Νέα δεδομένα στον ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολής δημιουργεί η συμφωνία που υπέγραψαν στις 19 Φλεβάρη εκπρόσωποι της τεξανής πετρελαϊκής εταιρείας «Noble Energy» (που είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στα ισραηλινά υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου «Ταμάρ» στην Ανατολική Μεσόγειο) και Ισραηλινοί και Ιορδανοί αξιωματούχοι, με βασικό στόχο την εξαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ιορδανία.

Το υπό εξαγωγή ισραηλινό φυσικό αέριο υπολογίζεται σε περίπου 60 δισ. κ.μ. και είναι εκτιμώμενης αξίας τουλάχιστον μισού δισ. δολαρίων. Αναμένεται να διοχετευτεί στην Ιορδανία από ένα νέο αγωγό που θα ξεκινά από τη Νεκρά Θάλασσα και θα φθάνει μέχρι τις βόρειες μεθοριακές περιοχές της Ιορδανίας, παρακάμπτοντας τον πλέον δυσλειτουργικό (λόγω των διαδοχικών επιθέσεων που εξαπολύουν εναντίον του, προκαλώντας την ανάσχεση της λειτουργίας του, διάφορες ένοπλες ομάδες ισλαμιστών από τις 5/2/11) αραβικό αγωγό φυσικού αερίου. Σύμφωνα με αξιωματούχους, που επικαλείται το ισραηλινό τηλεοπτικό κανάλι «Channel 2», ο αγωγός θα κατασκευαστεί από κονσόρτσιουμ ισραηλινών και ιορδανικών εταιρειών μέσα στο 2015. Θα αρχίσει να λειτουργεί το 2016 εφοδιάζοντας με φυσικό αέριο την Ιορδανία τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η συμφωνία μπορεί να δημιουργήσει δυνατότητες μιας ευρύτερης ενεργειακής συνεργασίας ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιορδανία, αποφέροντας (στα μονοπώλια...) κέρδη πολλών δεκάδων δισ. δολαρίων και μετατρέποντας το Τελ Αβίβ σχεδόν σε αποκλειστικό εξαγωγέα φυσικού αερίου του Αμμάν (και όχι μόνον...). Η πρόβλεψη αυτή είναι βάσιμη, αφού η ασταθής πολιτικο-οικονομική κατάσταση στην Αίγυπτο και οι συνεχιζόμενες επιθέσεις εξτρεμιστών στον αραβικό αγωγό φυσικού αερίου (που ξεκινά από την Αίγυπτο εφοδιάζοντας αρχικά, από το Μάρτη του 2012, με φυσικό αέριο Ισραήλ, Ιορδανία, Συρία και Λίβανο) έχουν ουσιαστικά περιορίσει δραματικά τις εξαγωγές. Εάν σε αυτό συνυπολογίζει κανείς το γεγονός πως η Ιορδανία δεν έχει, τουλάχιστον επί του παρόντος, ανακαλύψει σημαντικά ενεργειακά κοιτάσματα αντίστοιχα με αυτά του Ισραήλ ή της Αιγύπτου, τότε μάλλον θα πρέπει να αναμένεται μία νέα, ευρύτερη, δυναμική στις ισραηλινο-ιορδανικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις που σήμερα παραμένουν περιορισμένες.

Επιπροσθέτως, εάν επαληθευτούν τα σενάρια που αναφέρουν πως υπάρχουν και κοιτάσματα δισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου υπό έναν τεράστιο βράχο που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου «Ταμάρ», τότε το Ισραήλ δεν αποκλείεται μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια να αναδειχθεί σε μεγάλο εξαγωγέα Ενέργειας, αυξάνοντας προφανώς τη γεωπολιτική επιρροή του στην ευρύτερη περιοχή. Ισραηλινοί αναλυτές θεωρούν δε πως η συμφωνία της 19ης Φλεβάρη με την Ιορδανία είναι μόνον η αρχή και ότι ανάλογες συμφωνίες, παρά τις σημερινές δυσκολίες στις διμερείς σχέσεις, θα μπορούσαν τα επόμενα χρόνια να συναφθούν για παράδειγμα και με την Τουρκία ή ακόμη και με τους Παλαιστίνιους στο πλαίσιο μίας ευρύτερης (έστω και περιστασιακής) «διευθέτησης» του μεσανατολικού ζητήματος.

