Eurokinissi

Από την Προεδρία αναφέρεται ότι «ιδιαίτερη έμφαση» δόθηκε στις εξελίξεις στην περιοχή, στις «διεργασίες στην ΕΕ», στον απόηχο και του πρόσφατου Συμβουλίου της ΕΕ, και στις «σχέσεις με τις ΗΠΑ», με την ελληνική κυβέρνηση να προσδοκά παραπέρα «σύσφιξη» των σχέσεων επί διακυβέρνησης Μπάιντεν, με διεύρυνση του «στρατιωτικού αποτυπώματος» και των αμερικανικών μπίζνες στην Ελλάδα στην κόντρα με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Σε αυτό το πλαίσιο, από το ΥΠΕΞ αναφέρεται ότι στην ενημέρωση δόθηκε «έμφαση στην τουρκική παραβατική συμπεριφορά» και στις σχέσεις της Τουρκίας με ΕΕ και ΗΠΑ. Επίσης, ο υπουργός «επεσήμανε την ενίσχυση των διμερών δεσμών της χώρας μας με τους Ευρωπαίους εταίρους και με χώρες της περιοχής, καθώς και την ανάπτυξη πολυμερών σχημάτων συνεργασίας», που υλοποιούν ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς στη ΝΑ Μεσόγειο.

Προηγουμένως σε ενημέρωση δημοσιογράφων, ο εκπρόσωπος του ελληνικού ΥΠΕΞ, Αλ. Παπαϊωάννου, έκανε εκ μέρους της κυβέρνησης ...γαργάρα τις δηλώσεις του γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, ο οποίος κατέκρινε την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ στην Τουρκία. Ο Αλ. Παπαϊωάννου υποστήριξε συγκεκριμένα ότι ο γγ της λυκοσυμμαχίας με τις δηλώσεις του τάχα «δεσμεύει τον εαυτό του και όχι τη Συμμαχία» και ότι αυτά που λέει είναι ...προσωπικές του θέσεις. Εσπευσε ωστόσο να προσθέσει ότι η ελληνική κυβέρνηση διατηρεί «ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας» με τον Γ. Στόλτενμπεργκ και «ανταλλάσσουν απόψεις». Επανέλαβε, εξάλλου, τη θέση της κυβέρνησης, ότι οι κινήσεις της Τουρκίας υπονομεύουν τη συνοχή της ΝΑ πτέρυγας του ΝΑΤΟ.

Ταυτόχρονα, επιμένοντας ότι οι αποφάσεις του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι «σημαντικές» και λειτουργούν ως μοχλός πίεσης στην Αγκυρα (ενώ δεν εμπεριέχουν καμιά ουσιαστική κύρωση σε βάρος της και κλωτσούν το τενεκεδάκι των υποτιθέμενων σχετικών αποφάσεων στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, τον Μάρτη), παραδέχτηκε εμμέσως τη διαφορετική ορολογία που χρησιμοποιείται στα ευρωενωσιακά κείμενα, αναλόγως της γλώσσας που αναπαράγονται. Συγκεκριμένα, ότι το κείμενο των Συμπερασμάτων στα Ελληνικά μιλά για «παράνομες ενέργειες» της Τουρκίας, ενώ τα κείμενα στα Αγγλικά και Γαλλικά για «μη εγκεκριμένες», με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο εκπρόσωπος προσπάθησε να προσπεράσει τον σκόπελο με το επιχείρημα πως «όλα τα κείμενα είναι ισάξια» και όλα αποστέλλονται σε όλα τα κράτη - μέλη από τη Γενική Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου...

Ενώ στο ερώτημα γιατί η κυβέρνηση έβαλε στη Σύνοδο θέμα επιβολής εμπάργκο όπλων στην Αγκυρα, για να λέει κατόπιν - όταν εισέπραξε την άρνηση κρατών όπως οι Γερμανία και Ιταλία - ότι δεν είναι θέμα που έχει αποφασιστική αρμοδιότητα η ΕΕ, αλλά «εθνική αρμοδιότητα» και «εθνικές αποφάσεις» των κρατών - μελών, ο εκπρόσωπος αντέτεινε ότι η κυβέρνηση βάζει και διμερώς το θέμα, και για να δικαιολογήσει την τέτοια κίνησή της στις Βρυξέλλες, παρέπεμψε, σαν υπόβαθρο, σε μια θέση που εξέφρασε η ΕΕ το ...2008, όταν ζητούσε από τα κράτη - μέλη να μη δίνουν άδειες εξαγωγής οπλικών συστημάτων σε χώρες που αποσταθεροποιούν την ευρύτερη περιοχή, και στα Συμπεράσματα του ΕΣ του Οκτώβρη 2019, όπου επίσης η ΕΕ παρότρυνε τα κράτη - μέλη να μην εξάγουν οπλικά συστήματα στην Τουρκία, λόγω των ενεργειών της στη Βόρεια Συρία. Παροτρύνσεις που φυσικά έμειναν στα χαρτιά, αφού βαραίνουν οι πολύπλευροι οικονομικοί, πολιτικοί δεσμοί των δύο πλευρών και τα υπόλοιπα συμφέροντα που ενώνουν την ΕΕ και ισχυρά κράτη - μέλη της με την Τουρκία, αυτά που η κυβέρνηση καμώνεται ότι δεν βλέπει.

