ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 10 Αυγούστου 2019 - Κυριακή 11 Αυγούστου 2019
Σελ. /32
ΓΥΝΑΙΚΑ
Δυο γάιδαροι μαλώνανε... στον αχυρώνα της επίθεσης στα δικαιώματα των γυναικών στην εργασία και στην κοινωνική προστασία της μητρότητας

Μετά τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης, βρέθηκαν στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το ΚΙΝΑΛ, οι δημογραφικές εξελίξεις και η στήριξη της μητρότητας. Αφορμή στάθηκαν οι δηλώσεις της υφυπουργού Εργασίας αρμόδιας για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δόμνας Μιχαηλίδου.

Στην ομιλία της στη Βουλή, ανάμεσα σε άλλα εξήγγειλε τη χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα και αναφέρθηκε στην πρόθεση της κυβέρνησης να ενισχύσει το πρόγραμμα «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής», έτσι ώστε να αυξηθεί η «συμμετοχή των γυναικών, των μητέρων στην αγορά εργασίας».

Στο πλαίσιο αντιμετώπισης του δημογραφικού, σημείωσε ότι η ΝΔ «εξετάζει τη δυνατότητα χορήγησης πρόσθετων κινήτρων ειδικά για νεαρότερες οικογένειες, αυτές όπου η γυναίκα τεκνοποιεί πριν από τα τριάντα της χρόνια, μιας και ξέρουμε ότι όσο νεαρότερη είναι η γυναίκα, τόσο υψηλότερη είναι η πιθανότητα να τεκνοποιήσει πάνω από ένα παιδί».

Δίνοντας συνέχεια σε συνέντευξή της, ανέφερε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ σκέφτεται «να μην εφαρμόσει τη χορήγηση του επιδόματος σε πολύ υψηλά εισοδήματα. Αν αυτό αφήνει περιθώριο ελευθερίας έτσι ώστε για τα πολύ χαμηλά εισοδήματα, για τους πολύ ευάλωτους, να αυξήσουμε λίγο παραπάνω το επίδομα».

Οι συγκεκριμένες εξαγγελίες αποτέλεσαν ευκαιρία για να σηκωθεί ο τόνος της αντιπαράθεσης από τον ΣΥΡΙΖΑ, με δηλώσεις στελεχών του για τη «συντηρητική πολιτική της ΝΔ», στο πλαίσιο της οποίας «η ισότητα δεν έχει χώρο», ενώ σημείωναν ότι η αντιμετώπιση του δημογραφικού απαιτεί «ίσα δικαιώματα στην αγορά εργασίας, μέτρα συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, μακριά από έμφυλα στερεότυπα και ηλικιακές διακρίσεις».

Η «συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής» και οι «ίσες ευκαιρίες» ως όχημα για την ένταση της εκμετάλλευσης και καταπίεσης των γυναικών

Ο στόχος της ΝΔ για αύξηση του ποσοστού της γυναικείας απασχόλησης και οι επικλήσεις του ΣΥΡΙΖΑ στα «ίσα δικαιώματα στην αγορά εργασίας» είναι οι δύο όψεις του ίδιου αντιλαϊκού νομίσματος, που ενισχύει την επίθεση στους μισθούς, στις εργασιακές σχέσεις, στα εργασιακά - ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζόμενων γυναικών και ανδρών.

Εξάλλου, η κυβέρνηση της ΝΔ είναι έτοιμη να πατήσει στις ράγες της αντεργατικής πολιτικής που υλοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ, με την κατάργηση της Κυριακής αργίας στο Εμπόριο, με τη γενίκευση των ελαστικών σχέσεων εργασίας και των προγραμμάτων ανακύκλωσης της ανεργίας στις γυναίκες. Αυτό είναι το γόνιμο έδαφος που έχουν στρώσει οι αστικές κυβερνήσεις διαχρονικά στην Ελλάδα, στερώντας ακόμα και τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας της μητρότητας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα νέων γυναικών που εκβιάζονται από την καπιταλιστική εργοδοσία να μην τεκνοποιήσουν ως προϋπόθεση για να προσληφθούν, οι απολύσεις εγκύων, ιδιαίτερα όσων εργάζονται με το καθεστώς της «σύμβασης έργου», οι ελλείψεις σε άδειες μητρότητας και επιδόματα για τις ελαστικά εργαζόμενες σε τομείς του Δημοσίου.

Η αγωνία της κυβέρνησης της ΝΔ αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ για την αύξηση της γυναικείας απασχόλησης δεν αφορά τα σύγχρονα δικαιώματα των γυναικών στην εργασία, στην κοινωνική προστασία της μητρότητας. Αποτυπώνει το αστικό ενδιαφέρον για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των επιχειρηματικών κολοσσών, μέσα από την αύξηση του εργατικού δυναμικού αξιοποιώντας την ανεκμετάλλευτη «δεξαμενή» του οικονομικά ενεργού γυναικείου πληθυσμού.

