Σε έναν νομό με πλούσια υδατικά αποθέματα, όπου καταλήγουν οι απολήξεις νερού από τον ίδιο, καθώς και από Αρκαδία και Κορινθία, η κατάσταση «χτυπά κόκκινο». Η διαχρονική αδιαφορία, όλων των κυβερνήσεων (τουλάχιστον της τελευταίας εικοσαετίας) ΝΔ σήμερα, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.ά. προηγούμενα, η πραγματοποίηση έργων και παρεμβάσεων μόνο εφόσον εξασφαλίζεται η επιχειρηματική κερδοφορία και όχι για τις λαϊκές ανάγκες, η εφαρμογή των κατευθύνσεων της ΚΑΠ της ΕΕ, με τη στήριξη από τις νομαρχιακές αρχές Αργολίδας και στη συνέχεια από τις περιφερειακές αρχές Πελοποννήσου όπως και από τις δημοτικές αρχές, έχουν επιφέρει σήμερα μεγάλες επιπτώσεις στον νομό. Τείνουν μάλιστα να γίνουν καταστροφικές για χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών (κύρια εσπεριδοειδών, πυρηνόκαρπων κ.ά.) και κατά συνέπεια των αντίστοιχων βιοπαλαιστών αγροτών.

Σε μια περιοχή που διαθέτει τις πηγές του Ανάβαλου (με το αντίστοιχο φράγμα και το έργο που τις υποστηρίζει), της Λέρνας, της Αμυμώνης κ.ά., που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν, μαζί με όλα τα αναγκαία έργα εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα (φράγματα συγκράτησης νερού, αξιοποίηση πλεονασμάτων πηγών κ.ά.), συντήρησης, καθαρισμού, επιδιόρθωσης βλαβών κ.α. τόσο το υπάρχον αρδευτικό δίκτυο όσο και για την ύδρευση, η υποβάθμιση του αγαθού, κύρια με την υψηλή υφαλμύρωσή του, προκαλεί έντονα προβλήματα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μετρήσεις γεωπόνων στον αργολικό κάμπο, για καλλιέργειες που ποτίζονται με νερό από τον Ανάβαλο, η αγωγιμότητα του νερού σε άλατα ξεπερνά κατά πολύ τα ανώτερα επιτρεπτά όρια για τις καλλιέργειες, με κίνδυνο σε μακροχρόνια χρήση τη μείωση της παραγωγής κατά 50%.

Πρόκειται για κατάσταση που εφόσον συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, χωρίς τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, θα έχει σοβαρότατες επιπτώσεις για τους βιοπαλαιστές αγρότες, με τον αργό και βασανιστικό... θάνατο των καλλιεργειών τους, κάτι που ήδη ζουν «στο πετσί τους». Αυτό αφού ήδη εκτοξεύεται το κόστος παραγωγής για λίπανση και φροντίδα των καλλιεργειών, αλλά και με την άντληση από μεγάλα βάθη από άλλες πηγές, αφού κινδυνεύουν με καταστροφή όλες οι καλλιέργειες, τόσο από την επιβάρυνση των δέντρων (ευαίσθητα σε ασθένειες), όσο και του εδάφους, από την αύξηση του άλατος σ' αυτό.

Ενώ συμβαίνουν αυτά, εκτοξεύεται και το κόστος καλλιέργειας. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Συλλόγου Γεωπόνων, το 2022 η άρδευση από τον Ανάβαλο ξεκινούσε περίπου από τα 75 ευρώ το στρέμμα και από τις άλλες γεωτρήσεις υπερέβαινε τα 225 ευρώ! Η κατάσταση πλέον είναι ακόμη πιο δύσκολη. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την ίδια μέτρηση, το κόστος καλλιέργειας πορτοκαλιού ξεκινούσε το 2022 από τα 600 ευρώ το στρέμμα, φτάνοντας σήμερα να ξεπερνά και τα 750 ευρώ!

Τα συγκεκριμένα ζητήματα απασχολούν έντονα τους φτωχούς παραγωγούς και ευρύτερα τα λαϊκά στρώματα του νομού, που από τη μία βλέπουν φυσικούς πόρους και έργα που υπάρχουν να εγκαταλείπονται - απαξιώνονται, από την άλλη, να επιβαρύνονται τα ίδια με έξοδα και σωρεία προβλημάτων. Την ίδια ώρα, εντείνονται τα σενάρια πλήρους ιδιωτικοποίησης του φυσικού αγαθού του νερού, προκειμένου να πουλιέται από ιδιωτικούς φορείς ως ένα πανάκριβο εμπόρευμα, για την κάλυψη όλων των αναγκών.

