ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 1 Ιούλη 2001
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Η ανισοτιμία στη λειτουργία της αστικής δημοκρατίας

«Η αστική τάξη είναι αναγκασμένη να υποκρίνεται και να ονομάζει "παλλαϊκή εξουσία" ή δημοκρατία γενικά, ή καθαρή δημοκρατία την (αστική) ρεπουμπλικάνικη δημοκρατία, που στην πραγματικότητα είναι δικτατορία της αστικής τάξης, δικτατορία των εκμεταλλευτών πάνω στις εργαζόμενες μάζες... Στην πραγματικότητα η ρεπουμπλικάνικη δημοκρατία, η Συντακτική Συνέλευση, οι παλλαϊκές εκλογές κτλ. σημαίνουν δικτατορία της αστικής τάξης...» (Λένιν Απαντα, τ. 37, σελ. 390).

Με αφορμή τη διαδικασία με την οποία ψηφίστηκε στη Βουλή ο «τρομονόμος», αποκαλύφθηκε για μια ακόμη φορά η κάλπικη πραγματικότητα της δημοκρατίας γενικά στον καπιταλισμό, αλλά και των θεσμών της. Και λέμε κάλπικη γιατί πράγματι οι θιασώτες της θεμελιώνουν την «πεμπτουσία» της, προκειμένου να στηρίξουν τη μοναδικότητά της ως πολιτικού συστήματος, στην υποτιθέμενη «παλλαϊκότητά» της. Και βεβαίως το γεγονός ότι ένας από τους πιο βασικούς της θεσμούς, το Κοινοβούλιο, αναδεικνύεται υποτίθεται με τον πλέον ιδανικό τρόπο, τις παλλαϊκές εκλογές, με μυστική ψηφοφορία. Και όχι μόνον αυτό, αλλά υποτίθεται ότι όλοι οι πολίτες, τυπικά ίσοι απέναντι σ' αυτές τις διαδικασίες, μπορούν να εκλέξουν αλλά και να εκλεγούν. Να συνέρχονται σε πολιτικά κόμματα, τα οποία επίσης υποτίθεται ότι παρουσιάζουν ισότιμα την πολιτική τους, τα προγράμματά τους, τη δράση τους μπροστά στο λαό, ο οποίος βεβαίως μπορεί να κρίνει και με τις εκλογές να διαμορφώσει το συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων, να διαμορφώσει πλειοψηφίες και μειοψηφίες, και βεβαίως στη συνέχεια τα κόμματα και οι βουλευτές, ανάλογα με τη δύναμη που απέκτησαν μέσω των εκλογών, να λειτουργούν και να δρουν, στο όνομα των εκλογέων και για τα συμφέροντα της κοινωνίας.

Γιατί όμως αναφερόμαστε σε όλα αυτά τα ζητήματα με το χαρακτηρισμό «υποτίθεται»; Γιατί το φαινόμενο λειτουργίας αυτής της αστικής δημοκρατίας κρύβει την ουσία του. Τυπικά εμφανίζεται μια ισότητα όλων των μελών της κοινωνίας απέναντι σ' αυτή τη δημοκρατία. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Και μάλιστα αντεστραμμένη. Η μειοψηφία της κοινωνίας να έχει την πλειοψηφία των θεσμών της αστικής δημοκρατίας. Δηλαδή, η αστική τάξη να έχει την εξουσία, να τη διατηρεί και να την αναπαράγει μέσω της φαινομενικά ισότιμης συμμετοχής όλων των μελών της κοινωνίας, και του λαού δηλαδή, στις διαδικασίες ανάδειξης αυτών των θεσμών.

Επομένως υπάρχει ανισότητα και αυτή είναι η αντικειμενική πραγματικότητα. Δε θα σταθούμε εδώ στο ζήτημα της ταξικής συνείδησης, δηλαδή της συνείδησης των πραγματικών συμφερόντων της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, που σε τελευταία ανάλυση καθορίζει και την πραγματικότητα που περιγράφουμε. Θα σταθούμε στους υλικούς όρους που διαμορφώνουν αυτή την πραγματικότητα και που καθορίζουν την ανισοτιμία σ' αυτό που συμβαίνει.

