Ωστόσο, η υλοποίηση των επιταγών της αποδείχτηκε υπόθεση σύνθετη. Ιδιαίτερα μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης και τη συνακόλουθη μεταβολή του συσχετισμού των δυνάμεων, όλες σχεδόν οι βασικές αρχές της Διακήρυξης υπονομεύονται σήμερα ακόμα πιο μαζικά και λέμε σήμερα γιατί τη χρονιά της υπογραφής της Διακήρυξης φτάνουν οι πρώτοι εξόριστοι στην Ικαρία. Γιατί στο όνομά της είχαμε τα Μακρονήσια, το Μακαρθισμό, την εκτέλεση του Ν. Μπελογιάννη και του Νικηφορίδη και τόσα άλλα εγκλήματα σε βάρος των λαών. Η του Ιράν, της Ινδονησίας, του Σουδάν, του Κογκό και χωρών της Λατινικής Αμερικής. Ενώ σήμερα αρκεί να θυμηθούμε μόνο τους Παλαιστίνιους και τους Κινέζους.

Αξίζει να αναφερθούμε στις ευρείες παραβιάσεις ακόμη και στοιχειωδών δικαιωμάτων. Η δουλεία και το δουλεμπόριο, για παράδειγμα, ανθούν, όχι μόνο στις χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, αλλά και στην Ανατολική Ευρώπη ακόμη και στην αναπτυγμένη βιομηχανικά Δύση. Είναι σε όλους γνωστά τα παιδιά - δούλοι των επιχειρήσεων, το δουλεμπόριο γυναικών από την Ανατολική στη Δυτική Ευρώπη. Πληθαίνουν τα φαινόμενα τριτοκοσμικών μεταναστών στη Γαλλία, στην Ιταλία, στις ΗΠΑ και αλλού, που αντιμετωπίζονται ως οικιακοί ή βιομηχανικοί δούλοι, εργάζονται και ζουν σε περιφρουρημένους από τους εργοδότες χώρους, χωρίς δικαίωμα να βγουν από αυτούς.

Να μιλήσουμε για το δικαίωμα στη ζωή, που εξαγγέλλει το άρθρο 3, όταν, εξαιτίας της ληστρικής, πολύμορφης εκμετάλλευσης των λαών της Ασίας, της Αφρικής, της Λ. Αμερικής από τις πολυεθνικές και τις μεγάλες δυνάμεις, πεθαίνουν κάθε χρόνο 12 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών από την πείνα, τη φτώχεια και τις αρρώστιες; Γιατί 200 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών υποσιτίζονται; Γιατί 1 δισεκατομμύριο 300 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε απόλυτη φτώχεια, κερδίζοντας λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα, όταν υπάρχουν εκείνοι που κερδίζουν πάνω από 1 εκατ. δολάρια την ημέρα;

Γιατί 250 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι σε όλο τον κόσμο εργάζονται και μάλιστα σε συνθήκες απαράδεκτες έως βάναυσες; Πώς εφαρμόζεται το άρθρο 26, που διακηρύσσει το δικαίωμα στην εκπαίδευση; 110 εκατομμύρια παιδιά δεν πηγαίνουν ούτε στο δημοτικό σχολείο. Και αυτό δεν είναι ένα αποκλειστικό φαινόμενο των υπανάπτυκτων οικονομικά χωρών. Είναι ένα φαινόμενο, που αφορούσε και που αφορά όλο και περισσότερο χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ελλάδα.

Η στοιχειώδης κοινωνική πρόνοια που προβλέπεται από το άρθρο 25 ήταν για αρκετές χώρες, κυρίως της Ευρώπης, ένα γεγονός που κατακτήθηκε από τους λαούς με σκληρούς αγώνες. Σήμερα όμως, ακόμη και οι κατακτήσεις αυτές αφαιρούνται, η κοινωνική πρόνοια θυσιάζεται στο βωμό των αξιών της ελευθερίας της αγοράς. Σε αυτό το πλαίσιο, ηχούν σχετικά μακρινές οι διακηρύξεις για προστασία της οικογένειας, της μητρότητας, της παιδικής ηλικίας, που αναφέρονται στα άρθρα 16 και 25.

Προβληματική, επίσης, είναι η εφαρμογή σε όλο τον πλανήτη των άρθρων 18 και 19, που αναφέρονται στην ελευθερία της σκέψης, της γνώμης και της έκφρασής της, καθώς και στο ζήτημα της διάδοσης των πληροφοριών. Ποικίλες απαγορεύσεις ανθούν, όχι μόνο στα ανοιχτά δικτατορικά καθεστώτα, αλλά και με άλλες, εκλεπτυσμένες μορφές, ακόμη και στις αστικές δημοκρατίες. Αυτό συμβαίνει ιδίως όταν η σκέψη και γνώμη αμφισβητούν την κυριαρχία της ολιγαρχίας του πλούτου, του οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου. Από την άλλη, οι πανίσχυρες πολυεθνικές των ΜΜΕ καθορίζουν ολοένα και σε μεγαλύτερο βαθμό την πληροφόρηση, την ψυχαγωγία, προσπαθούν να ελέγξουν τη σκέψη δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη.