Πρόκειται για ζήτημα που έχει αναδειχθεί διαχρονικά από το ΚΚΕ με τις παρεμβάσεις του, ενώ το πρόβλημα έχει κινητοποιήσει τον λαϊκό παράγοντα, με τη συγκρότηση και Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα, προκειμένου να προωθηθούν λύσεις προς όφελος του λαού, μακριά από τα σενάρια ιδιωτικοποιήσεων, περαιτέρω εμπορευματοποίησης του αγαθού.

Ο «Ριζοσπάστης» βρέθηκε στην Αργολίδα, συνομιλώντας με εκπροσώπους φορέων, ρίχνοντας φως στην υπόθεση και στα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί, που φέρουν «φαρδιά - πλατιά» την υπογραφή όλων των έως και σήμερα κυβερνήσεων, των κομμάτων που υπηρετούν την επιχειρηματική δράση σε κάθε πτυχή της ζωής του λαού.

Eurokinissi

Από αγροτικές κινητοποιήσεις στο Ναύπλιο

Το έργο και η λειτουργία του ανήκαν στην Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ) του ΙΓΜΕ, που διέθετε παράρτημα στην Αργολίδα έως το 2000, έτος από το οποίο ξεκινά η αποψίλωσή της. Η σταδιακή συγχώνευση και διάλυση υπηρεσιών αφήνει το έργο χωρίς καμιά παρέμβαση από το έτος κατασκευής του (55 χρόνια τώρα!), με τα προβλήματα σε αυτό να είναι πολύ μεγάλα ακόμη και σε στατικά ζητήματα του κτιρίου του, ενώ απ' το προσωπικό έχει απομείνει ένας μόλις υπάλληλος (!), που οδεύει προς συνταξιοδότηση!

Κατεστραμμένα περιβόλια από την αλατότητα του νερού

Οπως εξηγεί μάλιστα ο Κώστας Γκόνης, μηχανικός, επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης» Ναυπλίου, «ακόμη και οι λεκάνες που αναβλύζει το νερό δεν καθαρίζονται. Δημιουργείται κίνδυνος εάν συνεχιστεί η ίδια κατάσταση, απώλειας μέχρι και των πηγών, αν υπάρξει κατακρήμνιση του εδάφους».

Τονίζει πως η Περιφέρεια Πελοποννήσου και η Διεύθυνση Υδάτων της που διαχειρίζεται το φράγμα - πηγές του Ανάβαλου, προωθεί σχεδιασμούς αφαλάτωσης για το νερό των πηγών, με συγκεκριμένη μελέτη συνολικού έργου ύψους 73 εκατ. ευρώ, με επέκταση του δικτύου παροχέτευσής του προς την τουριστική περιοχή της Ερμιονίδας, όπου λειτουργούν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, γήπεδα γκολφ κ.ά. παρόμοιες εγκαταστάσεις!«Με μια τέτοια ενέργεια, φεύγουν από τη μέση πολύ πιο γρήγορα οι μικροί αγρότες, προωθείται επιπλέον η επιχειρηματική δράση και για το εργοστάσιο αφαλάτωσης, που μόνο για την εγκατάστασή του στον Ανάβαλο προϋπολογίζονται 23 εκατ. ευρώ, με 2 εκατ. ευρώ λειτουργικά έξοδα τον χρόνο! Ολο αυτό το κόστος θα πέσει στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων, εφόσον θα προωθηθεί και η "λύση" της υδροδότησης απ' τη συγκεκριμένη περιοχή για τμήματα του νομού», επεσήμανε.

Εκτιμάται ήδη ότι η ζημιά από την υφαλμυρότητα του νερού σε 2-3 χρόνια θα είναι ακόμη μεγαλύτερη στις καλλιέργειες, ιδιαίτερα σε πορτοκάλια, μανταρίνια, βερίκοκα, ροδάκινα και βανίλιες που υπάρχουν στον νομό. Είναι χαρακτηριστικά όσα αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Γεωπόνων Ελευθέρων Επαγγελματιών Αργολίδας, προειδοποιώντας αναλυτικά:

Αθλια η κατάσταση με τα αρδευτικά κανάλια

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Γεωπόνων, φορέας που είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής για το νερό, Δημήτρης Κοδέλας, εξηγεί από την πλευρά του ότι «η εγκατάλειψη του φράγματος, των πηγών του Ανάβαλου, έχει ήδη επιφέρει μεγάλες επιπτώσεις στην παραγωγή», τονίζοντας πως «το νερό δεν είναι ποιοτικό για καλλιέργεια!».