Η απάντηση στο απλό ερώτημα, «έχει τις ίδιες υλικές (οικονομικές) προϋποθέσεις ο εργάτης με τον καπιταλιστή να συγκροτήσουν πολιτικό κόμμα, να συνέρχονται ισότιμα, να αντιπαρατεθούν ισότιμα, να έχουν τα ίδια μέσα για την πραγματοποίηση όλων των διαδικασιών που θα δημιουργεί τις συνθήκες ώστε ο λαός να μπορεί να κρίνει αντικειμενικά, ανεπηρέαστα και σύμφωνα με τα πραγματικά του συμφέροντα; Μα αυτό καθορίζεται από την καπιταλιστική ιδιοκτησία και την καπιταλιστική ιδιοποίηση της παραγωγής του πλούτου. Επομένως η συντριπτική πλειοψηφία των μέσων αντιπαράθεσης των κομμάτων, από τα επιτελεία διαμόρφωσης πολιτικής και προπαγάνδας έως τα μέσα προώθησής τους, ανήκουν στην αστική τάξη. Επιτελεία ειδικών για κάθε ζήτημα, διάφορα ιδρύματα, ινστιτούτα, ως και πανεπιστήμια, ο Τύπος και τ' άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και η ίδια η νομοθεσία (εκλογικοί νόμοι που αναδεικνύουν σε κοινοβουλευτική πλειοψηφία κόμμα που είναι μειοψηφία στο λαό), άλλοι θεσμοί και ολόκληρο το εποικοδόμημα, όλα είναι στην υπηρεσία της αστικής τάξης, αφού έχει την οικονομική δυνατότητα να τα διατηρεί, να τα λειτουργεί και να τα αναπαράγει σε ολοένα μεγαλύτερη κλίμακα. Αντίθετα, η εργατική τάξη και τ' άλλα λαϊκά στρώματα δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Παρ' όλ' αυτά οι αστοί προπαγανδιστές, δημοσιολόγοι, τα κόμματά τους, δε φείδονται να μιλούν για ελευθερία του συνέρχεσθαι, του Τύπου κλπ., και μάλιστα πλέρια, γεγονός που καθορίζει και την υποτιθέμενη ισοτιμία σ' αυτή τη δημοκρατία.

Η διαβόητη αυτή πολυφωνία, η ελευθερία του Τύπου, της λειτουργίας και δράσης πολλών αστικών ή μικροαστικών κομμάτων, επομένως και της έκφρασης πολλών διαφορετικών θέσεων και πολιτικών πάνω σ' όλα τα ζητήματα που αφορούν στις υποθέσεις της κοινωνίας, άρα και του λαού, και που εκφράζονται ελεύθερα, επίσης η ελευθερία των εργατών, των ανθρώπων από τ' άλλα λαϊκά στρώματα να εκφράζουν τις απόψεις τους, να συνέρχονται σε δικές τους ενώσεις, κοινωνικές ή πολιτικές, αλλά ακόμη και να διεκδικούν, η τυπική ισότητα απέναντι στους νόμους (βεβαίως οι νόμοι προστατεύουν τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας), όλα αυτά επίσης συγκαλύπτουν την ταξική ουσία της αστικής δημοκρατίας.

Ακόμη, η ελευθερία του εκλέγειν και εκλέγεσθαι είναι απατηλή, αφού ο εργάτης ή ο φτωχός αγρότης δεν έχουν την ίδια οικονομική δυνατότητα για τον πολιτικό στίβο με την πλουτοκρατία. Εξαρτώνται δε απ' αυτήν και τα πολιτικά της κόμματα με χίλια δύο νήματα. Από το φόβο της ανεργίας, τα χρέη από τραπεζικά δάνεια των αγροτών και των ΕΒΕ, έως το ρουσφέτι και την υποσχεσιολογία, ή και την εξαγορά, η χειραγώγηση των λαϊκών συνειδήσεων έχει γερή βάση.

