ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τρίτη 1 Γενάρη 2002
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
«Μέντωρ» και Μαραθώνας

Τα νεότερα από το «μέτωπο» της... νέας «μάχης» του Μαραθώνα και άλλο ενδιαφέρον υλικό, περιλαμβάνει το τελευταίο τεύχος του Δελτίου «Ο Μέντωρ» της Αρχαιολογικής Εταιρείας.

Αναφερόμενο, μεταξύ άλλων, και στη συζήτηση στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την αίτηση αναστολής των έργων για το ολυμπιακό κωπηλατοδρόμιο στο Μαραθώνα (που κατέθεσαν η Αρχαιολογική Εταιρεία, η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας του Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία), το άρθρο αποκαλύπτει ότι «η εκσκαφή των δύο λιμνών του κωπηλατοδρομίου, μήκους 2.500 μ. και πλάτους περίπου 300 μ., έγινε από τον εργολάβο», χωρίς επίβλεψη από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία. Σημειώνεται ότι η ανασκαφή του νεκροταφείου στο δρόμο προς το Κάτω Σούλι, «μέσα στο χώρο των εγκαταστάσεων του κωπηλατοδρομίου, είχε εξαίρετα και απροσδόκητα αποτελέσματα» και ότι η ανασκαφή προς νότο που απέδιδε «διαρκώς νέα ευρήματα» διακόπηκε «χωρίς εξήγηση».

Στο Δελτίο ξεχωρίζει το αφιέρωμα στην αρχαία Μεσσήνη, ενώ περιλαμβάνονται ακόμη βιβλιογραφικές παρουσιάσεις και στιγμιότυπα της ελληνικής αρχαιολογίας.

«Ο δρόμος προς τη Δύση»

Λεπτομέρεια από το έργο του Κ. Κατζουράκη, «Νυχτερινή περίπολος»
Λεπτομέρεια από το έργο του Κ. Κατζουράκη, «Νυχτερινή περίπολος»
Συνεχίζεται με επιτυχία (θα διαρκέσει έως τις 7/1) στο Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (Πειραιώς 254), το πολυθέαμα «Ο δρόμος προς τη Δύση» που παρουσιάζει η «Ομάδα Τέχνης» και ο ζωγράφος - σκηνογράφος Κυριάκος Κατζουράκης. Πρόκειται για σύνθετο θέαμα, αποτελούμενο από ζωγραφική μεγάλων διαστάσεων, θέατρο, κινηματογράφο και φωτογραφία. Ενα πολυθέαμα για τα πάθη των πολιτικών και οικονομικών μεταναστών στη «δημοκρατική» Δύση. Θέμα που απασχολεί τον Κ. Κατζουράκη τα τελευταία δέκα χρόνια. Οπως σημειώνει ο ίδιος, «είναι μια εμμονή που δεν μπορώ να εξηγήσω. Ισως, ο ξένος γίνεται καθρέφτης μας. Μέσα από τη διαφορετικότητα, αποκτούμε εικόνα της ζωής μας, της αισθητικής μας, ακόμα και του τι σημαίνει η τέχνη για εμάς σήμερα. Ισως ο ξένος είναι και μέρος του εαυτού μας».

Το πολυθέαμα περιλαμβάνει μια εικαστική εγκατάσταση - ζωγραφική του Κ. Κατζουράκη, στην οποία η ρεαλιστική απεικόνιση συνυπάρχει με τον ελεγχόμενο εξπρεσιονισμό. Ακόμη, περιλαμβάνει τη θεατρική παράσταση «Ο Δρόμος προς τη Δύση» σε κείμενα Μάρως Δούκα («Σας αρέσει ο Μπραμς») και Κάτιας Γέρου («Είμαι από 'κει»). Η Μ. Δούκα, που πρώτη φορά γράφει θεατρικό κείμενο, αναφέρεται στην περιπέτεια μιας γυναίκας που γίνεται θύμα του σύγχρονου δουλεμπορίου, ενώ στο «Είμαι από 'κει», θέμα είναι ο άμοιρος μετανάστης στη σύγχρονη δυτική μεγαλούπολη. Ερμηνεύουν οι: Νίκος Αρβανίτης, Κ. Γέρου. Κίνηση Β. Παπαχρήστου, μουσική Δ. Θεοχάρης. Στον ίδιο χώρο εκτίθενται φωτογραφίες του Νίκου Οικονομόπουλου και προβάλλεται το ντοκιμαντέρ «Πρόσωπα» (30') σε σκηνοθεσία Κ. Κατζουράκη. Παράλληλα, παρουσιάζεται και το ομώνυμο βιβλίο του Κ. Κατζουράκη (εκδόσεις «Μεταίχμιο»), με ζωγραφική, κείμενα, φωτογραφίες και ντοκουμέντα. Μετά το τέλος της παράστασης, στις 5 Ιανουαρίου η βραδιά θα κλείσει με μουσική με τους: Ρος Ντέιλι και τον «Λαβύρινθο».

Μνήμη δραχμής

Από τον αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, γιατρό και συγγραφέα Θάνο Κωνσταντινίδη, λάβαμε και δημοσιεύουμε το παρακάτω επίκαιρο κείμενο:

«"Είναι τα τελευταία πράγματα που ψωνίζω μ' ελληνικά χρήματα".