Παραπέρα, σημείωσε ότι η κυβέρνηση είναι υπέρ μιας πολυμερούς διάσκεψης για τη «συνεργασία» στην Ανατ. Μεσόγειο, υπόθεση που έχει αναλάβει να προωθήσει ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ Ζ. Μπορέλ και αποτελεί πάγια τουρκική απαίτηση, ως «όχημα» για να προχωρήσουν τα σχέδια συνεκμετάλλευσης και οι «διευθετήσεις» που τα συνοδεύουν, σημειώνοντας ωστόσο ο εκπρόσωπος ότι όλα τα κράτη που θα προσκληθούν πρέπει να αναγνωρίζουν το σύνολο των υπόλοιπων συμμετεχόντων (άρα και την Κυπριακή Δημοκρατία), να σέβονται την εδαφική κυριαρχία των άλλων κρατών και τους βασικούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Σε κάθε περίπτωση, επαναλαμβάνοντας ότι χρειάζεται να περάσει ένα «εύλογο χρονικό διάστημα» αποχής της Τουρκίας από προκλητικές ενέργειες (πιθανά μέχρι να αναλάβει η νέα διοίκηση, Μπάιντεν, στις ΗΠΑ, από τις 20/1 και μετά, όπως είπε), ζήτησε από την Αγκυρα να δείξει με τη συμπεριφορά της ότι είναι ανοικτή σε έναν «εποικοδομητικό διάλογο» με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, για να επαναληφθούν οι συζητήσεις για καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.

Κάτι ανάλογο έλεγε χτες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στ. Πέτσας, αναφέροντας ότι η ελληνική κυβέρνηση αναμένει από την Τουρκία να δείξει «συνέχεια και συνέπεια, να αφήσει στην άκρη την προκλητική της συμπεριφορά», ώστε να «ανοίξει ένα παράθυρο» για συναντήσεις και διερευνητικές.

Τέλος, ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Αλ. Παπαϊωάνου δεν είχε, χτες, κάτι καινούργιο να πει για τον καθορισμό ΑΟΖ με την Αίγυπτο, ανατολικά της Ρόδου, θέμα που οι δυο πλευρές άφησαν ανοικτό, εντάσσοντάς το βασικά στο παζάρι με την Αγκυρα, λέγοντας ότι Αθήνα και Κάιρο είναι «σε επαφή» και «οι συνομιλίες σε εξέλιξη».

Λίγα 24ωρα μετά την πρόσφατη Σύνοδο της ΕΕ αλλά και μετά τις κυρώσεις που οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ως συνέπεια της τουρκικής αγοράς των ρωσικών «S-400», η ΕΕ ανακοίνωσε χτες ότι διέθεσε το σύνολο της οικονομικής βοήθειας (ύψους 6 δισ. ευρώ) που είχε υποσχεθεί να δώσει στην Τουρκία, στο πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας για το Μεταναστευτικό (2016), την οποία - σημειωτέον - οι δύο πλευρές θέλουν να επικαιροποιήσουν και αναγνωρίζουν ως βασικό πεδίο συνέχισης της συνεργασίας τους.

«Ολοκληρώνουμε τη διάθεση των έξι δισεκατομμυρίων ευρώ της βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την υποστήριξη των προσφύγων και την υποδοχή τους στην Τουρκία», ανακοίνωσε ο πρέσβης Νικολάους Μάιερ-Λάντρουτ, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην Τουρκία, ενώ στην πρόσφατη Σύνοδο η ΕΕ είχε εκφράσει τη βούλησή της «να συνεχίσει να χορηγεί χρηματική βοήθεια προς τους Σύρους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία και να συνεργάζεται στον τομέα της υπεύθυνης διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών».