Δέντρα που έχουν πληγεί από την υφαλμύρωση

Απαντώντας δε στις επικλήσεις της «κλιματικής αλλαγής», της λειψυδρίας κ.ά. ο Λάμπρος Γερούλης, γεωπόνος, μέλος της Επιτροπής για το νερό, πρώην επιστημονικός συνεργάτης του Τμήματος Υδραυλικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, επεσήμανε στη συζήτηση με τον «Ριζοσπάστη»: «Μπορεί να υπάρχει μια μείωση των βροχοπτώσεων, αλλά αυτό δεν επαρκεί για το πρόβλημα με την ποιότητα του νερού. Αυτό δημιουργείται επειδή υπάρχει "λειψυδρία πόρων" και χρηματοδοτήσεων για τις αναγκαίες προς όφελος του λαού υποδομές για τη διαχείριση του αγαθού, εφόσον άλλοι σκοποί υπηρετούνται».

Στάθηκε στα τεράστια προβλήματα της ΥΕΒ, στους «τυφλούς» αγωγούς που κατασκευάστηκαν για παροχή των αντλούμενων ποσοτήτων χωρίς έργα εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα και ειδικά για την κατάσταση του εδάφους και των καλλιεργειών προειδοποίησε: «Η υφαλμύρωση του νερού από την εισροή θαλασσινού νερού, είτε από τον Ανάβαλο, είτε από την υπεράντληση γεωτρήσεων, δημιουργεί τοξικότητα στις καλλιέργειες, μείωση της παραγωγής λόγω αύξησης της αγωγιμότητας του εδάφους. Μακροχρόνια χρήση αυτού του νερού συσσωρεύει άλατα στο έδαφος, το οποίο σε βάθος ορισμένων χρόνων καταστρέφεται, γίνεται αλατούχο».

Οπως εξηγεί, οι βροχοπτώσεις συμβάλλουν στη μείωση του προβλήματος, ωστόσο απαιτείται ένα ολοκληρωμένο έργο σε επίπεδο νομού, συγκράτησης του βρόχινου νερού, εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, αξιοποίησης με ορθολογική χρήση άλλων πηγών, υπογειοποίησης δικτύων άρδευσης κ.ά. μέτρων, με ενιαία διαχείρισή τους, καυτηριάζοντας: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος αφαλάτωσης, κάτι που εξετάζεται να πραγματοποιηθεί και αν εφαρμοστεί, θα εκτοξεύσει το κόστος ύδρευσης και άρδευσης!».

Χαρακτηριστικά των προβλημάτων που βιώνουν είναι όσα ανέφεραν αγρότες του νομού. Ο Στέλιος Δωροβίνης, μέλος του ΔΣ του Συνεταιρισμού «ΗΡΑ», καυτηρίασε ότι η εγκατάλειψη των δικτύων άρδευσης τόσο από τον Ανάβαλο, όσο και συνολικά του έργου, ξεκινά πολύ πιο έντονα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Σημείωσε ότι η αντλία στο κεντρικό αντλιοστάσιο είχε απόδοση 14.000 κυβικών μέτρων την ώρα και σήμερα η ίδια δίνει 8.000, με μεγάλη ποσότητα του νερού να «χάνεται», στις διαρροές του δικτύου, στα συσσωρευμένα προβλήματα που και το ΓΟΕΒ κληρονόμησε για το δίκτυο.

«Χάθηκε κάθε σειρά που υπήρχε. Στα προβλήματα του αυξημένου κόστους παραγωγής - ιδιαίτερα με την Ενέργεια - των τιμών των αγροτικών προϊόντων, προστίθεται και αυτό του νερού», λέει υπογραμμίζοντας πως στην περιοχή «δεν υπάρχουν μεγάλοι αγρότες, παρά μόνο μικροί με πολυκερματισμένο κλήρο, στην πλειοψηφία τους σε ηλικία άνω των 60 χρόνων!».

Οπως είπε, λόγω των συνολικότερων προβλημάτων, από παραγωγή 18.000 τόνων πορτοκαλιών παλαιότερα τον χρόνο, σήμερα για την ίδια περιοχή δραστηριοποίησης του συνεταιρισμού, αυτή φτάνει με το ζόρι 14.500 τόνους, σημειώνοντας ότι υπάρχουν και διαφοροποιήσεις, αφού μόνο σε ένα χωριό (Λάλουκα), από 9.000 τόνους ίδιου προϊόντος παλαιότερα, σήμερα παράγονται μόλις 800!

