«Μία από τις καθοριστικές σχέσεις του 21ου αιώνα». Ετσι χαρακτήρισε ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τη σχέση των ΗΠΑ με την Ινδία, υποδεχόμενος στην Ουάσιγκτον τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι.

Και στη δήλωση του Μπάιντεν, αλλά και στα ίδια τα αποτελέσματα της επίσκεψης Μόντι στις ΗΠΑ, αποτυπώνεται η βαρύτητα που δίνουν οι ΗΠΑ στη σχέση με το Νέο Δελχί, τόσο γι' αυτές καθαυτές τις τεράστιες δυνατότητες για μπίζνες προς όφελος των αμερικανικών μονοπωλίων όσο και για τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει η Ινδία στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού και ευρύτερα, απέναντι στη γοργή ισχυροποίηση της Κίνας, που αμφισβητεί την αμερικανική πρωτοκαθεδρία.

Μεταξύ άλλων η Ουάσιγκτον - που επιχειρεί να αξιοποιήσει αντίστοιχες «ανησυχίες» του Νέου Δελχί για το Πεκίνο - συνυπολογίζει την τεράστια αγορά που συνιστά η Ινδία και το άφθονο εργατικό δυναμικό στη χώρα, που έφτασε και ξεπερνά σε πληθυσμό την Κίνα. Επίσης, τη στρατιωτική ισχύ της Ινδίας, μία από τις πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη, με στρατιωτική βιομηχανία που αναβαθμίζεται γοργά, σε έναν τομέα όπου μέχρι τώρα το Νέο Δελχί έχει «προνομιακές» σχέσεις με τη Μόσχα.

Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα πεδία που ξεχώρισε και το Κοινό Ανακοινωθέν ως πλευρά διεύρυνσης της συνεργασίας ήταν ο «Οδικός Χάρτης για την Αμυντική Βιομηχανική Συνεργασία». Στις δηλώσεις του μάλιστα ο Ινδός πρωθυπουργός διευκρίνισε ότι «απομακρυνόμενοι από την παλιότερη σχέση που υπήρχε μεταξύ μας, αγοραστή - πωλητή, σήμερα έχουμε μεταβεί σε μία σχέση που περιλαμβάνει και τη μεταφορά τεχνογνωσίας, την από κοινού ανάπτυξη, την από κοινού παραγωγή».

Εξίσου χαρακτηριστικά, αναλυτές αμερικανικών «δεξαμενών σκέψης», π.χ. του «Ινστιτούτου Μπρούκινγκς», τονίζουν ότι «οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την Ινδία από μόνη της ως σημαντική χώρα - ως μία μεγάλη, οικονομικά αναπτυσσόμενη δημοκρατία, με στρατιωτικές και τεχνολογικές ικανότητες, που θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη διεθνή τάξη» και η οποία επίσης αποτελεί ζωτικό «γεωπολιτικό αντίβαρο, οικονομική εναλλακτική και δημοκρατικό αντιστάθμισμα στην Κίνα».

Ειδική σημασία για τους διεθνείς ανταγωνισμούς έχει και η ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας ΗΠΑ - Ινδίας στον τομέα των ημιαγωγών (μικροτσίπς), πολλαπλά απαραίτητων για την ανάπτυξη μιας σειράς κρίσιμων κλάδων των νέων τεχνολογιών και της βιομηχανίας, από την αυτοκινητοβιομηχανία μέχρι την κινητή τηλεφωνία κ.ο.κ.

«Διπλασιάζουμε τη συνεργασία μας ώστε να διασφαλίσουμε τις αλυσίδες που μας εφοδιάζουν με ημιαγωγούς», ανέφερε ο Μπάιντεν, ενώ ενδεικτικά είναι μια σειρά σχετικά συμβόλαια που είτε έκλεισαν ήδη είτε αναμένεται να οριστικοποιηθούν άμεσα.

Οι όποιες νέες ισορροπίες στον τομέα των ημιαγωγών αλληλεπιδρούν στη θέση και τις επιδιώξεις της Κίνας, καθώς το Πεκίνο διατηρεί σημαντικό πλεονέκτημα, λόγω των μεγάλων ποσοτήτων σπάνιων γαιών (βασικής πρώτης ύλης για τους ημιαγωγούς) που ελέγχει.

Θυμίζουμε ακόμα ότι οι εξελίξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες ημιαγωγών διεθνώς σχετίζονται και με τους ανταγωνισμούς γύρω από την Ταϊβάν (αποτελεί έδρα για ορισμένες από τις σημαντικότερες εταιρείες παραγωγής του κλάδου), ένα ακόμα από τα μέτωπα έντασης της αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Πεκίνο και Ουάσιγκτον.

