ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 6 Δεκέμβρη 2025 - Κυριακή 7 Δεκέμβρη 2025
Σελ. /56
ΙΣΤΟΡΙΑ
«Μεταδεκεμβριανος "Ριζοσπάστης"»: Ενα άγνωστο ποίημα εμπνευσμένο από τη Μάχη του Δεκέμβρη 1944

Από Κερκυραίο δημοσιογράφο, φίλο του Κόμματος, πήραμε και δημοσιεύουμε ένα ποίημα με τον τίτλο «Μεταδεκεμβριανός "Ριζοσπάστης"», που έγραψε ο Κερκυραίος ποιητής και πεζογράφος Γιάννης Χονδρογιάννης (Κέρκυρα 1905 - Αθήνα 1987).

Συστήνοντας τον ποιητή, μας γράφει: «Υποστηρικτής των κομμουνιστικών ιδεών και γνωστός κυρίως για το έργο του "Η Μαρία Πολυδούρη μετά τον Καρυωτάκη", ο Γ. Χονδρογιάννης είχε συμπεριλάβει στην ποιητική συλλογή του "Ο δρόμος του ήλιου ή η δίκαιη λύρα" (Αθήνα, 1979, "Τυπογραφείο Γ. Αργυρόπουλου - Α. Τουμαδάκη - Για λογαριασμό των εκδόσεων Κέδρος", στον τίτλο παραπομπή στον γνωστό σολωμικό στίχο) αχρονολόγητο ποίημά του, που επιγράφεται "Μεταδεκεμβριανός «Ριζοσπάστης»".

Το ποίημα, όπως συνάγεται από τον τίτλο και το περιεχόμενό του, αφορά τον "Ριζοσπάστη" της περιόδου που ακολούθησε αμέσως μετά τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη του 1944, στις οποίες αναφέρεται.

Σύμφωνα με την Ελλη Αλεξίου, ο Γ. Χονδρογιάννης - που υπήρξε δικαστής και εξέδωσε συνολικά πέντε ποιητικές συλλογές - ήταν "αισθαντικός και ταλαντούχος" ποιητής. Στο πρώιμο και ύστερο έργο του έχουν αναφερθεί επίσης ο Κ. Παλαμάς, ο Γρηγ. Ξενόπουλος, ο Μαν. Αναγνωστάκης και ο κριτικός λογοτεχνίας Μ. Μ. Παπαϊωάννου, συγκλίνοντας στην εκτίμηση ότι αποτελούσε μια ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα παρουσία στα ελληνικά Γράμματα.

Ηταν θαυμαστής της ποίησης του Κ. Καρυωτάκη. Αφιέρωσε ποιήματά του στον Γ. Σεφέρη και σε άλλα συμπεριέλαβε αναφορές - παραπομπές στους Κ. Βάρναλη και Γ. Ρίτσο.

Εζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στην Αθήνα και αφιέρωσε πολλούς στίχους του στον γενέθλιο τόπο του, το κερκυραϊκό χωριό Σωκράκι.

Ο ποιητής Γ. Χονδρογιάννης τέθηκε εκτός δικαστικού Σώματος τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, με την κατηγορία ότι υποστήριξε τον ΕΛΑΣ, όταν υπηρετούσε στην Πρέβεζα τους πρώτους μήνες μετά την απελευθέρωση της χώρας. Στη διάρκεια της Κατοχής, ενώ υπηρετούσε στη Ζάκυνθο, οι Ιταλοί κατακτητές τον εκδίωξαν από το νησί. Στα χρόνια της δικτατορίας Μεταξά, καθώς τότε υπηρετούσε στα Τρίκαλα, είχε επαινεθεί από την οργάνωση "Εργατική Βοήθεια" της πόλης των Τρικάλων, καθώς αντιτάχθηκε σε καταδίκη εργάτη, που οδηγήθηκε σε δίκη επειδή διακινούσε μαρξιστικά βιβλία. Η ποίησή του κατά περιόδους είχε πολύ έντονα στοιχεία πεσιμισμού».

* * *


Μεταδεκεμβριανός «Ριζοσπάστης»

