ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 1 Νοέμβρη 2015
Σελ. /40
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ
Προσαρμογή του Ασφαλιστικού στη ζούγκλα της αγοράς εργασίας

Από παλιότερη κινητοποίηση για το Ασφαλιστικό
Από παλιότερη κινητοποίηση για το Ασφαλιστικό
Ενώ μέχρι τα τέλη Νοέμβρη η κυβέρνηση σκοπεύει να φέρει στη Βουλή το «νέο μοντέλο» Ασφάλισης, όπως προβλέπει το 3ο μνημόνιο, εντούτοις καμώνεται ότι δεν έχει μέχρι τώρα καθορίσει τις βασικές παραμέτρους του. Παρ' όλα αυτά, πίσω από τον επικοινωνιακό κουρνιαχτό και την επιδίωξη της κυβέρνησης να δημιουργήσει τετελεσμένα, αιφνιδιάζοντας ασφαλισμένους και συνταξιούχους, το σίγουρο είναι ότι αυτό που ετοιμάζεται θα αποτελέσει τομή στην αντιασφαλιστική λαίλαπα που βρίσκεται σε εξέλιξη την τελευταία τουλάχιστον 15ετία.

Ανεξάρτητα λοιπόν από την τελική μορφή που θα πάρει το σχέδιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ, τα βασικά βάθρα της «νέας αρχιτεκτονικής» έχουν ήδη τεθεί. Αυτά υπακούουν τόσο στη στρατηγική της ΕΕ για τις συντάξεις, όσο και στις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση για το Ασφαλιστικό με το 3ο μνημόνιο. Και επειδή ο υπουργός Εργασίας και συνολικά η κυβέρνηση παριστάνουν τάχα τους ανήξερους, χρειάζεται να θυμίσουμε τι πραγματικά περιέχεται στο 3ο μνημόνιο για το νέο ασφαλιστικό «μοντέλο», το οποίο προβλέπεται να ισχύσει από την 1/1/2016:

  • Νέα μείωση όλων των συντάξεων, με στενότερη διασύνδεση εισφορών - παροχών.
  • Αύξηση των εισφορών των αυτοαπασχολούμενων (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ), σε εξάρτηση με το πραγματικό τους εισόδημα αντί των κλιμακίων.
  • Κατάργηση όλων των «κοινωνικών πόρων» («φόροι υπέρ τρίτων») προς τα Ταμεία, με αντίστοιχη μείωση των συντάξεων και αύξηση των εισφορών, για να αντισταθμιστεί η απώλεια στα έσοδά τους.
  • Ενοποίηση προς τα κάτω όλων των παροχών των Ταμείων.
  • Μείωση εντός τριών ετών της κρατικής επιχορήγησης σε Ταμεία όπως ΝΑΤ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και προσαρμογή της στα επίπεδα του ΙΚΑ.
  • Περιορισμός σταδιακά των παροχών του ΟΓΑ.
  • Κατάργηση της Πρόνοιας και όλων των επιδομάτων. Με το 3ο μνημόνιο η κυβέρνηση αναλαμβάνει την υποχρέωση να «επανεξετάσει» όλο το σύστημα Κοινωνικής Πρόνοιας. Το χαράτσι σε βάρος των προνοιακών επιδομάτων ανέρχεται στα 900 εκατομμύρια ευρώ (0,5% του ΑΕΠ) το χρόνο.

Κατά συνέπεια η κυβέρνηση δεν «γράφει» πάνω σε λευκό χαρτί. Η κατεύθυνση και οι ράγες όπου θα τροχιοδρομηθεί το τρένο των ανατροπών, έχουν ήδη τοποθετηθεί.

Με «ομπρέλα» το πόρισμα

«Καρπός» όλων των παραπάνω είναι και το πόρισμα της Επιτροπής που σύστησε το υπουργείο Εργασίας και δούλεψε πάνω σε κατευθύνσεις που της έδωσε. Ως εκ τούτου, στις βασικές γραμμές, το αποτέλεσμα ήταν προκαθορισμένο. Η προσπάθεια που κάνει τώρα η κυβέρνηση να πείσει ότι δεν την εκφράζει τάχα η συγκεκριμένη πρόταση, είναι εκ του πονηρού. Πολύ περισσότερο που στο τραπέζι των συζητήσεων, δημόσιων και κλειστών, δεν υπάρχει τίποτα άλλο παρά το πόρισμα της Επιτροπής. Και δεν θα μπορούσε να συμβαίνει αλλιώς...