Από κοντά ο πρόεδρος του ίδιου Συνεταιρισμού, Χάρης Μακρής, προσθέτει: «Από 4.000 τόνους βερίκοκα και ροδάκινα παλαιότερα, σήμερα συγκεντρώνουμε 30! Μαζί με τις βιομηχανίες που θέλουν να πάρουν από εμάς "το γάλα μαζί με το τομάρι", τα προβλήματα στην παραγωγή συμπληρώνουν τη δύσκολη κατάστασή μας». Αφού μιλά για τη μεγάλη αγωγιμότητα του νερού του Ανάβαλου, όπως και την αύξηση της τιμής του νερού λόγω της αύξησης του ενεργειακού κόστους, συμπληρώνει πως ούτε και οι γεωτρήσεις αποδίδουν εφόσον «γίνονται σε μεγάλα βάθη και χρειάζονται μεγάλη κατανάλωση ρεύματος».

Δίνει επιπλέον και τη σύγκριση των τιμών παραγωγού για τα προϊόντα τους, ως αποτέλεσμα όλων των πολιτικών μέχρι σήμερα, σημειώνοντας καυστικά πως «από 60 δρχ. το κιλό το πορτοκάλι, σήμερα πουλάμε με 20 λεπτά του ευρώ». Και υπογραμμίζει: «Γεμίζαμε με 1.000 δρχ. πετρέλαιο το τρακτέρ και σήμερα θέλουμε 80 ευρώ, αγοράζαμε 350 δρχ. το τσουβάλι τη θειική αμμωνία και σήμερα φτάνει έως και τα 15 ευρώ. Ο καθένας μπορεί να κάνει τη σύγκριση και με τα επιπλέον προβλήματα που αντιμετωπίζουμε».

Την κατάσταση δυσκολεύουν τα προβλήματα με την άρδευση, με τους δύο συνεταιριστές να επισημαίνουν την ανάγκη να προχωρήσουν όλα τα αναγκαία έργα χωρίς επιβάρυνση των αγροτών. Αυτό τόνισε και ο παραγωγός πυρηνόκαρπων, Γιώργος Θεοδοσίου, που τρέφοντας την οικογένειά του από τα χωράφια του σημείωσε:

«Πριν δύο χρόνια, πληρώναμε 4 ευρώ την ώρα για πότισμα από τα δίκτυα του Ανάβαλου. Πέρυσι έφτασε τα 6 ευρώ και φέτος τα 8, με ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας αύξησης για νερό που ουσιαστικά είναι ακατάλληλο!».

Εξηγεί ότι με την υπάρχουσα κατάσταση, ακόμη και τα αυτόματα συστήματα ποτίσματος «βουλώνουν», αφού ποτέ και κανείς δεν συντήρησε καν τα ανοιχτά δίκτυα παροχής του αγαθού, με τα άλατα να κάνουν πιο δύσκολη την κατάσταση.

«Φέτος παρουσιάζεται μείωση παραγωγής έως και 50% σε ροδάκινα, νεκταρίνια, βερίκοκα κ.ά. είδη», εξηγεί, προσθέτοντας ότι «η ζημιά οφείλεται στην έλλειψη υγρασίας και την αλατότητα του νερού, που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αυξάνοντας το κόστος παραγωγής μας την ώρα που αυτή μειώνεται. Σε δύο χρόνια θα χαθούν τα δέντρα, τα νέα δεν πρόκειται να αναπτυχθούν».

Οπως είπε, η κατάσταση δεν μπορεί να βελτιωθεί από τη συγκυριακή, λόγω μικρότερης παραγωγής, καλύτερη τιμή σε ορισμένα προϊόντα φέτος, αφού «λίγοι είναι αυτοί που έχουν περισσότερη παραγωγή με μεγαλύτερες εκτάσεις, ενώ η υφαλμύρωση απειλεί συνολικά τις καλλιέργειες».

Για την ανάγκη οργάνωσης της πάλης και των βιοπαλαιστών αγροτών και για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων ζητημάτων μίλησε ο πρόεδρος του ΑΣ Αργολίδας, Μιχάλης Κρόκος, υπογραμμίζοντας πως η συγκρότηση της Συντονιστικής Επιτροπής, στην οποία ο φορέας συμμετέχει, μπορεί να συμβάλει στον κοινό αγώνα.

