ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 1 Μάρτη 2014 - Κυριακή 2 Μάρτη 2014
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΚΕ - ΚΝΕ ΓΙΑ 8Η ΜΑΡΤΗ
Αφιέρωμα «η Μάνα στον Μπρεχτ»

Συνέντευξη με την Βαγγελιώ Κυριαζίδου, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη της Πολιτιστικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ

Το επόμενο Σάββατο, στις 8 Μάρτη, το Τμήμα Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ και η Πολιτιστική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ διοργανώνουν εκδήλωση - αφιέρωμα στη Μέρα της Γυναίκας στην Αίθουσα Συνεδρίων της ΚΕ του Κόμματος. Η εκδήλωση έχει θέμα «Η Μάνα στον Μπρεχτ». Θα περιλαμβάνει την προβολή των σπάνιων ταινιών «Η Μάνα» και «Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της».

Ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με την Βαγγελιώ Κυριαζίδου, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη της Πολιτιστικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ, γι' αυτήν τη σημαντική πρωτοβουλία.

-- Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με τη μάνα στο έργο του Μπρεχτ;

-- Αν αποφασίσαμε ν' ασχοληθούμε με τη μάνα στο έργο του Μπρεχτ, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, είναι γιατί μέσα εκεί συμπυκνώνεται και παρουσιάζεται με τον πιο καθαρό τρόπο ο κοινωνικός ρόλος της μάνας μιας και αυτή δημιουργεί το μέλλον, τη μελλοντική γενιά. Ο Μπρεχτ έχει ασχοληθεί κι έχει παρουσιάσει το ρόλο της μάνας μέσα από τέσσερα έργα του: τη «Μάνα», τα «Οπλα της Κυρά - Καράρ, τη «Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της» και τον «Κύκλο με την κιμωλία». Κάθε μια από αυτές ανήκει σε μια τάξη. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η στάση της κάθε μάνας αντικαθρεφτίζει στην ουσία το πώς η κάθε τάξη βλέπει τα παιδιά της. Το πώς ενεργεί η μάνα προλετάρισσα και η μικροαστή μάνα φαίνεται πιο ξεκάθαρα στα δύο έργα που επιλέξαμε να παρουσιάσουμε «Η μάνα» και «Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της», αντίστοιχα.

Το θέμα της «Μάνας», που έγραψε ο Μπρεχτ με τη συνεργασία των Γκούντερ Βάιζενμπορ, Χανς Αϊσλερ και Σάλταν Ντούντοβ, είναι παρμένο από το μυθιστόρημα του Γκόρκι και από «πλήθος διηγήσεις συντρόφων πάνω στον καθημερινό τους αγώνα», είναι δηλαδή πολύ περισσότερο από διασκευή ενός μυθιστορήματος για το θέατρο. Σ' αυτό είναι ξεκάθαρη η ταξική θέση της μάνας, αφού είναι εργάτρια, χήρα εργάτη και μάνα εργάτη. Το βασικό πρόβλημα που βάζει το έργο του Μπρεχτ είναι αν αυτή η κοινωνική λειτουργία της μάνας μπορεί να γίνει επαναστατική λειτουργία και πώς. Κι αυτό μας το απαντά μέσα από τη ζωή και τη δράση της Πελαγίας Βλάσοβα, που ζει μια αφόρητη ζωή (αφού δεν έχει τι να βάλει στη σούπα του γιου της) και γι' αυτό πρέπει να βρει μια διέξοδο, ή ακόμα περισσότερο να τη δημιουργήσει με τα ίδια της τα χέρια, με τη δική της δύναμη. Ετσι, η Πελαγία Βλάσοβα είναι η φιγούρα εκείνη που αναπαριστά τον επαναστατικό τύπο ανθρώπου, που σταδιακά κατακτά τη γνώση και επενεργεί στην πραγματικότητα της ζωής της για να την αλλάξει. Σ' αυτήν τη διαδικασία, από μάνα του γιου της Πάβελ, γίνεται μάνα κοινωνική, ένα συλλογικό σύμβολο, που έχει για παιδιά της όλα τα παιδιά, που τα αγαπά, τα υπερασπίζεται και τα προστατεύει (ακόμη κι όταν χάνει το δικό της), γιατί είναι το μέλλον του κόσμου και για τα παιδιά και τις μητέρες τους, για την εργατική τάξη, το μέλλον είναι ο κομμουνισμός, η μόνη διέξοδος.