Στην αμερικανο-ινδική συνεργασία για τον συγκεκριμένο κλάδο καταγράφεται μεταξύ άλλων η επένδυση ύψους 2,7 δισ. δολαρίων της αμερικανικής εταιρείας κατασκευής τσιπ, «Micron Technology», για να λειτουργήσει μια νέα μονάδα δοκιμών και συσκευασίας ημιαγωγών σε εγκαταστάσεις στην Ινδία.

Η αμερικανική εταιρεία κατασκευής εξοπλισμού ημιαγωγών «Applied Materials» σχεδιάζει επίσης επένδυση ύψους 400 εκατ. δολαρίων.

Η «Lam Research» έχει προτείνει να αναλάβει την εκπαίδευση 60.000 Ινδών μηχανικών γύρω από τον συγκεκριμένο κλάδο.

Η οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών, όμως, δεν εξαντλείται στους ημιαγωγούς. Την τελευταία δεκαετία ο όγκος των διμερών συναλλαγών ΗΠΑ - Ινδίας σχεδόν διπλασιάστηκε.

Τα επόμενα χρόνια, στις νέες κοινές μπίζνες που θα προχωρήσουν, ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων τα εξής:

Η εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών «Boeing» σχεδιάζει να επενδύσει περίπου 24 εκατ. δολάρια στην Ινδία, σε νέο κέντρο εφοδιαστικής για ανταλλακτικά αεροσκαφών. Αλλωστε η «Air India» παρήγγειλε ήδη 220 αεροσκάφη από την αμερικανική εταιρεία.

Η ταϊβανέζικη εταιρεία «Foxconn» (η οποία λειτουργεί ως υπεργολάβος τεχνολογικών κολοσσών) σχεδιάζει να επενδύσει 500 εκατ. δολάρια για τη δημιουργία εργοστασίων παραγωγής στο νοτιο-ινδικό κρατίδιο Τελανγκάνα και σχεδόν 968 εκατ. δολάρια στη γειτονική Καρνατάκα. Ακόμα, σχεδιάζει νέο εργοστάσιο στην Ινδία για την κατασκευή των AirPods (ασύρματων ακουστικών της Apple).

Η δε «Cisco Systems» (εταιρεία κατασκευής εξοπλισμού δικτύωσης) έχει θέσει ως στόχο να αυξήσει την παραγωγή και τις εξαγωγές της στην Ινδία, ώστε τα επόμενα χρόνια αυτές να φτάσουν το 1 δισ. δολάρια.

Στο πλαίσιο της επίσκεψης στην Ουάσιγκτον, ο Μόντι είχε ειδικές επαφές και με διάφορα μεγαλοστελέχη μονοπωλίων, όπως ο διευθύνων σύμβουλος της «Tesla», Ιλον Μασκ, ο οποίος ανάμεσα σε άλλα έσπευσε να εκφράσει την άποψη ότι «η Ινδία είναι η πιο πολλά υποσχόμενη από τις μεγάλες χώρες του πλανήτη», ενώ δήλωσε πεπεισμένος ότι η εταιρεία του «θα δραστηριοποιηθεί στην Ινδία (...) το συντομότερο ανθρώπινο δυνατό».

Στα πεδία που ξεχωρίζουν στην αναβάθμιση των διμερών σχέσεων είναι σίγουρα και αυτό της «αμυντικής» - στρατιωτικής συνεργασίας.

Χαρακτηριστικά, ο Μπάιντεν ανήγγειλε «περισσότερες κοινές ασκήσεις, περισσότερη συνεργασία ανάμεσα στις αμυντικές μας βιομηχανίες και περισσότερη διαβούλευση και συντονισμό σε όλους τους τομείς».

Το Κοινό Ανακοινωθέν ΗΠΑ - Ινδίας αναφέρεται επίσης σε «Οδικό Αξονα για την Αμυντική Βιομηχανική Συνεργασία» των δύο πλευρών και σημειώνει ότι οι δύο ηγέτες «καλωσόρισαν την ανάδυση της Ινδίας ως κόμβου για τη διατήρηση και επισκευή των μελλοντικών πλοίων του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού», αλλά και τη σύναψη συμφωνιών επισκευής με ινδικά ναυπηγεία.