Οσο για το δικαίωμα συμμετοχής του καθενός στη διακυβέρνηση της χώρας του και τη δυνατότητα να εκλέγει τους αντιπροσώπους του, ισχύει για τη μειοψηφία των καπιταλιστικών χωρών, αφού στις περισσότερες υπάρχουν δικτατορικά και ημιδικτατορικά καθεστώτα. Αλλά και εκεί όπου υπάρχουν δημοκρατικές κατακτήσεις, όπως στη χώρα μας, η κυριαρχία μιας ολιγάριθμης πλουτοκρατίας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ψήφο, με την αξιοποίηση των ΜΜΕ, με τους ρουσφετολογικούς μηχανισμούς, με την αποσιώπηση και τη συκοφάντηση όσων αμφισβητούν την καθεστηκυία τάξη.

Πρέπει οπωσδήποτε να προστεθεί στον κατάλογο των παραβιάσεων το παράδειγμα της Συνθήκης Σένγκεν, τα εκτεταμένα δίκτυα παρακολούθησης κομμουνιστών που υπήρχαν σε χώρες - βιτρίνα του καπιταλισμού, όπως η Σουηδία. Η, ακόμα, η απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος για τα μέλη του γερμανικού ΚΚ στη Δ. Γερμανία.

Για ποια δημοκρατικά δικαιώματα μπορεί να μιλάει κανείς σήμερα στην ΟΔΓ, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες της πρώην ΓΛΔ έχουν εκδιωχθεί από σχολεία, εργοστάσια και άλλους δημόσιους φορείς λόγω των φρονημάτων τους; Οταν είναι χιλιάδες οι πανεπιστημιακοί, καλλιτέχνες που έχασαν τη δουλιά τους για τον ίδιο λόγο; Οσο για τις δίκες σκοπιμότητας σε βάρος του ΓΓ του ΚΚ Τσεχίας, ή αξιωματούχων της ΓΛΔ, που είναι στη φυλακή μόνο και μόνο επειδή υπηρέτησαν τη χώρα τους, τι να πει κανείς; Τι να πει κανείς, όταν βλέπει την αναδυόμενη μαζική εφαρμογή "Δικαίου", κάτι που παραβιάζει και τις πιο στοιχειώδης συνταγματικές εγγυήσεις;

Ενα ξεχωριστό θέμα είναι εκείνο του ρατσισμού και των οικονομικών μεταναστών. Συνηθίζεται στη χώρα μας και αλλού να διακηρύσσεται η συμφωνία με τα άρθρα 2 και 7 της Διακήρυξης που αποκηρύσσουν το ρατσισμό. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι δεν αρκεί το γενικόλογο ανάθεμα στο ρατσισμό. Ο ρατσισμός, για να καταπολεμηθεί και για να υπάρχει συμφωνία με το γράμμα και το πνεύμα της Οικουμενικής Διακήρυξης, πρέπει να χτυπηθεί στη ρίζα του, να αναζητηθούν τα αίτιά του και να καταπολεμηθούν.

Για παράδειγμα, η συνέπεια ως προς την Οικουμενική Διακήρυξη απαιτεί μια πολιτική νομιμοποίησης των μεταναστών που ζουν στη χώρα μας, την παροχή ίδιων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων με τους Ελληνες εργαζόμενους. Πρέπει να ακολουθηθεί μια πολιτική, που δε θα συρρικνώνει τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων, που δε θα ξεπουλά το δημόσιο πλούτο στις πολυεθνικές και στην ντόπια ολιγαρχία, που δε θα αυξάνει την ανεργία.

Μια πολιτική, που δε θα ακολουθούσε τις εντολές των Βρυξελλών και της πλουτοκρατίας, θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την άνοδο της ευημερίας του λαού, θα εξάλειφε σε ένα βαθμό, με τη βοήθεια και της ενημέρωσης, τα γενεσιουργά αίτια του ρατσισμού. Σε τελική ανάλυση, οι αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας, αν αξιοποιούνταν σε όφελος των ανθρώπων του μόχθου, θα έδιναν σε όλους δουλιά και προκοπή. Εξάλλου, η ισότιμη συνεργασία των κρατών μεταξύ τους είναι αυτή που μπορεί να εξαλείψει τις αιτίες της οικονομικής μετανάστευσης. Οσο λαοί και χώρες υφίστανται τη ληστρική εκμετάλλευση από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όσο πόλεμοι θα ξεσπούν για τα άνομα συμφέροντά τους, τέτοια φαινόμενα θα υπάρχουν και θα εντείνονται. Και υπάρχουν ευθύνες στην κυβέρνηση, η οποία, αντί να ενθαρρύνει τις ισότιμες συναλλαγές με τους γείτονες, προσπαθεί να γίνει το όχημα της ιμπεριαλιστικής διείσδυσης και εκμετάλλευσης.