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο το πόρισμα, όσο και το «μοντέλο» που περιγράφεται σε αυτό, συνεχίζουν και εμβαθύνουν τις ανατροπές προηγούμενων νόμων. Δηλαδή, μειώνουν τις συντάξεις που αποδίδονται με τον περίφημο «επανυπολογισμό» τους, συρρικνώνουν τις παροχές μέσω της «ενοποίησης» των Ταμείων Κύριας Ασφάλισης, ανοίγουν το δρόμο για την κατάργηση των επικουρικών μέσω της υπαγωγής τους στην κύρια σύνταξη, περιορίζουν την κρατική χρηματοδότηση, αυξάνουν εμμέσως τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης μέσω της υποβολής των ασφαλισμένων να παραμένουν στην εργασία όσο γίνεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Παράλληλα όμως, μετατρέπουν το υπάρχον ασφαλιστικό σύστημα από «σύστημα καθορισμένων παροχών» σε «σύστημα καθορισμένων εισφορών»! Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Με το νέο σύστημα υπάρχει βέβαια συνέχεια στην αντιασφαλιστική κατεύθυνση των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων, αλλά και μια μεγάλη τομή. Και αυτό γιατί ενώ ο ασφαλισμένος υποχρεώνεται να καταβάλλει τις εισφορές του για 40 ολόκληρα χρόνια - αν βέβαια έχει εργασία - δεν γνωρίζει στο τέλος του εργάσιμου βίου του ποιο θα είναι το ύψος της σύνταξης που θα λάβει.

Αλλά ακόμα και αν μπουν κάποιοι συντελεστές στο νοητό υπολογισμό των συντάξεων με βάση τις εισφορές και τα χρόνια ασφάλισης του κάθε ασφαλισμένου, το σύστημα δεν εγγυάται το ύψος της σύνταξης. Και δεν το εγγυάται, επειδή σε αντίθεση με τα μέχρι τώρα ισχύοντα, το μοντέλο αυτό προσθέτει επιπλέον προϋποθέσεις σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό της σύνταξης. Μεταξύ αυτών είναι το προσδόκιμο ζωής της κάθε γενιάς. Ετσι, όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, τόσο θα μειώνεται το ύψος της σύνταξης, αφού το συνολικό ποσό το οποίο θα αναλογεί σε κάθε συνταξιούχο, θα κατανέμεται σε περισσότερα χρόνια ζωής.

Επιπλέον, προκειμένου να αποφεύγεται οποιαδήποτε «ανισορροπία», το σύστημα θα έχει «ενσωματωμένους αυτόματους σταθεροποιητές για την περίπτωση αρνητικών εξελίξεων σε δημογραφικές ή οικονομικές παραμέτρους». Αυτό σημαίνει ότι αν η οικονομική πορεία της χώρας, δηλαδή τα κέρδη του κεφαλαίου, η δημοσιονομική κατάσταση ή το δημογραφικό δεν εξελιχθούν σύμφωνα με τις επισφαλείς προβλέψεις, θα τίθενται σε λειτουργία «αυτόματοι κόφτες» των συντάξεων.

Απαλλάσσονται κράτος και εργοδοσία

Κατά συνέπεια, αφού το ύψος της σύνταξης δεν είναι προκαθορισμένο και το κράτος δεν είναι υποχρεωμένο να εγγυηθεί κάποια συγκεκριμένη σύνταξη στο τέλος του εργάσιμου βίου, οι υποχρεώσεις του περιορίζονται μόνο στο κομμάτι που αφορά τη λεγόμενη «εθνική σύνταξη», που σήμερα υπολογίζεται περίπου στα 390 ευρώ. Εδώ τελειώνουν οι υποχρεώσεις του κράτους απέναντι στους συνταξιούχους και γενικά απέναντι στην Κοινωνική Ασφάλιση, ενώ μέχρι τώρα, τουλάχιστον στα χαρτιά, υπήρχε η υποχρέωση του κράτους να εγγυάται το σύνολο του ποσού των κύριων συντάξεων.

Επομένως, βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι ότι μεταφέρει το βάρος της «βιωσιμότητας» από το κράτος στον εργαζόμενο ατομικά. Από εδώ προκύπτει και η δημιουργία «ατομικών λογαριασμών» σε κάθε ασφαλισμένο.

Βέβαια και στο υπάρχον σύστημα οι συντάξεις καθορίζονταν με βάση τον μισθό κάθε εργαζόμενου και τα έτη ασφάλισης. Ομως πλάι στο στοιχείο της ατομικότητας, ενυπήρχε και το στοιχείο της εσωτερικής αναδιανομής στον υπολογισμό της σύνταξης, που στήριζε αυτούς οι οποίοι μέσα στη ζούγκλα της «ελεύθερης» καπιταλιστικής αγοράς είχαν μεγάλα διαστήματα ανεργίας, ήταν θύματα της μαύρης ανασφάλιστης εργασίας, είχαν χαμηλούς μισθούς.