Στο μεταξύ, η συζήτηση για τα περιθώρια και τις προϋποθέσεις συνεργασίας με την Τουρκία συνεχίζεται. Ενδεικτική είναι και η αρθρογραφία στον γερμανικό Τύπο. Η «Suddeutsche Zeitung» έθετε χτες το ερώτημα «εάν η Τουρκία είναι ακόμη ο κατάλληλος εταίρος στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Ναι, διαθέτει μεγάλο στρατό. Επιπλέον είναι σημαντική για τη Συμμαχία μια μουσουλμανική χώρα, καθώς διανοίγει προοπτικές επιρροής στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ωστόσο, ένα κράτος - μέλος του ΝΑΤΟ που προμηθεύεται από τη Ρωσία όπλα αποφασιστικής σημασίας και απειλεί λόγω συνοριακών διαφορών την Ελλάδα - επίσης εταίρο του ΝΑΤΟ - είναι ένας δύσκολος εταίρος, για να το διατυπώσουμε με φιλικό τρόπο». Σχολιάζοντας τις συνέπειες των αμερικανικών κυρώσεων, η οικονομική «Handelsblatt» εκτίμησε ότι «ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να συγχαίρει τον εαυτό του. Η κυβέρνησή του επενέβη στρατιωτικά στη Συρία, στη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν. Το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό προστατεύει τις γεωτρήσεις σε θαλάσσιες περιοχές που διεκδικούν Ελλάδα και Κύπρος. Ο τουρκικός στρατός αγοράζει πυραυλικά συστήματα από τη Ρωσία. Και για τον Ερντογάν, η μοναδική συνέπεια ήταν κυρώσεις, οι οποίες στην πραγματικότητα δεν τον αφορούν... Αυτή είναι η δήθεν τιμωρία της Δύσης για τον ΝΑΤΟικό εταίρο. Η τουρκική οικονομία και ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν επηρεάζονται». Η δε «Tageszeitung» (TAZ) μιλούσε επίσης για «ήπιες κυρώσεις», καταγράφοντας δηλώσεις Τσαβούσογλου ότι οι αμερικανικές κυρώσεις είναι ένα «σοβαρό λάθος», αλλά «θα δοθεί χρόνος στις ΗΠΑ, ώστε να διορθώσουν αυτό το λάθος».

Η Τουρκία δεν θα υποχωρήσει στο θέμα του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος «S-400» και θα λάβει ανταποδοτικά μέτρα, επανέλαβε στο μεταξύ χτες ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που, ωστόσο, μιλώντας στο «Kanal 24» έστρεψε τη συζήτηση στους όρους εξομάλυνσης των σχέσεων Τουρκίας - ΗΠΑ, λέγοντας ότι είναι εφικτή, εφόσον το επιθυμεί η Ουάσιγκτον, αλλά και εφόσον οι ΗΠΑ εκπληρώσουν τις προσδοκίες της Αγκυρας στη Συρία. Αντίστοιχους «όρους» έθεσε και για την εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας - Γαλλίας. Από τη μεριά του, ο ηγέτης του Εθνικιστικού Κινήματος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, (και εταίρος της κυβέρνησης του ΑΚΡ και του Ερντογάν), απευθυνόμενος στις ΗΠΑ είπε «δεν μπορείτε να μας βάλετε λουριά, δεν μπορείτε να μας σκλαβώσετε, δεν θα μας έχετε με δεσμά».

Να καταγραφεί ότι τη συμπαράστασή του στην Τουρκία εξέφρασε και το Πακιστάν (μετά από Ρωσία και Ιράν) αναφέροντας ότι η απόφαση των ΗΠΑ είναι απαράδεκτη.

Αντίστοιχη «περισυλλογή» αναπτύσσεται όμως και στις ΗΠΑ. Αρθρο αναλυτή του «German Marshall Fund» για τις σχέσεις Αγκυρας - Ουάσιγκτον, με τίτλο «είναι καιρός να αφήσουμε την Τουρκία να φύγει», ανέφερε ότι «εάν, όπως υποδεικνύουν οι αναλυτές, η σχέση ΗΠΑ - Τουρκίας μοιάζει με σύγκρουση αμαξοστοιχιών σε αργή κίνηση, τα καλά νέα είναι ότι τα τρένα κινούνται πιο αργά από ό,τι αναμενόταν...». Και μεταξύ άλλων πρόσθετε ότι «για τον Μπάιντεν, η πρόκληση θα είναι να ελαχιστοποιηθεί η ζημιά που μπορεί να κάνει η Τουρκία στα συμφέροντα των ΗΠΑ χωρίς να προκαλέσει νέες συγκρούσεις ή να αποκλείσει τη δυνατότητα μελλοντικής συνεργασίας», όπως και ότι χρειάζεται η «παραδοχή ότι η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να σώσει μεμονωμένα την αμερικανοτουρκική συμμαχία, ούτε ο Ερντογάν ποτέ θα προσφέρει πραγματική αποκατάσταση των σχέσεων», προτείνοντας επί της ουσίας μια αλά καρτ συνεργασία, αφού όπως λέει «οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία θα συνεχίσουν να εργάζονται σε πολλαπλά επίπεδα και θα συνεχίσουν να υπάρχουν περισσότερες κρίσεις. Εάν όλοι είναι τυχεροί, θα υπάρξουν επίσης περίοδοι ανάπαυλας και κάποια πρόοδος σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος».