ΔΙΕΘΝΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΔΙΕΘΝΗ

ΝΑΤΟΪΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΤΟΥ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ

Αμεσες παρενέργειες στην Κεντρική Ασία

Ο Ρώσος πρωθυπουργός εγκαινιάζει το πρώτο τμήμα του πετρελαιαγωγού Σιβηρίας - Ασίας - Ειρηνικού, μια σημαντική παρέμβαση στην Ασία

Οκτώ και πλέον χρόνια μετά από την έναρξη του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», που κήρυξαν οι ΗΠΑ, οδηγώντας μεταξύ άλλων και στην κατοχή του Αφγανιστάν από το ΝΑΤΟ, και οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχίζονται. Επιγραμματικά, η είσοδος του 2010 βρίσκει την κατάσταση ως εξής: Οι Αμερικανοί σχεδιάζουν την παραπέρα μαζικότερη ενίσχυση των στρατιωτικών τους δυνάμεων, με τη συνδρομή των «ΝΑΤΟικών» συμμάχων τους, για να αντιμετωπίζουν τους «Ταλιμπάν», που διεκδικούν όλο και νέες περιοχές. Ταυτόχρονα, οι άλλες προφάσεις της κατοχής εξακολουθούν να ισχύουν: Ο γνωστότερος παγκόσμιος καταζητούμενος, ο Μπιν Λάντεν, παραμένει άφαντος, ενώ η μπούργκα βασιλεύει (με ή χωρίς τους Αμερικανούς), ακόμη και η παραγωγή των ναρκωτικών έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία.

Ωστόσο, η κατοχή του Αφγανιστάν από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ έχει και άλλες συνέπειες. Αμεσα επηρέασε τα γειτονικά κράτη, μεταξύ των οποίων τις πρώην σοβιετικές Ασιατικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας. Μιας περιοχής ιδιαίτερα πλούσιας σε ενεργειακούς πόρους και άλλες πρώτες ύλες, αλλά και σημαντικού χώρου ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις της περιοχής, την Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία.

Ανησυχίες και οφέλη

Η ανησυχία των χωρών της Κεντρικής Ασίας σχετικά με τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν ήταν μεγάλη και πριν την κατοχή του ΝΑΤΟ, ωστόσο τώρα η ανησυχία σίγουρα μεγάλωσε, εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων. Ενας από αυτούς είναι η διείσδυση ένοπλων ισλαμικών ομάδων από το Αφγανιστάν στο έδαφος αυτών των χωρών. Ειδικά στο Τατζικιστάν, αλλά και στο Ουζμπεκιστάν. Και οι δύο χώρες «δοκιμάστηκαν» τα τελευταία 20 χρόνια από ισλαμικές ένοπλες ομάδες, που ανάπτυξαν δράση, προσπαθώντας να αποκτήσουν τον έλεγχο περιοχών της χώρας. Στις χώρες αυτές δεν αποκλείουν η αναμενόμενη κλιμάκωση των αμερικανο-ΝΑΤΟικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν να συνοδευτεί με γενικότερο κλίμα αποσταθεροποίησης στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, από ισλαμικές ένοπλες ομάδες, που θα επιδιώξουν να βρουν εκεί καταφύγιο.

Ταυτόχρονα, όμως, οι αστικές τάξεις των χωρών της Κεντρικής Ασίας επιδιώκουν να αξιοποιήσουν προς όφελός τους την επιχείρηση του ΝΑΤΟ. Λόγος δε γίνεται μόνο για το χρηματικό αντίτιμο, που ζητούν για τις «διευκολύνσεις» στις αερομεταφορές του ΝΑΤΟ, σε μια στιγμή που η κατάσταση στο Πακιστάν χειροτερεύει, κάτι που αυξάνει το ρόλο των χωρών της Κεντρικής Ασίας. Ηδη, οι ΗΠΑ τη νέα χρονιά θα πληρώσουν στην Κιργισία 160 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή 10 φορές περισσότερο για το «διαμετακομιστικό κέντρο» προς το Αφγανιστάν, που θα λειτουργεί στο αεροδρόμιο του Μανάς, απ' ό,τι όταν εκεί υπήρχε η στρατιωτική τους βάση.

