Μπορεί η παιδεία να αντιμετωπίζει περισσότερο από ποτέ σοβαρά προβλήματα εξαιτίας της καπιταλιστικής κρίσης, με αποκορύφωμα να περιμένουν οι μαθητές να φέρει τα βιβλία ο... Αϊ - Βασίλης, ωστόσο οι αναδιαρθρώσεις και το αντιδραστικό τους περιεχόμενο καλά κρατούν. «Σημαντικές δράσεις για τη στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας προωθεί το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Δράσεις που επεκτείνονται οριζόντια σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος και στοχεύουν στην καλλιέργεια δραστηριοτήτων, ικανοτήτων και γνώσεων στους νέους οι οποίοι αποτελούν το πραγματικό "αναπτυξιακό κεφάλαιο" της χώρας μας», ανακοίνωσε στις 29 Νοέμβρη το υπουργείο Παιδείας. Θυμίζοντας ότι όχι μόνο δεν μένει πίσω στην οικοδόμηση του σχολείου των δεξιοτήτων, αλλά ότι η εφαρμογή του «νέου σχολείου» συμβάλλει στην καπιταλιστική κερδοφορία και στη συνολικότερη αναπαραγωγή του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Η σταδιακή υποκατάσταση της επιστημονικά συγκροτημένης γνώσης από τις δεξιότητες που απαιτούν τα μονοπώλια, αποτελεί τη συμβολή του αστικού εκπαιδευτικού συστήματος στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους. Ετσι, η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, προσανατολίζεται πια αποφασιστικά στην παραγωγή ενός τύπου εργαζόμενου, του οποίου το κύριο χαρακτηριστικό θα είναι η προσαρμοστικότητα στην εναλλαγή εργασίας-ανεργίας, η υποταγή στην αστική ιδεολογία, ο οποίος θα είναι σε θέση να παράγει αποτελεσματικά όταν, όπου και αν τον χρειαστεί η «αγορά». Σε αυτή την κατεύθυνση εντάσσεται και η προσπάθεια να καλλιεργηθεί στο σχολείο η επιχειρηματικότητα. Σε αυτή την κατεύθυνση το αστικό κράτος και οι κυβερνήσεις του, επιλέγουν να δώσουν χρήματα, αποδεικνύοντας ακόμα μια φορά και την ταξικότητα των δαπανών.

Για την προώθηση της επιχειρηματικότητας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχουν δραστηριοποιηθεί μια σειρά φορείς με πρώτο βιολί τις επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται πίσω από αυτούς. Σήμερα, σχολεία σε όλο τον κόσμο εφαρμόζουν τα προγράμματα του Junion Achievement International. Στην Ελλάδα, τον φορέα που εισήγαγε σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας ο ίδιος ο ΣΕΒ ο οποίος έχει ιδρύσει και το λεγόμενο «Σωματείο Επιχειρηματικότητας Νέων». Ο Junion Achievement International αυτοπροσδιορίζεται ως «ο μεγαλύτερος παγκοσμίως οργανισμός που είναι αφοσιωμένος στο να εκπαιδεύει μαθητές στην εργασιακή ετοιμότητα, στον επιχειρηματικό και οικονομικό εγγραμματισμό μέσα από βιωματικά προγράμματα».

Η «εργασιακή ετοιμότητα» με τη σειρά της ορίζεται ως «η γνώση, οι δεξιότητες και οι ικανότητες που χρειάζονται όσοι ψάχνουν δουλειά προκειμένου να επιτύχουν στο χώρο της εργασίας τον 21ο αιώνα». Οπως διαβάζουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του, περιλαμβάνει την ικανότητα να συνεργάζεσαι με τους άλλους, να είσαι ενεργός ακροατής, να παρατηρείς κριτικά, να διαβάζεις και να κατανοείς, να επιλύεις διαφορές και να διαπραγματεύεσαι, να λύνεις προβλήματα και να παίρνεις αποφάσεις, να μιλάς με τρόπο κατανοητό από τους άλλους, να αναλαμβάνεις την ευθύνη για τη μάθηση, να χρησιμοποιείς μαθηματικά για να επιλύεις προβλήματα και να επικοινωνείς. Οι ίδιοι, διαπιστώνουν ότι «τα άτομα που κατέχουν καλές δεξιότητες εργασιακής ετοιμότητας είναι πιο πιθανό να είναι προετοιμασμένα για οικονομικά πισωγυρίσματα και καταστάσεις ανάγκης. Να είναι αυτοσυντηρούμενα. Να αυξήσουν το επίπεδο διαβίωσής τους μέσα από το να ξοδεύουν με σύνεση και να σχεδιάζουν προσεκτικά το μέλλον. Και να επηρεάζουν θετικά τις τοπικές και εθνικές οικονομίες». Με λίγα λόγια, να μάθουν να διαχειρίζονται όχι μόνο τις εναλλαγές εργασίας - ανεργίας οι οποίες θεωρούνται δεδομένες αλλά όλη τη βαρβαρότητα που ήδη σήμερα βιώνει στη χώρα μας ο εργαζόμενος. Να θεωρούν δεδομένο ότι θα μείνουν άνεργοι, θα είναι κακοπληρωμένοι, αλλά η έγνοια τους να είναι πώς θα «ξοδεύουν με σύνεση»...