Η άκρως επίκαιρη αυτή φράση φυσικό είναι να αποδοθεί σε κάποιον σύγχρονο νεοέλληνα πελάτη - αγοραστή ενός πολυκαταστήματος. Ο οποίος προβαίνει σε ανακοίνωση της πράξης του χωρίς ιδιαίτερο χρωμάτισμα. Χωρίς έκφραση αναμενόμενης λύπης για την οριστική εξαφάνιση της αρχαιότατης δραχμής του, θύματος και αυτής ενός από τα πολλά, του τόσο διαφημιζόμενου ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού μας. Ενώ πάμπολλοι αμετανόητοι ελληνολάτρες, πολίτες γηγενείς της ηρωικής και πολύπαθης αυτής χώρας, θρηνούν το θάνατο της δραχμής τους. Ανάμεσά τους και ο Οθων Τσουνάκος, συγγραφέας του αποχαιρετιστήριου ωραίου βιβλίου, ρέκβιεμ της δραχμής, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, με τίτλο "Δραχμούλα μου καλό σου ταξίδι".

Σε ένα άλλο, όμως, ταξίδι παραπέμπει η αρχική φράση του κειμένου μας. Ακριβέστερα, ο στίχος και το ημιστίχιο από το ποίημα "Το ταξίδι" του Μίλτου Σαχτούρη. Γραμμένο πριν 47 χρόνια, το 1954, και δημοσιευμένο το 1956 στη συλλογή "Οταν σας μιλώ". Το ποίημα μάς μεταφέρει σε ατμόσφαιρα ταξιδιού και συνόρων.

Η έννοια του ταξιδιού εμπνέει τον ποιητή και σε άλλες δημιουργίες του. Ηδη, από το 1945, όταν "Αρχίζει το ταξίδι της χαράς", στο ποίημα "Τ' όνειρο" της συλλογής "Η Λησμονημένη". Το 1986 στο ποίημα "Η επίσκεψη" της συλλογής "Εκτοπλάσματα". Και το 1990 στο ποίημα "Ασπρα ωραία καράβια" της συλλογής "Καταβύθιση".

Στο "Ταξίδι" του 1954, η ποιητική αφήγηση ρέει ιστορώντας. Εκφραση εικόνων και λόγου προσιτή και στον μη εμβριθή αναγνώστη. Με το άσπρο πλοίο γεμάτο άρρωστα πουλιά. Τον πτηνοτρόφο με το κιάλι. Τους μονολόγους φωτογράφου και πουλιού. Το διάλογο συνταγματάρχη και γιατρού.

Ο μονόλογος του άρρωστου πουλιού στο τελευταίο τρίστιχο του ποιήματος είναι που το καθιστά σχεδόν προφητικό. Ισως αυτό - χρήμα προφητικό. Αφού πριν φύγει για τον ουρανό το πουλί, ασφαλώς περίλυπο, θα πει:

"Είναι τα τελευταία πράγματα που ψωνίζω μ' ελληνικά χρήματα".

Γνωρίζομε πόσο συχνά στη δημοτική μας ποίηση τα πουλιά μιλούν και θρηνούν. Ετσι και στο ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη, ο οποίος, κατά τον Γιάννη Δάλλα, "ανεβάζει τη βαθύτερη και πανανθρώπινη παράδοση ως την πιο ερμητική πρωτοπορία".

Προφητικό, όμως, ίσως είναι το ποίημα και με την ερώτηση που υποβάλλει ο αναρμόδιος συνταγματάρχης. Από απλή περιέργεια ή ευρύτερο σωστικό ενδιαφέρον που θα εκδηλωθεί σαφέστερα δέκα τρία χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο 1967;

Τελειώνοντας, παραθέτομε ολόκληρο το ωραίο ποίημα. Για την αφιέρωση του οποίου, μισόν αιώνα πριν, ευχαριστεί άλλη μια φορά τον δημιουργό του ο παραλήπτης φίλος του».

Μίλτου Σαχτούρη

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

Στον Θάνο Κωνσταντινίδη

Σταθείτε! φώναξε ο φωτογράφος

όμως το πλοίο είχε πια τώρα ξεκινήσει

ένα μεγάλο άσπρο πλοίο

γεμάτο άρρωστα πουλιά

κι ο πτηνοτρόφος σε μια ταράτσα

με κιάλι τα κοιτούσε

να φεύγουνε μαζί με τα μεγάλα

σύννεφα που φεύγανε κι αυτά

* * *

Αν μπαίναμε στο αντικρινό

ξενοδοχείο θα μας βλέπαν θα 'λεγαν:

Μπήκαν στο ξενοδοχείο «Η Ελπίς»

* * *

«Φεύγετε για ταξίδι;»

ρώτησε ο συνταγματάρχης

«Οχι» απάντησα «Είμαι γιατρός

μόλις εξέτασα

τ' άρρωστα αυτά πουλιά που φύγαν

να, ένα που μου ξέφυγε κιόλας!»

Είχε περάσει στο απέναντι μαγαζί

* * *

«Είναι τα τελευταία πράγματα που ψωνίζω

μ' ελληνικά χρήματα» είπε το άρρωστο πουλί

Επειτα άνοιξε τα φτερά του

και πέταξε στον ουρανό».



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