INTIME NEWS

Στιγμιότυπο από τη συνάντηση της Παρασκευής

Η συνάντηση κράτησε σχεδόν 3 ώρες. Σε ανακοίνωση που εξέδωσαν τα Ηνωμένα Εθνη όταν ολοκληρώθηκε, αναφέρεται ότι «οι δύο ηγέτες είχαν μια ειλικρινή και εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων και συζήτησαν σε βάθος τις βασικές αρχές. Αποφάσισαν να συνεχίσουν την εμπλοκή τους στις προσπάθειες που θα καταβάλει η (σ. σ. ειδική σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ για το Κυπριακό) Τζέιν Χολ Λουτ με την αποφασιστικότητα να καταλήξουν στους "Ορους Αναφοράς", που θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη διεξαγωγή δομημένων και προσανατολισμένων σε αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων, που θα οδηγήσουν σε διευθέτηση (του Κυπριακού), με την αίσθηση του επείγοντος».

Μάλιστα, «οι δύο ηγέτες αποφάσισαν ακόμα να ανακοινώσουν την ετοιμότητά τους για τη διεξαγωγή μιας τριμερούς συνάντησης με τον γγ του ΟΗΕ μετά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (σ.σ. στα τέλη Σεπτέμβρη) ώστε να προγραμματιστούν τα επόμενα βήματα».

Επίσης, η ανακοίνωση αναφέρεται και στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), «την εφαρμογή των οποίων οι δύο ηγέτες καλωσόρισαν, συμπεριλαμβανομένης της διασύνδεσης των δικτύων ηλεκτροδότησης και κινητής τηλεφωνίας που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση των δύο κοινοτήτων». Τέλος, επαναβεβαίωσαν «τη δέσμευσή τους για να ενταθεί το έργο των Τεχνικών Επιτροπών με αντικείμενο τη βελτίωση της καθημερινότητας όλων των Κυπρίων και για την εφαρμογή περαιτέρω Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης».

Σε δηλώσεις του μετά τη συνάντηση, ο Κύπριος Πρόεδρος επιβεβαίωσε για πολλοστή φορά ότι στο τραπέζι βρίσκονται πολλά είδη λύσεων για το Κυπριακό, εξηγώντας ότι «η βάση για λύση παραμένει η ΔΔΟ (σ. σ. Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία)», ωστόσο, «αρκεί να οδηγεί σε λειτουργικό και βιώσιμο κράτος». Μάλιστα, εξέφρασε ικανοποίηση γιατί η πρότασή του για αποκέντρωση εξουσιών από την κεντρική κυβέρνηση προς τα δύο «συνιστώντα κρατίδια» βρίσκει πρόσφορο έδαφος.

Θυμίζουμε ότι την παραμονή της συνάντησης και ο Ακιντζί, σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ», απαντώντας σε ερώτηση για «διάφορες ιδέες που κυκλοφορούν» τον τελευταίο καιρό για τη λύση του Κυπριακού (όπως για «χαλαρή ομοσπονδία», «λύση» δύο κρατών, «μοντέλο Μονακό»), τόνισε ότι «νέα σενάρια» για το Κυπριακό «μπορούν να διερευνηθούν με αμοιβαία συναίνεση», εφόσον είναι «συμβατά με τις υπάρχουσες πραγματικότητες».

Ψηλά στην ατζέντα της συνάντησης της Παρασκευής βρέθηκε και το Ενεργειακό. «Μεταξύ των θεμάτων που μας απασχόλησαν ήταν και τα θέματα των υδρογονανθράκων», εξήγησε ο Ν. Αναστασιάδης.