Με τη «νέα αρχιτεκτονική» καταργείται κάθε στοιχείο εσωτερικής αλληλεγγύης και η σύνταξη γίνεται αποκλειστικά ατομική υπόθεση του κάθε μεμονωμένου εργαζόμενου. Εννοείται ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι εργαζόμενοι με ευελιξία, οι άνεργοι, γενικά όσοι εργάζονται σε επισφαλείς μορφές απασχόλησης και όσοι έχουν κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους χαμηλά εισοδήματα, θα είναι τα μεγάλα θύματα και όταν τελειώσουν τον εργασιακό τους βίο.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Στη «νέα αρχιτεκτονική», όπως θέλει να την παρουσιάζει η κυβέρνηση, προκύπτει σοβαρό πρόβλημα με τις συντάξεις θανάτου και αναπηρίας. Αλήθεια, ποιος θα καλύπτει τη σύνταξη των δικαιούχων στην περίπτωση θανάτου ενός ασφαλισμένου κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου του; Ποιος θα πληρώνει τις συντάξεις αναπηρίας όταν εκλείψει το στοιχείο της εσωτερικής αναδιανομής και κάθε εργαζόμενος συνεισφέρει στον «ατομικό του λογαριασμό»;

Για να κατανοηθεί το μέγεθος του προβλήματος, αρκεί να σημειώσουμε ότι από τους 2,6 εκατομμύρια σημερινούς συνταξιούχους, οι 630 χιλιάδες είναι συνταξιούχοι λόγω θανάτου ή αναπηρίας. Πώς θα εξασφαλιστούν τα δικαιώματα αυτά στο νέο αυστηρά εξατομικευμένο σύστημα; Ρητορικό το ερώτημα...

Με μια φράση, η απόλυτη ανασφάλεια και μετά το τέλος του εργάσιμου βίου θα είναι το χαρακτηριστικό του νέου ασφαλιστικού μοντέλου που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, για να συμπληρώσει την ανασφάλεια που έχει ήδη εγκαθιδρυθεί στη σημερινή αγορά εργασίας με την ευελιξία που εξαπλώνεται και χτυπά αλύπητα ειδικά τις νέες γενιές.

Με τον τρόπο αυτό, το ασφαλιστικό έρχεται να «κουμπώσει» και να ταιριάξει γάντι στη ζούγκλα της αγοράς εργασίας, που έχει επιβάλει το κεφάλαιο. Και σε αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι διεκδικεί τις δικές του δάφνες, πλάι στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.

Υλοποιούν τη «Λευκή Βίβλο» της ΕΕ για τις συντάξεις

Γράφαμε στην αρχή του σημειώματος ότι οι νέες ανατροπές που σχεδιάζονται βρίσκονται μέσα στη στρατηγική της ΕΕ για τις συντάξεις. Μια απλή σύγκριση με τις βασικές κατευθύνσεις της «Λευκής Βίβλου» για τις συντάξεις κάνει καθαρό ότι η «νέα αρχιτεκτονική» μόνο νέα δεν είναι. Το αντίθετο συμβαίνει: Υπηρετεί και αποτυπώνει το στρατηγικό σχέδιο της ΕΕ, που δεν αφορά βέβαια μόνο στη χώρα μας. Γι' αυτό οι βασικές παράμετροι που το διέπουν είναι οι ίδιες.

Θα προσθέταμε μάλιστα, ότι από τη στιγμή που αυτή η στρατηγική δεν αμφισβητείται - και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν την αμφισβητεί - είναι αναπόφευκτο κάθε «νέα μεταρρύθμιση» να είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Κάθε καινούρια «αρχιτεκτονική» να γκρεμίζει ό,τι έχει απομείνει από τα ασφαλιστικά δικαιώματα. Ιδού τι προβλέπει η «Λευκή Βίβλος»:

«α) Τη σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής,

β) τον περιορισμό της πρόσβασης σε συστήματα πρόωρης συνταξιοδότησης και άλλες οδούς πρόωρης εξόδου από την εργασία,

γ) την υποστήριξη της εργασίας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με τη βελτιωμένη πρόσβαση στη διά βίου μάθηση, την προσαρμογή των θέσεων εργασίας σε πιο ετερογενές εργατικό δυναμικό, τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας, και την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης,

δ) την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών,

ε) την υποστήριξη της ανάπτυξης επικουρικής (σ.σ. ιδιωτικής) συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, ώστε να ενισχυθούν τα εισοδήματα συνταξιοδότησης».


Γ. ΖΑΧ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