Να πώς τοποθετούσε ο Λένιν το ζήτημα: «Οι Σάιντεμαν και οι Κάουτσκι, οι Αούστερλιτς και οι Ρένερ πασχίζουν να πείσουν τους εργάτες ότι οι εκλογές για Συνταχτική Συνέλευση που γίνονται τώρα στη Γερμανία και στην Αυστρία διεξάγονται "δημοκρατικά". Αυτό είναι μια ψευτιά γιατί στην πραγματικότητα οι καπιταλιστές, οι εκμεταλλευτές, οι τσιφλικάδες, οι κερδοσκόποι κρατούν στα χέρια τους τα 9/10 από τα καλύτερα οικήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για συγκεντρώσεις και τα 9/10 των αποθεμάτων χαρτιού των τυπογραφείων κλπ. Ο εργάτης στην πόλη, ο εργάτης γης και ο μεροκαματιάρης στο χωριό, στην πραγματικότητα αποκλείονται από τη δημοκρατία τόσο με το "ιερό δικαίωμα της ιδιοκτησίας",... όσο και με τον αστικό μηχανισμό της κρατικής εξουσίας, δηλαδή με τους αστούς υπάλληλους, με τους αστούς δικαστές κλπ. Στη γερμανική "ρεπουμπλικάνικη" (αστικοδημοκρατική) δημοκρατία, η τωρινή "ελευθερία του συνέρχεσθαι και του Τύπου" είναι ψευτιά και υποκρισία, γιατί στην πραγματικότητα σημαίνει ελευθερία για τους πλουσίους να αγοράζουν και να εξαγοράζουν τον Τύπο, ελευθερία των πλουσίων να δηλητηριάζουν το λαό με την ψευτιά του αστικού Τύπου, ελευθερία των πλουσίων να έχουν στην "ιδιοκτησία" τους τα τσιφλικάδικα οικήματα, τα καλύτερα κτίρια κλπ.» (Απαντα, 5η έκδοση τόμος, 37, σελ. 391).

Αλλά η αστική δημοκρατία είναι ανεκτική στη λειτουργία των δικών της «ελευθεριών» και ορίων, όσο δε θίγονται «τα ιερά και όσια της ατομικής ιδιοκτησίας», η εξουσία της αστικής τάξης, δεν αμφισβητείται αυτή η «δημοκρατία» από το οργανωμένο εργατικό κίνημα, με τη συμμετοχή των λαϊκών μαζών στην πολιτική μέσω οργανωμένων κοινωνικοπολιτικών αγώνων ενάντια στην πλουτοκρατία. Γιατί τότε πρέπει να προστατευτεί η κοινωνία! Και το παράδειγμα του «τρομονόμου» είναι αρκετό για να τεκμηριώσει ακριβώς αυτά τα όρια.

Επομένως, το «να μιλάει κανείς για καθαρή δημοκρατία, για δημοκρατία γενικά, για ελευθερία, για παλλαϊκότητα, όταν οι εργάτες και όλοι οι εργαζόμενοι είναι πεινασμένοι, γυμνοί, ρημαγμένοι, καταπονημένοι και όχι μόνο από τη μισθωτή δουλιά αλλά και από τον τετράχρονο ληστρικό πόλεμο, ενώ οι καπιταλιστές και οι κερδοσκόποι εξακολουθούν να έχουν στα χέρια τους την αποκτημένη με ληστείες "ιδιοκτησία" και τον "έτοιμο" μηχανισμό της κρατικής εξουσίας, σημαίνει χλευασμό των εργαζομένων και των εκμεταλλευομένων» (Λένιν, Απαντα, τ. 37, σελ. 389).


Λ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