Η αφίσα για την εκδήλωση
Η αφίσα για την εκδήλωση
Στον αντίποδα της Βλάσοβα είναι η στάση της Αννα Φίρλινγκ. Αναμφισβήτητα, το μπρεχτικό πρόσωπο το πιο φορτωμένο με αντιφάσεις. Το λέει και το παρατσούκλι της, Μάνα Κουράγιο. Είναι μάνα, έχει τρία παιδιά και είναι και Κουράγιο, γιατί «από το φόβο μου μην ξετιναχτώ, πέρασα μέσα από το κανονίδι στη Ρίγα με πενήντα καρβέλια ψωμί στον αραμπά», λέει η ίδια. Η Κουράγιο είναι μια μικροεμπόρισσα που θέλει να κάνει δουλειές στον πόλεμο και χάνει τα πάντα. Η μικροαστική της αντίληψη τη θέλει να παίζει διπλό παιχνίδι. Θέλει να είναι συγχρόνως και μάνα και εμπόρισσα, να τα κρατήσει όλα και την επιχείρηση και τα παιδιά της. Ενας ισχυρός ίσως να τα κατάφερνε, όχι όμως και η μάνα Κουράγιο που βλέπει τον πόλεμο σα μια κερδοφόρα επιχείρηση των μεγάλων που μπορεί κι αυτή να συμμετέχει και να κερδίζει, ακόμη κι όταν αυτό της στερεί τα παιδιά της. Οπως γράφει γι' αυτήν ο Μπρεχτ: «Διαβλέπει τον καθαρά εμπορικό χαρακτήρα του πολέμου. Ακριβώς αυτός την ελκύει. Θα πιστεύει στον πόλεμο ως το τέλος. Δεν της περνάει από το μυαλό ότι για να κόψει κανείς το μερτικό του από τον πόλεμο χρειάζεται μεγάλο μαχαίρι». Σ' όλο το έργο η κυριότερη αρετή της Μάνας Κουράγιο είναι η προσαρμογή και η υποταγή - κάτι που δίνει στο όνομα Κουράγιο μια ειρωνική διάσταση, και που τελικά μόνο αυτός ο τίτλος της απομένει.

Μέσα από το έργο του Μπρεχτ γίνεται φανερό πως ο καπιταλισμός αξιοποιεί την οικογένεια σαν έναν οργανισμό που χρησιμεύει για την εκμετάλλευση της γυναίκας σαν μητέρας. Σήμερα, στην κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, που κάθε κατάκτηση του εργατικού και γυναικείου κινήματος ξεριζώνεται, που η εκμετάλλευση και η φτώχεια μεγαλώνουν και τα τύμπανα ενός πιθανού πολέμου στην περιοχή μας δεν έχουν σιγήσει, οι γυναίκες ήταν και παραμένουν οι πρώτοι στόχοι, τα πρώτα «θύματα». Η ανεργία, οι άθλιοι όροι και συνθήκες εργασίας, η ιδιωτικοποίηση και οι φραγμοί σε Παιδεία, Υγεία και Πρόνοια, η δυσκολία να βρει παιδικό σταθμό για το παιδί της, καθιστούν το ρόλο της μητέρας όλο και δυσκολότερο, διπλά εκμεταλλευτικό. Γι' αυτό σήμερα παρά ποτέ, είναι ανάγκη να διδασκόμαστε και μέσα από την τέχνη που διαφωτίζει και δείχνει την αλήθεια σαν όπλο σε αυτούς που την έχουν ανάγκη. Και τα παραδείγματα τόσο της μάνας Βλάσοβα, όσο και της Κουράγιο έχουν να μας δείξουν ποιο δρόμο πρέπει σήμερα να ακολουθήσουν οι μανάδες της δουλειάς, τόσο σε καιρούς πολέμου όσο και σε καιρούς ιμπεριαλιστικής ειρήνης.

-- Εχετε ανακοινώσει ότι θα γίνει συζήτηση ανάμεσα στις δύο προβολές...

-- Η συζήτηση που θα παρεμβληθεί ανάμεσα στις δυο προβολές θα βοηθήσει ακριβώς να φωτιστούν αυτές κι άλλες πλευρές του κοινωνικού ρόλου της μάνας και να αναδειχθεί πώς η αστική τέχνη προβάλλει και θέλει σήμερα τη γυναίκα και μητέρα για να μπορεί ανεμπόδιστα να προωθείται η αστική ιδεολογία και χειραγώγηση.

Τα έργα που θα προβληθούν το Σάββατο, 8 Μάρτη, είναι δύο κινηματογραφημένες παραστάσεις του θεάτρου του Μπρεχτ «Μπερλίνερ Ανσάμπλ». Η πρώτη γυρίστηκε το 1958 και η δεύτερη 1961 και προβάλλονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Τις ταινίες σκηνοθέτησε, μαζί με άλλους, ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες και μαθητές του Μπρεχτ, ο Μάνφρεντ Βέκβερτ. Στους ρόλους της μάνας πρωταγωνιστεί, με την εμβληματική της ερμηνεία η Ελένε Βάιγκελ, σύζυγος του Μπρέχτ που μετά το θάνατό του μαζί με τους άλλους συνεργάτες του, συνέχισε στο «Μπερλίνερ Ανσάμπλ» την παράδοσή του ιδρυτή του.

Το πρόγραμμα του αφιερώματος

Το πρόγραμμα του αφιερώματος του Σαββάτου έχει ως εξής:

3 μ.μ.: Προβολή της ταινίας «Η Μάνα».

6 μ.μ.: Εκδήλωση - συζήτηση με θέμα «Η Μάνα στον Μπρεχτ».

8 μ.μ.: Προβολή της ταινίας: «Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της».

Ενδιάμεσα προβλέπονται 15λεπτα διαλείμματα.

Θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με τους: Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ, Νάση Σακιώτη, καθηγήτρια Γερμανικής Φιλολογίας, και Βασίλη Κολοβό, ηθοποιό και συγγραφέα.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