Ταυτόχρονα, και η άρχουσα τάξη του Ουζμπεκιστάν επιδιώκει να έχει οφέλη από τις ΝΑΤΟικές ανάγκες κατοχής. Ετσι κατασκευάζει τον πρώτο σιδηρόδρομο στο Αφγανιστάν από το Μαζαρί - Σαρίφ μέχρι το Χαϊράτον, με πίστωση της «Τράπεζας Ανάπτυξης της Ασίας», ενώ εκσυγχρονίζει και τα συστήματα μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, παίρνοντας υπόψη την αύξηση της πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στο Αφγανιστάν. Η Τασκένδη επιδιώκει όφελος και από την καθαρά στρατιωτική συνδρομή στο ΝΑΤΟ. Ετσι, η στρατιωτική βάση του Τερμέζ χρησιμοποιείται από τα γερμανικά στρατεύματα, ενώ το αεροδρόμιο της πόλης Ναβόι για τη μεταφορά «μη πολεμικών» αμερικανικών φορτίων, αναγκαίων, βέβαια, για την κατοχή του Αφγανιστάν από το ΝΑΤΟ.

Και το Τατζικιστάν, χρησιμοποιώντας την αμερικανική «βοήθεια», προχώρησε στην κατασκευή μερικών γεφυρών πάνω από το ποτάμι Πιάντζ, που αποτελεί και το φυσικό σύνορο με το Αφγανιστάν.

Παζάρι με τη Μόσχα

Ωστόσο, η πραγματική αντανάκλαση των συνεπειών της ΝΑΤΟικής κατοχής του Αφγανιστάν στην Κεντρική Ασία φαίνεται από τη διαφορά ύφους, με την οποία οι άρχουσες τάξεις των χωρών της Κεντρικής Ασίας συνομιλούν πλέον με τη Ρωσία.

Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμη και το Τατζικιστάν, που ακόμη και σήμερα έχει πολυπλόκαμες δεσμεύσεις με τη Μόσχα, απαίτησε το 2009, για πρώτη φορά με τόσο έντονο τρόπο, να πληρώσει η Ρωσία για τη ρωσική στρατιωτική βάση που βρίσκεται στο έδαφός του.

Η ισχυρή παρουσία των αμερικανικών και ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας και της Κίνας έχει σαφώς αδυνατίσει την παραδοσιακή ρωσική επιρροή στην Κεντρική Ασία, αφού οι αστικές δυνάμεις σε αυτές τις χώρες χρησιμοποιούν αυτήν την κατάσταση στο πολιτικό τους παιχνίδι με τις ΗΠΑ, αλλά και με τη Ρωσία και την Κίνα, που δε μένουν με σταυρωμένα τα χέρια.

Η «Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης» (ΟΣΣ), που έχουν συγκροτήσει Ρωσία, Κίνα και Καζαχστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν, καθώς και η «Οργάνωση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας» (ΟΣΣΑ), όπου συμμετέχουν η Ρωσία και οι 4 κεντρο-ασιατικές χώρες αποτελούν σοβαρά «εργαλεία» συγκράτησης της διείσδυσης των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Οι οργανώσεις αυτές, με συνεχή στρατιωτικά «αντιτρομοκρατικά» γυμνάσια, επιδιώκουν να εμφανιστούν ως «εγγυητές» κάθε προσπάθειας πολιτικής αποσταθεροποίησης της Κεντρικής Ασίας.

Ταυτόχρονα, Ρωσία και Κίνα αναπτύσσουν σοβαρή οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή επενδύοντας στην κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων, αλλά και νέων αγωγών φυσικού αερίου. Δραστηριότητα, ωστόσο, που πότε τις φέρνει αντιμέτωπες και πότε να εκμεταλλεύονται τους ανταγωνισμούς και τις αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στις κυρίαρχες τάξεις των συγκεκριμένων χωρών. Οι αντιθέσεις, που υπάρχουν στην περιοχή, έχουν να κάνουν τόσο με εδαφικές διαφορές, όσο και με τη διαχείριση των υδάτινων και ενεργειακών πόρων της περιοχής.

Το 2010 αναμένεται να φέρει νέες διεργασίες στη συγκεκριμένη περιοχή, αφού οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις θα δυναμώσουν τις προσπάθειες ελέγχου της, αξιοποιώντας τις αντιθέσεις που ωριμάζουν.

Ι. Π. - Ε. Β.