Πού βρίσκονται οι αιτίες της βάναυσης καταπάτησης των πιο στοιχειωδών δικαιωμάτων; Μερικά στοιχεία είναι εξόχως αποκαλυπτικά. Οι 5 μεγαλύτερες πολυεθνικές είναι 10 φορές πιο πλούσιες από ό,τι όλες οι πιο φτωχές χώρες του κόσμου μαζί. Οι 10 ισχυρότεροι μεγιστάνες είναι σχεδόν 2 φορές πιο πλούσιοι από το ΑΕΠ δεκάδων υποβαθμισμένων χωρών. Η ψαλίδα μεταξύ του φτωχότερου και του πλουσιότερου 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, από 30 φορές που ήταν τη δεκαετία του 1960, φτάνει σήμερα σχεδόν στις 80 φορές (1).

Οι συνέπειες είναι, εκτός των άλλων, 1,3 δισ. ανθρώπων σε όλο τον κόσμο να αναγκάζονται να τα βγάζουν πέρα με λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα. Επιπλέον, 850 εκατομμύρια δεν έχουν να πιουν πόσιμο νερό. Ωστόσο, το άρθρο 25 της Διακήρυξης, την οποία υποκριτικά έχουν υπογράψει όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και τα άλλα αστικά κράτη, αναφέρει ότι "καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο, ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες.Η ανεργία έχει φτάσει στα επίπεδα της δεκαετίας του 1930 και ας ορίζει το άρθρο 23 πως "καθένας έχει δικαίωμα να εργάζεται", "να έχει δίκαιη και ικανοποιητική αμοιβή, που να εξασφαλίζει σε αυτόν και την οικογένειά του συνθήκες ζωής, άξιες στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια".

Είναι φανερό ότι η ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων έλυσε τα χέρια των πολυεθνικών, του μεγάλου κεφαλαίου. Εντείνεται, παίρνει ακόμη πιο άγριες μορφές η ληστρική εκμετάλλευση των λαών στην Ασία, στην Αφρική, αλλά και στην Ευρώπη, Δυτική και Ανατολική, στις ίδιες τις ΗΠΑ. Τα υπερκέρδη συσσωρεύονται ακριβώς γιατί οι φτωχοί του κόσμου γίνονται φτωχότεροι.

Παρά την ωμή καταπάτηση ακόμη και των πιο στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, η αστική ιδεολογία και προπαγάνδα αξιοποιεί υποκριτικά και με σκόπιμα αφηρημένο, αταξικό τρόπο, την έννοια των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Μεταλλάσσοντας το άσπρο σε μαύρο, γίνεται τιμητής των πάντων, στο όνομα της προστασίας τους, όταν δεν έπαψε ούτε στιγμή να τα παραβιάζει με τον ένα ή άλλο τρόπο. Ακόμη περισσότερο, τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνονται ιδεολογικό κάλυμμα δικαιολόγησης των πιο τυχοδιωκτικών, των πιο απάνθρωπων, βίαιων, τρομοκρατικών ενεργειών του ιμπεριαλισμού. Επεμβάσεις, βομβαρδισμοί κατά το δοκούν, πραξικοπήματα, μαζικές σφαγές έγιναν και γίνονται στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της "ελευθερίας του δυτικού κόσμου". Να θυμίσουμε ελάχιστα παραδείγματα: Βιετνάμ, Κορέα, Χιλή, Τουρκία, Γρενάδα, Παναμάς, Ιράκ, Βοσνία, Αφγανιστάν, Σουδάν. Αλλωστε και η χώρα μας έχει μεγάλη εμπειρία από την "ανθρωπιστική δράση" του ιμπεριαλισμού.

Από την άλλη, η υπεράσπιση της Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν μπορεί να γίνεται με αφηρημένους καταλόγους απαρίθμησης των παραβιάσεων ούτε με γενικόλογους όρκους πίστης σε αυτήν. Είναι βέβαιο ότι η συνέχιση και ένταση αυτής της πολιτικής των υπερκερδών του μονοπωλιακού κεφαλαίου, μιας χούφτας πλουτοκρατών, θα δημιουργήσει ακόμη πιο δραματικές καταστάσεις. Χρειάζεται μεγάλος αγώνας, ισχυρή προσπάθεια, για μια άλλη πορεία της ανθρωπότητας, για άρση των αντιδημοκρατικών και τρομοκρατικών μέτρων που εντείνονται σε βάρος των λαών που αντιδρούν. Χρειάζεται να ενταθεί και να συντονιστεί καλύτερα η πάλη, ενάντια στον ιμπεριαλισμό, στις πολυεθνικές, στο μεγάλο κεφάλαιο, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Μπάμπης ΑΓΓΟΥΡΑΚΗΣ - Δημήτρης ΚΑΛΤΣΩΝΗΣ

(1) Human Development Report 1997 (UNDP)

Από Ολομέλεια του Συμβουλίου Ασφαλείας