Οι εξελίξεις αυτές είναι βέβαιο πως θα αναμορφώσουν το ευρύτερο γεωπολιτικό τοπίο τις επόμενες δεκαετίες, τροφοδοτώντας, παράλληλα, παλιές και νέες αντιθέσεις και ανταγωνισμούς για την πρωτοκαθεδρία στη διανομή των αγορών και των σφαιρών επιρροής, για τον έλεγχο των νέων ενεργειακών πηγών και των δρόμων μεταφοράς της Ενέργειας. Αυτό το σκοπό προωθούν και υπηρετούν, εδώ και καιρό, διάφορα επιτελεία ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, επικαλούμενα κατά περίσταση «τον εκδημοκρατισμό της ευρύτερης Μέσης Ανατολής» ή τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», με συνέπεια αναδιατάξεις δυνάμεων και συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή.

Από την άλλη θα πρέπει να σημειώσουμε πως αυτές οι εξελίξεις προκαλούν «ευκαιρίες» και για τις αστικές τάξεις σε Ελλάδα και Κύπρο, που επιχειρούν, από τη μεριά τους, να κάνουν μπίζνες και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, αναλαμβάνοντας να παίξουν, με το αζημίωτο, το ρόλο του ενδιάμεσου παροχέα ή μεταφορέα Ενέργειας μεταξύ ΕΕ και Μ. Ανατολής.

Οι φήμες για τις εξαγωγές ισραηλινού φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα «Ταμάρ» στην Ιορδανία ήταν έντονες εδώ και αρκετούς μήνες. Φαίνεται ωστόσο (σύμφωνα με πληροφορίες του ισραηλινού Τύπου) πως τουλάχιστον δύο αξιωματούχοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επίτευξή της. Ο ένας είναι ο νυν υφυπουργός Ενεργειακής Διπλωματίας των ΗΠΑ, Αμερικανοεβραίος Εϊμος Χοκστάιν, που κατάφερε να κλείσει τη συμφωνία και να πετύχει την υπογραφή της ανάμεσα στην τεξανή πετρελαϊκή «Νoble Energy» και τις κυβερνήσεις Ισραήλ και Ιορδανίας μετά από 14 επισκέψεις στο Αμμάν. Ο άλλος είναι ο Ισραηλινός Πρόεδρος Σιμόν Πέρες που λέγεται πως συνέβαλε εξίσου καθοριστικά στη δρομολόγηση αυτής της εξέλιξης, προωθώντας προφανώς τα μεγάλα συμφέροντα της ισραηλινής αστικής τάξης που βλέπει περιθώρια για νέες μπίζνες και αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής του Τελ Αβίβ σε μία περίοδο που διαφαίνεται ως πιθανή η άρση της απομόνωσης του Ισραήλ σε περιφερειακό γεωπολιτικό επίπεδο.

Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και λιγότερο εμφανείς παίχτες, όπως μεγαλοστελέχη ισραηλινών ενεργειακών εταιρειών που στο παρελθόν κατείχαν σημαντικά αξιώματα αφού διετέλεσαν ανώτατοι αξιωματούχοι του ισραηλινού στρατού, της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών (ΜΟΣΑΝΤ).

Μεταξύ αυτών αξίζει να αναφερθούν οι ακόλουθες περιπτώσεις:

Ο Ισραηλινός ε.α. στρατηγός Γκάμπι Ασκενάζι, που αποστρατεύτηκε το 2011 μετά από καριέρα περίπου τεσσάρων δεκαετιών και σήμερα είναι προεδρεύων της πετρελαϊκής εταιρείας «SHEMEN».

Ο Μέιρ Χούμπερμαν Ντάγκαν, που διετέλεσε αρχηγός της Μοσάντ από το 2002 ως το 2010 και είναι σήμερα πρόεδρος της εταιρείας έρευνας και γεωτρήσεων πετρελαίου «Gulliver Energy LTD» (GLVR).