Μέσα στο λυπημένον ύπνο μου /

συλλογιέμαι την ώρα που θα 'ρθει /

για να σε φέρει. /

Σε περιμένω όπως περιμένει /

ο χαμένος ορειβάτης /

την ανατολή του ήλιου /

για να βρει το δρόμο του. /

Ανεβαίνουμε /

τη δύσκολη κορυφή του Καουριζαγκάρ /

και συ είσαι ο ήλιος /

που μας οδηγείς και μας φωτίζεις. /

Διαβαίνουμε /

τις θάλασσες του Ζόφου και της Πικρίας /

και συ μας στέλνεις μια γλυκιά αχτίδα /

από το Φάρο της Ελπίδας. /

Τα χρόνια που πέρασαν /

έκαμαν τη ζωή μου πικρή. /

Δεν έχω πια χαρά /

και δεν έχω πια επιθυμίες. /

Τα άσπρα περιστέρια /

που πλημμυρίσανε τον αττικό ουρανό /

την αυγή εκείνου του Οκτωβρίου /

πέσανε κάτω από τα βόλια /

των κακών ανθρώπων /

βάφοντας /

με ζεστό κόκκινο αίμα /

τους δρόμους της μεγάλης πολιτείας. /

Σ' αγαπώ καθώς αγάπησα νέος /

τους Ελεύθερους Πολιορκημένους

του Σολωμού /

και την Ωδή σε μιαν ελληνική υδρία

του Κητς. /

Οπως τότε στην αυγή της νιότης μου /


AP1944

έμενα έκθαμβος /

μπροστά στην αποκάλυψη της Ομορφιάς /

και οι στίχοι των ποιητών /

ήταν για μένα /

το μπρούσκο δυνατό κρασί που με μεθούσε. /

Ετσι και τώρα /

νιώθω να σφύζουν οι φλέβες μου /

στην αποκάλυψη της καθημερινής /

της μιας Αλήθειας /

της γραμμένης /

με το κόκκινο αίμα των παιδιών μας /

με τα δάκρυα των μανάδων μας /

με ό,τι αποκτήσαμε μιαν αυγή του Οκτώβρη /

με ό,τι χάσαμε ένα δειλινό του Δεκέμβρη /

γιατί κάθε σου γραμμή /

μοιάζει με ζωντανό κύτταρο που κλείνει μέσα του /

την ουσία της ζωής /

τους πόθους και τους πόνους ενός ολάκερου λαού. /

Κ' είναι γι' αυτό η αγάπη μου για σένα /

που ανανεώνεται και δυναμώνει κάθε μέρα /

σαν την αγάπη της γυναίκας μου /

και σαν της πεθαμένης μάνας μου τη νοσταλγία. /

Το κάθε τρίστρατο /

μου θυμίζει /

τους βωμούς της Ελευθερίας /

που είχαν στήσει τα παιδιά της Ελλάδας /

με τα ίδια τους τα κορμιά όταν η βροχή και ο άνεμος /

του Δεκεμβρίου /

χτυπούσαν με λύσσα τα παράθυρά μας /

που δεν μας προστάτευαν πια. /


AP1944

Κι είναι από τότε /

που το πένθος γέμισε /

τα σπίτια μας και τις καρδιές μας. /

Κι είναι από τότε /

που στέκουμε περίλυποι μα και περήφανοι μαζί /

γιατί δε λυγίσαμε. /

Τα έντεκα γράμματα /

που στηρίζουν σαν χυτές κολόνες από ατσάλι /

το αέτωμα του νου σου /

ντύθηκαν με το χρώμα του πένθους. /

Μα όπως στην καρδιά του χειμώνα /

πίσω απ' τα μαύρα σύννεφα αχνοφέγγει /

το φως του ήλιου /

για να μας θυμίζει πως ο ήλιος υπάρχει /

και τα σύννεφα θα φύγουν /

έτσι αχνοφέγγει το σφυρί και το δρεπάνι /

στο κέντρο της μετώπης σου/

Και σ' αγαπώ και σε περιμένω /

όπως περιμένουμε τον ήλιο /

όπως αγαπάμε τη θάλασσα. /

Σ' αγαπώ /

κι είμαι ακόμη μαζί σου δεμένος /

με τον ιερό δεσμό /

που ενώνει /

τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουνε μαζί το θάνατο /

και νιώσανε μαζί σε μιαν ένταση της ζωής /

την πικρή του γεύση. /

Κι έρχομαι κάθε πρωί προς εσένα /

όπως η γυναίκα του Ευαγγελίου /

για να αντλήσω το ύδωρ της ζωής και το φως της αλήθειας /

Γιατί /

εσύ είσαι η δυνατή φωνή του Γιοχάνανν /

που φτάνει ως τα παλάτια των βασιλιάδων /

και ταράζει τον ύπνο των ενόχων. /

Εσύ είσαι το φωτεινό σπαθί του Αρχαγγέλου /

που τρομάζει τις ψυχές των κολασμένων. /

Είσαι το φως και η Αλήθεια.

-------------------------------------------------------

Καουριζαγκάρ: Πιθανώς ιδιωματική τοπική απόδοση απρόσιτης βουνοκορφής στην περιοχή των Ιμαλαΐων.

Γιοχάνανν: Φερόμενος ηγέτης επαναστατημένων Ιουδαίων εναντίον της Ρώμης (66-74 μ.Χ.).

Κολασμένων: Εδώ διεφθαρμένων, αμαρτωλών.

Ωδή σε μιαν ελληνική υδρία του Κητς: Ποίημα του Τζον Κητς («Σε μια ελληνική υδρία») για την αρχαία ελληνική τέχνη ως έκφραση ανθρωπιστικών αξιών.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