Πολύ περισσότερο όταν οι ανισοτιμίες και διακρίσεις σε βάρος των γυναικών γίνονται πηγή πρόσθετου κέρδους, μέσω γενικότερης μείωσης μισθών αλλά και πολιτικής χειραγώγησης. Οι κυβερνήσεις τόσο της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ όσο και του ΣΥΡΙΖΑ αξιοποιούν κάθε διάκριση με βάση το φύλο και την ηλικία για να εντείνουν την εκμετάλλευση και καταπίεση. Τέτοια διάκριση ήταν η θεσμοθέτηση του «υποκατώτατου» μισθού για τις νέες και τους νέους, που διατήρησε και ο ΣΥΡΙΖΑ για 4 χρόνια.

Αποτελεί λοιπόν πρόκληση να παρουσιάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ ως υπερασπιστής των δικαιωμάτων των εργαζόμενων γυναικών. Ιδιαίτερα όταν αρνήθηκε την τροπολογία που κατέθεσε το ΚΚΕ για κατάργηση του άθλιου άρθρου του νόμου, που ισχύει από το 1951 και στερεί το δικαίωμα σε άδειες μητρότητας και επιδόματα σε όσες γυναίκες έχουν λιγότερα από 200 ένσημα την τελευταία διετία.

Η αλήθεια είναι ότι πίσω από τον ψευτοκαβγά ανάμεσα στη νέα κυβέρνηση της ΝΔ και την προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ, κρύβεται ότι «ο ένας κόβει και ο άλλος ράβει» σε μέτρα που εξειδικεύουν τις αντιλαϊκές κατευθύνσεις της ΕΕ σε βάρος των γυναικών της εργατικής - λαϊκής πλειοψηφίας. Επιβεβαιώνεται από τις πρόσφατες δηλώσεις τους ότι από κοινού δίνουν όρκους πίστης στη «συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής».

Πρόκειται για το όχημα των επιτελείων της ΕΕ για την υλοποίηση ενός συνόλου καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και μέτρων για να διαχειριστούν τις οξυμένες συνέπειες από την επέκταση της μισθωτής εργασίας των γυναικών και την έλλειψη στήριξης της μητρότητας. Ιδιαίτερα σε συνθήκες που συρρικνώνονται και εμπορευματοποιούνται οι υπηρεσίες Υγείας - Πρόνοιας.

Στο όνομα της «ισότητας» και των «ίσων ευκαιριών» και για τα δύο φύλα στην εργασία, επιδιώκεται να γενικευτεί στο σύνολο του εργατικού δυναμικού η πλήρης «ευελιξία» του χρόνου εργασίας, ακόμα και του χώρου εργασίας (με τη μορφή της τηλεργασίας, της εργασίας από το σπίτι, των συμβάσεων έργου), με στόχο την εντατικοποίηση της δουλειάς. Αποτελεί προσαρμογή των καπιταλιστικών σχέσεων στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, στην επέκτασή τους σε νέους κλάδους και τομείς - στην επιστημονική εργασία, στην Υγεία, στον Τουρισμό κ.α. Πρόκειται για σχέσεις εργασίας που εξαφανίζουν τα διαλείμματα μεταξύ εργάσιμου και μη εργάσιμου χρόνου και κάθε κανονικότητα στα ωράρια εργασίας.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τις αντιλαϊκές «ράγες» της πολιτικής της ΕΕ και των αστικών κυβερνήσεων, είτε φιλελεύθερων είτε σοσιαλδημοκρατικών, που οδηγούν στον κατακερματισμό της κοινωνικής ζωής της γυναίκας, φέρνοντας σε αντιπαράθεση το δικαίωμά της στην εργασία με την κοινωνική ανάγκη προστασίας της μητρότητας, της οικογένειας.

Υπερασπιστές της παρωχημένης άποψης περί ατομικής - οικογενειακής ευθύνης

Αυτές οι πολιτικές πρακτικές παρουσιάζουν ως ζήτημα ατομικής ευθύνης και ικανότητας της γυναίκας την «επιλογή» ανάμεσα στην «επαγγελματική ανέλιξη» και τη δημιουργία οικογένειας. Αλλοτε επενδύονται με την άκρως συντηρητική, αναχρονιστική άποψη γα τον πρωταρχικό ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια, ως μητέρα. Αλλοτε επενδύονται με τη δήθεν εκσυγχρονιστική αντίληψη περί «αυτοδιάθεσης», που «θάβει» ότι η πραγματικά ελεύθερη, ατομική απόφαση περιορίζεται από οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς παράγοντες.