Ο Γκάμπριελ Λαστ, που διετέλεσε στα τέλη της δεκαετίας του '90 αναπληρωτής γενικός επιθεωρητής της ισραηλινής αστυνομίας και είναι σήμερα προεδρεύων του πετρελαϊκού ομίλου «Delek Group LTD», «Delek Petroleum», «Delek Energy», «Delek Motors» του Ισραηλινού πολυεκατομμυριούχου Γιτζάκ Τσούβα (ή Ισαάκ Σαρόν)...

Το ενδιαφέρον όλων αυτών εστιάζεται στα υποθαλάσσια κοιτάσματα «Ταμάρ» της Ανατολικής Μεσογείου, που ανήκουν στην ισραηλινή ΑΟΖ και εντοπίζονται 80-90 χλμ. δυτικά της Χάιφα σε βάθος 1.700 μέτρων. Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε πως ήταν τα πρώτα επιβεβαιωμένα ισραηλινά υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου (ποσότητας περίπου 8,5 τρισ. κ.μ.) και ανακαλύφθηκαν το 2009. Ενα χρόνο αργότερα (2010), ανακαλύφθηκαν τα ακόμη μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου «Λεβιάθαν» (εκτιμώμενης ποσότητας 18 τρισ. κ.μ.) σε απόσταση 130 χλμ. δυτικά της Χάιφα, με τις πρώτες γεωτρήσεις να ξεκινούν το 2016.

Το Μάρτη του 2013 το Ισραήλ άρχισε τις πρώτες γεωτρήσεις φυσικού αερίου από το θαλάσσιο οικόπεδο «Ταμάρ», ενώ τον περασμένο Οκτώβρη αρμόδια επιτροπή της ισραηλινής κυβέρνησης έδωσε το πράσινο φως για τις εξαγωγές ισραηλινού φυσικού αερίου σε τρίτες χώρες.

Προ μηνός εκπρόσωποι της «Νoble» και άλλων επενδυτών στο κοίτασμα «Λεβιάθαν», με επικεφαλής τον Ισραελ Ντέλεκ, υπέγραψαν συμφωνία με την Παλαιστινιακή Εταιρεία Παραγωγής Ενέργειας (PPGC) ύψους 1,2 δισ. δολαρίων, με σκοπό τη δημιουργία ενός σταθμού Ενέργειας με φυσικό αέριο στην πόλη Τζενίν της βόρειας Δυτικής Οχθης.

Το «κουβάρι» των ανταγωνισμών μονοπωλιακών ομίλων είναι φανερό ότι περιπλέκεται στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις επιχειρούν να κλείσουν «εκκρεμότητες» στην περιοχή προκειμένου να διευκολυνθούν οι δουλειές των μονοπωλιακών ομίλων των χωρών τους. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η διαμεσολάβηση των ΗΠΑ στις συνομιλίες των Ισραηλινών με τους Παλαιστίνιους, η προσπάθεια διευθέτησης στο Κυπριακό με ένα νέο διχοτομικό σχέδιο στα βήματα του «σχεδίου Ανάν», που ουσιαστικά παρακάμπτει το ζήτημα της τουρκικής εισβολής και κατοχής του ενός τρίτου του νησιού, η διαπραγμάτευση στη Συρία και το Ιράν. Αν κάτι αποδεικνύουν αυτές οι εξελίξεις είναι ότι παρά τις διακηρύξεις των αστικών κυβερνήσεων ότι η Ενέργεια και η εκμετάλλευσή της είναι κλειδί για την ανάπτυξη, τη συνεργασία και την ειρήνη, αυτό όχι μόνο δεν συμβαίνει, αλλά δυναμώνουν οι ανταγωνισμοί και οι κίνδυνοι για τους λαούς. Οσο τα μέσα παραγωγής θα βρίσκονται στα χέρια των μονοπωλιακών ομίλων, όσο η παραγωγή θα γίνεται με σκοπό το κέρδος και όχι την ικανοποίηση των διευρυμένων λαϊκών αναγκών, οι λαοί θα βγαίνουν χαμένοι. Και την Ενέργεια θα πληρώνουν ακριβά και θα πληρώνουν ακόμα και με το αίμα τους τη διαπάλη των καπιταλιστών.