελούν ένα βήμα στην κατεύθυνση του να «επιλέγουν» τα ιδρύματα τους φοιτητές τους. Πρόκειται για αρνητικές εξελίξεις που μπορούν να οδηγήσουν σε έναν επικίνδυνο ελιτισμό (χωρίς να αποκλείεται βέβαια σε κάποια Τμήματα να εκφραστούν και αντίστροφες τάσεις, δηλαδή να κατεβαίνει χαμηλά ο πήχης των απαιτήσεων για το επίπεδο των φοιτητών).

Τέτοιες ελιτίστικες λογικές εξάλλου εκφράστηκαν έντονα με την πρόσφατη προσφυγή των Αρχιτεκτονικών Σχολών του Ε.Μ. Πολυτεχνείου και του ΑΠΘ κατά των φοιτητών που δικαιούνται μετεγγραφή. Οι δυο σχολές προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας να βγουν παράνομοι οι νόμοι και οι υπουργικές αποφάσεις για τις μετεγγραφές, δηλαδή να επιστρέψουν οι φοιτητές στις πόλεις που πέτυχαν αρχικά, και η εκδίκαση της προσφυγής τους αναμένεται το Φλεβάρη. Στο σκεπτικό της προσφυγής, αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι δεν προβλέπονται ποιοτικά κριτήρια για επιλογή μεταξύ των δικαιούχων της μετεγγραφής και ότι τα κριτήρια με τα οποία αποφασίστηκε η μετεγγραφή του μεγαλύτερου όγκου των αιτούντων δεν είναι ακαδημαϊκά και αντικειμενικά, αλλά υποκειμενικά και αυθαίρετα, καθώς βασίζονται σε τυχαία γεγονότα, όπως είναι η οικογενειακή και η οικονομική κατάσταση των αιτούντων. Δηλαδή, βαφτίζουν το χαμηλό εισόδημα (οικογενειακό 9.000 ευρώ και κάτω) «υποκειμενικό» και «αυθαίρετο» κριτήριο και διαμαρτύρονται γιατί μέσω των μετεγγραφών θα δεχτούν φοιτητές που έγραψαν 200-300 μόρια χαμηλότερα στις πανελλαδικές και πέρασαν σε Αρχιτεκτονική σε άλλη πόλη!

Οσο κι αν λέει ο υπουργός ότι μέχρι να εκδικαστεί η προσφυγή οι Αρχιτεκτονικές οφείλουν να εγγράψουν κανονικά τους φοιτητές από μετεγγραφή, η αβεβαιότητα και η αγωνία για χιλιάδες πρωτοετείς παραμένουν. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τις Αρχιτεκτονικές, αλλά την πλειοψηφία των σχολών, όπου δεν έχουν προχωρήσει ακόμα οι μετεγγραφές. Οι φοιτητές δεν μπορούν να πάρουν βιβλία, δεν μπορούν να βγάλουν κάρτες σίτισης, δεν έχουν πάσο για τις μετακινήσεις τους, ενώ η εξεταστική πλησιάζει και το πρώτο εξάμηνο κρέμεται γι' αυτούς από μια κλωστή.

Το αίτημα να προχωρήσουν άμεσα οι μετεγγραφές είναι δίκαιο και πρέπει να ικανοποιηθεί άμεσα.