«Το προηγούμενο διάστημα έγιναν πολλές κινητοποιήσεις για το ζήτημα του νερού. Μάλιστα πρόσφατα έγινε μεγάλη μηχανοκίνητη πορεία στο Αργος με πρωτόγνωρη ανταπόκριση. Εμείς λέμε καθαρά ότι τόσο για την άρδευση όσο και την ύδρευση εν συνεχεία μεθοδεύεται η "λύση" του νερού που θα είναι πανάκριβο, στα χέρια ιδιωτών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τους βιοπαλαιστές αγρότες, τον λαό συνολικότερα», δήλωσε, εξηγώντας:

«Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν βρίσκεται στις πολιτικές που ακολουθούνται, χρόνια τώρα, μετατροπής του νερού από κοινωνικό αγαθό σε εμπόρευμα. Οι βιοπαλαιστές αγρότες δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος έργων υποδομής και συντήρησης, που θα συμβάλουν στην εξασφάλιση ποιοτικού νερού για άρδευση από τις πηγές του Ανάβαλου. Δεν μπορούν να αντέξουν νέα χαράτσια, ήδη κοστίζει υπέρογκα για αυτούς το νερό άρδευσης.

Δεν λύνουν, επίσης, το πρόβλημα τα διάφορα σχέδια συνδιαχείρισης που μετακυλίουν την ευθύνη της άρδευσης και του ενεργειακού κόστους στις πλάτες των ίδιων των αγροτών. Δεν λύνουν το πρόβλημα τα σχέδια που υλοποιούν τις πολιτικές της λεγόμενης "πράσινης μετάβασης" και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της ΕΕ, που προωθούν την παραπέρα ιδιωτικοποίηση του νερού και που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση.

Είναι ανάγκη το κράτος, η κυβέρνηση, η Περιφέρεια να αναλάβουν την ευθύνη και το κόστος της μελέτης και της άμεσης υλοποίησης των αναγκαίων έργων, μακριά από λογικές και πολιτικές ιδιωτικοποίησης, ΣΔΙΤ και νέων χαρατσιών».

Τονίζει ότι χρειάζεται συντονισμός του αγώνα, οργάνωση και των συναδέλφων του στον σύλλογο, απέναντι όπως είπε σε «μέτρα που θα φέρουν περαιτέρω ερημοποίηση των περιοχών μας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Κιβέρι, όπου στον συνεταιρισμό των 140 μερίδων, κάτω των 40 ετών είναι μόλις 20!».

Ο Σύλλογος συνεχίζει επιπλέον τις δράσεις και παρεμβάσεις του για το θέμα, υπογραμμίζοντας πως και το επόμενο διάστημα θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή μαζί και με τη Συντονιστική Επιτροπή, προβάλλοντας συνολικά τα αιτήματα των φτωχών αγροτών και κτηνοτρόφων.

Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν για την άρδευση, μεγάλα είναι τα ζητήματα και στην ύδρευση, όπου ολόκληρες περιοχές όπως στον δήμο Ναυπλίου υδροδοτούνται με νερό ακατάλληλο για οποιαδήποτε χρήση, με αυξανόμενα κάθε φορά κόστη προς τα λαϊκά νοικοκυριά, που πληρώνουν «φουσκωμένους» λογαριασμούς!

Αυτά, ενώ υπάρχουν οι δυνατότητες τεχνικές και επιστημονικές να φτάσει το νερό, χρόνια τώρα, έως την τελευταία γωνιά του αργολικού κάμπου. Δεκάδες εκατομμύρια ευρώ δαπανήθηκαν για μελέτες επί μελετών, για έργα όπως ο κεντρικός αγωγός για να φτάσει το νερό στις Μυκήνες, στο Λυγουριό, στην Επίδαυρο, στην Ερμιονίδα, χωρίς μέχρι σήμερα αποτέλεσμα.

Πρόκειται για ουσιαστική επιλογή, όχι μόνο για να βαλτώνουν τα έργα, αλλά και για τη συντήρηση του φράγματος του Ανάβαλου, του αντλιοστασίου και των δικτύων, που είναι ανύπαρκτη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η προηγούμενη περιφερειακή αρχή (ΝΔ κ.ά.) διέθεσε πόρους για προετοιμασία του φακέλου για ένταξη των νερών του Ανάβαλου σε ΣΔΙΤ. Μάλιστα έφεραν και ψήφισαν στο Περιφερειακό Συμβούλιο το 2011 το μνημόνιο συνεργασίας Περιφέρειας Πελοποννήσου - ΕΥΔΑΠ για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στην Περιφέρεια, προετοιμάζοντας το έδαφος για να βάλουν «στο χέρι» οι επιχειρηματικοί όμιλοι και τα νερά της Πελοποννήσου, του Ανάβαλου!