Αναφερόμενος στην πρόταση που επανέφερε ο Ακιντζί περί δημιουργίας μεικτής επιτροπής για συνδιαχείριση του φυσικού αερίου είπε ότι αυτή δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή γιατί το ψευδοκράτος δεν είναι κυρίαρχο κράτος, πρόσθεσε όμως πως προχώρησε σε αντιπροτάσεις που δημιουργούν αίσθημα ασφάλειας της άλλης κοινότητας, οι οποίες «είναι ιδιαίτερα δημιουργικές για διασφάλιση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων». Σε αυτές, όπως είπε, περιέλαβε και την πρόταση «να ενημερώνω τον κ. Ακιντζί για τις όποιες εξελίξεις στις ενεργειακές αποφάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας που αφορούν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς».

Οσον αφορά την Τουρκία, ο Κύπριος Πρόεδρος είπε ότι για να διασφαλιστεί κατάλληλο κλίμα επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, η Τουρκία πρέπει να τερματίσει έκνομες ενέργειες, για να λυθούν προβλήματα, όπως είναι οι εγγυήσεις και η παραμονή στρατευμάτων. Αλλωστε και πριν από τη συνάντηση είχε σημειώσει ότι η Τουρκία «πρέπει να δείξει καλή βούληση» και να σταματήσει ενέργειες «που δημιουργούν κλίμα δυσπιστίας».

Καταλήγοντας, ο Ν. Αναστασιάδης είπε ότι συζητήθηκε το θέμα επανέναρξης συνομιλιών από το σημείο όπου σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά και πρόσθεσε ότι στόχος και της τριμερούς που θα προετοιμαστεί με τον γγ του ΟΗΕ είναι «να προετοιμάσει το έδαφος ώστε να μπορούμε να μιλούμε για επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών στη συγκεκριμένη βάση που έχει συμφωνηθεί».

Η νέα φάση των επαφών, επίσημων και μη, θα «τρέξει» πάνω στο έδαφος των συγκλίσεων που έχουν διαμορφωθεί ειδικά μετά το 2014, με την Κοινή Δήλωση που όλοι επικαλούνται διαρκώς (όπου γίνεται ρητή αναφορά στον διαμελισμό του νησιού). Επίσης, στους «όρους αναφοράς» που όλοι κλίνουν σε όλες τις πτώσεις το τελευταίο διάστημα (σ. σ. εννοώντας ένα είδος «οδικού χάρτη» που θα διέπει όλα τα θέματα των διαπραγματεύσεων) όλοι ξεχωρίζουν το λεγόμενο «πλαίσιο Γκουτέρες», το πλέγμα προτάσεων που διαμορφώθηκε μετά από τις επαφές του 2017.

Στο «πλαίσιο Γκουτέρες» ξεχωρίζει η εμπλοκή του αμερικανοΝΑΤΟικού παράγοντα στο μελλοντικό «σύστημα ασφαλείας» της Κύπρου. Συγκεκριμένα, γινόταν αναφορά στη διαμόρφωση ενός «μηχανισμού εφαρμογής» της όποιας συμφωνίας προέκυπτε, με την εμπλοκή και «οργανισμών εκτός Κύπρου», παραπέμποντας σε «εργαλεία» όπως ο ΟΑΣΕ, η ΕΕ, ακόμα και το ΝΑΤΟ κ.τ.λ. Οι σχετικές συστάσεις είχαν μάλιστα εμπλουτιστεί και με προτάσεις της κυπριακής κυβέρνησης για τη συγκρότηση «πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης» για την ασφάλεια στο νησί, για «ευελιξία» ειδικά σε ζητήματα ανταλλαγής περιουσιών, προθυμία να συζητηθεί η εκ περιτροπής Προεδρία με διάφορους όρους και ανταλλάγματα, «διευκολύνσεις» για Τούρκους υπηκόους και τουρκικά εμπορεύματα που θα φτάνουν στην Κύπρο κ.τ.λ.

Την ανάγκη να εξεταστούν νέα περιθώρια για ένα συμβιβασμό στο Κυπριακό αναδείκνυαν το τελευταίο διάστημα όλες οι - άμεσα ή έμμεσα - εμπλεκόμενες πλευρές.