Ο καπιταλισμός βλάπτει

Η έλευση του νέου χρόνου συνοδεύεται από τις δυο κρίσιμες πλευρές που καθορίζουν την οργάνωση και τη φυσική υπόσταση του πλανήτη. Πρόκειται α) για την κρίση του καπιταλιστικού συστήματος που επέβαλε η ανεξέλεγκτη μεθοδευμένη λειτουργία του χρηματιστικού κεφαλαίου. β) Την εκτός ορίων λεηλασία των φυσικών πόρων από το κεφαλαιοκρατικό οικονομικό σύστημα. Η πρόσφατη Σύνοδος της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή του πλανήτη, έδειξε την κρισιμότητα του προβλήματος. Ταυτόχρονα επιβεβαίωσε ότι ο καπιταλισμός ως ισχύουσα οικονομική μορφή οργάνωσης αδυνατεί λόγω εγγενών αντιφατικών λειτουργιών να ανταποκριθεί σε αυτό που ονομάζεται διεθνώς «η σωτηρία του πλανήτη». Ενώ στη Σύνοδο έγινε πολύς λόγος περί «πράσινης οικονομίας» που θα μπορούσε να αποτελέσει διέξοδο αξιοποίησης των υπερσυσωρευμένων διεθνών κεφαλαίων και αναπαραγωγής του καπιταλισμού, ο ανταγωνισμός ισχυρών πολυεθνικών κέντρων καθιστά αδύνατη αυτή την προοπτική. Η διεθνής κεφαλαιοκρατία δείχνει να ακολουθεί την πεπατημένη της λεηλασίας των φυσικών πόρων του πλανήτη με πιθανές νεοσύστατες μορφές που θα τις ονομάσει ως «πράσινη οικονομία».

Στην Ελλάδα το πρόβλημα έχει τις ιδιαιτερότητές του μαζί με τις ανάλογες της οικονομικής κρίσης. Η κυβέρνηση - και προσωπικά ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου - έβαλε την «πράσινη οικονομία» ως προμετωπίδα της πολιτικής της. Ομως εν μέσω μιας χρόνιας οικονομικο-πολιτικής κρίσης, σήψης και διαφθοράς, αυτό μοιάζει με λογοπαίγνιο επικοινωνιακό. Η εφαρμογή «πράσινης οικονομίας» προϋποθέτει δημιουργία δομών με τεράστιες επενδύσεις κεφαλαίων. Το καταχρεωμένο αστικό κράτος αδυνατεί ενώ η ελληνική μεγαλοαστική τάξη ακολουθεί το παλιό γνώριμό της δόγμα της βούτας και της αρπαχτής που λέει προς το κράτος της: «Φτιάξε εσύ για να κονομήσω εγώ». Το φινάλε που προβλέπεται είναι η υπαγωγή της Ελλάδας στις τύχες των ενεργειών του διεθνούς ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου με κολαούζο την αστική της τάξη.

Ειδικά στην Ελλάδα το πρόβλημα δεν σταματά εδώ. Περιπλέκεται με κρίσιμα ανοιχτά θέματα όπως τα Σκόπια, τα τουρκικά, ο μεταναστευτικός πληθυσμός, η ανεργία, η υγεία, η παιδεία, το ασφαλιστικό, η κοινωνική περίθαλψη. Ολα μαζί συνθέτουν ένα διαλυμένο κοινωνικό ιστό που χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του '90. Ηταν η αρχή της αθρόας ανεξέλεγκτης έλευσης εξαθλιωμένων μαζών γειτονικών διαλυμένων πρώην Λαϊκών Δημοκρατιών με κύριο όγκο από την Αλβανία. Ηταν η μεθοδευμένη πολιτική της ελληνικής αστικής τάξης που σημαδευόταν από το δόγμα της «διείσδυσης». Απέβλεπε στη χειραγώγηση των βαλκανικών κρατών με πρώτο εύκολο υποψήφιο την Αλβανία. Είναι γνωστά τα γεγονότα της κατάπτυστης πολιτικής της τότε κυβέρνησης της ΝΔ υπό τον Κ. Μητσοτάκη. Η ιμπεριαλιστική πολιτική του ελληνικού καπιταλισμού βρήκε θιασώτη - υποστηρικτή στο πρόσωπο της εκσυγχρονιστικής αριστεροθολούρας με ένα λαθραίο «αντιρατσισμό» και μια «ξενοφοβία» της πιο αισχρής εκμετάλλευσης. Βασική πλευρά της διάλυσης του κοινωνικού ιστού ήταν κι η αδυναμία του εργατολαϊκού κινήματος να ανταποκριθεί στη νέα κατάσταση με το μαζικό δουλεμπόριο. Ας σημειωθεί ότι η τωρινή έλευση εξαθλιωμένων μεταναστευτικών πληθυσμών είναι διαφορετικό κεφάλαιο που ουδεμία σχέση έχει με την τότε σκανδαλώδη κατάσταση. Τα οξυμένα προβλήματα της Ελλάδας που προαναφέρθηκαν αποτελούν ξεχωριστά κεφάλαια μελέτης κι αντιμετώπισης από το εργατολαϊκό κίνημα, στο φόντο των αντιλαϊκών μέτρων που ετοιμάζονται.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