Ετσι, πίσω από την αντιπαράθεση για τα επιδόματα και τις ηλικιακές διακρίσεις, την ευαισθησία για την αντιμετώπιση των δημογραφικών εξελίξεων, κρύβεται ότι και η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα υπερασπίζονται την παρωχημένη, συντηρητική αντίληψη της ατομικής ευθύνης της οικογένειας. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση της υφυπουργού στην ομιλία της στη Βουλή, όπου ανέφερε ότι «η οικογένεια συνεχίζει να είναι βασικό κύτταρο της κοινωνίας και ισχυρότατος παράγοντας κοινωνικής προστασίας».

Οι κατευθύνσεις της ΕΕ και των ελληνικών κυβερνήσεων αντιμετωπίζουν τη φροντίδα της οικογένειας ως ατομική ευθύνη, η οποία το πολύ πολύ να μοιράζεται πιο ισότιμα ανάμεσα στις γυναίκες και τους άνδρες. Σε αυτό το πλαίσιο, η κρατική προστασία περιορίζεται σε ορισμένα επιδόματα, που είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες, αποτελώντας ένα ελάχιστο «δίχτυ» για την εκτόνωση της λαϊκής δυσαρέσκειας.

Οι ανάγκες προστασίας της μητρότητας και της οικογένειας λογαριάζονται με τη λογική του «κόστους» για τους επιχειρηματικούς ομίλους και το καπιταλιστικό κράτος. Αυτό καθορίζει και την ανάπτυξη υπηρεσιών και δομών φροντίδας βρεφών και νηπίων, ηλικιωμένων, με προσαρμογή της λειτουργίας τους στις «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις των εργαζόμενων μητέρων, ως «parking παιδιών», ώστε να είναι διαθέσιμες όποτε και για όσο διάστημα τις χρειάζεται ο εργοδότης.

Αυτά είναι τα εμπόδια που συναντά ένα νέο ζευγάρι στη διαδικασία της κοινής συμβίωσης, εμπόδια που μεγεθύνονται στην περίπτωση των μονογονεϊκών οικογενειών, ιδιαίτερα γυναικών. Τελικά, τα αντικειμενικά εμπόδια στον αρμονικό συνδυασμό της συμμετοχής της γυναίκας στην κοινωνική εργασία με τη μητρότητα αντανακλώνται στην κοινωνική συνείδηση και στάση της νέας κοπέλας. Είτε αναβάλλει τη δημιουργία οικογένειας, μεταθέτοντας την επίλυση της σύγκρουσης ανάμεσα στην εργασία και την οικογένεια στο απώτερο μέλλον, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο μέσος όρος ηλικίας τεκνοποίησης των γυναικών. Είτε αποτυπώνεται στην τάση απόσυρσης της γυναίκας από την κοινωνική εργασία για τη δημιουργία οικογένειας.

Η ολόπλευρη κοινωνική ανάπτυξη της γυναίκας, η ισοτιμία και η χειραφέτησή της προϋποθέτουν την ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών στο σύνολό τους. Σήμερα η επιστημονική - τεχνολογική ανάπτυξη μπορεί να εξασφαλίσει την καθολική και ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική εργασία με βάση το αντικείμενο ειδίκευσης, ώστε με τη δραστηριότητά της να συμβάλλει δημιουργικά στην κοινωνική πρόοδο. Υπάρχει δυνατότητα να δουλεύει λιγότερες ώρες, με σταθερό ωράριο εργασίας, με άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Δηλαδή, μπορούν να διασφαλιστούν μέτρα για την προστασία της μητρότητας, του γυναικείου οργανισμού στο χώρο εργασίας. Σύγχρονο και νέο είναι να υπάρχουν μέτρα κοινωνικής στήριξης της μητρότητας, της οικογένειας και των αναγκών της. Γιατί σήμερα μπορεί να ικανοποιηθεί η ανάγκη της γυναίκας στην πραγματικά ελεύθερη, δημιουργική αξιοποίηση του μη εργάσιμου χρόνου σε κάθε πεδίο των ενδιαφερόντων της, στη σχέση με το παιδί, με την οικογένεια. Αλλά χρειάζεται να στηρίζεται σε ένα ενιαίο δίκτυο αποκλειστικά κρατικών και δωρεάν κοινωνικών υπηρεσιών και δομών για τις ανάγκες της οικογένειας. Την ευθύνη για την ολόπλευρη διαπαιδαγώγηση του παιδιού πρέπει να την έχει η κοινωνία. Αυτή είναι η βάση για να στηριχθεί και η οικογένεια προκειμένου να παίξει ουσιαστικά το ρόλο της. Για να είναι πραγματικά ελεύθερη η επιλογή ενός νέου ζευγαριού αν θα κάνει παιδιά, πότε και πόσα, στηριγμένη στον αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ των δύο φύλων, στη σωματική, πνευματική, ψυχική έλξη.


Τ. Γ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