Τον τόνο δίνουν οι με κάθε αφορμή επισημάνσεις των ΗΠΑ για έναν «ακριβοδίκαιο διαμοιρασμό» στην κυπριακή ΑΟΖ και όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Τελευταίο «κρούσμα», ο αρμόδιος για την Ενέργεια υφυπουργός Εξωτερικών, Φράνσις Φάνον, που συμμετείχε στην 1η Ενεργειακή Διάσκεψη Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ και ΗΠΑ (3+1) και επανειλημμένα έχει μεταφέρει τη θέση των ΗΠΑ για «αποφυγή εκατέρωθεν προκλήσεων». Αλλωστε και στο σχετικό ανακοινωθέν της «3+1» υποτίθεται ότι καταδικάστηκαν οι τουρκικές προκλήσεις, αλλά εκφράζεται απλά μια εθιμοτυπική «έντονη υποστήριξη» στα «δικαιώματα των κυρίαρχων κρατών» «ώστε να μην τεθούν σε κίνδυνο η ασφάλεια και η σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στη θάλασσα του Αιγαίου».

Από τη μεριά της Τουρκίας, ο υπουργός Αμυνας, Χουλούσι Ακάρ, που βρέθηκε στα Κατεχόμενα την Πέμπτη και συνάντησε τον «αντιπρόεδρο» της «κυβέρνησης» και «ΥΠΕΞ», Κουντρέτ Οζερσάι, δήλωσε μεν ότι η Τουρκία ως «εγγυήτρια χώρα» για την Κύπρο θα συνεχίσει τις γεωτρήσεις και σε περιοχές για τις οποίες έχει αδειοδοτηθεί από το ψευδοκράτος και ότι «δεν θα επιτρέψει με τετελεσμένα άλλοι να σφετεριστούν τα δικαιώματα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων», ωστόσο κάλεσε Ελλάδα και «ελληνοκυπριακή πλευρά» (η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία) «να ενεργήσουν σκεπτόμενες πόσα μπορούν όλοι μαζί να κερδίσουν από έναν δίκαιο διαμοιρασμό των πηγών». Επέμεινε μάλιστα ότι «η Τουρκία με πείσμα υπερασπίζεται τα ίσα κυριαρχικά δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο και θεωρεί ότι οι πηγές πρέπει να διαμοιραστούν με δίκαιο τρόπο». Ακόμα, είπε ότι «δεν αποκλείουμε κανένα μοντέλο λύσης», αλλά και ότι «δεν θα επιτρέψουμε κανένα τετελεσμένο στην Κύπρο, σε κανένα θέμα».

Θυμίζουμε ότι ετοιμότητα για επανέναρξη συνομιλιών εξέφρασε και η Ελλάδα, και κατά την πρόσφατη επίσκεψη Μητσοτάκη στην Κύπρο, όταν ο Ελληνας πρωθυπουργός τόνισε ότι «η επιδίωξή μου είναι να βρούμε τρόπους για μια γενναία επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις» και ο Κύπριος ηγέτης συμπλήρωσε δίπλα του ότι «το δίκτυο συνεργασιών που έχουμε αναπτύξει δεν στρέφεται εναντίον κανενός και δεν αποκλείει καμιά των γειτονικών μας χωρών. Τουναντίον, θεσμοθετεί τη συνεργασία».

Η συνολικότερη «κινητικότητα» στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με την κλιμάκωση των σχεδιασμών ισχυρών μονοπωλιακών κολοσσών (πρώτα απ' όλα στην Ενέργεια) αλλά και την όξυνση των γεωπολιτικών ανταγωνισμών πρώτα απ' όλα ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, όπως και την Κίνα, δείχνει ότι το επόμενο διάστημα ίσως υπάρξουν πυκνές εξελίξεις. Εξελίξεις γεμάτες νέους κινδύνους για τους λαούς, με δεδομένα και τα σύνθετα παζάρια ΗΠΑ - Τουρκίας, την όξυνση της επιθετικότητας της Τουρκίας, αλλά και την αποφασιστικότητά της να παζαρέψει σκληρά τις συμμαχίες της.