Πρόκειται για παρέμβαση πρώτα και κύρια στις συνειδήσεις, που καλλιεργεί το συμβιβασμό. Σήμερα, σε περίοδο όξυνσης της επίθεσης στα δικαιώματα, με την ανεργία να καλπάζει, τους εργαζόμενους να καλούνται να κάνουν «συμβιβασμούς» και να υποκύψουν σε εκβιασμούς, να καλούνται να περιορίσουν τις δικές τους ανάγκες για το καλό της όποιας επιχείρησης τους απασχολεί, γίνεται ακόμα περισσότερο φανερή η στόχευση των προγραμμάτων αυτών, της πολύμορφης παρέμβασης στις συνειδήσεις. Αυτά όλα που σήμερα βιώνουν οι εργαζόμενοι ως συνέπεια της κρίσης, είναι η μοίρα την οποία θέλουν τα μονοπώλια ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι οικονομικής κρίσης.

Σε όλο τον κόσμο εφαρμόζονται προγράμματα επιχειρηματικότητας που περιλαμβάνουν επισκέψεις στελεχών επιχειρήσεων σε σχολεία προκειμένου να λειτουργήσουν σαν «μέντορες», λειτουργία εικονικών επιχειρήσεων σε σχολικές μονάδες, επισκέψεις σχολείων σε επιχειρήσεις, διδασκαλία εννοιών που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία της αγοράς. Πρόκειται ίσως, για την πιο ξεκάθαρη παρέμβαση των επιχειρήσεων στο περιεχόμενο του σχολείου, με τις ίδιες να φτιάχνουν το εκπαιδευτικό υλικό και να παρέχουν και «εκπαιδευτικό» προσωπικό.

Η προώθηση της επιχειρηματικότητας στην εκπαίδευση είναι προτεραιότητα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών όπως η ΕΕ και ο ΟΟΣΑ. Στο φόρουμ με θέμα «Δουλειές για τη νεολαία» που διοργανώθηκε πέρσι στο Οσλο ο ΟΟΣΑ δήλωνε: «Στη συνεδρίαση των υπουργών εργασίας των G20, ένα από τα κύρια μηνύματα που έστειλε ο επιχειρηματικός κόσμος των ΗΠΑ ήταν η ζωτική σημασία της βελτίωσης της εργασιακής ετοιμότητας των νέων ανθρώπων, μέσα από καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση στα σχολεία και σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις. Αυτό το μήνυμα στηρίζεται παγκοσμίως από την επιχειρηματική κοινότητα του ΟΟΣΑ», σημειώνει καταγράφοντας τις ανάγκες των επιχειρήσεων.

Η σημασία που αποδίδει η ΕΕ στην επιχειρηματικότητα, διατυπώνεται σε διάφορα κείμενα και δραστηριότητες. «Στους στόχους της εκπαίδευσης θα συγκαταλέγεται η καλλιέργεια στους νέους, των προσωπικών εκείνων ικανοτήτων που αποτελούν τη βάση της επιχειρηματικότητας, όπως η δημιουργικότητα, το πνεύμα πρωτοβουλίας, η υπευθυνότητα, η ικανότητα αντιμετώπισης κινδύνων και η ανεξαρτησία. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να αναπτυχθεί μέσω της διδασκαλίας ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση», διαπιστώνει μια έκθεση εμπειρογνωμόνων για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στόχος των σχετικών προγραμμάτων είναι να καλλιεργήσουν στους νέους το όνειρο του επιτυχημένου επιχειρηματία, αλλά κυρίως, για να τους κάνουν απλά καλούς υπαλλήλους, που θα φέρουν λεφτά στις επιχειρήσεις όπου θα δουλέψουν. Ο διεθνής φορέας για τη νεανική επιχειρηματικότητα, που έχει στηθεί με τη συνδρομή επιχειρήσεων, αναφέρει ότι οι απόφοιτοι του προγράμματος είναι περισσότερο πιθανό να γίνουν επιχειρηματίες, αλλά και ότι μεγαλύτερη επιτυχία σημειώνουν ως υπάλληλοι.

Σήμερα, σε συνθήκες που οι συνέπειες της κρίσης πλήττουν ολοένα και περισσότερο το δικαίωμα της λαϊκής οικογένειας να μορφώσει τα παιδιά της, η εφαρμογή της επιχειρηματικότητας με λεφτά από τον κλεμμένο κοινωνικό πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι είναι πρόκληση. Αποδεικνύει ότι ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα γερασμένο και σάπιο και ότι μοναδική λύση για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών για μόρφωση, δουλειά και ζωή με δικαιώματα, αποτελεί μια κοινωνία που θα κόψει το γόρδιο δεσμό της εκμετάλλευσης.