Τονίζεται επίσης πως «οι δύο χώρες συμφωνούν να συνεργαστούν για τη δημιουργία υποδομής υλικοτεχνικής υποστήριξης, επισκευής και συντήρησης για αεροσκάφη και πλοία στην Ινδία».

Στο επίκεντρο βρέθηκαν επιπλέον τα σχέδια για κοινή παραγωγή μηχανών αεροσκαφών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αμερικανική εταιρεία «General Electric (GE) Aerospace» θα διαθέσει κρίσιμης σημασίας τεχνογνωσία και σε συνεργασία με την ινδική «Hindustan Aeronautics Limited» (HAL) θα ξεκινήσουν την από κοινού παραγωγή μηχανών τύπου GE-F414, που θα αξιοποιηθούν για τα ινδικής κατασκευής μαχητικά αεροσκάφη «Light Combat Aircraft (LCA) Tejas Mk-II».

Σχετικά δημοσιεύματα σχολίαζαν ότι με αυτήν τη συμφωνία «η Ινδία θα γίνει η 5η χώρα στον κόσμο που θα παράγει μηχανές αεροσκαφών», μετά τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Βρετανία.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο πλευρές συζήτησαν και την περαιτέρω ενίσχυση του σχήματος Quad (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία), που - όπως υποστήριξε ο Αμερικανός Πρόεδρος - «μπορεί να διασφαλίσει ότι η ζωτικής σημασίας περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού θα παραμείνει ελεύθερη, ανοιχτή, ευήμερη και ασφαλής». Πίσω από την τυποποιημένη αναφορά σε «ελεύθερο» και «ανοιχτό» Ινδο-Ειρηνικό βρίσκεται στην πραγματικότητα η εντεινόμενη αντιπαράθεση με τους σχεδιασμούς και της διεκδικήσεις του Πεκίνου στην ίδια περιοχή.

Ψηλά στην ατζέντα της συνάντησης Μπάιντεν - Μόντι βρέθηκε και το νέο σχήμα «I2U2» (όπου Ινδία και ΗΠΑ συνεργάζονται με Ισραήλ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), με το οποίο επιδιώκουν «οικοδόμηση περιφερειακών συνδέσεων στη Μέση Ανατολή και ανάπτυξη βασισμένων στην επιστήμη λύσεων» για «παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η διατροφική ασφάλεια και η καθαρή Ενέργεια».

Η αναβάθμιση και διεύρυνση της συνεργασίας της Ινδίας με τις ΗΠΑ δεν αναιρεί τους ισχυρούς δεσμούς που διατηρεί το Νέο Δελχί με τη Μόσχα.

Καθόλου τυχαία, και παρά τις έντονες «δυτικές» πιέσεις, η Ινδία δεν έχει υιοθετήσει το μπαράζ κυρώσεων που έχει επιβάλει το ευρωατλαντικό μπλοκ στη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Μάλιστα, όχι απλά δεν περιόρισε αλλά επέκτεινε τις οικονομικές της σχέσεις με τη Μόσχα, εκμεταλλευόμενη ακριβώς αυτές τις κυρώσεις: Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά την έναρξη του πολέμου, υπήρξαν μήνες που μέχρι και το 40% των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου κατέληγε στην Ινδία...

Το Νέο Δελχί εξάλλου παραμένει σταθερά ένας από τους σημαντικότερους πελάτες για τις στρατιωτικές βιομηχανίες της Ρωσίας. Με βάση τα τελευταία δεδομένα, το 20% των παραγγελιών σε ρωσικές βιομηχανίες αφορούν Ινδούς αγοραστές...

Οι στενές σχέσεις ΗΠΑ - Ινδίας δεν ακυρώνουν ούτε και την επιλογή της Ινδίας να μην οξύνει τις εντάσεις με την Κίνα. Παρά τις σοβαρές αντιθέσεις και διαφορές (ακόμα και εδαφικές) που έχουν οι δύο ισχυρές ασιατικές χώρες, εξακολουθούν να συνυπάρχουν σε σχήματα όπως οι BRICS, αλλά και άλλα, που αναβαθμίζουν τον ρόλο τους, όπως ο Οργανισμός για τη Συνεργασία της Σαγκάης (SCO).

Σε κάθε περίπτωση, η προσθήκη νέων κεφαλαίων στην «παγκόσμιας εμβέλειας στρατηγική εταιρική σχέση» ΗΠΑ - Ινδίας, όπως τη χαρακτήρισε ο Μόντι, δεν μπορεί παρά να αλληλεπιδρά και να επηρεάζει τις σχέσεις του Νέου Δελχί με τη Μόσχα και το Πεκίνο.